Brontekst bekijken van Katoen

U hebt geen toestemming om deze pagina te bewerken, want:

U heeft geen bewerkingsrechten
De opgegeven reden van uw blokkering luidt: Open proxy - Nadere informatie.

Indien u enkel Wikipedia wenst te lezen is dit van geen enkel belang. U heeft toegang tot alle aanwezige informatie.
U klikte op een link om een pagina op Wikipedia te bewerken, hetzij om de tekst daarvan aan te passen, hetzij om een nieuw artikel aan te maken. U kunt dit (op dit moment) niet doen omdat u geblokkeerd bent. Als u Wikipedia enkel wenst te lezen mist u niets.
- Niet aangemelde gebruiker: indien u geen gebruik maakt van een gebruikersaccount en u krijgt deze melding, dan is uw externe IP-adres geblokkeerd. Een IP-adres is een nummer waarmee uw computer op het internet kan worden geïdentificeerd. Dat van u is 206.189.44.186. Als er problemen zijn met anonieme gebruikers, zoals in het geval van vandalisme, wordt daarvan soms het IP-adres geblokkeerd. Dit is niet noodzakelijkerwijs persoonlijk bedoeld. Veel mensen delen hun IP-adres met andere gebruikers. Dit is bijna zeker het geval indien u via een school of bedrijf met het internet bent verbonden. Ongewenste bewerkingen van iemand anders kunnen helaas de reden zijn dat u nu geen bewerkingsrechten heeft. Ook kan het zijn dat uw IP-adres is geblokkeerd omdat u via een mobiele internetverbinding bewerkingen in Wikipedia wilt uitvoeren. Mobiele netwerken wijzen dynamische IP-adressen toe die om beveiligingsredenen standaard zijn geblokkeerd voor anonieme bewerkingen.
  - Oplossing: sommige blokkeringen worden opgelegd voor een korte periode. Kijk in het logboek tot wanneer de blokkering loopt. U kunt daar ook zien welk type blokkering is opgelegd. Ziet u de vermelding alleen anoniemen staan, dan zult u wel bewerkingsrechten hebben indien u inlogt als een geregistreerde gebruiker. Ziet u ook de vermelding aanmaken account geblokkeerd, dan kunt u via uw huidige internetverbinding geen account aanmaken. Is deze laatste vermelding er echter niet, dan kunt u gewoon een gebruikersaccount aanmaken. Informatie over andere oplossingen vindt u op de pagina Oplossingen voor geblokkeerde gebruikers.
- Geregistreerde gebruiker: uw gebruikersaccount kan geblokkeerd zijn. Als u niet weet waarom u geblokkeerd bent, kijk dan op uw overlegpagina. Mogelijk vindt u daar een toelichting. Ook kunt u tijdens een blokkade uw overlegpagina blijven bewerken en kunt u daar vragen stellen over de reden van de blokkade; tenzij u deze mogelijkheid expliciet is ontnomen.
Voor verdere vragen kunt u contact opnemen met het e-mailteam van de Nederlandstalige Wikipedia. Als u een geregistreerde gebruiker bent, vermeld dan ook een link naar uw gebruikerspagina.
Uw IP-adres bevindt zich in een bereik dat op alle wiki’s van de Wikimedia Foundation geblokkeerd is.
Deze blokkade is ingesteld door ‪EPIC‬. De opgegeven reden is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
- Aanvang blokkade: 2 jul 2024 09:48
- Einde blokkade: 2 jul 2025 09:48
Uw huidige IP-adres is 206.189.44.186. Het geblokkeerde bereik is 206.189.32.0/20.
Vermeld alle bovenstaande gegevens als u ergens op deze blokkade reageert. Als u denkt dat u per abuis bent geblokkeerd, kunt u aanvullende informatie en instructies vinden in het algemene beleid Geen open proxy’s.
Anders kunt u om de blokkering bespreken een verzoek om beoordeling op Meta-Wiki plaatsen. U kunt ook een e-mail sturen naar de VRT-wachtrij van de stewards op stewards@wikimedia.org met daarin alle bovenstaande gegevens.

U kunt de brontekst van deze pagina bekijken en kopiëren.

