Преглед на кодот на Сифилис

Немате дозвола за уредување на оваа страница, од следнава причина:
Вашата IP-адреса се наоѓа во опсег блокиран на сите Викимедиини викија.
Блокот го зададе ‪EPIC‬. Наведената причина гласи Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Почнува: 09:48, 2 јули 2024
Истекува: 09:48, 2 јули 2025
Вашата тековна IP-адреса е 206.189.44.186. Блокираниот опсег е 206.189.32.0/20.
Вклучете ги сите горенаведени поединости кога се обраќате. Ако сметате дека сте блокирани по грешка, дополнителни информации и напатствија ќе најдете во глобалното правило Без отворени застапници.
Во спротивно, за да поразговарате за блокот, поднесете барање за разгледување на Мета. Можете и да пишете во VRT-редицата на надзорниците на stewards@wikimedia.org, притоа вклучувајќи ги сите гореспоменати поединости.
Можете да го погледнете и копирате кодот на оваа страница.
{{медицинско предупредување}}
{{Infobox medical condition (new)
| name            = Сифилис
| image           = Treponema pallidum.jpg
| caption         = Електронска микрографија на ''Treponema pallidum''
| field           = [[Инфектологија]]
| symptoms        = Тврд, безболен [[кожен чир]] кој не предизвикува чешање<ref name=CDC2015Fact/>
| complications   = 
| onset           = 
| duration        = 
| causes          = ''Treponema pallidum'' најчесто пренесена преку полов однос<ref name=CDC2015Fact/>
| risks           = 
| diagnosis       = [[серолошки тестови|Крвни тестови]]<ref name=CDC2015Fact/>
| differential    = Многу други болести<ref name=CDC2015Fact/>
| prevention      = [[Кондом]]и, сексуална апстиненција<ref name=CDC2015Fact/>
| treatment       = [[Антибиотици]]<ref name=CDC2015Tx/>
| medication      = 
| frequency       = 45.4 милиони / 0.6% (2015)<ref name=GBD2015Pre/><!-- incidence table -->
| deaths          = 107,000 (2015)<ref name=GBD2015Death/>
}}

'''Сифилис''' е [[полово пренослива инфекција]] што ја предизвикува бактеријата [[спирохета]] ''[[Treponema pallidum]]'' подвид''pallidum''. Примарно се пренесува преку [[полов контакт]]; а може да се пренесе и од мајка на дете за време на бременост или при пораѓање, што ќе резултира со [[вроден сифилис]]. Други болести кај човекот што се поврзани со ''Treponema pallidum'' се [[фрамбезија]] (подвид ''pertenue''), [[габична (болест)|пинта]](подвид''carateum'') и [[ендемски сифилис]] (подвид''endemicum'').

Знаците и симптомите на сифилис зависат од една од четирите етапи во кои болеста се јавува (примарен, секундарен, латентен и терцијален). Примарната етапа обично се појавува со pедна [[шанкра]] (појава на тврд, безболен гнојаник на кожата што не чеша), секундарниот сифилис се одликува со распространето црвенило што често го има и кај дланките и стапалата, латентниот сифилис нема или има малку симптоми, а терцијалниот сифилис се одликува со [[гума (патологија)|гуми]], невролошки и  срцеви симптоми. Меѓутоа, оваа етапа е позната како „голем имитатор“, поради често атипичната појава. Дијагнозата обично оди преку [[серолошко испитување|испитувања на крвта]]; но, бактеријата може да види и под микроскоп. Сифилисот може ефикасно да се лекува со [[антибиотици]], особено претпочитаниот интрамускулен [[пеницилин Г]] (што се дава интравенски за невросифилис) или [[цефтриаксон]], а кај оние што имаат силна алергија на пеницилин се дава [[доксициклин]] или [[азитромицин]].

Се верува дека сифилисот во 1999 година инфицирал 12 милиони луѓе во светот, а над 90% од случаите се во [[земјите во развој]]. Откако драматично опадна широката распространетост на пеницилинот во 40-те години на 20. век, стапките на инфекцијата во новиот милениум се зголемија во многу земји, често во комбинација со [[вирусот на хумана имунодефициенција]] (ХИВ). Ова делумно се припишува на незаштитеното практикување на секс кај [[мажите што имаат секс со мажи]], зголемената промискуитетност, проституцијата и намалената употреба на бариерна заштита.<ref name="Coffin2010">{{Наведено списание|last=Coffin|first=LS|author2=Newberry, A, Hagan, H, Cleland, CM, Des Jarlais, DC, Perlman, DC|title=Syphilis in Drug Users in Low and Middle Income Countries|journal=The International Journal on Drug Policy|date=January 2010|volume=21|issue=1|pages=20–7|pmid=19361976|doi=10.1016/j.drugpo.2009.02.008|pmc=2790553}}</ref><ref name="Gao2009">{{Наведено списание|last=Gao|first=L|author2=Zhang, L, Jin, Q|title=Meta-analysis: prevalence of HIV infection and syphilis among MSM in China|journal=Sexually Transmitted Infections|date=September 2009|volume=85|issue=5|pages=354–8|pmid=19351623|doi=10.1136/sti.2008.034702}}</ref><ref name="Karp2009">{{Наведено списание|last=Karp|first=G|author2=Schlaeffer, F, Jotkowitz, A, Riesenberg, K|title=Syphilis and HIV co-infection|journal=European Journal of Internal Medicine|date=January 2009|volume=20|issue=1|pages=9–13|pmid=19237085|doi=10.1016/j.ejim.2008.04.002}}</ref>

{{TOC limit|3}}

==Знаци и симптоми==
Сифилисот може да се појави во една од четири етапи: примарен, секундарен, латентен и терцијален,<ref name=Kent08>{{Наведено списание |author=Kent ME, Romanelli F |title=Reexamining syphilis: an update on epidemiology, clinical manifestations, and management |journal=Ann Pharmacother |volume=42 |issue=2 |pages=226–36 |year=2008  |pmid=18212261|doi=10.1345/aph.1K086 |url=}}</ref> а може да се јави и [[вродено]].<ref name=ST10/> Називот „големиот имитатор“ му го дал [[сер Вилијам Ослер]] поради разните појави на болеста.<ref name=Kent08/><ref name=TUS00/>

