Преглед на кодот на Христијанство

Немате дозвола за уредување на оваа страница, од следнава причина:
Вашата IP-адреса се наоѓа во опсег блокиран на сите Викимедиини викија.
Блокот го зададе ‪EPIC‬. Наведената причина гласи Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Почнува: 09:48, 2 јули 2024
Истекува: 09:48, 2 јули 2025
Вашата тековна IP-адреса е 206.189.44.186. Блокираниот опсег е 206.189.32.0/20.
Вклучете ги сите горенаведени поединости кога се обраќате. Ако сметате дека сте блокирани по грешка, дополнителни информации и напатствија ќе најдете во глобалното правило Без отворени застапници.
Во спротивно, за да поразговарате за блокот, поднесете барање за разгледување на Мета. Можете и да пишете во VRT-редицата на надзорниците на stewards@wikimedia.org, притоа вклучувајќи ги сите гореспоменати поединости.
Можете да го погледнете и копирате кодот на оваа страница.
{{Христијанство}}
'''Христијанство''' — [[монотеизам|монотеистичка]] [[религија]] заснована врз животот, учењата и делата на [[Исус Христос]], според раскажувањата во [[Нов завет|Новиот завет]].

Со 2,5 милијарди верници, христијанството е најраспространетата религија. По потеклото, таа е сродна со [[јудаизмот]], со кој дели религиозни текстови и својата рана историја; поточно, заеднички за двете религии се [[Танак|Хебрејската Библија]], која во христијански контекст е позната како [[Стар завет]]. Христијанството се смета за [[аврамска религија]], заедно со [[јудаизмот]] и [[ислам]]от.

Во светото христијанско писмо, поимот „[[христијански]]“, а така и „христијанство“ најпрвин се посведочило во [[Дела на Апостолите|Дела]] 11:26: „Цела година се среќавале во црквата и учеле многу луѓе. И кај Антиохија [[следбеник|учениците]] на Исус биле наречени христијани“ (Гр. χριστιανους, од ''[[Христос]]'' Гр. Χριστός, што значи „миропомазаниот“).

== Називи ==
Во рамките на христијанството постојат разни групи со разни верувања кои прилично се разликуваат од култура до култура и од место до место. Од времето на [[реформација]]та, христијанството се дели на три главни гранки:
* [[Католицизам]]: [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]], најголемата од сите — во која се вбројуваат неколку [[Источен Католицизам|Источно Католички]] заедници — како и помали заедници (како на пр. [[Стара Католичка црква|Старокатолици]]), со повеќе од една милијарда крстени членови.
* [[Источно Христијанство]]: [[Источно православие|Источно Православни цркви]], [[Асирска црква|Асирската црква]] и [[Православна црква|Православните цркви]], со вкупно членство од 240 милиони крстени членови. 
* [[Протестантство]]: Разни називи и групи како [[Англиканство|Англиканци]], [[Лутеранство|Лутеранци]], [[Реформирана црква|Реформисти]], [[Евангелизам|Евангелисти]], [[Харизматичка црква|Харизматици]], [[Презвитеријанска црква|Презвитеријанци]], [[Баптистичка црква|Баптисти]], [[Методистичка црква|Методисти]], [[Анабаптистичка црква|Анабаптисти]] и [[Пентекостизам|Пентекостици]]. Најстарата од овие групи се одвоила од Римокатоличката црква во XVI век со [[Протестантска реформација|протестантската реформација]]. Подоцнежните групи се оформиле како одвојувања од постарите. Некои протестанти едноставно се декларираат како ''христијани'' или ''преродени христијани''. Други, особено во англиканството и [[Неолутеранизам|неолутеранизмот]], се декларираат како „''и'' католици ''и'' протестанти“. Вкупно во светот ги има 500 милиони.

Други цркви кои се самонарекуваат „христијански“, но се оддалечуваат од горенаведената класификација бројат 275 милиони членови. Овие се [[Африкански домородечки цркви|африканските домородечки цркви]] со 110 милиони членови (проценките прилично варираат), [[Мормони]]) со повеќе од 12 милиони членови, [[Јеховини Сведоци]] со 6,6 милиони членови и други групи. Основоположниците на овие групи сите првобитно биле протестанти.