{{Zie dp}}
[[Bestand:CottonPlant.JPG|thumb|Rijpe katoenbollen]]
[[Bestand:Cotton production 2004.svg|thumb|Topproducenten in de wereld in 2004]]
[[Bestand:COLLECTIE TROPENMUSEUM Vier katoenbewerksters ontpitten en rollen de katoen TMnr 10005922.jpg|thumb|Katoenverwerking in Nederlands Indië: de katoen wordt ontpit en gerold (1948-1949)]]
'''Katoen''' is een zachte, eencellige vezel, die uit de opperhuid (epidermis) van de zaden van de [[katoenplant]] (''Gossypium'') groeit. De vezels worden doorgaans tot draden [[spinnen (textiel)|gesponnen]] en als zodanig gebruikt om zacht, luchtdoorlatend [[textiel]] van te maken. Zowel de [[textiele grondstoffen|textielvezel]] als het uiteindelijke textiel wordt aangeduid als ''katoen''.

Voor de katoenproductie worden vier soorten katoenplant gebruikt:
* ''[[Gossypium arboreum]]'' - endemisch in [[India]] en [[Pakistan]], goed voor nog geen 2% van de wereldproductie
* ''[[Gossypium barbadense]]'' (Amerikaanse katoen) - endemisch in [[Zuid-Amerika]], goed voor 8% van de wereldproductie
* ''[[Gossypium herbaceum]]'' (Aziatische katoen) - endemisch in het [[Arabisch schiereiland]], goed voor nog geen 2% van de wereldproductie
* ''[[Gossypium hirsutum]]'' (behaarde katoen) - endemisch in [[Centraal-Amerika]], goed voor 90% van de wereldproductie.

== Geschiedenis ==
[[Bestand:Gorskii_04431u.jpg|thumb|Katoenveld in Rusland (circa 1909-1915)]]
Katoen wordt in gebieden met een tropisch klimaat al duizenden jaren gebruikt om zeer fijn lichtgewicht doek te maken. Het gewas is verschillende keren onafhankelijk [[domesticatie|gedomesticeerd]], zowel in [[Afro-Eurazië]] als in [[Midden-Amerika]].

De oudste geschreven bron heeft betrekking op Indische katoen. Katoen wordt in [[India]] al meer dan drieduizend jaar verbouwd, en er wordt naar verwezen in de [[Veda's]] die waarschijnlijk rond [[3000 v.Chr.]] zijn geschreven. Meer dan tweeduizend jaar later schreef de Griekse historicus [[Herodotus]] over Indische katoen: "Er zijn daar bomen die in het wild groeien en het fruit daarvan is een wol die mooier en beter is dan die van schapen. De Indiërs maken hun kleren van deze boomwol".

De Indische katoenindustrie raakte in verval ten tijde van de [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] [[industriële revolutie]]. De uitvinding van de ''[[Spinning Jenny]]'' (1764) en de spinmachine van [[Richard Arkwright]] (1769) maakten goedkope massaproductie in het Verenigd Koninkrijk mogelijk. De productiecapaciteit werd verder verbeterd toen [[Eli Whitney]] in 1793 de ''[[cotton gin]]'' ontwikkelde, een machine die de katoenvezel snel kon scheiden van de [[zaaddoos|zaaddozen]] en de vaak kleverige zaden.

In 1875 werd wereldwijd zo'n 1,1 miljoen ton katoen geproduceerd. Dit cijfer was in 1889 al opgelopen tot 2 miljoen ton waarvan de Verenigde Staten meer dan de helft produceerde en Indië zo'n 12%. Andere belangrijke producenten waren Egypte, Zuid-Amerika en Klein-Azië.<ref>''Le coton dans le monde'', La Nature, 1 oktober 1892, p.286</ref>

Tegenwoordig wordt katoen geproduceerd in alle delen van de wereld, waarbij katoenplanten worden gebruikt die selectief zijn gekweekt zodat elke plant meer vezel opbrengt. In 2002 werd katoen geteeld op 33 miljoen [[hectare]] landbouwgrond. Dit leverde 21,3 miljoen ton ruwe katoen op, met een waarde van 20 miljard [[Amerikaanse dollar|dollar]].{{Bron?||2021|11|06}}

[[Bestand:Cottonfieldpanorama.jpg|thumb|center|800px|Katoenplukken in [[Georgia (staat)|Georgia]], Verenigde Staten, anno 1917]]