===Примарен===
[[Image:Extragenital syphilitic chancre of the left index finger PHIL 4147 lores.jpg|thumb|Примарна [[шанкра]] на сифилис на дланката]]
Со примарниот сифилис обично се заболува преку директен полов контакт со инфицираните лезии на друго лице.<ref name=RedBookSyphilis>{{Наведена книга|author=Committee on Infectious Diseases |editor = Larry K. Pickering |title=Red book 2006 Report of the Committee on Infectious Diseases|year=2006| pages=631–44|publisher=American Academy of Pediatrics|location=Elk Grove Village, IL|isbn=978-1-58110-207-9|edition=27th}}</ref> Околу 3 до 90 дена по првичната изложеност (во просек после 21&nbsp;ден) се појавува лезија на кожата, наречена [[шанкра]], онаму каде што се случил контактот.<ref name=Kent08/> Ова вообичаено&nbsp;(40% од времето) е еден, тврд, безболен гноеник на кожата што не чеша, со чиста основа и остри рабови помеѓу 0,3 и 3,0&nbsp;cm во големина.<ref name=Kent08/> Меѓутоа, лезијата може да добие каква било форма.<ref name=Pri2008>{{Наведено списание|last=Eccleston|first=K|author2=Collins, L, Higgins, SP|title=Primary syphilis|journal=International Journal of STD & AIDS|date=March 2008|volume=19|issue=3|pages=145–51|pmid=18397550|doi=10.1258/ijsa.2007.007258}}</ref> Во класичната форма, се развива од [[макула]] до [[папула]] и на крајот до [[разјадување (дерматопатологија)#Примарни лезии|разјадување]] или [[чир (дерматологија)|чир]].<ref name=Pri2008/> Понекогаш може да се појават повеќе лезии (~40%),<ref name=Kent08/> коишто се почести кога е присутна и инфекција на ХИВ.<!-- Pri2008 --> Лезиите знаат да бидат болни или чувствителни (30%),<!-- Pri2008 --> и може да се јават настрана од гениталиите (2–7%).<!-- Pri2008 --> Најчеста локација кај жените е во [[цервиксот]] (44%), [[пенисот]] кај хетеросексуалните мажи (99%) и [[анусот|анално]] и [[ректално]] кај [[мажите што имаат секс со мажи]] (34%).<ref name=Pri2008/> Зголемувањето на [[лимфните јазли]] често&nbsp;(80%) се јавува околу инфицираното место,<ref name=Kent08/> а појавата се случува седум до 10&nbsp;денови откако ќе се создаде шанкрата.<ref name=Pri2008/>[[Лезијата]] може, без лекување, да трае од три до шест недели.<ref name=Kent08/>

===Секундарен===
[[Image:Secondary Syphilis on palms CDC 6809 lores.rsh.jpg|thumb|Типична појава на секундарен сифилис со црвенило на дланките]]
[[image:Syphilis second state 2.jpg|thumb|Црвеникави [[папули]] и [[нодули, јазолчиња (дерматологија)#примарни лезии|јазолчиња]] врз голем дел од телото поради секундарен сифилис]]
Секундарниот сифилис се јавува околу четири до десет седмици по примарната инфекција.<ref name=Kent08/> Секундарната болест е позната по многу различни начини на коишто се манифестира, како симптом најчесто се јавува на кожата кај [[мукозните мембрани]] и на [[лимфните јазли]].<ref name=Sec2010/> По телото и екстремитетите, како и по дланките и стапалата, може да се јави симетричен, црвеникаво-розеникав осип што не чеша.<ref name=Kent08/><ref name=2darySyphilis>{{Наведено списание |author=Dylewski J, Duong M | title=The rash of secondary syphilis | journal=Canadian Medical Association Journal |date= 2 January 2007 | volume=176 | issue=1 | pages=33–5 | doi= 10.1503/cmaj.060665 | pmid=17200385 |pmc=1764588}}</ref> Црвенилото може да стане [[макулопапуларно]] или [[чир|пустуларно]].<!-- Kent08 --> Може да формира плоснати, широки, белузлави лезии налик на брадавици, на [[мукозните мембрани]], што се познати како [[кондилома латум]].<!-- Kent08 --> Сите овие лезии се полни со бактерии и се заразни.<!-- Kent08 --> Други симптоми се [[треска]], [[отечено грло]], [[неудобност]], [[слабеење]], [[опаѓање на косата]] и [[главоболка]].<ref name=Kent08/> Ретко се манифестираат [[хепатит]], [[бубрежна]] болест, [[артритис]], [[периоститис]], [[невритис на очен нерв]], [[увеитис]] и [[меѓупросторен кератитис]].<ref name=Kent08/><ref name=Eye07/> Акутните симптоми обично поминуваат по три до шест недели,<ref name=Eye07/> но кај околу 25% од луѓето може да се повторат секундарните симптоми.<!-- Sec2010 --> Многумина што имаат секундарен сифилис (40–85% од жени, 20–65% од мажи) претходно не пријавуваат дека имале класични шанкри на примарен сифилис.<ref name=Sec2010>{{Наведено списание|last=Mullooly|first=C|author2=Higgins, SP|title=Secondary syphilis: the classical triad of skin rash, mucosal ulceration and lymphadenopathy|journal=International Journal of STD & AIDS|date=August 2010|volume=21|issue=8|pages=537–45|pmid=20975084|doi=10.1258/ijsa.2010.010243}}</ref>

===Латентен===
Латентниот сифилис се дефинира како таков што има [[серологија|серолошки]] доказ за инфекцијата без симптомите на болеста.<ref name=RedBookSyphilis/> Потоа, се опишува како ран (помалку од 1&nbsp;година по секундарниот сифилис) или доцен (над 1&nbsp;година по секундарниот сифилис) во Соединетите Американски Држави.<ref name=Eye07/> Обединетото Кралство прави пресеци со две години од раниот и две од доцниот латентен сифилис.<ref name=Pri2008/> Кај раниот латентен сифилис може да се повторат симптомите.<!-- Eye07 --> Доцниот латентен сифилис е [[асимптоматичен]] и не е толку заразен како раниот латентен сифилис.<ref name=Eye07/>

