Lihat sumber bagi Kebolehubahan dan perubahan iklim

Anda tidak mempunyai keizinan untuk menyunting laman ini, atas sebab berikut:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

Sekatan dilakukan oleh ‪EPIC‬. Alasannya ialah Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Tarikh bermula sekatan: 08:48, 2 Julai 2024
Tarikh tamat sekatan: 08:48, 2 Julai 2025

Alamat IP anda terkini ialah 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Sila sertaian semua butiran di atas dalam sebarang pertanyaan yang anda buat. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Anda boleh melihat dan menyalin sumber bagi laman ini.

{{short description|Perubahan dalam pengagihan perangkaan unsur iklim buat tempoh yang dilanjutkan}}
{{for|peningkatan yang dicetuskan oleh manusia dalam suhu purata Bumi dan kesannya|Perubahan iklim}}
{{Use dmy dates|date=Ogos 2022}}
{{atmospheric sciences}}

'''Kebolehubahan iklim''' termasuk kesemua ubahan dalam [[iklim]] yang bertahan lebih lama daripada suatu [[Cuaca|peristiwa cuaca]], manakala istilah '''perubahan iklim''' hanya merujuk ubahan itu yang berterusan dalam tempoh masa yang lebih, biasanya berdekad-dekad atau lebih. ''Perubahan iklim'' boleh merujuk bila-bila masa dalam sejarah [[Bumi]] tetapi istilah tersebut kini lebih biasa digunakan untuk menghuraikan [[perubahan iklim]] sezaman, selalu lebih terkenal dirujuk sebagai pemanasan global. Sejak [[Revolusi Industri]], iklim telah dijejas dengan meningkat oleh [[Impak manusia terhadap persekitaran|kegiatan manusia]].<ref>{{Cite book|publisher=The National Academies Press |isbn=978-0-309-14588-6 |author1=America's Climate Choices: Panel on Advancing the Science of Climate Change |author2=National Research Council |title=Advancing the Science of Climate Change | location=Washington, D.C. |year=2010 |url=http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=12782 |quote=(p1) ... there is a strong, credible body of evidence, based on multiple lines of research, documenting that climate is changing and that these changes are in large part caused by human activities. While much remains to be learned, the core phenomenon, scientific questions, and hypotheses have been examined thoroughly and have stood firm in the face of serious scientific debate and careful evaluation of alternative explanations. (pp. 21–22) Some scientific conclusions or theories have been so thoroughly examined and tested, and supported by so many independent observations and results, that their likelihood of subsequently being found to be wrong is vanishingly small. Such conclusions and theories are then regarded as settled facts. This is the case for the conclusions that the Earth system is warming and that much of this warming is very likely due to human activities. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140529161102/http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=12782 |archive-date=29 May 2014 }}</ref>

Perubahan iklim boleh berlaku pada [[rantau]] tertentu, atau seluruh [[bumi]]. Perubahan-perubahan ini boleh berpunca daripada proses-proses dinamik di Bumi, daya-daya luaran termasuk kelainan pada kepanasan cahaya matahari, dan baru-baru ini juga, kegiatan manusia.

Dalam penggunaan terkini, khususnya dalam konteks [[dasar alam sekitar]], istilah "perubahan iklim" selalu merujuk kepada perubahan iklim masa kini (lihat [[pemanasan global]]). Untuk maklumat mengenai sukatan suhu melalui pelbagai zaman, dan sumber-sumber data yang ada, lihat [[rekod suhu]]. Untuk penyifatan perubahan iklim sepanjang abad yang lalu, rujuk [[penyifatan perubahan iklim terkini]].

== Punca ==
Soalan ini begitu banyak diperdebatkan kerana perubahan iklim boleh berlaku disebabkan proses semula jadi dan kegiatan manusia dan juga sistem iklim yang kompleks.

