Palais dei papas d'Avinhon

Lo Palais dei papas d'Avinhon, sovent apelat lo palais dei papas (o palays d’Avinhon en occitan ancian^[1]), es la pus granda construccion gotica de l'Atge Mejan. Foguèt bastit dins lo centre d'Avinhon, sus un pueg rocassós, la ròca de Dòm, que susplomba la riba gaucha de Ròse.

A l'encòp fortalesa e palais, foguèt la residéncia dei papas e lo sèti de la Glèisa Catolica Romana au siècle XIV^en. Set papas e dos antipapas li restèron : lei premiers de 1309 a 1376, lei segonds entre 1378 e 1413. Sièis conclaus se tenguèron dins lo palais, que menèron a l'eleccion de Beneset XII en 1335, Clamenç VI en 1342, Inocent VI en 1352, Urban V en 1362, Gregòri XI en 1370, e Beneset XIII en 1394.

Lo Palais dei papas es classat coma monument istoric en 1840, e l'UNESCO l'inscriu en 1995 sus la lista dau patrimòni mondiau de l'umanitat, amb lo rèste de la vila vièlha d'Avinhon.

Dubert au public en 1907, es ara un dei monuments lei mai visitats de França : 774.325 personas l'an visitat en 2023.

Au siècle XIII^en, avans que lei papas arribèsson en Avinhon, sus la ròca ont sariá puei bastit lo palais li aviá de molins de vent e d'ostaus, amb lo palais dau podestat que s'auborava en-dessús, pròche dau palais de l'evèsque e de la glèisa de Nòstra-Dama de Dòm.^[2]

Au siècle XIII^en, la cort dau papa es bolegadissa. Demòra gaire a Roma e rèsta a cha una dins lei diversei vilas de seis Estats. Au virar dau siècle XIV^en, una gròssa garrolha opausa lo rei de França Felipe lo Bèu e lo papa Bonifaci VIII. En 1303, l'afaire vai talamen que lo rei comanda un atemptat còntra lo papa qu'èsta dins son palais d'Anagni. En 1305, Bertrand de Gòt, archevèsque de Bordèus, es elegit papa sota lo nom de Clamenç V : demòra en França per decidir especialament de l'avenidor de l'Òrdre dau Temple, que lo rei de França li fai de graveis acusacions. En 1309, son vanegatge lo mena en Avinhon e dins la Comtat de Venissa, ont rèsta un pauc. En nomant de cardinaus, Clamenç V bastìs una majoritat francesa dintre lo Sant Collegi dei cardinaus, e bota fin a la dominacion italiana. Lei sieis papas elegits après eu son tanben francés e chausisson Avinhon coma luòc de residéncia fixa.

Es, d'aqueu temps, una chausida pron racionala : la vila apartèn au còmte de Provença, Carles II d'Anjó, rei de Naples e de Sicília, qu'es puei lo vassau dau papa, en qu pòrge son ajuda. En mai d'aquò, Avinhon es a costat de la Comtat de Venissa, una possession de la Glèisa despuei la fin dau siècle XIII^en. Aqueu territòri, au jonhent de Ròse amb Durença, pròche dau reiaume de França que li mena lo famós pònt Sant-Beneset, es una terra de patz e d'estabilitat. Plaçat a-n una crosiera, es au còr de l'Euròpa crestiana mai que Roma.^[3]

Après la mòrt de Clamenç V e dos annadas de negociacion, en 1316 Jacques Duèse, evèsque d'Avinhon, es elegit a Lion sota lo nom de Joan XXII. Per amor de son atge, lei cardinaus se creson alòr d'elegir mai que mai un papa de transicion. Mai viu mai de temps que l'avián previst, e eu mena una politica de centralisacion e de desvolopament de l'administracion de la Glèisa que li fai transformar l'ancian palais evescau.^[3] Lei òbras, menadas per Guilhèm de Cucuron, s'acaban en 1322.^[4]

1. ↑ «palays d'Avinhon». Equipa projècte Talamus, Edicion critica numerica del manuscrit AA9 dels Archius municipals de Montpelhièr dit lo Pichòt Talamus. Universitat Pau Valèri-Montpelhièr III.
2. ↑ VIOLLET-LE-DUC, Eugène-Emmanuel. (1864). Dictionnaire raisonné de l'architecture française du XI^e au XVI^e siècle, p. 24-25. Banc.
3. ↑ ^3,0 et ^3,1 Camin de visita dau Palais dei papas d'Avinhon.
4. ↑ VINGTAIN, Dominique. (1998). Le palais des papes. La Pierre-qui-Vire, ed. Zodiaque.