===Терцијален===
[[File:Tertiary syphilis head.JPG|thumb|right|Пациент со терцијален (гуматозен) сифилис. Биста во [[Mузејот на човекот, Мusée de l'Homme]], Париз.]]
Терцилајен сифилис може да појави околу 3 до 15 години по првичната инфекција, а може да се подели според три различни облици: гуматозен сифилис (15%), доцен [[невросифилис]] (6.5%) и кардиоваскуларен сифилис (10%).<ref name=Kent08/><ref name=Eye07/> Без лекување, една третина од инфицираните заболуваат од терцијална болест.<ref name=Eye07/> Болните од терцијален сифилис не се заразни.<ref name=Kent08/>

Гуматозниот сифилис или доцниот [[бенигност|бенигнен]] сифилис обично се јавува од 1 до 46&nbsp;години по првичната инфекција, а во просек 15&nbsp;години.<!-- Kent08 --> Оваа етапа се одликува со формирање на хронични [[гума (патологија)|гуми]], што се меки воспалени топки налик на тумор што може да имаат различна големина.<!-- Kent08 --> Типично влијаат врз кожата, коските и црниот дроб, но може да се појават насекаде.<ref name=Kent08/>

[[Невросифилис]] се однесува на инфекција што го опфаќа [[централниот нервен систем]]. Може да се јави рано, да биде асимптоматичен или во облик на сифилистичен [[менингитис]], или доцна, како менинговаскуларен сифилис, [[општа пареза]] или [[локомоторна атаксија]], што се поврзува со лоша рамнотежа и молскавична болка во долните екстремитети.<!-- Kent08 -->Доцниот невросифилис типично се јавува од 4 до 25 години по првичната инфекција.<!-- Kent08 --> Менинговаскуларниот сифилис типично се појавува со апатија и [[напад]], а општата пареза со [[деменција]] и [[локомоторна атаксија]].<ref name=Kent08/> Може да се појави и [[Аргил Робертсонова зеница]]и, односно двострано мали зеници што се собираат кога лицето се фокусира на предмети во близина, но не и кога се изложени на светлина.

Кардиоваскуларниот сифилис обично се јавува од 10–30&nbsp;години по првичната инфекција.<!-- Kent08 --> Најчеста компликација е [[сифилистичен аортитис]], што може да резултира со создавање на [[аневризам на аорта|аневризам]].<ref name=Kent08/>

===Вроден===
[[Вроден сифилис]] може да се појави за време на бременост или за време на пораѓање.<!-- Wood09 --> Две третини од сифилистичните деца се раѓаат без симптоми.<!-- Wood09 --> Чести симптоми што подоцна се развиваат, во првите неколку години од животот, се:[[хепатоспленомегалија]] (70%), осип (70%), треска (40%), невросифилис (20%) и [[пневмонитис]] (20%).<!-- Wood09 -->Доколку не се лекува, [[доцниот вроден сифилис]] може да се јави кај 40%, вклучувајќи: деформитети познати како [[седлест нос]], [[хигуоменакисов знак]], [[заострена писка]] или [[клатонови зглобови]], меѓу другите.<ref name=Wood09/>

==Причинител==
===Бактериологија===
[[File:Treponema pallidum 01.png|thumb|Хистопато��огија на спирохети на ''Treponema pallidum'' со изменета штајнерова сребрена дамка]]
{{Главна|Treponema pallidum}}
''Treponema pallidum'' подвид '' pallidum'' е спирална по облик, [[грам-негативна]] бактерија со огромна подвижност.<ref name=Pri2008/><ref name=Music08/> Сличен тип на ''Treponema pallidum'' предизвикува и три други болести кај луѓето, како [[фрамбезија]] (подвид''pertenue''), [[габична болест|пинта]] (подвид''carateum'') и [[ендемски сифилис]] (подвид''endemicum'').<ref name=Kent08/> За разлика од подвидот ''pallidum'', овие не предизвикуваат невролошка болест.<ref name=Wood09>{{Наведено списание |author=Woods CR|title=Congenital syphilis-persisting pestilence|journal=Pediatr. Infect. Dis. J. |volume=28 |issue=6 |pages=536–7 |year=2009  |pmid=19483520|doi=10.1097/INF.0b013e3181ac8a69|url=}}</ref> Само луѓето се познати како [[жариште на инфекцијата]] за подвидот ''pallidum''.<ref name=ST10/> Тој не може да преживее без домаќин повеќе од два-три дена.<!-- Pri2008 --> Тоа се должи на фактот што малиот г��ном (од 1,14&nbsp;[[eдиници за атомска маса|MDa]]), не успева да ги кодира метаболичните патишта што се неопходни за да се искористи најголемиот дел од [[Макрохранлива материи|макрохранливите материи]].<!-- Pri2008 -->Има бавно време на удвојување, повеќе од 30&nbsp;часа.<ref name=Pri2008/>

===Пренесување===
Сифилисот примарно се пренесува преку полов контакт или за време на [[бременост]], од мајката на [[фетус]]от; спирохетата може да ги поминува мукозните мембрани или оштетената кожа.<ref name=Kent08/><ref name=ST10>{{Наведено списание |author=Stamm LV |title=Global Challenge of Antibiotic-Resistant Treponema pallidum |journal=Antimicrob. Agents Chemother. |volume=54 |issue=2 |pages=583–9 |year=2010 |pmid=19805553 |pmc=2812177 |doi=10.1128/AAC.01095-09 |url=http://aac.asm.org/content/54/2/583.full.pdf |access-date=2014-01-08 |archive-date=2017-06-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170616115804/http://aac.asm.org/content/54/2/583.full.pdf |url-status=dead }}</ref> На тој начин, се пренесува преку [[бакнување]] во близина на лезија, како и преку орален, вагинален и анален секс.<ref name=Kent08/> Околу 30 до 60% од оние што се изложени на примарен или на секундарен сифилис ќе се разболат од оваа болест.<ref name=Eye07>{{Наведено списание |author=Bhatti MT|title=Optic neuropathy from viruses and spirochetes |journal=Int Ophthalmol Clin |volume=47 |issue=4 |pages=37–66, ix|year=2007 |pmid=18049280 |doi=10.1097/IIO.0b013e318157202d |url=}}</ref> Степенот на инфицирање може да се илустрира со тоа што поединец заразен со само 57 микроорганизми има 50% шанси да се инфицира.<ref name=Pri2008/> Поголемиот дел (60%) од новите случаи во САД, се јавува кај мажи што имаат секс со мажи.<!-- Kent08 --> Може да се пренесува преку [[крвни продукти]]. Меѓутоа, во многу земји овие производи се испитуваат за него, па ризикот е мал.<!-- Kent08 --> Ризикот од пренесување преку [[заеднички игли]] е во ограничени рамки.<ref name=Kent08/> Сифилис не може да се добие преку седење на нужник, секојдневни активности, џакузи или преку заеднички прибор за јадење или облека.<ref name="CDC Fact Sheet">{{Наведена мрежна страница | title = Syphilis - CDC Fact Sheet | publisher= [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC) | date = 16 September 2010 | url = http://www.cdc.gov/std/syphilis/STDFact-Syphilis.htm | accessdate =30 May 2007 }}</ref>

