Warren Beatty
Warren Beatty, właśc. Henry Warren Beaty[1][2] (ur. 30 marca 1937 w Richmond) – amerykański aktor, producent, scenarzysta i reżyser filmowy, którego kariera trwa ponad sześć dekad. Był nominowany do 15 Oscarów, w tym czterech dla najlepszego aktora, czterech dla najlepszego filmu, dwóch dla najlepszego reżysera, trzech za scenariusz oryginalny i jednego za scenariusz adaptowany; zdobył nagrodę dla najlepszego reżysera filmu Czerwoni (1981)[3].
![]() Warren Beatty (1961) | |
Imię i nazwisko |
Henry Warren Beaty |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
30 marca 1937 |
Zawód | |
Współmałżonek |
Annette Bening |
Lata aktywności |
od 1956 |
Życiorys
edytujMłodość
edytujUrodził się w Richmond, w stanie Wirginia. Pochodzi z purytańskiego domu Iry Owensa Beaty'ego (1903-1987)[4][5], dyrektora szkoły w Richmond, w stanie Wirginia. Jego matka Kathlyn Corinne Beaty (z domu MacLean; 1903-1993)[6] była nauczycielką dramatu z Nowej Szkocji[7]. Wychowywał się wraz ze starszą o trzy lata siostrą, aktorką, scenarzystką i reżyserką, Shirley MacLaine (ur. 24 kwietnia 1934)[8][9]. Ukończył Washington-Lee High School[10] w Arlington w stanie Wirginia, gdzie udzielał się w szkolnej drużynie futbolowej[11]. Po roku rzucił studia uniwersyteckie na Northwestern University[12]. Żeby zostać aktorem, opłacał kursy gry pod kierunkiem Stelli Adler[13] w Nowym Jorku, pracując jako pianista w nocnym lokalu i robotnik budowlany.
Kariera
edytujPo przyjeździe do Hollywood w 1959 wziął udział w zdjęciach próbnych do filmu Parrish z Jane Fondą, produkcja jednak nigdy nie została nakręcona[14]. Zadebiutował jako aktor rolą nieznośnego Miltona Armitage’a w sitcomie MGM Dobie Gillis (The Many Loves of Dobie Gillis, 1959-60)[15]. W zespole letniego teatru objazdowego został dostrzeżony przez dramaturga Williama Inge’a, który zaprosił go na Broadway do swojej sztuki Strata róż (A Loss of Roses)[16][17], a za swój debiutancki występ w 1960 był nominowany do Tony Award[18]. Elia Kazan dał mu główną rolę w filmie Wiosenna bujność traw (Splendor in the Grass, 1961)[19] z Natalie Wood[17]. Zyskał przychylne recenzje za swój debiut – na ekranie wcielił się we wrażliwego i delikatnego, romantycznego bohatera, co wyróżniało go wśród młodzieżowych buntowników kina, poza tym nie mieścił się w schemacie bohatera bez reszty uwarunkowanego socjologicznie i kulturowo[20]. Młodzieńczy idealizm nadał szczególny rys jego kreacjom w filmach: Całe opadanie na dół (All Fall Down, 1962) i Jeden Mickey (Mickey One, 1965). Zagrał także w Lilith (1964), w którym w wcielił się w młodego terapeutę zafascynowanego schizofreniczną pacjentką.
Samodzielnie wyprodukował gangsterski film Bonnie i Clyde (Bonnie and Clyde, 1967) o gangu Barrowa terroryzującym południe Ameryki w latach 30.[21]. Dzięki tytułowej roli Clyde’a Barrowa zdobył popularność i stał się idolem pokolenia, a za występ w filmie zdobył pierwszą w karierze nominację do nagrody Oscara. W latach 70. wystąpił m.in. w filmach: Jedyna gra w mieście (The Only Game in Town, 1970) z Elizabeth Taylor i Dollars (1971) z Goldie Hawn[22]. Miał także zagrać w filmach: Butch Cassidy i Sundance Kid (Butch Cassidy and the Sundance Kid, 1969), Ojciec chrzestny (The Godfather, 1972), Tacy byliśmy (The Way We Were, 1973) i Wielki Gatsby (The Great Gatsby, 1974). Kolejną nominację do Oscara uzyskał za rolę George’a Roundy’ego, modnego i rozrywanego przez kobiety fryzjera hollywoodzkiego w komedii romantycznej Hala Ashby’ego Szampon (Shampoo, 1975)[23], w której podjął próbę wykorzystania własnej legendy wiecznego podrywacza. Następnie był nominowany do Oscarów za najlepszą reżyserię, scenariusz, zdjęcia i rolę Joego Pendletona, który otrzymuje w zaświatach szansę powrotu do ziemskiego życia, w swoim reżyserskim debiucie – komedii Niebiosa mogą poczekać (Heaven Can Wait, 1978).
Za reżyserię i rolę kobieciarza Johna „Jacka” Reeda, naocznego świadka rewolucji październikowej w biograficznym filmie Czerwoni (Reds, 1980)[24] otrzymał Oscara i Złoty Glob dla najlepszego reżysera. W tym okresie zaangażował się w kampanię polityczną Gary’ego Harta[25]. Następnie wyprodukował i zagrał w filmach: Ishtar (1987) i Dick Tracy (1990)[26], przy czym drugą z produkcji również wyreżyserował. Kolejne nominacje do Oscara uzyskał za tytułową rolę gangstera Bugsy Siegiela w filmie Bugsy (1991) i za najlepszy scenariusz komediowego melodramatu Senator Bulworth (Bulworth, 1998)[27]. W 2000 otrzymał nagrodę im. Irvinga G. Thalberga.
