Преглед на кодот на Канопус

Немате дозвола за уредување на оваа страница, од следнава причина:
Вашата IP-адреса се наоѓа во опсег блокиран на сите Викимедиини викија.
Блокот го зададе ‪EPIC‬. Наведената причина гласи Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Почнува: 09:48, 2 јули 2024
Истекува: 09:48, 2 јули 2025
Вашата тековна IP-адреса е 206.189.44.186. Блокираниот опсег е 206.189.32.0/20.
Вклучете ги сите горенаведени поединости кога се обраќате. Ако сметате дека сте блокирани по грешка, дополнителни информации и напатствија ќе најдете во глобалното правило Без отворени застапници.
Во спротивно, за да поразговарате за блокот, поднесете барање за разгледување на Мета. Можете и да пишете во VRT-редицата на надзорниците на stewards@wikimedia.org, притоа вклучувајќи ги сите гореспоменати поединости.
Можете да го погледнете и копирате кодот на оваа страница.
{{Starbox begin|name=Канопус}}
{{Starbox image|image=[[File:Canopus.jpg|255px]]|caption=Слика од Канопус од [[Експедиција 6]]}}
{{Starbox observe|epoch=J2000|constell=[[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]]|pronounce={{IPAc-en|k|ə|ˈ|nа|oʊ|p|ə|s}}<ref name="OED|Canopus">{{OED|Canopus}}</ref>|ra={{RA|06|23|57.10988}}<ref name="van Leeuwen2007">{{cite journal | title=Validation of the new Hipparcos reduction | last1=van Leeuwen | first1=F. | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=474 | issue=2 | pages=653–664 | date=2007 | arxiv=0708.1752 | bibcode=2007A&A...474..653V | doi=10.1051/0004-6361:20078357 | s2cid=18759600 }} [http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ53e6b48255b3&-out.add=.&-source=I/311/hip2&recno=30362 Vizier catalog entry ]</ref>|dec={{DEC|-52|41|44.3810}}<ref name="van Leeuwen2007"/>|appmag_v=−0.74<ref name="Ducati 2002">{{cite journal | title=Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system | last1=Ducati | first1=J. R. | journal=CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues | volume=2237 | pages=0 | date=2002 | bibcode=2002yCat.2237....0D }} [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ53e6b360304a&-out.add=.&-source=II/237/colors&recno=1155 Vizier catalog entry ]</ref>}}
{{Starbox character|type=[[Сина јамка]]|class=A9&nbsp;II<ref name=perkins>{{cite journal|bibcode=1989ApJS...69..301G|title=The early F-type stars – Refined classification, confrontation with Stromgren photometry, and the effects of rotation|journal=Astrophysical Journal Supplement Series|volume=69|pages=301|last1=Gray|first1=R. O.|last2=Garrison|first2=R. F.|year=1989|doi=10.1086/191315}}</ref><ref>{{cite journal|bibcode=1993ASPC...45...59L|title=A Spectroscopic Study of High Galactic Latitude F Supergiant Stars|journal=Luminous High-Latitude Stars. The International Workshop on Luminous High-Latitude Stars|volume=45|pages=59|last1=Lopez-Cruz|first1=O.|last2=Garrison|first2=R. F.|year=1993}}</ref>|b-v=+0.15<ref name="Ducati 2002"/>|u-b=+0.10<ref name="Ducati 2002"/>|variable=}}
{{Starbox astrometry|radial_v={{val|20.3|0.5}}<ref name="Gontcharov 2007">{{cite journal | title=Pullkovo Compilation of Radial Velocities for 39495 Hipparcos stars in a common system | last1=Gontcharov | first1=G. A. | journal=Astronomy Letters | volume=32 | issue=1 | pages=759–771 | date=2007 | bibcode=2006AstL...32..759G | doi=10.1134/S1063773706110065|arxiv = 1606.08053 | s2cid=119231169 }} [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ53e6b5f60fbd&-out.add=.&-source=III/252/table8&recno=9232 Vizier catalog entry ]</ref>|prop_mo_ra=19.93<ref name="van Leeuwen2007"/>|prop_mo_dec=23.24<ref name="van Leeuwen2007"/>|parallax=10.55|p_error=0.56|parallax_footnote=<ref name="van Leeuwen2007"/>|absmag_v=–5.71<ref name=smiljanic2006/>|arxiv=1606.08053}}