Овие генерални поделби не подразбираат едногласност. Напротив, некои гранки се соочуваат со огромни внатрешни несогласувања, додека во други случаи постојат симпатии помеѓу две различни групи. И покрај тоа, ова е стандарден преглед на разликите, особено според погледите на [[Западен свет|западниот свет]].
[[Податотека:Christianity major branches mk.svg|мини|центар|700п|Лоза на главните црковни ограноци од заеднички корен]]

== Верувања ==
[[Податотека:Raspetie.jpg|thumb|right|220px|''Распетие христово'', церемонијална [[икона]], XIII век. [[Галерија на икони, Охрид]] (првобитно во [[Света Богородица Перивлепта]], Охрид)]]
Постои огромна разновидност на верувањата помеѓу христијаните. Без оглед на тоа, одредени учења се заеднички за сите нив.

=== Света Троица ===
Ова е верувањето дека [[Бог]] е единствено и вечно битие кое се состои од три засебни, вечни и неделиви личности: [[Бог-отецот|Отецот]], Синот ([[Исус]]) и [[Свет Дух|Светиот Дух]].

* Спасител: Најголемиот дел од христијаните го сметаат Исус за [[месија]] чие раѓање било [[Библиско пророштво|пророчено]] во [[Стар завет|Стариот завет]].
* Исус Христос како Бог: Ова е верувањето дека [[Исус]] е и наполно Бог (божествен) и наполно човек: две природи во една личност, опишани во [[Халкидонска вероисповед|Халкидонската вероисповед]]. Како човек, се верува дека Исус бил смртен; Страдал од болките и искушенијата на смртниот човек. Значајно е дека Тој можел да умре. Бидејќи бил божествен, Тој можел да продолжи да живее.
* Распетие и воскресение: Ова е верувањето дека [[Исус]] [[распетие|умрел на Крстот]], [[воскресение|воскреснал]] и се [[успение|воздигнал]] во Небесите по обраќањето на неговите ученици и [[Дванаесет Апостоли|апостолите]].
* Исус Христос и спасението: Ова е верувањето дека [[спасение]] од „[[грев]] и [[смрт]]“ се достигнува преку ликот и делото на Исус. Протестантите, католиците и православните нудат објаснение за тоа како изгледа спасението. Најголемиот број на христијани го толкуваат [[спасение]]то како можност за влез во рајот (и избегнување на пеколот) по смртта, иако некои теолози не се согласуваат. Прашањето: „кој ќе е спасен“ веќе долго претставува темна мистерија за многу теолози, иако најголемиот број на протестанти сметаат дека прифаќањето на Исус како Господ и Спасител е релативно прост проблем.
* [[Второ пришествие]]: Ова е верувањето во „општо восресение“, во кое сите луѓе што било кога живеле ќе станат од мртвите на [[крајот на универзумот|крајот на светот]] за да им биде [[Судниот ден|судено]] од Исус кога ќе се врати.
* Задгробен живот: Христијанските гледишта за [[задгробен живот|задгробниот живот]] обично подразбираат [[рај]] и (донекаде не толку често) [[пекол]], со тоа што Католицизмот додава и меѓуваријанта -  [[чистилиште]]. Освен за чистилиштето (чии жители ќе влезат во рајот по нивното прочистување), овие „царства“ обично се сметаат за вечни. Меѓутоа, кај православните постои дебата на оваа тема. Генерално нејасно е дали задгробниот живот почнува непосредно по смртта или по судниот ден; и дали овој задгробен живот подразбира физичко воскресение (и претворање во духовен облик). Најголемиот број на христијани сметаат дека свеста и [[душа]]та продолжуваат да живеат по смртта, иако [[Јеховини сведоци|Јеховините сведоци]], меѓу другите, велат дека добросторителите се прераѓаат одново, додека злосторнизите воскреснуваат на судниот ден.

== Разлики во верувањата ==
=== Никенска вероисповед ===
Едно изјаснување за верувањата на христијаните е [[Никенска вероисповед|Никенската вероисповед]], утврдена како универзална вероисповед на Источното и Западното Христијанство од [[Ефески собор|Ефескиот собор]] во [[431]] год. Римокатолиците и православните христијани не се согласни за [[Филилоквии|филилоквијата]], која Западните цркви ја вклучуваат подоцна. Некои протестанти го отфрлаат концептот на формална вероисповед. Најголемиот дел на христијани се согласуваат барем за Никенската Вероисповед.