Był na okładkach magazynów, takich jak „Bravo”, „Esquire”, „Film”, „Harper’s Bazaar”, „The Hollywood Reporter”, „InStyle”, „Newsweek”, „People”, „Rolling Stone”, „Time” i „Vanity Fair”[28].
Życie prywatne
edytujPrzez długi czas miał opinię playboya. Romansował z wieloma sławnymi kobietami, między innymi: Diane Ladd, Joan Collins, Vivien Leigh, Cher i Claudią Cardinale[29][30][31].
12 marca 1992 ożenił się z Annette Bening[32], z którą wystąpił w gangsterskim filmie Bugsy (1991)[33]. Zamieszkali w rezydencji przy Mulholland Drive[34]. Mają czworo dzieci: Stephena Irę (ur. 8 stycznia 1992 w Los Angeles jako Kathlyn Elizabeth, w 2012 zmienił płeć[35]), Benjamina (ur. 1994), Isabel (ur. 1997) i Ellę Corinne (ur. 8 kwietnia 2000)[36]. Za sprawą małżeństwa porzucił dotychczasowy, niezobowiązujący tryb życia, był wiernym mężem[33].
Filmografia
edytuj- Wiosenna bujność traw (Splendor in the Grass, 1961)
- Rzymska wiosna pani Stone (The Roman Spring of Mrs. Stone, 1961)
- Całe opadanie na dół (All Fall Down, 1962)
- Lilith (1964)
- Jeden Mickey (Mickey One, 1965)
- Wszystko dla niej (Promise Her Anything, 1965)
- Kalejdoskop (Kaleidoscope, 1966)
- Bonnie i Clyde (Bonnie and Clyde, 1967, także producent)
- Jedyna gra w mieście (The Only Game in Town, 1970)
- McCabe i pani Miller (McCabe & Mrs. Miller, 1971, także scenarzysta)
- $ (1971)
- Rok kobiety (Year of the Woman, 1973, dokumentalny)
- Syndykat zbrodni (The Parallax View, 1974)
- Szampon (Shampoo, 1975, także scenarzysta i producent) z Robertem Towne’em)
- Fortuna (The Fortune, 1975]
- Niebiosa mogą zaczekać (Heaven Can Wait, 1978, także reżyser, scenarzysta i producent)
- Czerwoni (Reds, 1981, także producent, scenarzysta i reżyser)
- Ishtar (1987, także producent)
- Dick Tracy (1990, także reżyser i producent)
- Bugsy (1991, także producent)
- Przygoda miłosna (Love Affair, 1994, także scenarzysta)
- Senator Bulworth (1998, także reżyser, producent i scenarzysta)
- Romanssidło (Town & Country, 2001)
Przypisy
edytuj- ↑ Warren Beatty. TV.com. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty Actor, Director, Writer, Producer. TV Guide. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty Awards. AllMovie. [dostęp 2022-08-28]. (ang.).
- ↑ Ira Owens Beaty (1903-1987). Find A Grave Memorial. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ William Addams Reitwiesner: Ancestry of Shirley MacLaine and Warren Beatty. ancestry.com. [dostęp 2014-05-23]. (ang.).
- ↑ Kathlyn Corinne MacLean Beaty (1903-1993). Find A Grave Memorial. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Shirley MacLaine - Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2016-12-24]. (węg.).
- ↑ Shirley MacLaine w bazie Notable Names Database (ang.)
- ↑ Warren Beatty - Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 326.
- ↑ Hal Erickson: Warren Beatty Biography. AllMovie. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty Biography (1937-). Film Reference. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 326–327.
- ↑ Warren Beatty facts, information. Encyclopedia.com. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-08-28]. (ang.).
- ↑ a b Cawthorne 2005 ↓, s. 327.
- ↑ Warren Beatty Fast Facts. „TV Guide”. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-12-24] (ang.).
- ↑ Warren Beatty - Životopis / Info. FDb.cz. [dostęp 2016-12-24]. (cz.).
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 325, 332.
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 335, 337.
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 337.
- ↑ Warren Beatty. MYmovies.it. [dostęp 2016-12-24]. (wł.).
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 340.
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 340–341.
- ↑ Warren Beatty. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty Magazines. FamousFix. [dostęp 2022-08-28]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty Dating History. FamousFix. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Warren Beatty. Turner Classic Movies. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 326–335.
- ↑ Annette Bening - Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2016-12-24]. (węg.).
- ↑ a b Cawthorne 2005 ↓, s. 343.
- ↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 344.
- ↑ 'I identify as a trans man, a faggy queen...': Warren Beatty and Annette Bening's son Stephen speaks about being transgender. „Daily Mail”. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
- ↑ Stephanie Petit (2016-11-22): Warren Beatty on Life with Annette Bening and Kids. „People”. [dostęp 2016-12-24]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Nigel Cawthorne: Życie erotyczne gwiazd Hollywood. Anna Nowak (tłum.). Oficyna Wydawnicza Mireki, 2005. ISBN 83-89533-37-5. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Warren Beatty w bazie IMDb (ang.)
- Warren Beatty w bazie Filmweb
- Warren Beatty w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000122824973
- VIAF: 84964967
- LCCN: n78029651
- GND: 118849980
- LIBRIS: hftx1m914h5f3nk
- BnF: 14659813h
- SUDOC: 061417971
- SBN: CFIV010311
- NLA: 35843232
- NKC: ola2002152264
- BNE: XX1072482
- NTA: 073413011
- BIBSYS: 90828790
- CiNii: DA10915672
- PLWABN: 9810691699405606
- NUKAT: n2009124834
- J9U: 987007432524805171
- CANTIC: a11347831
- LNB: 000349593
- CONOR: 28589155
- KRNLK: KAC2020L4438