{{Starbox detail|metal_fe=–0.07<ref name=smiljanic2006/>|mass={{val|9.81|1.83}}<ref name=DomicianoDeSouza/>|radius={{val|73.3|5.2}}<ref name=DomicianoDeSouza>{{cite journal|doi=10.1051/0004-6361/202140478|title=Refined fundamental parameters of Canopus from combined near-IR interferometry and spectral energy distribution|year=2021|last1=Domiciano De Souza|first1=A.|last2=Zorec|first2=J.|last3=Millour|first3=F.|last4=Le Bouquin|first4=J.-B.|last5=Spang|first5=A.|last6=Vakili|first6=F.|journal=Astronomy & Astrophysics|volume=654|pages=A19|arxiv=2109.07153|bibcode=2021A&A...654A..19D|s2cid=237513623}}</ref>|gravity={{Val|1.70|0.05}}<ref name=DomicianoDeSouza/>|rotational_velocity=9<ref name=ayres2018/>|rotation={{val|298|u=days|p=≥}}<ref name=Testa2004/>|luminosity=10,700<ref name=vlti>{{cite journal|bibcode=2013MNRAS.434..437C|arxiv=1306.3288|title=Fundamental parameters of 16 late-type stars derived from their angular diameter measured with VLTI/AMBER|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=434|issue=1|pages=437–450|last1=Cruzalèbes|first1=P.|last2=Jorissen|first2=A.|last3=Rabbia|first3=Y.|last4=Sacuto|first4=S.|last5=Chiavassa|first5=A.|last6=Pasquato|first6=E.|last7=Plez|first7=B.|last8=Eriksson|first8=K.|last9=Spang|first9=A.|last10=Chesneau|first10=O.|year=2013|doi=10.1093/mnras/stt1037|doi-access=free |s2cid=49573767}}</ref>|temperature=7,400<ref name=ayres2018>{{cite journal |bibcode=2018ApJ...854...95A |title=Cracking the Conundrum of F-supergiant Coronae |last1=Ayres |first1=Thomas R. |journal=The Astrophysical Journal |year=2018 |volume=854 |issue=2 |page=95 |doi=10.3847/1538-4357/aaa6d7 |arxiv=1802.02552 |s2cid=119101035 |doi-access=free }}</ref>|age_myr={{val|25.1|2.5}}<ref name=Tetzlaff2011>{{cite journal | title=A catalogue of young runaway Hipparcos stars within 3 kpc from the Sun | last1=Tetzlaff | first1=N. | last2=Neuhäuser | first2=R. | last3=Hohle | first3=M. M. | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume=410 | issue=1 | pages=190–200 | date=January 2011 | doi=10.1111/j.1365-2966.2010.17434.x | doi-access=free | arxiv=1007.4883 | bibcode=2011MNRAS.410..190T | s2cid=118629873 }}</ref>}}
{{Starbox catalog|names={{odlist | name=Suhayl | name2=Suhel | name3=Suhail | B=α Carinae | CPD=−52°1941 | FK5=245 | HD=45348 | HIP=30438 | HR=2326 | SAO=234480| GC=8302 }}<ref name=SIMBAD>{{cite simbad | title=alf Car | access-date=2019-03-09 }}</ref>}}
{{Starbox reference|Simbad=canopus}}
{{Starbox end}}{{Starbox begin|name=Canopus}}
{{Starbox image}}
{{Starbox observe|epoch=J2000|constell=[[Carina (constellation)|Carina]]|pronounce={{IPAc-en|k|ə|ˈ|n|oʊ|p|ə|s}}<ref name="OED|Canopus">{{OED|Canopus}}</ref>|ra={{RA|06|23|57.10988}}<ref name="van Leeuwen2007">{{cite journal | title=Validation of the new Hipparcos reduction | last1=van Leeuwen | first1=F. | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=474 | issue=2 | pages=653–664 | date=2007 | arxiv=0708.1752 | bibcode=2007A&A...474..653V | doi=10.1051/0004-6361:20078357 | s2cid=18759600 }} [http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ53e6b48255b3&-out.add=.&-source=I/311/hip2&recno=30362 Vizier catalog entry ]</ref>|dec={{DEC|-52|41|44.3810}}<ref name="van Leeuwen2007"/>|appmag_v=−0.74<ref name="Ducati 2002">{{cite journal | title=Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system | last1=Ducati | first1=J. R. | journal=CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues | volume=2237 | pages=0 | date=2002 | bibcode=2002yCat.2237....0D }} [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ53e6b360304a&-out.add=.&-source=II/237/colors&recno=1155 Vizier catalog entry ]</ref>}}
{{Starbox character}}
{{Starbox astrometry}}
{{Starbox detail}}
{{Starbox catalogue}}
{{Starbox reference}}
{{Крајна кутија}}

