NSAID's: verschil tussen versies

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

NSAID's (afkorting van Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die niet behoren tot de groep van de corticosteroïden. Een ander woord hiervoor is prostaglandinesynthetaseremmers.

Voorbeelden van NSAID's zijn ibuprofen, diclofenac, meloxicam, naproxen, etofenamaat, celecoxib. Het acetylsalicylzuur (aspirine, Aspegic) wordt ook tot de NSAID's gerekend. Deze stof was er al een eeuw voordat de eigenlijke NSAID's werden ontwikkeld en heeft bovendien een andere werking op de bloedstolling.^[1]

Naast ontstekingsremming hebben veel NSAID's ook een pijnstillend en koortsverlagend effect. Ze worden vaak toegepast bij acute pijn (bijvoorbeeld een blessure) of chronische gewrichtspijn (reuma) en aanvallen van jicht.

NSAID's zijn medicijnen die door middel van remming van het cyclo-oxygenase-eiwit (COX) de vorming van prostaglandinen in het lichaam remmen. Prostaglandines hebben een functie bij het voelen van pijn (ze stimuleren het pijngevoel), de verhoging van de lichaamstemperatuur (koorts) en zorgen ervoor dat bloedvaten open gaan staan (roodheid bij een ontsteking). De meeste NSAID's remmen zowel het eiwit COX-1 als COX-2.

Prostaglandines zijn betrokken bij de opbouw van het maagslijmvlies. Doordat de vorming van prostaglandines wordt geremd, wordt het maagslijmvlies erg dun en kan het gemakkelijk geïrriteerd raken door het maagzuur. NSAID's dienen daarom met voorzichtigheid worden gehanteerd, met name bij mensen die makkelijk maagklachten krijgen en bij mensen die ernstige gevolgen kunnen ondervinden van een maagbloeding (bijvoorbeeld mensen die gebruikmaken van antistollingsmiddelen). Vooral COX-1 lijkt verbonden aan het ontwikkelen van maagklachten.

Sommige NSAID's hebben een bloedstollingstijdverlengende werking. Hierdoor bevorderen ze het genezen van een eventuele aandoening aan de maag niet. Wanneer mensen voor langere tijd (chronisch) NSAID's gebruiken, wordt een maagbeschermer, bijvoorbeeld omeprazol of pantoprazol, geadviseerd.

NSAID's hebben tevens een effect op de nier. Doordat ze een remmende werking hebben op de synthese van prostaglandines wordt het effect van deze prostaglandines op de glomerulus van de nier (het openzetten van de bloedaanvoerende (afferente) arteriole) tenietgedaan. Dit resulteert in een vermindering van de bloedaanvoer in de nier, waardoor de nier denkt dat het circulerende volume te klein is en vocht en zout gaat vasthouden. Dit kan weer resulteren in een hoge bloeddruk.

Bij sommige mensen veroorzaken NSAID's een droge hoest door bronchospasmen. Vooral bij behandeling met NSAID's bij mensen met astma is oplettendheid geboden: astmatici kunnen een ernstige aanval krijgen na gebruik van NSAID's.

De combinatie van een NSAID met een ACE-remmer is af te raden, omdat de ACE-remmer dan geen effect heeft. Het gebruik bij vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven, wordt sterk ontraden.

NSAID’s en acetylsalicylzuur (o.a. aspirine) zijn volgens het rapport Harmwrestling verantwoordelijk voor 50% van de vermijdbare acute ziekenhuisopnames in Nederland.^[2] In Nederland slikt 20% van de bevolking NSAID's of acetylsalicylzuur, zodat deze groep ruim oververtegenwoordigd is. Op 26 maart 2008 stuurde de minister van VWS het rapport naar de Nederlandse Tweede Kamer. Inmiddels hebben beide kamers van de Staten-Generaal het rapport aanvaard.^[3] Bovendien gaat gelijktijdig gebruik van ibuprofen met acetylsalicylzuur de bloedplaatjesremmende werking van acetylsalicylzuur tegen en zal zo het cardioprotectieve effect van acetylsalicylzuur verminderen. Na een grote reeks rechtszaken tegen de indeling door het CBG bleek in oktober 2012 dat in Nederland de voorgestelde indeling bleef gehandhaafd. ^[4] Ibuprofen 200mg ligt in de vrije verkoop. Een aantal NSAID's bij de drogist en een nog groter deel in grotere verpakkingen heeft de status UA. Ook blijft een groep UR.

Recent is er een klasse geneesmiddelen ontwikkeld, de COX-2-remmers die wel de voordelen van de andere NSAID's zouden hebben, maar minder de bijwerkingen. Voorbeelden zijn rofecoxib (Vioxx)^® of celecoxib. Toch is gebleken dat deze middelen ook niet geheel risico-vrij zijn. Het middel Vioxx is na een paar jaar in september 2004 op geruchtmakende wijze door de fabrikant uit de markt genomen omdat het de kans op een hartinfarct bleek te vergroten. Het blijft volgens sommigen wel de vraag of de grotere veiligheid voor de maag niet opweegt tegen dit nadeel, met andere woorden, kosten de gangbare NSAID's niet meer levens door maagbloedingen dan rofecoxib door hartinfarcten? Door toediening van protonpompremmers kan maagschade weer worden voorkomen.