Lijst van rijksmusea in Nederland

Dit is een lijst van rijksmusea in Nederland. Een rijksmuseum is in Nederland een museum dat als wettelijke taak een deel van de Rijkscollectie beheert. Deze taak is verspreid over 29 musea die gesubsidieerd worden vanuit de Erfgoedwet via de Regeling beheer Rijkscollectie en subsidiëring museale instellingen.^[1] De musea zijn verenigd in de Kring Rijksmusea binnen de Museumvereniging.^[2]. Samen met andere musea van nationaal belang zijn ze verenigd in de Vereniging van Rijksgesubsidieerde Musea.

Voorheen waren deze musea onderdeel van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Met de Wet verzelfstandiging rijksmuseale diensten van 1993 werd het bestuur van de instellingen (16 musea, 5 verwante diensten) ondergebracht bij zelfstandige stichtingen.^[3] De musea zijn sindsdien op basis van zogeheten beheersovereenkomst verantwoordelijk voor het beheer van de objecten uit de Rijkscollectie. De rijksmusea werden opgenomen in de zogenoemde Basis Infrastructuur (BIS). Ze ontvangen subsidie van de rijksoverheid via de Regeling beheer rijkscollectie en subsidiëring museale instellingen. Sinds 2021 vallen ze volledig onder de Erfgoedwet.^[4]

In de Wet verzelfstandiging rijksmuseale diensten van 1993 worden de volgende rijksmusea ter verzelfstandiging genoemd:^[3]

1. Rijksmuseum voor de geschiedenis van de natuurwetenschappen en van de geneeskunde "Boerhaave" te Leiden
2. Rijksmuseum Het Catharijneconvent. Museum voor de christelijke Cultuur in Nederland te Utrecht
3. Rijksdienst Kastelenbeheer te 's-Gravenhage, waarvan deel uitmaken:
   1. Rijksmuseum Gevangenpoort te 's-Gravenhage
   2. Rijksmuseum Muiderslot te Muiden
   3. Slot Loevestein (vanuit de Rijksdienst Kastelenbeheer)
   4. Kasteel Radboud te Medemblik
   5. Ruïne van Brederode te Santpoort
   6. Ruïne van de Jacobaburcht te Oostvoorne
   7. Ruïne van Strijen te Oosterhout
   8. Ruïne van Teylingen te Voorhout;
4. Rijksmuseum Kröller-Müller te Otterloo
5. Koninklijk Kabinet van Schilderijen "Mauritshuis" te 's-Gravenhage
6. Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum (Museum van het Boek) te 's-Gravenhage
7. Rijksmuseum Hendrik Willem Mesdag te 's-Gravenhage
8. Nationaal Natuurhistorisch Museum te Leiden
9. Rijksmuseum van Oudheden te Leiden
10. Rijksmuseum Paleis Het Loo te Apeldoorn
11. Rijksmuseum het Koninklijk Penningkabinet te Leiden
12. Rijksmuseum te Amsterdam
13. Rijksmuseum Nederlands Scheepvaartmuseum te Amsterdam
14. Rijksmuseum Twenthe, museum voor kunst- en cultuurgeschiedenis te Enschede
15. Rijksmuseum Vincent van Gogh te Amsterdam
16. Wereldmuseum Leiden (Onderdeel van het Nationaal Museum van Wereldculturen sinds de fusie van het toenmalige Museum Volkenkunde met het Tropenmuseum en het Afrika Museum in 2012)
17. Rijksmuseum Het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen

Het Nederlands Openluchtmuseum werd al eerder verzelfstandigd in 1991.

Museum	Plaats	Opmerkingen	Foto
Rijksmuseum Amsterdam	Amsterdam	Meestal het Rijksmuseum genoemd	Het Rijksmuseum aan de Stadhouderskade
Van Gogh Museum	Amsterdam		Hoofdgebouw Van Gogh Museum
Het Scheepvaartmuseum	Amsterdam		Het Scheepvaartmuseum
Nationaal Museum Paleis Het Loo	Apeldoorn		Paleis Het Loo
Nederlands Openluchtmuseum	Arnhem		Nederlands Openluchtmuseum
Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis	Den Haag		Mauritshuis
Museum Meermanno	Den Haag		Museum Meermanno
Zuiderzeemuseum	Enkhuizen		Kalkovens uit Akersloot in het museum
Rijksmuseum Twenthe	Enschede		Rijksmuseum Twente
Het Koninklijk Penningkabinet	Leiden	Opgegaan in het Geldmuseum te Utrecht	Pand van het kabinet
Wereldmuseum Leiden	Leiden	Sinds 2014 onderdeel van het Nationaal Museum van Wereldculturen	Museum gezien vanaf de Steenstraat
Rijksmuseum van Oudheden	Leiden		Museumgebouw
Rijksmuseum Boerhaave	Leiden		Gevel van het museum
Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis	Leiden		Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis
Muiderslot	Muiden		Muiderslot
Kröller-Müller Museum	Otterlo		Ingang naar het museum
Slot Loevestein	Poederoijen	gem. Zaltbommel	Slot Loevestein
Museum Catharijneconvent	Utrecht		Museum Catharijneconvent
Museum de Gevangenpoort	Den Haag		De Gevangenpoort