Division (militar)
Una division es una unitat militara importanta generalament compausada de 10 000 a 20 000 òmes. Es l'unitat militara pus pichona qu'es capabla d'organizar una operacion autonòma. Dins la màger part deis armadas modèrnas, una division es compausada de bregada o de regiments.
L'origina dau concèpte de division apareguèt dins lo corrent dau sègle XVIII dins la pensada dau manescau Maurici de Saxònia (1696-1750). Pasmens, moriguèt avans de lo metre en plaça e lei premiereis temptativas d'organizacion divisionària foguèron l'òbra de Victor-François de Broglie durant la Guèrra de Sèt Ans (1756-1763). Maugrat un contèxte generau defavorable ai Francés, l'idèa mostrèt son interès e demorèt dins lo camp de la reflexion militara francesa. Durant lei guèrras de la Revolucion Francesa, foguèt ansin adoptada e generalizada per Lazare Carnot e participèt fòrça au succès deis armadas francesas. Un exemple caracteristic d'aquela superioritat sus leis autrei mòdes d'organizacion dau periòde foguèt la campanha d'Itàlia de Napoleon Bonaparte que capitèt de véncer de fòrças numericament superioras gràcias a sei possibilitats.
DIns lo corrent deis ans 1800, a partir de l'organizacion divisionària, Bonaparte imaginèt lo concèpte de còrs d'armada. Permetent de desplaçar pus aisament una armada importanta sus un teatre d'operacions. La division perdiguèt ansin una partida de son importància estrategica mai demorèt una unitat de basa dins l'organizacion d'una fòrça militara. Durant lo sègle XIX, son organizacion foguèt ansin racionalizada amb l'adopcion de diferents modèls centrats sus una division de doas bregadas de dos ò tres regiments. Pasmens, de modèls alternatius se desvolopèron coma aqueu de la division constituïda de tres regiments sensa bregada. Durant l'entre doas guèrras, aquela importància organizacionala entraïnèt l'utilizacion dau nombre de divisions d'un país coma simbòl de sa poissança militara terrèstra. La Segonda Guèrra Mondiala marquèt l'apogèu de la division coma unitat organizacionala amb la mobilizacion d'armadas gropant de centenaus de divisions.
Dins aquò, après 1945, la modernizacion deis armaments entraïnèt una demenicion importanta dau nombre de divisions. D'efiech, en causa de la menaça de l'utilizacion de l'arma nucleara, leis unitats deguèron venir pus leugieras, pus mobilas e pus dispersadas. Mai d'un país chausiguèt donc de demenir lo nombre de sei divisionq, çò que creèt un interès important per l'adopcion de la bregada coma unitat organizacionala de basa au nivèu estrategic. Aquela evolucion foguèt sensibla dins leis armadas occidentalas amb, per exemple, l'abandon dau modèl divisionari en França durant leis ans 2000. Pasmens, lei guèrras recentas an mostrat lei limits d'aquela idèa e la màger part deis armadas modèrnas tornan adoptar una organizacion a l'entorn de divisions.