== Teelt ==
Bij de katoenteelt worden voornamelijk eenjarige planten gebruikt. De groeiperiode duurt 150 tot 180 dagen.<ref name="FAOCOTTON">{{en}} FAO [https://www.fao.org/land-water/databases-and-software/crop-information/cotton/en/ Cotton: Crop Description and Climate], geraadpleegd op 1 april 2021</ref> Afhankelijk van temperatuur en variëteit zijn tussen de 50 tot 85 dagen nodig van aanplant tot eerste knopvorming, 25 tot 30 dagen voor de bloemvorming en tot slot 50 tot 60 dagen van bloemopening tot volwassen bol.

=== Traditioneel ===
Een succesvolle teelt van katoen vereist een lange vorstvrije periode van minimaal 200 dagen, veel zon, en een gematigde regenval - meestal van 600 tot 1200&nbsp;mm per jaar. De plant gedijt het best bij een temperatuur tussen de 18 en 30°C, met een uiterst minimum van 14°C en een maximum van 40°C.<ref name="FAOCOTTON" /> Over het algemeen wordt aan deze voorwaarden voldaan binnen de seizoenen van droge tropen en [[subtropen]] op het noordelijk en zuidelijk halfrond. Koele nachten en lage dagtemperaturen resulteren in vegetatieve groei met weinig vruchtdragende takken.

De bodems moeten meestal vrij zwaar zijn alhoewel het niveau van voedingsstoffen niet bijzonder hoeft te zijn. De groei vereist veel [[kunstmest]]. Bij irrigatie is de behoefte aan [[stikstof (element)|stikstof]] (N) zo'n 100 tot 180 kg per [[hectare]] (ha), [[fosfor]] (P) circa 20 tot 60 kg/ha en [[kalium]] (K) 50 tot 80 kg/ha.<ref name="FAOCOTTON" /> Vooral in de eerste zestig dagen na de aanplant is de behoefte aan voedingsstoffen het grootst.

Een groot deel van de katoenteelt vindt plaats in gebieden met minder neerslag waardoor [[irrigatie]] nodig is. De teelt van een gewas voor een bepaald jaar begint meestal spoedig na de oogst van de vorige herfst. De planttijd op het noordelijk halfrond varieert van het begin van februari tot het begin van juni. De [[South Plains]] in de [[Verenigde Staten]] staan bekend als het grootste aaneengesloten gebied voor katoenteelt ter wereld. Alhoewel katoen met succes in deze regio wordt verbouwd, is consistente goede oogst alleen mogelijk door een sterke afhankelijkheid van irrigatiewater uit de [[Ogallala Aquifer]]. Aangezien katoen enigszins tolerant is voor zout en droogte, is het een aantrekkelijk gewas voor droge en regenarme regio's. Het gebruik van waterbronnen leidt echter tot problemen en conflicten, alsmede potentiële milieuproblemen.<ref>{{Citeer journal | last1 = Wegerich | first1 = K. | year = 2002 | title = Natural drought or human-made water scarcity in Uzbekistan? | url = https://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=1776 | journal = Central Asia and the Caucasus | volume = 2 | pages = 154–162 | access-date = 14 augustus 2023 | archiefdatum = 22 december 2015 | archiefurl = https://web.archive.org/web/20151222125829/http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=1776 | dodeurl = ja }}</ref><ref>{{Citeer boek|title=Keepers of the Spring|url=https://archive.org/details/keepersofspringr0000pear|year=2004|isbn=1-55963-681-5|author=Pearce, Fred|publisher=Island Press|pages=[https://archive.org/details/keepersofspringr0000pear/page/109 109]–122|chapter=9 "A Salty Hell"}}</ref><ref>{{Citeer journal|title=The water footprint of cotton consumption: An assessment of the impact of worldwide consumption of cotton products on the water resources in the cotton producing countries|journal=Ecological Economics|volume=60|issue=1|date=1 november 2006| pages=186–203|author=A.K. Chapagain, A.Y. Hoekstra, H.H.G. Savenije and R. Gautam|doi=10.1016/j.ecolecon.2005.11.027 | issn = 0921-8009 }}</ref><ref name="AF">{{Citeer boek|title=The Arid Frontier|isbn=0-7923-4227-5|publisher=Springer|year=1998|first=Monique| last=Mainguet|coauthors=René Létolle|chapter=Human-made Desertification in the Aral Sea Basin|pages=129–145}}</ref><ref name="GT">{{Citeer journal|first=Tony|last=Waltham|coauthors=Ihsan Sholji|journal=Geology Today|doi=10.1046/j.0266-6979.2001.00319.x|title=The demise of the Aral Sea&nbsp;– an environmental disaster|year=2001|volume=17|issue=6|pages=218–228}}</ref> Een voorbeeld hiervan is het onjuist verbouwen en irrigeren die hebben geleid tot [[woestijnvorming]] in delen van [[Oezbekistan]], waar katoen een belangrijk exportproduct is. In de dagen van de [[Sovjet-Unie]] werd de watertoevoer tot het Aralmeer gebruikt voor agrarische irrigatie, grotendeels van katoenvelden, waardoor [[verzilting]] nu een wijdverbreid probleem is.<ref name="AF" /><ref name="GT" />