==Дијагноза==
[[File:Syphilis false shame and fear May destroy your future.png|thumb|right|Постер за тестирање за сифилис, со маж и жена со спуштени глави, од срам (''околу'' 1936 година)]]
Тешко е по клинички пат да се дијагностицира сифилисот кога е на почетокот на заразата.<ref name=Pri2008/> Присуството се докажува или со [[испитување на крв]] или со директна визуелна проверка со [[микроскопија]].<!-- Kent08 --> Почесто се користат испитувањата на крв, затоа што е полесно да се изведат.<ref name=Kent08/> Меѓутоа, дијагностичките испитувања не прават разлика помеѓу етапите на болеста.<ref name= Orgin10/>

===Испитувања на крвта===
Испитувањата на крвта се поделени на [[нетрипонемални испитувања за сифилис|нетрипонемални]] и трипонемални.<ref name=Pri2008/> Нетрипонемалните испитувања се користат на почетокот, а вклучуваат [[лабораториско испитување за венерична болест]] (VDRL) и испитувања за [[брз плазмен имуноглобулин Е (реагин)]]. Меѓутоа, поради тоа што овие тестови понекогаш се [[лажно позитивни#тип I грешка|лажно позитивни]], потребно е да се потврди со трипонемално испитување како што е она за [[аглутинација на честички на трипонема палидум]](TPHA) или [[флуоресцентно испитување за апсорпција на трипонемални антитела]] (FTA-Abs).<ref name=Kent08/> Лажно позитивни резултати на нетрипонемалните испитувања може да се појават со одредени вирусни инфекции, како [[варичела]] и [[рубеаола]], како и со [[лимфом]], [[туберкулоза]], [[маларија]], [[ендокардитис]], [[болест на сврзното ткиво]] и [[бременост]].<ref name=RedBookSyphilis/> Испитувањата за трипонемалните антитела обично се позитивни две до пет недели по првичното инфицирање.<ref name=Pri2008/> Невросифилис се дијагностицира со високи вредности за [[леукоцити]]те (главно [[лимфоцити]]) и високи нивоа на белковини во [[’рбетномозочна течност]], кога веќе е познато дека постои инфекција со сифилис.<ref name=Kent08/><ref name=RedBookSyphilis/>

===Директно испитување===
[[микроскопија на темно поле]] или [[серумска течност]] од шанкра може да се користат за веднаш да се утврди дијагноза.<!-- Pri2008 --> Меѓутоа, болниците не секогаш имаат опрема или искусен персонал за тоа, а испитувањата може да се направат во рок од 10&nbsp;минути откако бил земен примерокот.<!-- Pri2008 --> Се вели дека со [[чувствителност и специфичност|чувствителност]] се пријавени речиси 80%, па така, овој метод може да се користи само за утврдување на дијагноза, а не за нејзино исклучување како можност.<!-- Pri2008 --> Врз примерок од шанкра може да се направат уште две други испитувања: [[директно флуоресцентно испитување за антитела]] и испитувања за [[верижна реакција на полимераза|амплификација на нуклеински киселини]].<!-- Pri2008 --> При директното флуоресцентно испитување се користат [[антитела]] обележани со [[флуоресцеин]], што се врзуваат со одредени белковини на сифилис, додека при амплификација на нуклеинските киселини се користат техники, како [[верижна реакција на полимераза]], за да се открие присуството на одредени гени на сифилисот.<!-- Pri2008 --> Овие испитувања не се толку зависни од време, затоа што за нив не се потребни живи бактерии за да се утврди дијагноза.<ref name=Pri2008/>

==Превентива==
{{Од|2010 година наваму}}, нема вакцина што е ефикасна при превенцијата.<ref name=ST10/> Апстинирањето од интимен физички контакт со инфицирана личност е ефикасно при намалување на преносливоста на сифилис, како и правилната употреба на [[кондом од латекс]]. Меѓутоа, употребата на кондоми не го отстранува целосно ризикот.<ref name="CDC Fact Sheet" /><ref>{{Наведено списание |author=Koss CA, Dunne EF, Warner L |title=A systematic review of epidemiologic studies assessing condom use and risk of syphilis |journal=Sex Transm Dis |volume=36 |issue=7 |pages=401–5 |year=2009  |pmid=19455075 |doi=10.1097/OLQ.0b013e3181a396eb|url=}}</ref> Така, [[Центрите за контрола и превенција на болести]] препорачуваат долгорочна, заемно моногамна врска со неинфициран партнер и избегнување на супстанци како [[алкохолен пијалак|алкохол]] и други дроги што го зачестуваат ризичното полово однесување.<ref name="CDC Fact Sheet" />

