Hans Hartwig von Beseler
Hans Hartwig von Beseler (ur. 27 kwietnia 1850 w Greifswaldzie, zm. 20 grudnia 1921 w Neu-Babelsberg) – niemiecki wojskowy, generał pułkownik, generał-gubernator warszawski, naczelny dowódca Polskiej Siły Zbrojnej.
.jpg)
| |
 generał pułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 kwietnia 1850 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 grudnia 1921 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1868–1910, |
| Siły zbrojne |
|
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie profesora uniwersyteckiego. Wstąpił do armii pruskiej w 1868, walczył w wojnie francusko-pruskiej w latach 1870–1871. W latach 1900–1907 szef wojsk inżynieryjnych i komendant twierdz. W 1910 roku przeszedł na wojskową emeryturę. W tym samym roku otrzymał tytuł szlachecki od cesarza Wilhelma II Hohenzollerna.
Po wybuchu I wojny światowej został przywrócony do służby i mianowany na dowódcę trzeciego korpusu rezerwowego Armii Cesarstwa Niemieckiego. Kierował działaniami bojowymi, których wynikiem było zdobycie twierdz w Antwerpii i Modlinie.
Od sierpnia 1915 na stanowisku generalnego gubernatora Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego, części terytorium Królestwa Polskiego okupowanej przez wojska niemieckie. We wrześniu tego samego roku jego imieniem nazwano drewniany most zbudowany na palach przez Niemców obok uszkodzonego przez wycofujące się wojska rosyjskie mostu Kierbedzia[1]. Jesienią tego samego roku ustanowił w Warszawie polskojęzyczne uczelnie – Uniwersytet Warszawski i Politechnikę Warszawską. Był rzeczywistym inicjatorem i twórcą podwalin polskiej państwowości i wojskowości według aktu 5 listopada, na którego wydanie miał główny wpływ.
8 kwietnia 1916 podpisał rozporządzenie o przyłączeniu (z dniem 1 kwietnia 1916) do Warszawy 82,1 km² terenów na przedmieściach, przez co powierzchnia miasta wzrosła ponad trzykrotnie[2][3].
Od 10 kwietnia 1917 był Naczelnym Dowódcą Polskiej Siły Zbrojnej (tytuł formalny: „Naczelny Dowódca Wojsk Polskich”). 18 października 1918 uznał zwierzchność Rady Regencyjnej nad Wojskiem Polskim, a 24 października złożył na jej ręce urząd naczelnego dowódcy[4]. 12 listopada tegoż roku w przebraniu opuścił Warszawę, w której trwało rozbrajanie jego zrewolucjonizowanych żołnierzy, i powrócił do Niemiec[5]. Tam stał się obiektem ataków konserwatystów i nacjonalistów, którzy zarzucali mu zbytnią pobłażliwość względem Polaków.
Został pochowany na cmentarzu Inwalidów w Berlinie.
Odznaczenia
edytujBył odznaczony m.in. Pour le Mérite z liściem dębu[6].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Barbara Hensel-Moszczyńska, Anna Topolska (red.): Odzyskana społeczność. Warszawa 1915–1918. Muzeum Warszawy, 2018, s. 48. ISBN 978-83-65777-56-0.
- ↑ Maria Nietyksza, Witold Pruss: Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 41, s. 1973.
- ↑ Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w czasie pierwszej wojny światowej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 70.
- ↑ Centralne Archiwum Wojskowe: VII. Narodziny Wojska Polskiego (październik – grudzień 1918) [1], s. 145
- ↑ Rickard, J. (4 September 2007): General Hans Hartwig von Beseler, 1850-1921 [2], dostęp 31.03.2012
- ↑ Beseler, Hans von [online], www.deutsche-biographie.de [dostęp 2021-08-19] (niem.).
Bibliografia
edytuj- Bogdan Graf von Hutten-Czapski, Sechzig Jahre Politik und Gesellschaft, 1–2, Berlin 1936
- Arkadiusz Stempin. Generał-pułkownik Hans Hartwig von Beseler – generalny gubernator warszawski w latach 1915-1918. „Dzieje Najnowsze”. 3, s. 21–34, 2011. Wydawnictwo DiG. ISSN 0419-8824.
- Czesław Witkowski, Bardzo porządny Niemiec. newsweek.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-29)]., „Newsweek Polska” Plus Nr 11/2015
- Rickard, J (4 September 2007): General Hans Hartwig von Beseler, 1850-1921 [3]
Linki zewnętrzne
edytuj- Armia Niemiecka. armianiemiecka.tpf.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-26)]. Hans von Beseler
- Mowy i odezwy Hansa von Beselera w serwisie Polona.pl