=== Biologisch ===
Katoen beslaat ongeveer 2,5% van de beschikbare landbouwgrond, maar is door de vele plagen en ziektes goed voor niet minder dan 16% van het gebruik van [[chemische bestrijdingsmiddelen]]; meer dan ieder ander landbouwgewas.<ref>{{en}} Environmental Justice Foundation [https://ejfoundation.org/reports/the-deadly-chemicals-in-cotton The deadly chemicals in cotton] London, UK (2007) {{ISBN|1-904523-10-2}}. [https://web.archive.org/web/20230608143405/https://ejfoundation.org/reports/the-deadly-chemicals-in-cotton Gearchiveerd] op 8 juni 2023.</ref> [[Kunstmest]] en bestrijdingsmiddelen veroorzaken uitputting van de bodem, [[erosie]], lucht- en oppervlaktewaterverontreiniging, [[huidziekte]]s en [[allergie]]ën. In de conventionele katoenproductie is vaak sprake van [[kinderarbeid]]. Sommige landbouwers schakelen over op meer ecologische productiemethoden. Katoen die zo geteeld wordt heet [[EKO-keurmerk|eco]]katoen.

In 2018/19 werden 1,1 miljoen balen [[biologische landbouw en voeding|biologische]] katoen (2007: 265.517 balen) geproduceerd in 19 landen. De grootste producenten zijn [[India]], de [[Volksrepubliek China]] en [[Turkije]].<ref name="OTA">{{en}} OTA [https://ota.com/advocacy/organic-standards/fiber-and-textiles/get-facts-about-organic-cotton Get the facts about Organic Cotton], geraadpleegd op 1 april 2021. [https://web.archive.org/web/20210415004757/https://ota.com/advocacy/organic-standards/fiber-and-textiles/get-facts-about-organic-cotton Gearchiveerd] op 15 april 2021.</ref> Daarmee kwam het aandeel van biologisch katoen op 1% van de totale katoenteelt.<ref name="OTA" />

Biologische katoen wordt in ten minste acht [[Afrika]]anse landen geproduceerd. Het Egyptische fair-tradebedrijf [[SEKEM]] begon in 1990 de Egyptische regering ervan te overtuigen dat katoenteelt zonder chemische bestrijdingsmiddelen, die van overheidswege met vliegtuigen over het land werden verspreid en de biologische kruidenteelt van SEKEM onmogelijk maakte, mogelijk was. Dit resulteerde in een reductie in het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen van 90% op 400.000 ha Egyptische landbouwgrond en een toename van de opbrengst van 30%.<ref>{{en}} Pestizid Aktions-Netzwerk Germany [http://www.pan-germany.org/download/africaprojects.pdf Organic Cotton Projects in Africa]. [https://web.archive.org/web/20230606190313/http://www.pan-germany.org/download/africaprojects.pdf Gearchiveerd] op 6 juni 2023.</ref>