Terdapat bukti baru dan kuat bahawa pemanasan iklim selama 50 tahun lepas disebabkan kegiatan manusia. Ketulan ais yang diambil dari ais purba [[Antartika]] menunjukkan tahap [[karbon dioksida]] yang tinggi dari 650,000 tahun dahulu. Lebih banyak karbon dioksida di atmosfera bermakna suhu yang semakin panas. Dalam laporan 2007 [[Panel Antara Kerajaan tentang Perubahan Iklim]] (IPCC) kepada [[Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu]] (PBB), badan itu menyimpulkan lebih daripada 90 peratus penyebab pemanasan sejak 50-60 tahun adalah disumbangkan oleh manusia.

Sumbangan manusia ini termasuk peningkatan tahap gas yang memerangkap [[haba]] (gas [[rumah hijau]]) seperti karbon dioksida di atmosfera bumi. Satu cara manusia menyumbang kepada gas rumah hijau adalah dengan membakar bahan api. Contohnya penggunaan arang batu, minyak dan gas asli untuk menghasilkan elektrik, memanaskan rumah, memberi kuasa kepada kilang dan kereta.

Perubahan corak penggunaan tanah menyumbang juga. Pokok dan tumbuhan menggunakan karbon dioksida dan melepaskan [[oksigen]]. Apabila pokok dipotong untuk pembangunan, pertanian dan tujuan lain, ia tidak lagi boleh menggunakan karbon dioksida dan melepaskan oksigen. Pokok-pokok ini sebenarnya melepaskan karbon dioksida apabila ia mereput dan dibakar.

Dengan meningkatnya karbon dioksida dan gas rumah hijau lain meningkat, lebih banyak haba terperangkap dan suhu dunia pun naik. Ini menyebabkan perubahan ketara dalam panjang dan pendek musim.

== Kesan ==
Perubahan iklim membawa [[Kesan perubahan iklim|kesan yang serius]] kepada dunia. Contohnya, [[Ahli sains|saintis]] dari IPCC meramalkan pemanasan laut dan pencairan [[glasier]] kerana pemanasan global dan perubahan iklim boleh meningkatkan aras laut kepada 7-23 inci menjelang tahun 2100. Di seluruh dunia, masyarakat yang menghuni persisiran pantai dan infrastruktur yang menyokong mereka (seperti bangunan dan rumah, jalan, pelabuhan dan [[loji rawatan air]]) boleh terjejas. Mereka mungkin menghadapi banjir atau ribut kuat yang merosakkan. Di kawasan mendatar, pantai mungkin beralih beberapa batu ke kawasan dalaman. Kesan lain adalah seperti banjir, kemarau yang boleh menjadi lebih kerap dan teruk. Perubahan suhu juga memberi kesan kepada kelembapan tanah yang boleh memberi kesan kepada kehidupan manusia dan benda lain termasuk ekosistem semula jadi, pertanian dan bekalan makanan, hutan, sumber air, penggunaan tenaga dan pengangkutan.

=== Peningkatan suhu Bumi ===
{{Utama|Pemanasan global}}
Peningkatan suhu Bumi wujud dalam bentuk [[pemanasan global]]. Suhu bumi yang meningkat berdampak pada peningkatan penggunaan tenaga dan perluasan bencana penyakit dalam kehidupan manusia. Peningkatan penggunaan tenaga dan penurunan penghasilan atau kegagalan tanaman dapat menyebabkan meningkatnya ancaman kelaparan. Pelepasan wap air yang berlebihan akibat peningkatan suhu menyebabkan ketersediaan air di permukaan Bumi menjadi terbatas. Bersamaan dengan itu, peningkatan suhu Bumi menyebabkan terjadinya [[Kebakaran liar|kebakaran hutan]] yang menimbulkan [[asbut]]. Peningkatan jumlah asbut berdampak pada perluasan wabak-wabak penyakit [[malaria]], demam berdarah, diare, dan gangguan pernafasan.<ref name=":0">{{Cite book|url=https://www.academia.edu/34025380/SEBAB_DAN_DAMPAKNYA_TERHADAP_KEHIDUPAN|title=Perubahan Iklim: Sebab dan Dampaknya terhadap Kehidupan|last=Hairiah, dkk.|first=|date=2016|publisher=World Agroforestry Centre|isbn=978-979-3198-84-2|location=Bogor|pages=15|url-status=live}}</ref>

=== Perubahan curahan hujan ===
Perubahan curah hujan diamati dengan jenis musim yang tidak menentu. Pada musim hujan, curah hujan menjadi sangat tinggi sehingga menyebabkan terjadinya banjir dan tanah runtuh. Bencana alam ini kemudian mengurangi luas tanah pertanian, kekeringan dan penurunan ketersediaan air secara berkepanjangan. Keadaan ini kemudian mempengaruhi bekalan air di kawasan bandar dan pertanian, serta meluasnya kebakaran hutan.<ref name=":0" />

=== Kenaikan suhu laut ===
Kenaikan suhu permukaan laut membuat [[terumbu karang]] rosak dan arah arus laut berubah. Keadaan ini kemudiannya mengubah pola migrasi ikan di laut dan mempengaruhi penghasilan nelayan. Peningkatan suhu permukaan laut juga membuat genangan air laut meluas, dan wilayah pesisir lebih sering mengalami hakisan lalu memudahkan kenaikan air laut ke daratan sehingga mengancam penduduk dan hidupan di wilayah pesisir.<ref name=":0" />

=== Pergeseran musim ===
Perubahan iklim mengakiatkan terjadinya pergeseran musim. Bencana kekeringan dan [[penggurunan]] terjadi akibat musim kemarau akan berlangsung lebih lama dari waktu normalnya. Kesan kekeringan akan dirasakan terutama di Afrika, Eropah, Amerika Utara dan Australia. Sementara itu, peningkatan curahan hujan pula menjadi sangat tinggi pada saat musim hujan dengan waktu yang lebih singkat dari waktu normalnya, sekali gus menyebabkan bencana banjir dan tanah longsor.<ref>{{Cite book|url=https://id.b-ok.asia/dl/1122555/92ca24|title=Bumi Makin Panas: Ancaman Perubahan Iklim di Indonesia|last=Meiviana, dkk.|first=|date=2004|publisher=Kementrian Lingkungan Hidup Republik Indonesia dan Yayasan Pelangi Indonesia|isbn=979-98399-0-4|location=Jakarta|pages=4-5|url-status=live}}{{Pranala mati|date=Februari 2023|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref>

=== Pembangunan mampan ===
{{Utama|Pembangunan lestari}}
Perubahan iklim memberi peluang bagi terciptanya kesadaran akan [[pembangunan lestari]] dalam pemikiran masyarakat global. Berbagai kesan negatif yang telah dialami secara langsung oleh masyarakat memberikan kemungkinan pemanfaatan perubahan iklim secara positif. Perubahan iklim meningkatkan daya cipta dan reka baru terhadap model perniagaan serta politik. Melalui pembangunan mampan, masyarakat meningkatkan penggunaan cara-cara mutakhir dalam mengelola alam berdasarkan daya kebijaksanaan yang ada dalam skala tempatan ataupun global.<ref>{{Cite book|url=https://unesdoc.unesco.org/in/rest/annotationSVC/DownloadWatermarkedAttachment/attach_import_ffa799bc-53d0-4834-9005-76a936c7e5e1?_=369431ind.pdf|title=Menyampaikan Pesan: Meliput Perubahan Iklim dan Pembangunan Berkelanjutan di Asia dan Pasifik: Buku Panduan untuk Jurnalis|last=UNESCO|first=|date=2019|publisher=United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization|isbn=978-92-3-0000806|location=Jakarta|pages=10|url-status=live}}</ref>

== Lihat juga ==
{{Portal|Persekitaran|Pemanasan global|Tenaga}}
* [[Normal klimatologi]]
* [[Antroposen]]
{{clear}}

== Nota ==
{{Reflist}}

== Rujukan ==
* {{cite book   |last=Cronin |first=Thomas N. |title=Paleoclimates: understanding climate change past and present |location=New York |publisher=Columbia University Press |year=2010 |isbn=978-0-231-14494-0 }}
* {{Cite book  |ref= {{harvid|IPCC AR4 WG1|2007}} |title  = Climate Change 2007: The Physical Science Basis |series = Contribution of Working Group I to the [[IPCC Fourth Assessment Report|Fourth Assessment Report]] of the Intergovernmental Panel on Climate Change |author = IPCC |author-link = IPCC |year   = 2007 |display-editors= 4 |editor-first1= S.   |editor-last1= Solomon |editor-first2= D.   |editor-last2= Qin |editor-first3= M.   |editor-last3= Manning |editor-first4= Z.   |editor-last4= Chen |editor-first5= M.   |editor-last5= Marquis |editor-first6= K.B. |editor-last6= Averyt |editor-first7= M.   |editor-last7= Tignor |editor-first8= H.L. |editor-last8= Miller |publisher = Cambridge University Press |url  = https://archive.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4_wg1_full_report.pdf |isbn = 978-0-521-88009-1}} (pb: {{ISBNT|978-0-521-70596-7}}).
* {{Cite book |ref= {{harvid|IPCC AR4 SYR|2008}} |author= IPCC |author-link= IPCC |year= 2008 |title= Climate Change 2008: Synthesis Report |series= Contribution of Working Groups I, II and III to the [[IPCC Fourth Assessment Report|Fourth Assessment Report]] of the Intergovernmental Panel on Climate Change |editor1= The Core Writing Team |editor-first2= R.K. |editor-last2= Pachauri |editor-first3= A.R. |editor-last3= Reisinger |publisher= IPCC |place= Geneva, Switzerland |isbn= 978-92-9169-122-7 |url= https://archive.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/syr/ }}{{Dead link|date=July 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.
* {{Cite book|title=Climate Change : A multidisciplinary approach|last=Burroughs|first=William James|publisher=Cambridge university press|year=2001|isbn=0521567718|location=Cambridge}}
* {{Cite book|title=Climate Change : A multidisciplinary approach|last=Burroughs|first=William James|publisher=Cambridge University Press|year=2007|isbn=978-0-511-37027-4|location=Cambridge}}
* {{Cite book|title=Earth's climate : Past and Future|last=Ruddiman|first=William F.|publisher=W. H. Freeman and Company|year=2008|isbn=978-0716784906|location=New York}}
* {{cite book|title=Climatology|last1=Rohli|first1=Robert. V.|last2=Vega|first2=Anthony J.|publisher=Jones & Bartlett Learning|year=2018|isbn=978-1284126563|edition=4th}}

== Pautan luar ==
* [https://climate.nasa.gov/ Global Climate Change] from [[NASA]] (US)
* [http://ipcc.ch/ Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)]
* [https://science.nasa.gov/earth-science/oceanography/ocean-earth-system/climate-variability Climate Variability] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230530121638/https://science.nasa.gov/earth-science/oceanography/ocean-earth-system/climate-variability |date=30 May 2023 }} – NASA Science
* [https://www.ncdc.noaa.gov/climate-information/climate-change-and-variability Climate Change and Variability, National Centers for Environmental Information] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210921083150/https://www.ncdc.noaa.gov/climate-information/climate-change-and-variability |date=21 September 2021 }}

{{Library resources box}}
{{climate oscillations}}
{{global warming|gstate=expanded}}
{{Doomsday}}
{{authority control}}

{{DEFAULTSORT:Perubahan Iklim}}
[[Kategori:Kebolehubahan dan perubahan iklim| ]]
[[Kategori:Perangkaan iklim dan cuaca]]
[[Kategori:Sejarah kebolehubahan dan perubahan iklim]]
[[Kategori:Rencana yang mengandungi klip video]]
[[Kategori:Klimatologi]]

Templat yang digunakan dalam laman ini:

Templat:Atmospheric sciences (sunting)
Templat:Authority control (sunting)
Templat:Bagi (sunting)
Templat:Category handler (sunting)
Templat:Cite book (lihat sumber) (dilindungi separa)
Templat:Clear (sunting)
Templat:Climate oscillations (sunting)
Templat:DMCA (sunting)
Templat:Dated maintenance category (sunting)
Templat:Dead link (sunting)
Templat:Doomsday (sunting)
Templat:FULLROOTPAGENAME (sunting)
Templat:Fix (lihat sumber) (dilindungi separa)
Templat:Fix/category (sunting)
Templat:For (sunting)
Templat:Global warming (sunting)
Templat:Harvid (sunting)
Templat:Hatnote (sunting)
Templat:Huraian pendek (sunting)
Templat:ISBN (sunting)
Templat:ISBNT (sunting)
Templat:Kawalan kewibawaan (sunting)
Templat:Kosongkan (sunting)
Templat:Library link about (sunting)
Templat:Library resources box (sunting)
Templat:Main other (sunting)
Templat:Navbox (lihat sumber) (dilindungi)
Templat:Navbox with collapsible groups (sunting)
Templat:Navbox with collapsible sections (sunting)
Templat:Nowrap begin (sunting)
Templat:Nowrap end (sunting)
Templat:Ns has subpages (sunting)
Templat:Pautan putus (sunting)
Templat:Pengayunan iklim (sunting)
Templat:Pengendali kategori (sunting)
Templat:Portal (sunting)
Templat:Pranala mati (sunting)
Templat:Reflist (sunting)
Templat:Senarai rujukan (lihat sumber) (dilindungi)
Templat:Senarai rujukan/gaya.css (sunting)
Templat:SfnRef (sunting)
Templat:Short description (sunting)
Templat:Sidebar (sunting)
Templat:Use dmy dates (sunting)
Templat:Utama (lihat sumber) (dilindungi)
Templat:Webarchive (sunting)
Templat:· (lihat sumber) (dilindungi)
Templat:·w (sunting)
Templat:·wrap (sunting)
Modul:Arguments (sunting)
Modul:Authority control (lihat sumber) (dilindungi separa)
Modul:Category handler (sunting)
Modul:Category handler/blacklist (sunting)
Modul:Category handler/config (sunting)
Modul:Category handler/data (sunting)
Modul:Category handler/shared (sunting)
Modul:Check for unknown parameters (sunting)
Modul:Check isxn (sunting)
Modul:Citation/CS1 (lihat sumber) (dilindungi)
Modul:Citation/CS1/COinS (lihat sumber) (dilindungi)
Modul:Citation/CS1/Configuration (lihat sumber) (dilindungi)
Modul:Citation/CS1/Date validation (lihat sumber) (dilindungi)
Modul:Citation/CS1/Identifiers (lihat sumber) (dilindungi)
Modul:Citation/CS1/Utilities (lihat sumber) (dilindungi)
Modul:Citation/CS1/Whitelist (lihat sumber) (dilindungi)
Modul:Citation/CS1/styles.css (sunting)
Modul:Footnotes (sunting)
Modul:Format link (sunting)
Modul:Hatnote (sunting)
Modul:Hatnote/styles.css (lihat sumber) (dilindungi separa)
Modul:Hatnote list (sunting)
Modul:Labelled list hatnote (sunting)
Modul:Namespace detect/config (sunting)
Modul:Namespace detect/data (sunting)
Modul:Navbar (lihat sumber) (dilindungi)
Modul:Navbar/configuration (sunting)
Modul:Navbar/styles.css (sunting)
Modul:Navbox (sunting)
Modul:Navbox with collapsible groups (sunting)
Modul:No globals (sunting)
Modul:Nota topi senarai berlabel (sunting)
Modul:Ns has subpages (sunting)
Modul:Portal (sunting)
Modul:Portal/styles.css (sunting)
Modul:ResolveEntityId (sunting)
Modul:Sidebar (sunting)
Modul:Sidebar/configuration (sunting)
Modul:Sidebar/styles.css (sunting)
Modul:Unsubst (sunting)
Modul:Webarchive (sunting)
Modul:Webarchive/data (sunting)
Modul:Yesno (sunting)

Kembali ke Kebolehubahan dan perubahan iklim.

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/wiki/Kebolehubahan_dan_perubahan_iklim"