Главни (но не и сите) христијански верувања утврдени во Никенската Вероисповед: 
* [[Троица]]
* [[Исус]] е и вистински Бог и вистински човек.
* [[Спасение]] може да се добие преку ликот и делото на [[Исус]] Христос.
* [[Партеногенеза]]та, [[распетие]]то, [[воскресение]]то, [[успетие]]то и  [[Второ пришествие|Второто пришествие]] на [[Исус]].
* Воскресението на мртвите, во кое сите луѓе што било кога живеле ќе станат од мртвите на [[крајот на универзумот|крајот на светот]] за да им биде [[Судниот ден|судено]] од Исус.

Некои групи отстапуваат од начелата кои се сметаат од сите други за најосновни во христијанството. Заради тие отстапувања овие групи се сметаат за еретички, [[нетројни]] или дури и нехристијански од страна на другите групи. Најголемиот број на несогласувања се засноваат на [[Троица]], божественоста на [[Исус]] или на двете заедно. Во Никенската Вероисповед се посочуваат примери на други облици на христијанство во тоа време кои овие ги сметале за [[ерес|еретички]]. Вакви примери се [[Ебионизам|Ебионостичките]] групи кои ја отфрлале божественоста на Исус, како и [[докетизам|докетистичките]] групи кои ја отфрлале човечноста на Исус или [[Аријанизам|Аријанците]], кои отфрлале дека Таткото и Синот се „едно исто битие“ (ομούσιος). Други рани ереси се [[Симон Маѓесникот|симонијанството]], [[маркионство]]то, [[гностицизам|гностицизмот]] и [[монтанизам|монтанизмот]].

=== Записи ===
==== Повластение и разните делови на Библијата ====
Сите христијански цркви ја прифаќаат [[Билблија|Библијата]], вклучувајќи го и [[Стар завет|Стариот завет]] и [[Нов завет|Новиот завет]]. Постојат разлики кај [[Библиски канон|каноните]] на Православната, Католичката и Протестантската црква — главно во нивниот пристап кон [[Апокрифа|Девтероканонските книги]] кои се коистат во Православната и Католичката црква но се отфрлени во Протестантството. Ова прашање ги погодува доктрините само индиректно. Теолошки позначајно е отфрлањето на Посланието во Новиот завет кај[[Свенденборгијанизам|Свенденборгијанистичката]] црква, став кој останува неприфатен кај сите гранки и ограноци. Додека [[Евреи]]те сметаат дека [[Петтокнижие]]то е најважниот дел на Библијата, најголемиот дел од христијаните го сметаат [[Евангелие]]то за најважно бидејќи истото зборува за животот и учењето на Христос.

==== Толкување ====
Иако христијаните се согласуваат за содржината на Библијата, постојат несогласности за нејзиното толкување. Зборовите „[[Библиски буквализам]]“ или „[[Христијански фундаментализам]]“ го опишуваат добро познатите херменевтички ставови на [[конзервативно Христијанство|конзервативното Христијанство]].

Католиците, Православните и Англиканците сметаат дека Библијата била направена во една (но формативна) фаза на развој на црковната традиција. Оваа традиција била воспоставена со одлуките на [[екуменски совет|екуменските совети]], делата на [[Црковни отци]], житијата и учењата на [[светец|светците]], литургиските обичаи, духовната уметност и папските укази (за Римокатолиците) и се смета за жива и ден денес. Впрочем, еден православен теолог ја окарактеризирал црковната традиција како „гласот на Светиот Дух во Црквата“.

Протестантите, пак, отфрлаат некои делови од „Црковната традиција“ додека радо прифаќаат некои други. Најголемиот дел од протестантите го прифаќаат прогласот на [[Мартин Лутер]] за [[единствено писмо]], во кое Библијата е најголем или единствен извор на вера и учења.