=== Teeltexperiment in kas ===
In [[Bleiswijk]] is een experiment gaande voor de verbouw van katoen onder glas, in [[Kas (gebouw)|kassen]], in samenwerking met kledingproducent [[G-Star]].<ref>Duurzaam Ondernemen [https://www.duurzaam-ondernemen.nl/wur-en-g-star-ontwikkelen-broek-van-nederkatoen/ WUR en G-Star ontwikkelen broek van nederkatoen, 26 juni 2024], geraadpleegd op 31 juli 2024</ref> In de kassen groeit het katoen onder gereguleerde omstandigheden, pesticidevrij, waarvan een deel op [[Substraat (tuinbouw)|substraat]] en een ander deel op steenwol. De voordelen van kassenteelt zijn aanzienlijk. De katoenplanten worden veel groter, leveren 5 tot 23 keer meer katoen op en gebruiken, mede door hergebruik, zo’n 95% minder water. Daar staan nadelen tegenover als hogere kosten ook omdat de oogst moeizamer is vanwege de grotere planten. In de kas lag de productie op 1200 gram/m², dit in vergelijking tot 50 gram in India en 200 gram in Australië.

== Oogst ==
[[Bestand:Baumwoll-Erntemaschine.jpeg|thumb|Uitladen van zojuist machinaal geoogste katoen]]
Het plukken van de katoen, wat vroeger handmatig gebeurde, vindt tegenwoordig veelal machinaal plaats. Hiervoor is het nodig dat de plant eerst met een [[ontbladeringsmiddel]] wordt bewerkt om het plukken te vergemakkelijken of dat de plant is ontbladerd door ingetreden vorst. Bij de teelt van biologisch katoen is het gebruik van chemicaliën niet toegestaan, en wordt er handmatig geplukt. In de tropen groeit de katoenplant het hele jaar door, wanneer hij niet wordt ontbladerd.

De katoenbol bestaat uit twee delen, het katoenzaad en de [[zaadpluis|katoenvezels]] waarbij het zaad zo'n twee derde van het gewicht van de bol vormt.<ref name="BRIC">{{en}} Britannica [https://www.britannica.com/topic/cotton-fibre-and-plant#ref558966 Cotton, fibre and plant], geraadpleegd op 2 april 2021</ref> Het zaad wordt geperst en de olie is geschikt voor menselijke consumptie . De buitenste schil wordt gebruikt als veevoer. De witte vezels op het zaad worden maximaal zes centimeter lang en bestaan voor bijna 90% uit [[cellulose]]; de rest is water en reststoffen. Van de vezels wordt garen gesponnen dat verder verwerkt kan worden in textiel en kleding.<ref name="BRIC" />

Het katoen wordt verzameld in balen. Ieder land heeft zijn eigen specificaties van de omvang en gewicht van de baal. In de Verenigde Staten heeft de baal een maximale afmeting van 1,40 meter lang, 0,53 meter hoog en 0,86 meter breed.<ref>{{en}} The National Cotton Council [https://www.cotton.org/tech/bale/bale-description.cfm U.S. Cotton Bale Dimensions], geraadpleegd op 2 april 2021. [https://web.archive.org/web/20210504164944/https://www.cotton.org/tech/bale/bale-description.cfm Gearchiveerd] op 4 mei 2021.</ref> Een Amerikaanse baal katoen weegt 226,8 kilogram en de dichtheid is 472 kg/m<sup>3</sup>. In India en Pakistan weegt een baal 170 kilogram; in Egypte 327 kilogram.

== Handelsgewas ==
[[Bestand:Textielmuseum cabinet 18.tif|thumb|Kapok (boven) en katoen (onder), vruchten, lont, garen, zeildoek en matrastijk]]

Katoen is een zeer waardevol gewas, omdat bij de verwerking slechts 10% van het ruwe gewicht verloren gaat. Als sporen van [[bijenwas|was]], [[proteïne|eiwit]], en dergelijke zijn verwijderd, blijft een natuurlijke [[polymeer]] van zuivere [[cellulose]] over. Deze cellulose is gerangschikt op een manier die katoen unieke eigenschappen geeft wat betreft sterkte, duurzaamheid en absorptie. De elasticiteit van katoen is echter gering. Elke vezel is samengesteld uit twintig tot dertig laagjes cellulose die keurig om elkaar heen gedraaid zijn.

