Henk van Ulsen: verschil tussen versies

Henk van Ulsen
Henk van Ulsen op de set van Gasten op het kasteel in 1957
Algemene informatie
Land	Nederland
(en) IMDb-profiel
(mul) TMDb-profiel (en) AllMovie-profiel
Portaal    Film

Hendrik (Henk) van Ulsen (Kampen, 8 mei 1927 - Bussum, 28 augustus 2009) was een Nederlands acteur.^[1] Hij speelde in vele toneelstukken en televisieseries. Ook leende hij zijn karakteristieke stemgeluid veelvuldig voor commercials, documentaires en informatieve series als Steden en hun Verleden en Steden des Tijds voor Teleac. Tevens was hij te horen als voorlezer van diverse luisterboeken.

Henk van Ulsen was in eerste instantie voorbestemd om dominee te worden. Zijn loopbaan bracht hem echter elders: niet in de kerk maar op het toneel. De carrièreverandering was volgens Henk van Ulsen niet zo vreemd, want het "beroep van acteur en dominee liggen niet zo ver van elkaar af".

Hij studeerde in 1949 cum laude af aan de Toneelschool te Amsterdam. Op televisie acteerde Van Ulsen onder meer in Floris, De weg naar Hamelen, De kleine waarheid, Pension Hommeles, De vloek van Woestewolf en Willem van Oranje. Ook verleende hij zijn medewerking aan Hadimassa, een populair satirisch Nederlands televisieprogramma dat van 1967 tot 1972 door de VARA werd uitgezonden.

In het theater was hij onder meer te zien in Zoo story (1961), Dagboek van een gek (vanaf 1965), Dode zielen, Virgule (1976-1977), Mijn held Tsjitsjikow (1977-1978), Leocadia (1985-1986), No exit (1988), Job op Schokland (1992), Het leven van Galilei (2001), Stervelingen (2001), Requiem voor een zwaargewicht (2003), Spelen met woorden (2004) en Dood in Venetië (2007).

Van Ulsen kreeg in 1970 de Louis d'Or toegekend. Ook won hij de Albert van Dalsumprijs, een Edison Klassiek (1967) en diverse erepenningen; vooral voor zijn vertolking van het bijbelboek Prediker werd hem in 1978 de Spaanprijs toegekend. In 1980 werd hij benoemd tot Ridder in de orde van Oranje Nassau. In 1999 vierde hij zijn vijftigjarig jubileum als acteur. Ter gelegenheid van zijn 80ste verjaardag en de 150ste geboortedag van IJsselschilder Jan Voerman werd een speciale tentoonstelling ingericht in het Museum De Fundatie te Zwolle. Op zijn tachtigste verjaardag speelde hij een voorstelling van Dood in Venetië in zijn geboortestad Kampen. Bij het slotapplaus werd hij door het aanwezige publiek toegezongen.

Van Ulsen overleed op 28 augustus 2009 op 82-jarige leeftijd bij een vriend in Bussum plotseling aan een hartstilstand. Hij was ook in de laatste weken van zijn leven nog volop actief als acteur.

Van Ulsen had veel te danken aan zijn stem en uitspraak. Hij was al vroeg gewend consciëntieus te spreken en de taal en elk word van zijn tekst recht te doen, zonder dat het geforceerd klonk. Met het klimmen dar jaren vervolmaakte hij zijn stem, die het nooit moest hebben van uitbundigheid of overdrijving. In zijn stem klonk de kracht van zijn acteursvermogen door, gehopen door zijn voorkeur voor solistische optredens, waar zijn stem een grote prestatie diende te leveren, en gezien zijn successen, ook leverde. Geleidelijk aan ontwikkelden zich bij hem ook de diepere timbres, waardoor zijn stem aan natuurlijk overredingskracht won.

Hij werd zo niet alleen een meester van dictie en uitspraak, hij kon ook bijna perfect het volume van zijn stem beheersen. Daarnaast verstond hij al vroeg de kunst van de temporisering, en haastte zich ook als jong acteur niet gauw meer in een tekst. Ook daardoor won zijn presentatie steeds verder aan kracht. Tot zijn beste werk wordt gerekend de serie tv-spots die hij voor Delta Lloyd insprak onder de titel 'Later'. Door een gelukkig toeval paste de weemoedige muziek goed bij zijn warme stem, terwijl de beelden zowel aandoenlijk, grappig als verbazend konden zijn.

In de reclamewereld was hij zeer gezien vanwege zijn vakmanschap. Hij kon een 'vlakke' tekst diepte en betekenis geven, die de akers er nooit in vermoed haddem. Het blad Marketingtribune beschreef "zijn werk voor de campagne 'Later' van Delta Lloyd als volgt:

"De solistische Van Ulsen, met zijn prachtige timbre, werd ingehuurd door bureau Lowe toen het Delta Lloyd-account binnenkwam van TBWA\. De acteur sprak als een wijze, guitige vader dromerige, beeldende zinnen uit die gingen over onzekerheid. De pay off die bij TBWA\ nog 'zeker Delta Lloyd' luidde, werd omgevormd tot 'niets is zeker'^[2].

Reclamegoeroe Paul Mertz schreef over hem:

"Adieu, stem van Delta Lloyd

Henk van Ulsen, begenadigd acteur en meer. Liefhebber, van kunst en meer. Sterft eind augustus '09. Op 82 jarige leeftijd. Een poos al spreekt hij commercials in, voor Delta Lloyd. Met zijn hoogst persoonlijke, soms wat dwarse, stem. Een verademing in het wereldje van gevooisde gladderikken. Het concern beseft, stopt per laatste van de maand met uitzenden en betuigt oprechte deelneming. Op de eigen website en in een aantal dagbladen. Per overlijdensannonce. Raad van Bestuur, directie, medewerkers. Allemaal, eensgezind. Alleen hoogst jammerlijk dat er subiet, in het tweede woord reeds, sprake is van een taalfout. Droevenis in plaats van droefenis. Vreemd ook, raar ook, dat zulks niemand opvalt, onderweg en dat er kennelijk geen spellingscorrector op de pc zit... "^[3].

Zijn stem was veel meer nog dan zijn bescheiden verschijning of zijn onmiskenbare speeltalent, zijn handelsmerk geworden, en zijn stem bleef altijd herkenbaar, door alle rollen heen.

In Kampen aan het Oude Raadhuisplein is een herinneringssteentje geplaatst als dank voor zijn bijdrage aan de promotie van de stad.

Hij won twee keer de Louis d’Or en zelfs een Edison Classique.

• (en)  Henk van Ulsen in de Internet Movie Database
• Theater Instituut Nederland in woord en beeld