'''Канопус''' — најсветлата ѕвезда во јужното [[соѕвездие]] [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] и [[Список на најсјајни ѕвезди|втората најсветла ѕвезда]] на ноќно небо. Таа е исто така [[Бајерово означување|означена]]  како '''α&nbsp;Carinae''', кое е романизирано (транслитериран) во '''Алфа Кобилица'''. Со [[привидна ѕвездена величина]] од -0,74, таа е надгласена само од [[Сириус]].

Се наоѓа на околу {{Вред|310}} светлосни години од [[Сонце]]то. Канопус е [[Џиновска ѕвезда|светол џин]] од [[Ѕвездена класификација|спектрален тип А9]], па затоа е суштински бел кога се гледа со голо око. Има сјајност над 10.000 пати поголема од [[Сончева сјајност|Сончевата сјајност]], осум пати е [[Сончева маса|помасивна]] и се проширила до 71 пати од [[Сончев полупречник|Сончевиот пречник]]. Нејзината зголемена [[фотосфера]] има [[делотворна температура]] од околу {{Вред|7400}} келвини Канопус е подложен на согорување на јадрото на хелиумот и моментално е во таканаречената фаза на сина јамка на неговата [[Ѕвезден развој|еволуција]], откако веќе поминала низ црвено-џиновската гранка откако го исцрпил водородот во нејзиното јадро. Канопус претставуваизвор на Х-зраци, кои најверојатно се емитуваат од неговата корона.

Истакнатиот изглед на Канопус значи дека ѕвездата била предмет на митолошко учење кај многу древни народи. Нејзиното вистинско име генерално се смета дека потекнува од [[Старогрчка митологија|митолошкиот]] Каноп, кој бил навигатор на [[Менелај]], кралот на [[Спарта]]. Акроничниот пораст го означил датумот на фестивалот Птолемаја во Египет. Во античка Индија, го добила името Агастија по почитуваниот [[Веди|ведски]] мудрец. За кинеските астрономи, таа била позната како Старецот на Јужниот Пол. Во исламската астрономија, таа е Сухаил или Сухејл, име што исто така вообичаено се користи за да имплицира реткост на изгледот.

== Номенклатура ==
Името ''Canopus'' е латинизација на [[Старогрчки јазик|старогрчкото]] име Κάνωβος/Kanôbos, запишано во ''Алмагест'' на Клавдиј Птоломеј (околу 150 н.е.). Ератостен го користел истиот правопис.<ref name="ridpathCr">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ianridpath.com/startales/carina.html|title=Carina|last=Ridpath|first=Ian|work=Star Tales|publisher=self-published|accessdate=17 June 2023}}</ref> Хипархос го напишал како Κάνωπος. Џон Фламстид го напишал како Канобус,<ref>{{Наведена книга|url=http://lhldigital.lindahall.org/u?/astro_atlas,1191|title=Atlas coelestis|last=Flamsteed|first=John|date=1729|location=London, United Kingdom|pages=Constellation Map of Southern Hemisphere}}{{Мртва_врска|date=August 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> како и [[Едмонд Халеј]] во неговиот ''Каталог Стеларум Австралиум'' од 1679 година.<ref name="Halley 1679">{{Наведена книга|url=http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015007000170;view=1up;seq=41;size=150|title=Catalogus stellarum australium; sive, Supplementum catalogi Tychenici, exhibens longitudines et latitudines stellarum fixarum, quae, prope polum Antarcticum sitae, in horizonte Uraniburgico Tychoni inconspicuae fuere, accurato calculo ex distantiis supputatas, & ad annum 1677 completum correctas...Accedit appendicula de rebus quibusdam astronomicis|last=Halley|first=Edmond|date=1679|publisher=T. James|location=London|pages=30}}</ref> Името има две можни изведби, и двете наведени во основните имиња на ѕвезди на Ричард Хинкли Ален '':'' ''[[:en:Star Names: Their Lore and Meaning|Star Names: Their Lore and Meaning]]''.