==== Други дела како додаток на Писмото ====
Некои други христијански групи практикуваат возвишение и на други свети дела. Добро познати преимери се ''[[Мормонската книга]]'', која се смета за „другиот завет на Исус Христос“ од страна на [[мормон]]ите; неколку дела на [[Елена Г. Вајт]], се сметаат за свети и вдахновени од страна на [[Адвентизам од седмиот ден|адвентистите на седмиот ден]]; и ''[[Наука и здравје со клуч за светите дела]]'' од основоположникот на [[Христијанска наука|Христијанската наука]] [[Мери Бејкер Еди]]. Други, како Јеховините Сведоци, имаат свој превод на Библијата. Ова пропагирање на други дела е извор на конфликт помеѓу ваквите групи и матичните цркви. Може да се предпостави дека [[Лутеранство|Лутеранците]] и [[Калвинизам|Калвинистите]] ги сметаат интерпретациите на нивните основоположници како релевантни свети писма, но теолозите се согласуваат дека тие се само религиозни дела, а не вдахновени свети писма.
== Богослужба и обичаи ==
Православните и Католичките христијани го слават бога по пат на седум [[свети тајни]]. Тие се: [[Крштевање]], [[Свето Миропомазание]] ([[Евхаристија]]),Господова Вечера (Причест), [[Свештенство]], [[Исповед]], [[Брак]] и [[Елеоосветување]].

Многу протестанттски групи-следбеници на [[Мартин Лутер]], ја признаваат тајната природа на крштевањето и светото миропомазание, но обично не и другите пет. [[Анабаптисти]]те и [[Бретренци]]те би додале и [[миење на нозе]]те. [[Пентекостизам|Пентекостите]], [[Харизматизам|харизматиците]] и [[Цркви на Светоста|Црквите на Светоста]] им придаваат значење на „[[Вдахновение на Духот|Вдахновенијата на Духот]]“ како [[духовно лечење]], [[пророштво]], [[егсорсизам]] и [[Глосолалија]]. Овие не служат како тајни, туку како начин на служба. [[Квакери]]те комплетно го отфрлаат концептот на тајни. Сепак, нивните „сведоштва“ за афирмација на мирот, интегритетот, еднаквоста and и едноставноста се интегрални делови од верувањата на Квакерите.

Практично сите христијански традиции ги почитиваат делата на лична [[побожност]] како [[молитва]], читањето на Библијата, и моралниот живот. овој стил на живеење вклучува не само покорност на [[Десет Божји Заповеди|Десетте Божји Заповеди]], протолкувани од Христа (како во [[Беседа на гората|Беседата на гората]]), туку и љубов кон ближните по став и дела — било пријател или непријател, христијанин или не. Оваа љубов, според Христа е втора по важност само по љубовта кон Бога; која вклучува заповеди како „храни ги гладните“ и „засолнувај ги бездомните“, формално и неформално. Христијанството учи дека тотална тотална преродба на човека е неможна, но одење по вистинскиот пат е можно со вдахновение на [[Свет Дух|Светиот Дух]], кој живее во вистинските верници. Во христијанството се верува дека со споделување на Христовиот живот, смрт и воскресение, умираат со Него во грев, а ќе воскреснат со Него во нов живот.

=== Неделни богослужби ===

Компоненти на богослужбата се:
* Читање на делови од Стариот завет, Евангелијата, или Послание. Често овие се распоредуваат систематички во годишен циклус.
* [[Проповед]]. во античко време ова следело по читањето на Светото Писмо; денес ова може да дојде подоцна во службата, иако во литургиски цркви се следи античкиот начин.
* Собирна [[молитва]] и искажување на благодарност. Овие се случуваат често през службата. Често се кажува и молитвата [[Оче наш]].
* [[Евхаристија]]— обред во кој мали дози на леб и вино се осветуваат и потоа се јадат и пијат. Некои христијани веруваат дека ова симболично ''игра улога'' на телото и крвта на Исус,  додека Православните, Католиците и Англиканците веруваат дека тие ''стануваат'' телото и крвта на Исус. Црквите од „литургиското“ семејство (Православни, Католички и некои Англикански цркви) го сметаат ова за главен дел на службата, додека некои Протестанти го практикуваат нередовно. Во многу случаи постојат ограничувања за тоа кој може да учествува. На пример, само Католици без неисповедан [[смртен грев]] може да учествува во причесна во католичка црква, иако ректо на кого му се одбива евхаристијата.
* „Прилози“ од народот (парични) со чинија која се предава од рака на рака. Овие пари не само што се користат за црквата, туку исто така и за разни добротворни цели.

