Warren Beatty

amerykański aktor, reżyser i scenarzysta

Warren Beatty, właśc. Henry Warren Beaty[1][2] (ur. 30 marca 1937 w Richmond) – amerykański aktor, producent, scenarzysta i reżyser filmowy, którego kariera trwa ponad sześć dekad. Był nominowany do 15 Oscarów, w tym czterech dla najlepszego aktora, czterech dla najlepszego filmu, dwóch dla najlepszego reżysera, trzech za scenariusz oryginalny i jednego za scenariusz adaptowany; zdobył nagrodę dla najlepszego reżysera filmu Czerwoni (1981)[3].

Warren Beatty
Ilustracja
Warren Beatty (1961)
Imię i nazwisko

Henry Warren Beaty

Data i miejsce urodzenia

30 marca 1937
Richmond

Zawód

aktor, producent, scenarzysta, reżyser

Współmałżonek

Annette Bening
(od 1992)

Lata aktywności

od 1956

Życiorys

edytuj

Młodość

edytuj

Urodził się w Richmond, w stanie Wirginia. Pochodzi z purytańskiego domu Iry Owensa Beaty'ego (1903-1987)[4][5], dyrektora szkoły w Richmond, w stanie Wirginia. Jego matka Kathlyn Corinne Beaty (z domu MacLean; 1903-1993)[6] była nauczycielką dramatu z Nowej Szkocji[7]. Wychowywał się wraz ze starszą o trzy lata siostrą, aktorką, scenarzystką i reżyserką, Shirley MacLaine (ur. 24 kwietnia 1934)[8][9]. Ukończył Washington-Lee High School[10] w Arlington w stanie Wirginia, gdzie udzielał się w szkolnej drużynie futbolowej[11]. Po roku rzucił studia uniwersyteckie na Northwestern University[12]. Żeby zostać aktorem, opłacał kursy gry pod kierunkiem Stelli Adler[13] w Nowym Jorku, pracując jako pianista w nocnym lokalu i robotnik budowlany.

Kariera

edytuj

Po przyjeździe do Hollywood w 1959 wziął udział w zdjęciach próbnych do filmu Parrish z Jane Fondą, produkcja jednak nigdy nie została nakręcona[14]. Zadebiutował jako aktor rolą nieznośnego Miltona Armitage’a w sitcomie MGM Dobie Gillis (The Many Loves of Dobie Gillis, 1959-60)[15]. W zespole letniego teatru objazdowego został dostrzeżony przez dramaturga Williama Inge’a, który zaprosił go na Broadway do swojej sztuki Strata róż (A Loss of Roses)[16][17], a za swój debiutancki występ w 1960 był nominowany do Tony Award[18]. Elia Kazan dał mu główną rolę w filmie Wiosenna bujność traw (Splendor in the Grass, 1961)[19] z Natalie Wood[17]. Zyskał przychylne recenzje za swój debiut – na ekranie wcielił się we wrażliwego i delikatnego, romantycznego bohatera, co wyróżniało go wśród młodzieżowych buntowników kina, poza tym nie mieścił się w schemacie bohatera bez reszty uwarunkowanego socjologicznie i kulturowo[20]. Młodzieńczy idealizm nadał szczególny rys jego kreacjom w filmach: Całe opadanie na dół (All Fall Down, 1962) i Jeden Mickey (Mickey One, 1965). Zagrał także w Lilith (1964), w którym w wcielił się w młodego terapeutę zafascynowanego schizofreniczną pacjentką.

 
Warren Beatty (1990)
 
Warren Beatty (2001)

Samodzielnie wyprodukował gangsterski film Bonnie i Clyde (Bonnie and Clyde, 1967) o gangu Barrowa terroryzującym południe Ameryki w latach 30.[21]. Dzięki tytułowej roli Clyde’a Barrowa zdobył popularność i stał się idolem pokolenia, a za występ w filmie zdobył pierwszą w karierze nominację do nagrody Oscara. W latach 70. wystąpił m.in. w filmach: Jedyna gra w mieście (The Only Game in Town, 1970) z Elizabeth Taylor i Dollars (1971) z Goldie Hawn[22]. Miał także zagrać w filmach: Butch Cassidy i Sundance Kid (Butch Cassidy and the Sundance Kid, 1969), Ojciec chrzestny (The Godfather, 1972), Tacy byliśmy (The Way We Were, 1973) i Wielki Gatsby (The Great Gatsby, 1974). Kolejną nominację do Oscara uzyskał za rolę George’a Roundy’ego, modnego i rozrywanego przez kobiety fryzjera hollywoodzkiego w komedii romantycznej Hala Ashby’ego Szampon (Shampoo, 1975)[23], w której podjął próbę wykorzystania własnej legendy wiecznego podrywacza. Następnie był nominowany do Oscarów za najlepszą reżyserię, scenariusz, zdjęcia i rolę Joego Pendletona, który otrzymuje w zaświatach szansę powrotu do ziemskiego życia, w swoim reżyserskim debiucie – komedii Niebiosa mogą poczekać (Heaven Can Wait, 1978).

Za reżyserię i rolę kobieciarza Johna „Jacka” Reeda, naocznego świadka rewolucji październikowej w biograficznym filmie Czerwoni (Reds, 1980)[24] otrzymał Oscara i Złoty Glob dla najlepszego reżysera. W tym okresie zaangażował się w kampanię polityczną Gary’ego Harta[25]. Następnie wyprodukował i zagrał w filmach: Ishtar (1987) i Dick Tracy (1990)[26], przy czym drugą z produkcji również wyreżyserował. Kolejne nominacje do Oscara uzyskał za tytułową rolę gangstera Bugsy Siegiela w filmie Bugsy (1991) i za najlepszy scenariusz komediowego melodramatu Senator Bulworth (Bulworth, 1998)[27]. W 2000 otrzymał nagrodę im. Irvinga G. Thalberga.