Вродениот сифилис кај новоредните може да се спречи со скрининг на мајката за време на раната бременост и лекување на инфицираните мајки.<ref name=Screening04>{{Наведено списание|last=Schmid|first=G|title=Economic and programmatic aspects of congenital syphilis prevention|journal=Bulletin of the World Health Organization|date=June 2004|volume=82|issue=6|pages=402–9|pmid=15356931|pmc=2622861}}</ref> [[Специјалната единица за превентивни услуги во Соединетите Американски Држави]] (USPSTF) особено препорачува универзален скрининг на сите бремени жени,<ref>{{Наведено списание|last=U.S. Preventive Services Task|first=Force|title=Screening for syphilis infection in pregnancy: U.S. Preventive Services Task Force reaffirmation recommendation statement|journal=Annals of Internal Medicine|date=May 2009 19|volume=150|issue=10|pages=705–9|doi=10.7326/0003-4819-150-10-200905190-00008 |pmid=19451577}}</ref> додека пак, [[Светската здравствена организација]] препорачува сите жени да се тестираат при првата пренатална посета, како и, по вторпат, во третото тримесечје.<ref name=Lancet11/> Доколку се позитивни, се препорачува да се лекува и нивниот партнер.<ref name=Lancet11>{{Наведено списание|last=Hawkes|first=S|author2=Matin, N, Broutet, N, Low, N|title=Effectiveness of interventions to improve screening for syphilis in pregnancy: a systematic review and meta-analysis|journal=The Lancet Infectious Diseases|date=June 2011 15|pmid=21683653|volume=11|issue=9|pages=684–91|doi=10.1016/S1473-3099(11)70104-9}}</ref> Меѓутоа, вродениот сифилис сè уште е честа појава во земјите во развој, затоа што многу жени воопшто не добиваат [[пренатална грижа]], а кај оние што имаат ваква пренатална грижа, не се вклучува скрининг,<ref name=Screening04/> што често го има во земјите во развој, затоа што кај оние со најголеми шанси да заболат од сифилис (преку злоупотреба на дрога и сл.) најмали се шансите за каква било грижа за време на бременоста.<ref name=Screening04/> Има повеќе мерки за да се зголеми пристапот до испитувања, што се покажува ефикасно за намалување на стапките на вродениот сифилис во земјите со ниски и средно високи приходи.<ref name=Lancet11/>

Сифилисот е [[болест што мора да се пријави кај надлежните]] во многу земји, вклучувајќи ги Канада<ref>{{Наведена мрежна страница|title=National Notifiable Diseases|url=http://dsol-smed.phac-aspc.gc.ca/dsol-smed/ndis/list-eng.php|publisher=Public Health Agency of Canada|date=5 April 2005|accessdate=2 August 2011|archive-date=2011-08-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20110809162040/http://dsol-smed.phac-aspc.gc.ca/dsol-smed/ndis/list-eng.php|url-status=dead}}</ref> Европската Унија,<ref>{{Наведено списание|last=Viñals-Iglesias|first=H|author2=Chimenos-Küstner, E|title=The reappearance of a forgotten disease in the oral cavity: syphilis|journal=Medicina Oral, Patologia Oral y Cirugia Bucal|date=September 2009 1|volume=14|issue=9|pages=e416–20|pmid=19415060}}</ref> и Соединетите Американски Држави.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Table 6 мај Infectious Diseases Designated as Notifiable at the National Level-United States, 2009 [a]|url=http://www.unboundmedicine.com/redbook/ub/view/RedBook/187389/all/Table_6_5__Infectious_Diseases_Designated_as_Notifiable_at_the_National_Level_United_States__2009_%5Ba%5D|work=Red Book|accessdate=2 August 2011}}</ref> Тоа значи дека лекарите мора да ги известат властите за [[јавно здравство]], за тие на правилен начин да спроведат [[известување на партнерите]], за сите партнери на болниот.<ref>{{Наведена книга|title=Brunner & Suddarth's textbook of medical-surgical nursing.|year=2010|publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|location=Philadelphia|isbn=978-0-7817-8589-1|pages=2144|edition=12|url=https://books.google.com/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA2144}}</ref> Лекарите треба да ги охрабруваат и своите пациенти да им кажат на партнерите да побараат помош.<ref>{{Наведено списание|last=Hogben|first=M|title=Partner notification for sexually transmitted diseases|journal=Clinical Infectious Diseases: An Official Publication of the Infectious Diseases Society of America|date=April 2007 1|volume=44 Suppl 3|pages=S160–74|pmid=17342669|doi=10.1086/511429}}</ref> ЦДЦ препорачува полово активните мажи што имаат секс со други мажи да се тестираат најмалку еднаш во годината.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Trends in Sexually Transmitted Diseases in the United States: 2009 National Data for Gonorrhea, Chlamydia and Syphilis|url=http://www.cdc.gov/std/stats09/tables/trends-table.htm|publisher=[[Centers for Disease Control and Prevention]]|date=22 November 2010|accessdate=3 August 2011}}</ref>

==Лекување==
===Рани инфекции===
Како прв избор при лекување на сифилис без компликации сè уште е една доза на интрамускулен [[бензилпеницилин|пеницилин Г]] или една доза на орален [[азитромицин]].<ref>{{Наведена книга|title=The Sanford guide to antimicrobial therapy 2011|author2=Robert C. Moellering|author3=George M. Eliopoulos|publisher=Antimicrobial Therapy|year=|isbn=978-1-930808-65-2|edition=41st|location=Sperryville, VA|pages=22|display-authors=3|author=David N. Gilbert}}</ref><!-- ST10 --> [[Доксицилин]] и [[тетрациклин]] се алтернативи, меѓутоа, поради ризикот од дефекти при раѓање, не се препорачуваат за бремени.<!-- ST10 --> [[Отпорност на антибиотици]] се јавува за повеќе агенси, како [[макролид]]и, [[клиндамицин]] и [[рифампин]].<ref name=ST10/> [[Цефтриаксон]], [[цефалоспорински]][[антибиотик]] од трета генерација, може да биде ефикасен исто како терапијата на основа на пеницилин.<ref name=Kent08/>

===Доцни инфекции===
Кај невросифилисот, поради слабото навлегување на пеницилин Г во [[централниот нервен систем]], се препорачува заболените лица во големи количини да примаат инфузии со пеницилин, најмалку десет денови.<ref name=Kent08/><ref name=ST10/> Доколку лицето е алергично, може да користи цефтриаксон или да се направи обид со десензитација на пеницилинот.<!-- Kent08 -->Другите случаи со доцна појава може да се лекуваат еднаш неделно со интрамускулен пеницилин Г, во период од три недели.<!-- Kent08 --> Во случај на алергија, како и кај раната болест, може да се користат диксициклин или тетрациклин, подолг период.<!-- Kent08 --> Лекувањето во оваа етапа го ограничува понатамошното напредување на болеста, но има мал ефект врз веќе настанатото оштетување.<ref name=Kent08/>