* [[Брод Арго (соѕвездие)|Брод Арго]] бил бродот што го користеле [[Јасон]] и Аргонаутите во легендата за [[Тројанска војна|Тројанската војна]]. Најсветлата ѕвезда во соѕвездието го добила името на пилотот на бродот од друга грчка легенда: Каноп, пилот на бродот на [[Менелај]] во неговата потрага да ја врати [[Елена Тројанска]], откако таа била земена од [[Парис (митологија)|Париз]].<ref name="hinkley63">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/starnamestheirlo00alle/page/67|title=Star Names: Their Lore and Meaning|last=Allen|first=Richard Hinckley|date=1963|publisher=Dover Publications|isbn=0-486-21079-0|edition=Revised|location=New York|pages=[https://archive.org/details/starnamestheirlo00alle/page/67 67–72]|author-link=Richard Hinckley Allen|orig-year=1899|url-access=registration}}</ref>
* Уништеното древно египетско пристаниште по име Канопус се наоѓало во близина на устието на [[Нил]], местото на битката кај Нил. Се шпекулира дека неговото име потекнува од египетскиот копт ''Кахи Нуб'' („Златна земја“), што се однесува на тоа како Канопус би се појавил во близина на хоризонтот во [[Стар Египет|древниот Египет]], поцрвенет од атмосферското изумирање од таа позиција.<ref name="hinkley63" /><ref name="lynn1905">{{Наведено списание|last=Lynn|first=W. T.|year=1905|title=The brightest fixed star and its name|journal=The Observatory|volume=28|page=289|bibcode=1905Obs....28..289L}}</ref>

Во 2016 година, [[Меѓународен астрономски сојуз|Меѓународната астрономска унија]] организирала Работна група за имиња на ѕвезди (РГИЅ) за да ги каталогизира и стандардизира соодветните имиња за ѕвездите.<ref name="WGSN">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.iau.org/science/scientific_bodies/working_groups/280/|title=IAU Working Group on Star Names (WGSN)|work=iau.org|publisher=[[International Astronomical Union]]|accessdate=22 May 2016}}</ref> Првиот билтен на РГИЅ од јули 2016 година вклучувал табела со првите две групи на имиња одобрени од РГИЅ во кои била вклучена и ''Canopus'' за оваа ѕвезда.<ref name="WGSN1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.iau.org/static/science/scientific_bodies/working_groups/280/WGSN_bulletin1.pdf|title=Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1|work=iau.org|publisher=International Astronomical Union|accessdate=2020-09-06}}</ref> Канопус денес е вклучена во ''Каталогот на имиња на ѕвезди на'' Меѓународниот астрономски сојуз.<ref name="IAU-CSN">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.iau.org/public/themes/naming_stars/|title=IAU Catalog of Star Names|work=iau.org|publisher=International Astronomical Union|accessdate=2020-09-06}}</ref>