Постојат неколку варијации и исклучоци. Понекогаш овие се должат на посебни настани, како крштевки и венчавки кои вои тој случај се дел од службата. Денес во многу цркви децата и младите можат да не одат на служба за да присуствуваат на [[Неделно училиште]]. Многу други деноминации се разликуваат на пофундаментален начин. На пример, [[Адвентистичка црква на седмиот ден|Адвентистите на седмиот ден]] се собираат во сабота (библискиот [[Сабат]]),а не во недела, денот на Христовото [[воскресение]]. [[Харизматизам|Харизматиците]] и [[Пентекости]]те се собираат на ден кој е менлив во завистност од волјата на Светиот Дух, а не по зафажан план. Квакерите на своите собири молчат сè додека Светиот Дух не ги поттикне да зборуваат.
Кај некои отсеци (главно литургиски), службата ја води [[свештеник]]. Кај други (главно протестанти), тоа го работат [[црковен министер|министри]], [[проповедник|проповедници]] или [[пастор]]и. Некои други пак, воопшто немаат формални водачи. Исто така постојат „виши“ црковни служби, што се одликуваат со поголема  доза насвеченост и ритуал, и „нижи“ служби каде преовладува посекојдневна атмосфера, дури и при литургиски служби.

Кај православните цркви, луѓето стојат за време на литургијата (со исклучок на немошните). Во римокатоличката и многу протестатски цркви луѓето стојат кога пејат, клечат кога се молат и седат за да слушаат (проповеди). Други служби можат да бидат по неформални и често се проследени од музика. Во Православните цркви нема инструменти и се пее исклучиво [[а капела]].

Кај многу [[несродни цркви]], како и кај некои протестантски отсеци, обично се употребува [[религиозна музика]] како дел од службата која и претходи на проповедта или пораките. Ова обично се состои од пеење на [[црковна песна|црковни песни]], [[религиозна музика]] или [[псалми]].

=== Празници ===
Католиците, Источните христијани и половина од протестантите следат [[литургиски календар]] со разни религиозни празници. Овие календари се состојат од слави и [[пост]]и. Постите им претходат на славите. Најдобро познатиот период е [[Велики пости]]. Дури и христијаните кои не го следат литургискиот календар го прославуваат [[Божиќ]] и [[Велигден]], со некои разлики во датите. Неколку цркви не се согласуваат со постоењето на посебни празници, а многу приговараат на фактот што потеклото на Божиќ и Велигден е паганско.

=== Симболи ===
Најпознатиот христијански симбол е [[крст]]от, кој може да се најде во многу варијации кои црквите ги создале за да се разликуваат една од друга: [[распетие]]то кај католиците, [[православен крст|православниот крст]] кај православните и едноставниот крст кај протестантите. Меѓутоа ова не се стриктни правила. Други христијански симболи се [[ихтис]]от („риба“), и во античко време, сидрото.

== Историја и потекло ==

Христијанството започнало во рамките на хебрејската религија меѓу следбенците на [[Исус|Исус од Назарет]]. Под водство на Апостолите [[Свети Петар|Петар]] и [[Свети Павле|Павле]], во рамките на групата почнале да се примаат и неевреи, која полека се одделила од [[Јудаизам|рабинскиот јудаизам]]. Некои еврејски христијани не го прифаќале ова и развиле свои отсеци. До [[III век]] прифаќањето на неевреи се формализирало во правилник.

Христијанството се раширило преку [[Средоземје]]то, со прогонства од римските цареви. Бидејќи христијанството се проширило вон Палестина, дошло во контакт со старогрчката филозофија, од каде истото подоцна многу црпело. Ранохристијанските теолози како [[Ориген]] работеле на создавањето на синтеза помеѓу старогрчката филозофија, особено [[Платонизам|Платонизмот]], и Христијанството и успеале да создадат карактеристична христијанска теологија. Христијанските учители сакале да го различат христијанството од другите вери во тоа време како [[Гностицизам|Гностицизмот]] (некои аспекти од кој биле доста повлијаени од христијанството) и [[Митраизам|Митраизмот]]. Христијанството исто така веројатно апсорбирало разни елементи од современата паганска религија, особено [[мистерични култови|мистеричните култови]], иако научниците имаат разни мислења за нивото на повлијаеност.