===Реакција на Јариш и Херксхајмер===
Еден од потенцијалните негативни ефекти на лекувањето е [[Јариш-Херксхајмеровата реакција]].<!-- Kent08 --> Често започнува во рок од еден час, а трае 24 часа, со симптоми на треска, болка во мускулите, главоболка и [[тахикардија]].<ref name="Kent08"/> Ја предизвикуваат [[цитокини]] што ги ослободува имунолошкиот систем како резултат на липобелковините што се ослободуваат од напливот на сифилистични бактерии.<ref name=Radolf2006>{{Наведена книга |author= Radolf, JD; Lukehart SA (editors)| year=2006 |title=Pathogenic ''Treponema'': Molecular and Cellular Biology | publisher=Caister Academic Press | isbn= 1-904455-10-7}}</ref>

==Епидемиологија==
{{Главно|Епидемиологија на сифилис}}
[[Image:Syphilis world map - DALY - WHO2004.svg|thumb| Смрт [[прилагодена на возраст|стандардизирана според возраст]], од сифилис, за 100.000&nbsp;жители во 2004 година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates_country/en/index.html |title=Disease and injury country estimates |year=2004 |publisher= [[World Health Organization]] (WHO) |accessdate=11 November 2009}}</ref>
{{Multicol}}
{{легенда|#b3b3b3|no data}}
{{легенда|#ffff65|<35}}
{{легенда|#fff200|35-70}}
{{легенда|#ffdc00|70-105}}
{{легенда|#ffc600|105-140}}
{{легенда|#ffb000|140-175}}
{{легенда|#ff9a00|175-210}}
{{Multicol-break}}
{{легенда|#ff8400|210-245}}
{{легенда|#ff6e00|245-280}}
{{легенда|#ff5800|280-315}}
{{легенда|#ff4200|315-350}}
{{легенда|#ff2c00|350-500}}
{{легенда|#cb0000|>500}}
{{Multicol-end}}]]
Се верува дека сифилисот инфицирал 12 милиони луѓе во 1999 година, а над 90% од нив се во [[неразвиените земји]].<ref name=ST10/> Годишно го има кај 700.000 до 1,6&nbsp;милиони бремености, што резултира со [[спонтан абортус]], [[мртвородени деца]] и вроден сифилис.<!-- Wood09 --> Во [[потсахарска Африка]], сифилисот придонесува за околу 20% од [[преднатална смрт]].<ref name=Wood09/> Стапките се пропорционално повисоки кај [[рекреативна злоупотреба на дрога|корисници на интравенски дроги]], кај инфицираните со ХИВ и кај мажите што имаат секс со мажи.<ref name="Coffin2010" /><ref name="Gao2009" /><ref name="Karp2009" /> Во Соединетите Американски Држави, стапките на сифилис, од 2007 година наваму, се шест пати поголеми кај мажите отколку кај жените, додека во 1997 година биле речиси еднакви.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Trends in Reportable Sexually Transmitted Diseases in the United States, 2007|url=http://www.cdc.gov/std/stats07/trends.htm|publisher=[[Centers for Disease Control and Prevention]](CDC)|date=13 January 2009|accessdate=2 August 2011}}</ref> [[Африканските Американци]] сочинуваат речиси половина од сите случаи во 2010 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=STD Trends in the United States: 2010 National Data for Gonorrhea, Chlamydia, and Syphilis|url=http://www.cdc.gov/std/stats10/tables/trends-table.htm|publisher=[[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|date=22 November 2010|accessdate=20 November 2011}}</ref>

Сифилисот бил многу чест во Европа во 18. и 19. век.<!-- Music08 --> Во развиените земји, на почетокот на 20. век, инфекциите брзо се разретчиле со широката употреба на [[антибиотици]], до 80-те и 90-те години од 20. век.<ref name=Music08/> Од 2000 година, стапките на сифилис се зголемени во САД, Канада, Велика Британија, Австралија и Европа, главно, помеѓу мажите што имаат секс со мажи.<ref name=ST10/> Меѓутоа, стапките за сифилис кај американските жени е стабилна во овој период, а оние кај англиските жени се зголемени, но стапката сепак не ја надминува онаа како кај мажите.<ref name=AOP08>{{Наведено списание|last=Kent|first=ME|author2=Romanelli, F|title=Reexamining syphilis: an update on epidemiology, clinical manifestations, and management|journal=The Annals of Pharmacotherapy|date=February 2008|volume=42|issue=2|pages=226–36|pmid=18212261|doi=10.1345/aph.1K086}}</ref> Зголемени стапки помеѓу хетеросексуалците се забележани во Кина и во Русија од 90-те години на 20. век па наваму.<ref name=ST10/> Се претпоставува дека тоа се должи на незаштитени полови односи, како и сексуална промискуитетност, проституција и опадната употреба на бариерна заштита.<ref name=ST10/><ref name=AOP08/><ref>{{Наведено списание|last=Ficarra|first=G|author2=Carlos, R|title=Syphilis: The Renaissance of an Old Disease with Oral Implications|journal=Head and Neck Pathology|date=September 2009|volume=3|issue=3|pages=195–206|pmid=20596972|doi=10.1007/s12105-009-0127-0|pmc=2811633}}</ref>

Доколку не се лекува има стапка на смртност од 8% до 58%, со поголема стапка на смртност кај мажите.<ref name=Kent08/> Симптомите на сифилис се помалку сериозни за разлика од 19. и 20.&nbsp;век, делумно, поради распространетоста на ефикасни терапии и делумно, поради намалената [[вируленција]] на спирохетата.<ref name=Sec2010/> Со раните терапии може да се јават малку компликации.<ref name=Pri2008/> Сифилисот го зголемува ризикот од пренесување на ХИВ за два до пет пати, а истовремената инфекција е честа (30–60% во повеќе урбани центри).<ref name=Kent08/><ref name=ST10/>

== Историја ==
{{Главна|Историја на сифилисот}}
[[Image:Rembrandt Harmensz. van Rijn 095.jpg|thumb|Портрет на [[Жерар де Лаирес]] од [[Рембрант ван Рајн]],''околу'' 1665–67 година, маслена техника - Де Лаирес, кој и самиот бил сликар и теоретичар за уметност, страдал од вроден сифилис што сериозно му го деформирал лицето и со тек на време го ослепил.<ref>''[[Metropolitan Museum of Art|The Metropolitan Museum of Art Bulletin]]'', Summer 2007, pp. 55–56.</ref>]]

