Alfons VIII van Castilië

Alfons VIII
1155-1214
Een miniatuur van Alfons VIII en zijn vrouw Eleonora van Engeland uit de 12e eeuw
Koning van Castilië
Periode	1158-1214
Voorganger	Sancho III
Opvolger	Hendrik I
Vader	Sancho III
Moeder	Blanca van Navarra

Alfons VIII, bijgenaamd de Edele (Spaans: Alfonso VIII, el de las Navas) (Soria, 11 november 1155 — Gutierre Muñoz, Ávila, 5 oktober 1214) was koning van Castilië van 1158 tot 1214. Hij was de zoon van Sancho III en Blanca van Navarra en de kleinzoon van Alfons VII.

Hij erfde de troon van Castilië in 1158 op slechts driejarige leeftijd, na het overlijden van zijn vader, koning Sancho III. Hij werd daarmee inzet in de strijd tussen de adellijke families Lara en Castro, die de macht betwistten en de voogdij over het kind en het regentschap verdeelden. Zijn oom, koning Ferdinand II van León, eiste ook de troon op, aldus bijna een burgeroorlog ontketenend.

De jonge koning werd gered door een edelman die hem het koninklijk paleis uitsmokkelde en hem onder de bescherming plaatste van loyale steden in het noorden van Castilië, San Esteban de Gormaz (in de huidige provincie Soria) en Ávila, waar hij kon opgroeien. Op vijftienjarige leeftijd stelde hij orde op zaken en heroverde zijn hoofdstad Toledo op de Lara's.

Om de edelen van Castilië weer op één lijn te krijgen, zette hij zich in voor de Reconquista, voegde La Rioja bij zijn koninkrijk en voerde een leger aan van christelijke koningen (uit koninkrijk Castilië, Navarra en Aragon), waarmee hij de Almohaden te lijf ging. In 1195 werd hij verslagen in de Slag bij Alarcos, maar op 16 juli 1212 behaalde hij de overwinning in de Slag bij Las Navas de Tolosa, de beslissende slag in de Reconquista van Spanje.

Alfonso VIII was stichter van de eerste Spaanse universiteit, de studium generale van Palencia, die na zijn dood echter werd opgeheven.

In september 1170 trad hij in het huwelijk met Eleonora van Engeland, dochter van Hendrik II van Engeland en Eleonora van Aquitanië, zuster van Richard I Leeuwenhart. Ze kregen twaalf kinderen:

• Berenguela, koningin van Castilië (1180 - 1246), echtgenote van Alfons IX, koning van León
• Sancho, prins van Castilië (1181)
• Sancha, prinses van Castilië (1182 – 1184)
• Urraca, prinses van Castilië (1187 – 1220), echtgenote van Alfons II van Portugal
• Blanca van Castilië, prinses van Castilië (1188 – 1252), echtgenote van Lodewijk VIII van Frankrijk
• Ferdinand, prins van Castilië (1189 – 1211)
• Mafalda, prinses van Castilië (1191 – 1204)
• Hendrik, prins van Castilië (1192 - 119?)
• Constanza, prinses van Castilië (1196 - 119?)
• Eleonora, prinses van Castilië (1202 – 1244), echtgenote van Jacobus I van Aragón
• Hendrik I, koning van Castilië (1204 – 1217), zijn opvolger
• Constanza (? - 1243), abdis van het cisterciënzerklooster Las Huelgas in Burgos, gesticht door haar vader.

Zie de categorie Alfonso VIII of Castile van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.