Był na okładkach magazynów, takich jak „Bravo”, „Esquire”, „Film”, „Harper’s Bazaar”, „The Hollywood Reporter”, „InStyle”, „Newsweek”, „People”, „Rolling Stone”, „Time” i „Vanity Fair[28].

Życie prywatne

edytuj

Przez długi czas miał opinię playboya. Romansował z wieloma sławnymi kobietami, między innymi: Diane Ladd, Joan Collins, Vivien Leigh, Cher i Claudią Cardinale[29][30][31].

12 marca 1992 ożenił się z Annette Bening[32], z którą wystąpił w gangsterskim filmie Bugsy (1991)[33]. Zamieszkali w rezydencji przy Mulholland Drive[34]. Mają czworo dzieci: Stephena Irę (ur. 8 stycznia 1992 w Los Angeles jako Kathlyn Elizabeth, w 2012 zmienił płeć[35]), Benjamina (ur. 1994), Isabel (ur. 1997) i Ellę Corinne (ur. 8 kwietnia 2000)[36]. Za sprawą małżeństwa porzucił dotychczasowy, niezobowiązujący tryb życia, był wiernym mężem[33].

Filmografia

edytuj
  • Wiosenna bujność traw (Splendor in the Grass, 1961)
  • Rzymska wiosna pani Stone (The Roman Spring of Mrs. Stone, 1961)
  • Całe opadanie na dół (All Fall Down, 1962)
  • Lilith (1964)
  • Jeden Mickey (Mickey One, 1965)
  • Wszystko dla niej (Promise Her Anything, 1965)
  • Kalejdoskop (Kaleidoscope, 1966)
  • Bonnie i Clyde (Bonnie and Clyde, 1967, także producent)
  • Jedyna gra w mieście (The Only Game in Town, 1970)
  • McCabe i pani Miller (McCabe & Mrs. Miller, 1971, także scenarzysta)
  • $ (1971)
  • Rok kobiety (Year of the Woman, 1973, dokumentalny)
  • Syndykat zbrodni (The Parallax View, 1974)
  • Szampon (Shampoo, 1975, także scenarzysta i producent) z Robertem Towne’em)
  • Fortuna (The Fortune, 1975]
  • Niebiosa mogą zaczekać (Heaven Can Wait, 1978, także reżyser, scenarzysta i producent)
  • Czerwoni (Reds, 1981, także producent, scenarzysta i reżyser)
  • Ishtar (1987, także producent)
  • Dick Tracy (1990, także reżyser i producent)
  • Bugsy (1991, także producent)
  • Przygoda miłosna (Love Affair, 1994, także scenarzysta)
  • Senator Bulworth (1998, także reżyser, producent i scenarzysta)
  • Romanssidło (Town & Country, 2001)

Przypisy

edytuj
  1. Warren Beatty. TV.com. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  2. Warren Beatty Actor, Director, Writer, Producer. TV Guide. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  3. Warren Beatty Awards. AllMovie. [dostęp 2022-08-28]. (ang.).
  4. Ira Owens Beaty (1903-1987). Find A Grave Memorial. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  5. William Addams Reitwiesner: Ancestry of Shirley MacLaine and Warren Beatty. ancestry.com. [dostęp 2014-05-23]. (ang.).
  6. Kathlyn Corinne MacLean Beaty (1903-1993). Find A Grave Memorial. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  7. Warren Beatty What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  8. Shirley MacLaine - Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2016-12-24]. (węg.).
  9. Shirley MacLaine w bazie Notable Names Database (ang.)
  10. Warren Beatty - Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  11. Cawthorne 2005 ↓, s. 326.
  12. Hal Erickson: Warren Beatty Biography. AllMovie. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  13. Warren Beatty Biography (1937-). Film Reference. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  14. Cawthorne 2005 ↓, s. 326–327.
  15. Warren Beatty facts, information. Encyclopedia.com. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  16. Warren Beatty. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-08-28]. (ang.).
  17. a b Cawthorne 2005 ↓, s. 327.
  18. Warren Beatty Fast Facts. „TV Guide”. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  19. Warren Beatty, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-12-24] (ang.).
  20. Warren Beatty - Životopis / Info. FDb.cz. [dostęp 2016-12-24]. (cz.).
  21. Cawthorne 2005 ↓, s. 325, 332.
  22. Cawthorne 2005 ↓, s. 335, 337.
  23. Cawthorne 2005 ↓, s. 337.
  24. Warren Beatty. MYmovies.it. [dostęp 2016-12-24]. (wł.).
  25. Cawthorne 2005 ↓, s. 340.
  26. Cawthorne 2005 ↓, s. 340–341.
  27. Warren Beatty. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  28. Warren Beatty Magazines. FamousFix. [dostęp 2022-08-28]. (ang.).
  29. Warren Beatty Dating History. FamousFix. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  30. Warren Beatty. Turner Classic Movies. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  31. Cawthorne 2005 ↓, s. 326–335.
  32. Annette Bening - Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2016-12-24]. (węg.).
  33. a b Cawthorne 2005 ↓, s. 343.
  34. Cawthorne 2005 ↓, s. 344.
  35. 'I identify as a trans man, a faggy queen...': Warren Beatty and Annette Bening's son Stephen speaks about being transgender. „Daily Mail”. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
  36. Stephanie Petit (2016-11-22): Warren Beatty on Life with Annette Bening and Kids. „People”. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj