Македонски Брод

Македонски Брод
град
Панорама на Македонски Брод
Знаме Грб
Македонски Брод Местоположба на Македонски Брод во Македонија
Координати: 41°30′00″N 21°13′00″E / 41.50000° СГШ; 21.21667° ИГД / 41.50000; 21.21667
Држава	Република Македонија
Регион	Југозападен Регион
Општина	Општина Македонски Брод
Првпат споменат во	1300
Управа
• Градоначалник	Жарко Ристески (ВМРО-ДПМНЕ)
Надм. вис.	&10000000000000585000000585 м
Население (2021)
• Вкупно	3.643
Демоним	Броѓани (мн.)
Час. појас	UTC+1
• Лето (ЛСВ)	UTC+2 (UTC)
Повик. бр.	+389 048
Рег. таб.	MB
Мреж. место	mbrod.gov.mk

Македонски Брод (изворно и историски познат едноставно како Брод, од поимот брод — прегазлив дел од река) — гратче во западниот дел на Македонија. Се наоѓа во горниот тек на реката Треска и претставува воедно средиште на областа Поречје и истоимената општина. Од Кичево е оддалечен 27 километри во источен правец, а од Прилеп 37 километри во северозападен правец. Со Скопје е поврзано преку регионалниот пат Скопје-Македонски Брод со должина од 100 километри, кој поминува низ резерватот Јасен. Исто така, со главниот град е поврзано и преку градовите Кичево, Гостивар и Тетово, при што должината така изнесува околу 150 километри.

Македонски Брод е еден од помалите градови во Македонија. Тој се наоѓа во Поречката област и претставува нејзин административен и општински центар. Градот лежи на бреговите на горното сливно подрачје на реката Треска. Оттаму произлегло и неговото име Брод.

На местото на денешниот град, над водите на Треска постоел еден мост што ги поврзувал градовите Прилеп и Кичево. Мостот меѓу народот бил познат под името Брод.^[1]

Гратчето се наоѓа во средишниот дел на Западна Македонија, во областа Порече, во горното течение на реката Треска. Се наоѓа на надморска височина од 545 метри.^[2]

Според еден надгробен споменик пронајден во селото Крапа, утврдено е дека просторот бил населен со Римјани.

Подоцна, со доаѓањето на Словените, во овој крај се доселило словенското племе Берзити, односно Брсјаци.

Македонски Брод е стара населба. Првпат се споменува во една повелба на кралот Стефан Урош II Милутин од 1300 година. Стариот дел на населбата се наоѓал на левиот брег на реката Треска.

Во околината на Брод, во близина на селото Девич, видливи се остатоци од градби што ја потврдуваат претпоставката дека на тој простор, во средниот век, постоела населба која функционирала како центар на целата област. Таму се издигаат Девините Кули кои се изградени во близина на пештерата Пешна, каде пак се наоѓаат остатоци од ѕидините на градот, кој, според преданието, го изградила младата девојка Пешна, сестра на јунакот Крале Марко.

Вкупно 7 жители на оваа населба се заведени како жртви во Втората светска војна.^[3]

Од стопанските дејности населението главно се занимава со земјоделство и сточарство. Во градот има неколку индустриски погони меѓу кои најзначано е тутунското претпријатие. Со затворањето на фабриката за изработка на железни монети и огнено оружје „Сувенир“ во селото Самоков (поранешен општински центар) прекина работниот однос на голем дел од граѓаните на Македонски Брод кои беа вработени таму.

Македонски Брод е центар на истоимената Општина Македонски Брод, општина во западниот дел на Република Македонија. Општината зафаќа површина од 888,97 км² и според територијата е трета општина по големина во Македонија, веднаш по Прилеп (1.194,94 км²) и Кавадарци (992,44 км²).

Територијата на општината се наоѓа под влијаније на умерено-континентална клима, кој се одликува со ладни и врнежливи зими, суви и топли лета. На високите планини е изразена планинска клима со кратки и ладни лета и долги и снежни зими. Најтопол месец со средна просечна месечна температура е јули со 25˚C. Најстуден месец со средна просечна месечна температура е декември со -15 до 3˚C. Екстремни температура се движат од 41˚C во август до -27˚C во јануари.

Личности родени во Македонски Брод:

• Мише Здравески — загинат во Балканските војни / Првата светска војна^[4]
• Никола Здравески — загинат во Балканските војни / Првата светска војна^[4]
• Наќе Здравески — загинат во Балканските војни / Првата светска војна^[4]

• Тихомир Михаилоски (1922-1944) — македонски партизан, учесник во НОВ на Македонија.^[5]
• Велика Димоска (1896-1941) — жртва на фашистичкиот терор.

Цркви^[6]

• Црква „Св. Богородица“ - изградена во 1872 година и претставува главна парохиска црква на Бродската парохија;
• Црква „Св. Архангел Михаил“ - изградена во 1998 година;
• Црква „Св. Никола“ - изградена во 1933 година. Потекнува од 14 век, а обновена била и во 18 век.
• Црква „Св. Петка“ - најновата градска црква. Се наоѓа спроти старата болница. Почнала да се гради во 2015 година;

Археолошки наоѓалишта^[7]

• Грамада — некропола од доцноантичко време;
• Кале — градиште од доцноантичко време;
• Кула — населба и кастел од средниот век;
• Рајчица — базилика и некропола од старо христијанско време и ран среден век;

Во градот постојат избирачките места бр. 247, 247/1, 248, 248/1 и 249 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште и дом на пензионери.^[8]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 3.122 гласачи.^[9]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Брод се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 30 куќи.^[10]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, тогашното село Брод имало 350 Македонци.^[11]

Според пописот од 2002 година во градот Македонски Брод живееле 3.740 жители. Македонски Брод бележи благ, но постојан пораст на своето население, кое покрај раѓањето, највеќе се должи на доселувањето на луѓе од селата во Поречието.

Етнички групи

Според пописот на населението од 2002 година, во градот имало 3.740 жители и спаѓал во групата на мали градови.^[12] Етнички гледано, населението е составено од:^[13]

Јазик

Во градот се зборуваат следниве јазици^[13]:

Вероисповед

Во Македонски Брод се застапени следните религиски групи^[13]:

Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во градот Македонски Брод:

* Извор: Државен завод за статистика на Република Македонија (1948-2002), според податоци од официјалните пописи во соодветните години

• Македонски Брод на Ризницата ^?
• Портал на Општина Македонски Брод

п р у Општина Македонски Брод Белица Бенче Битово Близанско Брезница Брест Вир Волче Горни Манастирец Горно Ботушје Горно Крушје Грешница Девич Долни Манастирец Долно Ботушје Долно Крушје Драгов Дол Дреново Заград Звечан Здуње Зркле Ижиште Инче Калуѓерец Ковач Ковче Косово Крапа Лаг 1 Латово Локвица Лупште Македонски Брод Могилец Модриште Ореовец Рамне Растеш Русјаци Самоков Сланско Слатина Суводол Сушица Тажево Томино Село Тополница Требино Требовље Црешнево Раселени Старо Село Историски Барбарос Браќани 1 Лаг во 2014 г. со закон е прогласен за самостојно село, но не било вклучен во пописот од 2021 г.