De katoenvezel heeft een kenmerkende structuur: een miniatuur lege brandweerslang, die om zijn as gedraaid is. Hierdoor ontstaan kurkentrekkerachtige windingen waarmee de vezels achter elkaar haken bij het [[spinnen (textiel)|spinnen]]. Hierdoor kunnen zeer fijne garens gesponnen worden. De binding die door de windingen ontstaat heet het spinverband van katoen. De holle ruimte van de vezel wordt ''lumen'' genoemd. De stapellengte (gemiddelde vezellengte) van katoen varieert van 10 tot 50&nbsp;mm afhankelijk van soort en herkomst. De langste is het best geschikt voor fijne gladde garens en dus ook het duurste. De buitenkant van de katoenvezel is bedekt met een waslaagje: de cuticula. Omdat deze waterafstotend is, moet deze laag voor natbehandelingen verwijderd worden.

Een alternatief is gerecycled katoen. Dit is de meest duurzame vezelsoort.{{Bron?||2021|11|06}} Voor gerecycled katoen wordt katoen uit gedragen kleding of snijafval vervezeld. De herwonnen vezels worden vervolgens opnieuw gesponnen tot garen.

De grootste producent van katoen ter wereld is [[Volksrepubliek China|China]], met een productie van 25,5 miljoen [[baal (eenheid)|balen]] per jaar. Een standaardbaal heeft een gewicht van 170 kilogram. De [[Verenigde Staten]] (17,6 miljoen balen) en [[India]] (12,5 miljoen balen) zijn de volgende grootste producenten. In [[Europa (werelddeel)|Europa]] is [[Griekenland]] de grootste producent met 1,7 miljoen balen.

=== Wereldwijde productie ===
{| class="wikitable" align=center
! colspan="2"|Topproducenten van katoen 2018<ref>{{en}} FAO [https://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/ Food and Agriculture Organization of The United Nations]</ref>
|-
! Land
! Productie ([[Ton (massa)|ton]])
|-
| {{CN}} || align="right" | 17.711.962
|-
| {{IN}} || align="right" | 14.657.000
|-
| {{US}} || align="right" | 11.429.937
|-
| {{BR}} || align="right" | 4.956.044
|-
| {{PK}} || align="right" | 4.828.439
|-
| {{TR}} || align="right" | 2.570.000
|-
| {{AU}} || align="right" | 2.500.000
|-
| {{UZ}} || align="right" | 2.293.039
|-
| {{GR}} || align="right" | 837.432
|-
| {{AR}} || align="right" | 813.692
|}

== Plagen en ziektes ==
[[Bestand:Cotton Harlequin Bugs.jpg|thumb|''[[Tectocoris diophthalmus]]'']]
Diverse insecten kunnen als plaag in de katoenteelt optreden:
* ''[[Anthonomus grandis]]'' ([[Engels]]: ''Boll Weevil'') is verantwoordelijk voor de grootste katoenplagen in [[Noord-Amerika]].
* ''[[Helicoverpa zea]]'' (Engels: ''Cotton Bollworm'')
* [[Katoendaguil]] (''Helicoverpa armigera'')
* ''[[Lygus lineolaris]]'' (Engels: ''Tarnished plant bug'')
* ''[[Oxycarenus hyalinipennis]]'' (Engels: ''Cotton seed bug'')
* ''[[Pectinophora gossypiella]]'' (Engels: ''Pink Bollworm'')
* ''[[Scirtothrips dorsalis]]'' (Engels: ''Chili thrips'')
* ''[[Spodoptera frugiperda]]'' (Engels: ''Army worm'')
* ''[[Tectocoris diophthalmus]]'' (Engels: ''Cotton harlequin bug'')

De katoenplant is verder gevoelig voor allerlei schimmels en bacteriën. Een voorbeeld is de aantasting door de schimmel [[Fusarium oxysporum f.sp. vasinfectum|''Fusarium oxysporum'' f.sp. ''vasinfectum'']] in [[Peru]] in 1901. Door kruising wist [[Fermín Tangüis]] een katoenvariant te ontwikkelen die ongevoelig is voor deze schimmel. Deze Tangüiskatoen is in Peru nog altijd de meestgebruikte katoenvariant.