Канопус традиционално го означувал јазилот на бродот [[Брод Арго (соѕвездие)|Арго]].<ref>{{Наведено списание|last=Knobel|first=E. B.|date=1917|title=On Frederick de Houtman's Catalogue of Southern Stars, and the Origin of the Southern Constellations|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=77|issue=5|pages=414–432 [422]|bibcode=1917MNRAS..77..414K|doi=10.1093/mnras/77.5.414|doi-access=free}}</ref> Германскиот небесен картограф [[Јохан Бајер]] ѝ го дал - како најсветлата ѕвезда во соѕвездието - [[Бајерово означување|ознаката]] ''α&nbsp;Аргус'' (латинизирано во ''Алфа Аргус'') во 1603 година. Во 1763 година, францускиот астроном [[Никола Луј де Лакај]] го поделил огромното соѕвездие на три помали,<ref name="Glass2012">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=eZjlHAIBeRAC&pg=PT73|title=Nicolas-Louis De La Caille, Astronomer and Geodesist|last=Glass|first=Ian Stewart|date=November 17, 2012|publisher=OUP Oxford|isbn=9780191649608|page=73}}</ref> и оттука Канопус станала ''α&nbsp;Carinae'' (латинизирано во ''Alpha Carinae''). Таа е наведена во [[Каталог на сјајни ѕвезди|каталогот на сјајни ѕвезди]] како HR 2326, [[Каталог „Хенри Дрејпер“|каталогот „Хенри Дрејпер“]] како HD 45348 и [[Хипаркос|каталогот „Хипаркос“]] како HIP 30438.  Фламстид не ја нумерирал оваа јужна ѕвезда, но Бенџамин Апторп Гулд ѝ го дал бројот 7 (7 G. Carinae) во неговата ''Uranometria Argentina''.<ref name="Gould1878">{{Наведено списание|last=Gould|first=Benjamin Apthorp|date=1878|title=Uranometria Argentina: Brightness and position of every fixed star, down to the seventh magnitude, within one hundred degrees of the South Pole; with atlas|journal=Resultados del Observatorio Nacional Argentino|volume=1|page=140|bibcode=1879RNAO....1....1G}}</ref>

Повремено име што се гледа на англиски е ''Сохејл'', или женственото Сохеила; на турски е ''Süheyl'', или женско Süheyla, од арапското име за неколку светли ѕвезди, سهيل ''suhayl'', а Канопус бил познат како Сухел {{IPAc-en|'|s|uː|h|E|l}} во средновековно време.<ref name="kunitzsch">{{Наведена книга|title=A Dictionary of Modern star Names: A Short Guide to 254 Star Names and Their Derivations|last=Kunitzsch|first=Paul|last2=Smart|first2=Tim|date=2006|publisher=Sky Publishing Corporation|isbn=978-1-931559-44-7|edition=2nd rev.|location=Cambridge, Massachusetts|page=23}}</ref> Алтернативните правописи вклучуваат Сухаил, Сухајл, Сухилон, Сухејл, Сохејл, Сухајил, Шоел, Сохил, Сохеил, Сахил, Сухајил, Сохајил, Сихел и Сихил. Алтернативно име било ''Wazn'' „тежина“ или ''Haḍar'' „земја“, што имплицира на каменот за сидро што го користел бродот, наместо да се поврзува со неговата ниска позиција во близина на хоризонтот. Оттука доаѓа неговото име во ''алфонсинските табели'', Suhel ponderosus, латинизација на ''Al Suhayl al Wazn''. Неговото грчко име било оживеано за време на [[ренесанса]]та.

== Набљудување ==
[[Податотека:Carina_constellation_map mk.svg|лево|мини| Соѕвездието [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] со Канопус надесно (запад)]]
Шпанскиот муслимански астроном [[Авероес|Ибн Рушд]] заминал во [[Маракеш]] (во Мароко) за да ја набљудува ѕвездата во 1153 година, бидејќи била невидлива во неговата родна [[Кордоба]], [[ел-Андалус]]. Тој ја искористил различната видливост на различни географски широчини тврдејќи дека Земјата е тркалезна, следејќи го аргументот на Аристотел кој тврдел дека таквото набљудување е можно само доколку Земјата е релативно мала сфера.