Царот [[Константин Велики]] (IV век) го озаконил христијанството а [[Теодосиј I]] го прогласил за официјална религија на [[Римско Царство|Римското Царство]] при крајот на истиот век. Оттогаш па натаму, тешко е да се следи развојот на христијанството заради преземањето на некои административни улоги од рацете на рисмакта власт во рацете на црковните водачи. Во ова време се развиваат и првите облици на [[монаштво]]то.

Христијанската црква на Римското Царство била поделена на Западна ([[латински јазик]]) со седиште во [[Рим]], и Источна ([[грчки јазик]]) со седиште во [[Цариград]], со значајни заедници во [[Коптско христијанство|Египет]] и [[Сириско христијанство|Сирија]]. Вон границите на царството христијанството се проширило во [[Ерменија]] и [[Етиопска Православна Црква|Етиопија]], [[Ирански христијани|Персија]] и [[Томашки христијани|Индија]] и меѓу [[Келтско христијантсво|келтските]] племиња. За време на [[Голема преселба на народите|Големата преселба на народите]], разните германски народи го прифатиле христијанството; најпрвин [[Аријанизам|Аријанската]] вероисповед (меѓу [[готи]]те и [[вандали]]те), но подоцна Католичкото христијанство надвладеало, почнувајќи со [[франки]]те. Источноевропските словени генерално ја прифатиле [[Византија|византиската]] форма на христијанството (како на пр. [[Русија]] во [[988]] год). Културните и дисциплински разлики ги раздвоиле Источната и Западната црква и резултирале во [[Голем раскол|Големиот раскол]] ([[1054]] год.)

од VII век, христијанството било предизвикано од [[Ислам]]от кој го освоил Блискиот Исток и северна Африка. Следеле многу воени конфликти, вклучувајќи ги и [[Крстоносни војни|Крстоносните војни]], шпанската [[Р��конквиста]] и потоа [[Пад на Цариград|победата над Византија]] и [[Југоисточна Европа]] од страна на [[Османлии]]те.

Западното христијанство во [[среден век|средниот век]] се одликува со соработка и конфликти меѓу локалните власти и [[Папа]]та и развојот на [[Сколастика|сколастичката теологија и филозофија]]. Подоцна, големото незадоволство од корупцијата во Црквата резултирало во обиди за реформација на Црквата и општеството. [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] успеала да [[Контрареформација|се обнови]] со [[Трентски собор|Трентскиот собор]] ([[1545]]-[[1563]], но по издавањето на [[95 тези]] во [[1517]] год. од страна на [[Мартин Лутер]]. Ова е еден од клучните настани во историјата на [[Протестантска реформација|протестантската реформација]] која резултирала со појавувањето на бројни [[Христијански отсеци|отсеци]]. За време на следните векови, соперништвото помеѓу Католицизмот и Протестанството со борбата на европските држави за политичка доминација ескалирало, додека многу од Православните цркви се нашле под власта на нехристијански владетели. Делумно како резултат на мисионерски жар, но и под стимулот на колонијалната експанзија на европските сили, христијанството во разни облици се проширило во [[Северна Америка|Северна]] и [[Јужна Америка]], [[Океанија]], [[Источна Азија]] и [[Потсахарска Африка]]. Со започнувањето на евопското [[Просветителство]], христијанството се соочило со научни пронајдоци (како  [[хелиоцентричен|хелиоцентричниот]] систем и теоријата за [[еволуција]]та), како и со појавувањето на [[библиска критика|библиската критика]] и современите политички идеологии како [[Либерализам|либерализмот]], [[Национализам|национализмот]] и [[социјализам|социјализмот]].

Во [[XIX век|XIX]] и [[XX век]], важни настани за црквата се развојот на [[Христијански екуменизам|екуменизмот]], [[Харизматично движење|харизматичното движење]] и [[Фундаменталистичко Христијанство|Фундаменталистичкото Христијанство]].