== Genetische modificatie ==
Om deze afhankelijkheid van chemische bestrijdingsmiddelen te verminderen is [[genetische manipulatie|genetisch gemodificeerde]] katoen ontwikkeld. In deze katoen is een [[gen]] ingebouwd dat zorgt voor de aanmaak van [[Bacillus thuringiensis|Bt-toxine]]. Deze wordt inmiddels wereldwijd verbouwd. Bij genetisch gemodificeerde katoen kan tot 80% minder pesticide worden gebruikt, vergeleken met gewone katoen.{{Bron?||2021|11|06}} Volgens de ''International Service for the Acquisition of Agri-Biotech Applications'' (ISAAA) is genetisch gemodificeerde katoen wereldwijd aangeplant op een oppervlakte van in totaal 6,7 miljoen hectare (in [[2002]]). Dit is 20% van het totale gebied dat wereldwijd voor de katoenteelt wordt gebruikt. In [[2003]] bestond 73% van de in de [[Verenigde Staten]] geteelde katoen uit genetisch gemodificeerde katoen. De introductie van genetisch gemodificeerde katoen in 1996 liep in [[Australië (land)|Australië]] uit op een commerciële ramp. De opbrengsten waren veel lager dan voorspeld, en er ontstond [[kruisbestuiving]] met andere soorten katoenplanten wat potentieel veel juridische problemen voor nietsvermoedende landbouwers kon veroorzaken. Nochtans leidde de introductie van een tweede soort van genetisch gemodificeerde katoen ertoe dat in [[2003]] 15% van de Australische katoen genetisch gemodificeerd was, in [[2009]] was het aandeel genetisch gemodificeerde katoen inmiddels uitgegroeid tot 95% van de Australische katoen. De originele genetisch gemanipuleerde variëteit is inmiddels verboden.{{Bron?||2021|11|06}}

== Kleding van katoen ==
Katoen wordt gebruikt voor verschillende stoffen voor [[kleding]], zoals [[badstof]], [[capulana]], [[corduroy]], [[denim]], [[flanel]], [[gingham]], [[Jersey (stof)|jersey]], [[kanga (kleding)|kanga]] (Oost-Afrika), [[mousseline (textiel)|mousseline]], [[organdie]], [[shweshwe]] (Zuid-Afrika) en [[tijk]].

== Zie ook ==
* [[Linter (vezel)]]

== Externe links ==
* [https://www.kopeinitiatives.com/organic-cotton-facts.html Facts about organic cotton]
* [https://web.archive.org/web/20071009145351/http://www.stofenaarde.be/grondstoffen%2Bbio-katoen.htm Biologische katoen]

== Literatuur ==
* {{aut|Sven Beckert}}, ''Katoen. De opkomst van de moderne wereldeconomie'', 2016, {{ISBN|9789048834600}}

{{Appendix}}
{{Commons|Cotton}}
{{Wikt}}
{{Woordenboek}}

[[Categorie:Katoen| ]]

Op deze pagina gebruikte sjablonen:

Sjabloon:AR (bewerken)
Sjabloon:AR-VLAG (bewerken)
Sjabloon:AU (bewerken)
Sjabloon:AU-VLAG (bewerken)
Sjabloon:Appendix (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Aut (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:BR (bewerken)
Sjabloon:BR-VLAG (bewerken)
Sjabloon:Bron? (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:CN (bewerken)
Sjabloon:CN-VLAG (bewerken)
Sjabloon:Citeer boek (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Citeer journal (bewerken)
Sjabloon:Citeerslotjes (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Commons (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:En (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:GR (bewerken)
Sjabloon:GR-VLAG (bewerken)
Sjabloon:IN (bewerken)
Sjabloon:IN-VLAG (bewerken)
Sjabloon:ISBN (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:ISO-VLAG (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:InterProject (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:PAGENAMEBASE (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:PK (bewerken)
Sjabloon:PK-VLAG (bewerken)
Sjabloon:References (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Sfnref (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:TR (bewerken)
Sjabloon:TR-VLAG (bewerken)
Sjabloon:Taal-en (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Taalaanduiding (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Taalaanduiding/styles.css (bewerken)
Sjabloon:US (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:US-VLAG (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:UZ (bewerken)
Sjabloon:UZ-VLAG (bewerken)
Sjabloon:Wikt (bewerken)
Sjabloon:Woordenboek (bewerken)
Sjabloon:Zie dp (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Zusterproject box (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Module:String (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)

Terug naar Katoen.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Katoen"