Англискиот истражувач Роберт Хјус го предочил Канопус на европските набљудувачи во неговото дело ''Tractatus de Globis'' од 1592 година, заедно со Ачернар и [[Алфа Кентаур]], забележувајќи:<blockquote>„Денес, значи, има само три ѕвезди од првата големина што можев да ги забележам во сите оние делови што никогаш не се видени овде во Англија. Првата од нив е таа светла ѕвезда во строгиот дел на [[Брод Арго (соѕвездие)|Арго]], која ја нарекуваат Канобус. Втората е на крајот на [[Еридан (соѕвездие)|Еридан]]. Третата е во десната нога на [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]].<ref>Knobel, p. 416.</ref></blockquote>
[[Податотека:Vela_and_Surrounding_Constellations_(ground-based_image).jpg|алт=A field of stars against the Milky Way background with the prominent stars and constellations labelled|десно|мини| Широкоаголен приказ кој покажува Канопус и други истакнати ѕвезди со Млечниот Пат]]
Кога се гледа од географски широчини јужно од {{DEC|37|18}} S, Канопус претствувакружна ѕвезда. Бидејќи Канопус е толку далеку на југ на небото, тој никогаш не се издигнува во средните до крајните северни ширини; во теорија северната граница на видливост е географска ширина {{DEC|37|18}} северно. Ова е јужно од [[Атина]], [[Ричмонд (Вирџинија)|Ричмонд, Вирџинија]] (САД) и [[Сан Франциско]], и многу блиску до [[Севиља]] и [[Агриџенто]]. Тоа е речиси точно на географската широчина на Ликовата опсерваторија на планината Хамилтон, Калифорнија, од која е лесно видлива поради ефектите на височината и атмосферската рефракција, кои додаваат уште еден степен на нејзината привидна надморска височина. Под идеални услови, може да се забележи дури на север до {{DEC|37|31}} од брегот на Тихиот Океан.<ref>D. Gieringer, "Exploring the Tropic of Canopus", ''Astronomy'', December 1985, p.24.</ref> Друг најсеверен рекорд на видливост дошол од [[Немрут (планина)|планината Немрут]] во Турција, географска ширина {{DEC|37|59}}.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.twanight.org/newTWAN/photos.asp?ID=3004572|title=Zodiacal Light and Nemrut Heritage|last=Tezel|first=Tunç|authorlink=Tunç Tezel|date=8 Oct 2013|work=The World At Night (TWAN)|archive-url=https://web.archive.org/web/20140317134955/http://www.twanight.org/newTWAN/photos.asp?ID=3004572|archive-date=17 March 2014|accessdate=17 March 2014}}</ref> Полесно е видливо на места како што се Заливскиот брег и Флорида и островот [[Крит]] (Грција) каде најдобрата сезона за гледање околу 21 часот е кон крајот на јануари и почетокот на февруари.<ref name="motz">{{Наведена книга|title=The Constellations: An Enthusiast's Guide to the Night Sky|last=Motz|first=Lloyd|last2=Nathanson|first2=Carol|date=1991|publisher=Aurum Press|isbn=1-85410-088-2|location=London, United Kingdom|pages=376–77}}</ref>

Канопус има [[боен показател]] B-V од +0,15 - каде што 0 е синобело - што покажува дека е суштински бело, иако е опишано како жолтобело. Спектралниот тип на Канопус е даден како F0 и постепено потоплиот A9. Таа е помалку жолта од [[Алтаир]] или [[Прокион]], со индекси измерени како 0,22 и 0,42, соодветно.<ref name="Hoffleit1991">{{Наведена книга|title=Bright Star Catalogue|last=Hoffleit|first=D.|last2=Warren Jr.|first2=W. H.|date=1991|publisher=[[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]]|edition=5th Revised}}</ref> Некои набљудувачи можеби го разбрале Канопус со жолта нијанса бидејќи е ниска на небото и оттука подложена на атмосферски ефекти.<ref name="Schaaf112">Schaaf, pp. 112–13.</ref> Патрик Мур рекол дека никогаш не му изгледало ништо друго освен бело.<ref name="moore2000">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/exploringnightsk00moor|title=Exploring the night sky with binoculars|last=Moore|first=Patrick|publisher=Cambridge University Press|year=2000|isbn=9780521793902|edition=4th|page=[https://archive.org/details/exploringnightsk00moor/page/69 69]|url-access=registration}}</ref> Болометриската корекција за Канопус е 0,00,<ref name="smiljanic2006">{{Наведено списание|last=Smiljanic|first=R.|last2=Barbuy|first2=B.|last3=De Medeiros|first3=J. R.|last4=Maeder|first4=A.|year=2006|title=CNO in evolved intermediate mass stars|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=449|issue=2|page=655|arxiv=astro-ph/0511329|bibcode=2006A&A...449..655S|doi=10.1051/0004-6361:20054377}}</ref> што покажува дека визуелната [[Апсолутна ѕвездена величина|апсолутна величина]] и болометриската апсолутна величина се еднакви.