==Критика на христијанството==
Во своето дело „[[Ecce Homo (книга)|Ecce Homo]]“, германскиот философ [[Фридрих Ниче]] се нарекува себе [[антихрист]]<ref>Фридрих Ниче, ''Ecce Homo (Ево човека) – Како постајеш, шта си''. Сарајево: Издање И. Ђ. Ђурђевића, 1918, стр. 74.</ref> и „противник на христијанството“,<ref>Фридрих Ниче, ''Ecce Homo (Ево човека) – Како постајеш, шта си''. Сарајево: Издање И. Ђ. Ђурђевића, 1918, стр. 37.</ref> за кое вели дека е „достојно за сожалување“<ref>Фридрих Ниче, ''Ecce Homo (Ево човека) – Како постајеш, шта си''. Сарајево: Издање И. Ђ. Ђурђевића, 1918, стр. 34.</ref> и дека тоа е „негорање на волјата за живот“.<ref>Фридрих Ниче, ''Ecce Homo (Ево човека) – Како постајеш, шта си''. Сарајево: Издање И. Ђ. Ђурђевића, 1918, стр. 144.</ref>

== Поврзано ==
* [[Библија]]
* [[Христијанска уметност]]
* [[Христијански календар]]
* [[Христијански материјализам]]
* [[Христијанска музика]]
* [[Христијански приказни]]
* [[Христијански теолошки контроверзии]]
* [[Христијански поглед на жените]] 
* [[Христијански симболизам]]
*[[Крстоносни војни]]
* [[Голем раскол]]
* [[Историја на христијанството]]
*[[Дванаесет Апостоли|Список на апостоли]]
* [[Список на христијански имиња]]

== Наводи ==
{{наводи}}

== Одбрана библиографија ==
* ''A World History of Christianity'' од Adrian Hastings (уредник) [http://www.amazon.com/gp/product/0802848753/102-0796906-9608913?v=glance&n=283155] (темелен коментар за книгата во овој ''Теолошки дневник'':[http://dlibrary.acu.edu.au/research/theology/ejournal/aejt_2/Greg_Munro.htm] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060623235632/http://dlibrary.acu.edu.au/research/theology/ejournal/aejt_2/Greg_Munro.htm |date=2006-06-23 }} 
* Rubenstein, Richard ''When Jesus Became God'', p.&nbsp;179. [http://biblicalunitarian.com/modules.php?name=News&file=article&sid=41]
* Oden, Thomas. ''Systematic Theology'' (an [[Christian ecumenism|ecumenical]] trilogy)
** Volume 1: ''The Living God'' (1992, ISBN 0-06-066363-4)
** Volume 2: ''The Word of Life'' (1992, ISBN 0-06-066364-2)
** Volume 3: ''Life in the Spirit'' (1994, ISBN 0-06-066362-6)
* Pelikan, Jaroslav (5 Volumes published between 1971-1989).''The Christian Tradition:  A History of the Development of Doctrine''. 
* Tolstoy, Leo (1894). [http://www.kingdomnow.org/withinyou.html ''The Kingdom of God is Within You''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120205200941/http://www.kingdomnow.org/withinyou.html |date=2012-02-05 }}. ISBN 0-8032-9404-2.
* Tomkins, Stephen (2005). ''A Short History of Christianity'' (Lion).
* Ellegard, Alvar (1999). ''Jesus One Hundred Years Before Christ''.  
* Burton Mack (2001) ''The Christian Myth: Origins, Logic, and Legacy. Social formation of myth making''.  
* Vermes, Geza and Martin D. Goodman, eds. The Essenes according to the Classical Sources. Sheffield: Oxford Centre for Postgraduate Hebrew Studies and JSOT Press, 1989.

== Надворешни врски ==
* [https://preminportal.com.mk/content/view/328/54/ Македонска Библија] - „Премин портал“ {{mk}}
* [https://www.hristijanstvo.com/ Македонски портал на христијанството] {{mk}}
* [http://hristijanstvo.blog.com.mk Дневна духовна доза за протестантските христијани] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080310182625/http://www.hristijanstvo.blog.com.mk/ |date=2008-03-10 }} {{mk}}

{{Христијанство2}}
{{Избрана}}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Еднобожечки вери]]
[[Категорија:Аврамски религии]]
[[Категорија:Западна култура]]
Предлошки на страницава:
Назад на Христијанство.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Христијанство“