Точното потекло на сифилисот не е познато.<ref name=Kent08/> Од двете примарни хипотези, едната вели дека сифилисот во Европа со донеле членовите на екипажот на [[Кристофер Колумбо]] што патувале до [[Америка]], а другата вели дека тој постоел и претходно во Европа, но потоа станал непрепознатлив.<!-- Orgin10 --> Двете хипотези се нарекуваат „колумбиска“ и „преткокумбовска“, соодветно.<ref name=Orgin10>{{Наведено списание|last=Farhi|first=D|author2=Dupin, N|title=Origins of syphilis and management in the immunocompetent patient: facts and controversies|journal=Clinics in Dermatology|date=September 2010-Oct|volume=28|issue=5|pages=533–8|pmid=20797514|doi=10.1016/j.clindermatol.2010.03.011}}</ref> Колумбиската хипотеза е поддржана со докази.<ref>{{Наведено списание|last=Rothschild|first=BM|title=History of syphilis|journal=Clinical Infectious Diseases: An Official Publication of the Infectious Diseases Society of America|date=15 May 2005|volume=40|issue=10|pages=1454–63|pmid=15844068|doi=10.1086/429626}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Harper|first=KN|author2=Zuckerman, MK; Harper, ML; Kingston, JD; Armelagos, GJ|title=The origin and antiquity of syphilis revisited: an appraisal of Old World pre-Columbian evidence for treponemal infection.|journal=American Journal of Physical Anthropology|date=2011|volume=146 Suppl 53|pages=99–133|doi=10.1002/ajpa.21613 |pmid=22101689}}</ref> Првиот пишан доказ за епидемијата на сифилис во Европа потекнува од 1494/1495 година во [[Неапол|Неапол, Италија]], за време на француската инвазија.<ref name=Music08>{{Наведено списание|last=Franzen|first=C|title=Syphilis in composers and musicians--Mozart, Beethoven, Paganini, Schubert, Schumann, Smetana|journal=European Journal of Clinical Microbiology and Infectious Diseases |date=December 2008|volume=27|issue=12|pages=1151–7|pmid=18592279|doi=10.1007/s10096-008-0571-x}}</ref><ref name=Orgin10/> Поради тоа што се раширил од француските трупи што се враќале кон дома, болеста првично била позната како „француска болест“, а така и традиционално сè уште се нарекува. Во 1530 година, првпат бил употребен називот „сифилис“, од страна на италијанскиот лекар и поет [[Џироламо Фрацасторо]] како наслов на неговата песна на [[латински]] јазик, во дактилен хексаметар, што ги опишува трагите од болеста во Италија.<ref>Nancy G. "Siraisi, Drugs and Diseases: New World Biology and Old World Learning," in Anthony Grafton, Nancy G. Siraisi, with April Shelton, eds. (1992). ''New World, Ancient Texts'' (Cambridge MA: Belknap Press/Harvard University Press), pages 159-194</ref> Исто така, историски е познат и како „голема сипаница“.<ref name=Old05>{{Наведено списание|last=Dayan|first=L|author2=Ooi, C|title=Syphilis treatment: old and new|journal=Expert Opinion on Pharmacotherapy|date=October 2005|volume=6|issue=13|pages=2271–80|pmid=16218887|doi=10.1517/14656566.6.13.2271}}</ref><ref name=Euro04>{{Наведено списание|last=Knell|first=RJ|title=Syphilis in renaissance Europe: rapid evolution of an introduced sexually transmitted disease?|journal=Proceedings. Biological Sciences / The Royal Society|date=7 May 2004|volume=271 Suppl 4|pages=S174–6|pmid=15252975|doi=10.1098/rsbl.2003.0131|pmc=1810019|issue=Suppl 4 | url =http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/271/Suppl_4/S174.full.pdf }}</ref>

Микроорганизмот што ја предизвикува болеста, ''Treponema pallidum'', првпат бил идентификуван од страна на [[Фриц Шаудин]] и [[Ерик Хофман]] во 1905 година.<ref name=Music08/> Првата ефикасна терапија, со ([[салварсан]]) била направена во 1910 година од страна на [[Пол Ерлих]], а потоа следувале испитувањата со [[пеницилин]] и потврдувањето на неговата делотворност во 1943 година.<ref name=Music08/><ref name=Old05/> Пред појавата на ефикасна терапија, често се користеле [[жива]] и изолација, така што терапиите биле полоши од болеста.<ref name=Old05/> Се верува дека многумина познати историски личности, како [[Франц Шуберт]], [[Артур Шопенхауер]], [[Едуар Мане]]<ref name=Music08/> и [[Адолф Хитлер]],<ref>{{наведени вести | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/2842819.stm | title = Hitler syphilis theory revived | publisher= BBC News | date = 12 March 2003}}</ref> боледувале од оваа болест.

==Општество и култура==
===Уметност и литература===
[[Image:Hogarth-Harlot-5.png|thumb|Проститутка умира од сифилис, Хогартовата слика „[[Напредокот на проституката]]“]]
Најраното уметничко дело од Европа, што го прикажува сифилисот е она на [[Албрехт Дирер]], „Сифилистичар“, дрворез за кој се претпоставува дека е приказ на [[Ландскнехт]], северноевропски [[платеник]].<ref>{{Наведено списание|last=Eisler|first=CT|title=Who is Dürer's "Syphilitic Man"?|journal=Perspectives in Biology and Medicine|date=2009 Winter|volume=52|issue=1|pages=48–60|pmid=19168944|doi=10.1353/pbm.0.0065}}</ref> Митот за „[[фем фатал]]“ или „отровни жени“, од 19. век, се верува дека делумно потекнува од ужасот на сифилисот, а класични примери во литературата е песната на  [[Џон Китс]]' „[[Неблагодарната убавица (на фр. La Belle Dame sans Merci)]]“.<ref>{{Наведена книга|last=Hughes|first=Robert|title=Things I didn't know : a memoir|year=2007|publisher=Vintage|location=New York|isbn=978-0-307-38598-7|pages=346|edition=1 Vintage Book}}</ref><ref>{{Наведена книга|last=Wilson|first=[ed]: Joanne Entwistle, Elizabeth|title=Body dressing|year=2005|publisher=Berg Publishers|location=Oxford|isbn=978-1-85973-444-5|pages=205|edition=[Online-Ausg.]}}</ref>