Канопус претходно билa предложенa да биде член на здружението Скорпиja -Кентаур, но тој не се наоѓа во близина на подгрупите на таа асоцијација и не е вклучен како член на Sco-Cen во кинематичките проучувања кои користеле астрометриски податоци [[Хипаркос|на Хипаркос]].<ref name="deZeeuw">{{Наведено списание|last=de Zeeuw|first=P.T.|last2=Hoogerwerf|first2=R.|last3=de Bruijne|first3=J.H.J|last4=Brown|first4=A.G.A|last5=Blaauw|first5=A.|date=1999|title=A HIPPARCOS Census of the Nearby OB Associations|journal=The Astronomical Journal|volume=117|issue=1|pages=354–399|arxiv=astro-ph/9809227|bibcode=1999AJ....117..354D|doi=10.1086/300682}}</ref> Се смета дека Канопус не е член на некоја блиска млада ѕвездена група.<ref name=mamajek>{{cite AV media | url=https://figshare.com/articles/Canopus_B_A_Candidate_Common_Proper_Motion_Companion_to_the_Second_Brightest_Star/1132696 | title=Canopus B: A Candidate Common Proper Motion Companion to the Second Brightest Star | last=Mamajek | first=Eric | year=2014 | publisher=Figshare | doi=10.6084/m9.figshare.1132696.v3 | access-date=2020-09-10 }}</ref>   Во 2014 година, астрономот Ерик Мамајек објавил дека екстремно магнетно активното џуџе М (има силна коронална емисија на Х-зраци), 1,16 степени јужно од Канопус, се смета дека дели заедничко правилно движење со Канопус. Проектираното раздвојување на M џуџето 2MASS J06234738-5351131 („Канопус B“) е приближно 1,9 парсеци. Сепак, и покрај ова големо раздвојување, сè уште е во рамките на проценетиот плимски радиус (2,9 парсеци) за масивната ѕвезда Канопус.<ref name="mamajek" />

Ниту една ѕвезда поблиску од Канопус не е посветла од неа, и таа била најсветлата ѕвезда на ноќното небо на Земјата во текот на три епохи во последните четири милиони години. Другите ѕвезди се појавуваат посветли единствено за време на релативно привремени периоди, за време на кои тие го минуваат Сончевиот систем многу поблиску од Канопус. Пред околу 90.000 години, [[Сириус]] се приближила доволно блиску што станала посветла од Канопус, а така ќе остане уште 210.000 години. Но, за 480.000 години, додека Сириус ќе се оддалечи и ќе изгледа побледо, Канопус повторно ќе биде најсветлата и ќе остане таква во период од околу 510.000 години.<ref name="tomkin98">{{Наведено списание|last=Tomkin|first=Jocelyn|date=April 1998|title=Once and Future Celestial Kings|journal=Sky and Telescope|volume=95|issue=4|pages=59–63|bibcode=1998S&T....95d..59T}}</ref>

=== Улога во навигацијата ===
[[Податотека:Constellation_Carina.jpg|десно|мини| Канопус е најсветлата ѕвезда во соѕвездието Карина (горе).]]
Југоисточниот ѕид на [[Ќаба]] во [[Мека]] е усогласен со точката на издигнување на Канопус, а исто така го носи името ''Џануб'' .<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=t4LEfpCW_kQC|title=The Book in the Islamic World: The Written Word and Communication in the Middle East|last=George Nicholas Atiyeh|date=1 January 1995|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-2473-5}}</ref> Бедуините од [[Негев]] и [[Синајски Полуостров|Синај]] го познавале Канопус како ''Сухејл'' и го користеле и [[Северница]] како две главни ѕвезди за навигација ноќе. Бидејќи исчезнува под хоризонтот во тие региони, се поврзува со променлива природа, наспроти секогаш видливиот Поларис, кој бил кружен и оттука „непоколеблив“.<ref>{{Наведено списание|last=Bailey|first=Clinton|date=1974|title=Bedouin Star-Lore in Sinai and the Negev|journal=Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London|type=abstract|volume=37|issue=3|pages=580–96|doi=10.1017/S0041977X00127491|jstor=613801}}</ref>