Уметникот [[Јан ван дер Страт]] насликал приказ каде што богат човек прима терапија за сифилис од тропското дрво [[гвајакум]], некаде околу 1580 година.<ref>{{Наведена книга|last=Reid|first=Basil A.|title=Myths and realities of Caribbean history|year=2009|publisher=University of Alabama Press|location=Tuscaloosa|isbn=978-0-8173-5534-0|pages=113|url=https://books.google.com/books?id=KtT0_P-9xiAC&pg=PA113|edition=[Online-Ausg.]}}</ref> Насловот на делото е „Подготовка и употреба на гвајакум при лекување на сифилис“. Тоа што уметникот се одлучил да ја вклучи оваа слика во низата дела што го слават Новиот Свет, покажува колку бил важен лекот за сифилис, без оглед што бил неефикасен, за европската елита во тој период. Раскошно насликаното и деталното дело прикажува четири слуги како подготвуваат напиток, додека лекарот посматра и крие нешто зад себе, а несреќниот пациент пие.<ref name="ALLPOSTERS">[http://www.allposters.com/-sp/Preparation-and-Use-of-Guayaco-for-Treating-Syphilis-Posters_i1587366_.htm"Preparation and Use of Guayaco for Treating Syphilis"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110521060238/http://www.allposters.com/-sp/Preparation-and-Use-of-Guayaco-for-Treating-Syphilis-Posters_i1587366_.htm |date=2011-05-21 }}. Jan van der Straet. Retrieved 6 August 2007.</ref>

===Истражувањата во Таскиги и Гватемала===
{{Види и|Експеримент со сифилис во Таскиги|Експерименти со сифилис во Гватемала}}
Еден од најсрамните случаи со сомнителна [[лекарска етика]] во Соединетите Американски Држави, во 20.&nbsp;век, бил оној со [[Истражувањето за сифилис во Таскиги]].<ref>{{Наведено списание|author=Katz RV|author2=Kegeles SS|author3=Kressin NR|last4=Green|first4=B. Lee|last5=Wang|first5=Min Qi|last6=James|first6=Sherman A.|last7=Russell|first7=Stefanie Luise|last8=Claudio|first8=Cristina|display-authors=3|year=2006|title=The Tuskegee Legacy Project: Willingness of Minorities to Participate in Biomedical Research|url=|journal=J Health Care Poor Underserved|volume=17|issue=4|pages=698–715|doi=10.1353/hpu.2006.0126|pmc=1780164|pmid=17242525}}</ref> Истражувањето било спроведено во [[Таскиги, Алабама]], а било поддржано од [[Американската служба за јавно здравство]] (PHS), во партнерство со [[Институтот во Таскиги]].<ref name=CDCTime>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cdc.gov/tuskegee/timeline.htm |title=U.S. Public Health Service Syphilis Study at Tuskegee | publisher= [[Centers for Disease Control and Prevention]] | date = 15 June 2011 | accessdate=7 July 2010 }}</ref> Истражувањето започнало во 1932 година, кога сифилисот бил широкораспространет проблем и за него немало безбеден и ефикасен лек.<ref name=TUS00>{{Наведено списание|last=White|first=RM|title=Unraveling the Tuskegee Study of Untreated Syphilis|journal=Archives of Internal Medicine|date=13 March 2000|volume=160|issue=5|pages=585–98|pmid=10724044|doi=10.1001/archinte.160.5.585}}</ref> Истражувањето било наменето да го мери напредокот на нелекуваниот сифилис. До 1947 година било потврдено дека пеницилинот е ефикасен лек за сифилис и тој почнал обемно да се користи при лекувањето на болеста.<!-- CDCTime --> Меѓутоа, раководителите на истражувањето продолжиле со истото, а на учесниците не им понудиле терапија со пеницилин.<ref name=CDCTime/> За ова се водени расправи, па некои потврдиле дека голем дел од пациентите добиле пеницилин.<ref name="TUS00"/> Истражувањето траело до 1972 година.<ref name=CDCTime/>

Експерименти со сифилис биле вршени и во [[Гватемала]] од 1946 до 1948 година. [[Истражувањата со човечки испитаници|експерименти со луѓе]] биле спонзорирани од страна на [[Соединетите Американски Држави]], а спроведени за време на владеењето на [[Хуан Хосе Аревало]] во соработка со неколку гватемалски министерства (за здравство) и функционери. Лекарите инфицирале војници, затвореници и [[ментално болни]] со сифилис и со други [[полово преносливи болести]], без [[дозвола]] на испитаниците, а потоа ги лекувале со [[антибиотици]]. Во октомври 2010 година, САД и официјално ѝ се извинија на Гватемала за ваквите извршени експерименти.<ref>{{наведени вести |author= |author2= |title=U.S. apologizes for newly revealed syphilis experiments done in Guatemala|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/10/01/AR2010100104457.html |quote=The United States revealed on Friday that the government conducted medical experiments in the 1940s in which doctors infected soldiers, prisoners and mental patients in Guatemala with syphilis and other sexually transmitted diseases.|work=The Washington Post |date=1 October 2010 |accessdate=October 2010}}</ref>

{{среди}}

==Наводи==
{{Reflist|colwidth=30em}}

==Дополнителни информации==
* Parascandola, John. ''Sex, Sin, and Science: A History of Syphilis in America'' (Praeger, 2008) 195 pp.&nbsp;ISBN 978-0-275-99430-3 [http://www.amazon.com/Sex-Sin-Science-Syphilis-Medicine/dp/0275994309/ excerpt and text search]
* Shmaefsky, Brian, Hilary Babcock and David L. Heymann. ''Syphilis'' (Deadly Diseases & Epidemics) (2009)
* Stein, Claudia. ''Negotiating the French Pox in Early Modern Germany'' (2009)

==Надворешни врски==
{{Medical condition classification and resources
| ICD10          = {{ICD10|A|50||a|50}}-{{ICD10|A|53||a|50}}
| ICD9           = {{ICD9|090}}-{{ICD9|097}}
| ICDO           =
| OMIM           =
| DiseasesDB     = 29054
| MedlinePlus    = 000861
| eMedicineSubj  = med
| eMedicineTopic = 2224
| eMedicine_mult = {{eMedicine2|emerg|563}} {{eMedicine2|derm|413}}
| MeshID         = D013587 |
}}
{{Sister project links|display=Syphilis}}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Полови болести]]
[[Категорија:Бактериски болести]]
Предлошки на страницава:
Назад на Сифилис.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Сифилис“