Јужниот [[небесен пол]] може приближно да се наоѓа со помош на Канопус и друга светла ѕвезда, Ачернар, бидејќи трите прават [[рамностран триаголник]]. Канопус седи на имагинарна линија што се протега {{DEC|36}} во еден правец до Сириус и {{DEC|37}} до јужниот небесен пол.<ref>{{Наведена книга|title=A Walk Through the Heavens: A Guide to Stars and Constellations and Their Legends|last=Heifetz|first=Milton|last2=Tirion|first2=Wil|date=2007|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-46138-2|location=Cambridge|page=38}}</ref>

Светлината и местоположбата на Канопус е далеку од [[еклиптика]]та и ја прават корисна за навигација во вселената. Многу вселенски летала носат специјална камера позната како „Canopus Star Tracker“ плус сензор за сонце за одредување ориентација. [[Маринер 4]] ја користела Канопус за стабилизација на втората оска (по заклучувањето на Сонцето) во 1964 година, прв пат кога била користена ѕвезда.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=ckkCAAAAIAAJ&pg=PA398|title=Astronautics and Aeronautics, 1964: Chronology on Science, Technology and Policy|last=United States. National Aeronautics and Space Administration. Scientific and Technical Information Division|date=1965|publisher=Scientific and Technical Information Division, National Aeronautics and Space Administration|page=398}}</ref>

== Спектар ==
Канопус била малку проучувана од западните научници пред 20 век. Неа и била дадена спектрална класа F во 1897 година, рана употреба на оваа екстензија на [[Ѕвездена класификација|Секи класа]] I, применета на оние ѕвезди каде водородните линии се релативно слаби, а линијата на калциум К релативно силна.<ref>{{Наведено списание|last=Pickering|first=E. C.|last2=Cannon|first2=A. J.|year=1897|title=Spectra of bright southern stars|journal=The Astrophysical Journal|volume=6|page=349|bibcode=1897ApJ.....6..349P|doi=10.1086/140407|doi-access=free}}</ref> Била дадена како стандардна ѕвезда од F0 во [[Каталог „Хенри Дрејпер“|каталогот „Хенри Дрејпер]]“, с�� спектрален тип F0 опишана дека има водородни линии половина од јачината на ѕвезда A0 и линијата на калциум K три пати посилна од Hδ.<ref name="hd">{{Наведено списание|last=Cannon|first=Annie Jump|last2=Pickering|first2=Edward Charles|year=1918|title=The Henry Draper catalogue : 4h, 5h and 6h|journal=Annals of Harvard College Observatory|volume=92|page=1|bibcode=1918AnHar..92....1C}}</ref> Американскиот астроном Џеси Гринштајн бил заинтересиран за ѕвездените спектри и го користел новоизградениот телескоп „Ото Струве“ во опсерваторијата Мекдоналд за детално да го анализира спектарот на ѕвездата.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=t-BF1CHkc50C&pg=PA438|title=Biographical Encyclopedia of Astronomers|last=Trimble|first=Virginia|last2=Williams|first2=Thomas R.|last3=Bracher|first3=Katherine|last4=Jarrell|first4=Richard|last5=Marché|first5=Jordan D.|last6=Ragep|first6=F. Jamil|date=2007|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-0-387-30400-7|location=New York, New York|page=438}}</ref> Во еден труд од 1942 година, тој објавил дека спектарот е доминиран од силни широки водородни линии. Исто така, постојат [[Спектрална линија|линии за апсорпција]] на јаглерод, азот, кислород, сулфур, железо и многу јонизирани метали.<ref name="greenstein1942">{{Наведено списание|last=Greenstein|first=Jesse L.|year=1942|title=The Spectrum of α Carinae|journal=The Astrophysical Journal|volume=95|page=161|bibcode=1942ApJ....95..161G|doi=10.1086/144382|doi-access=free}}</ref> Тоа било проучувано во [[Ултравиолетово зрачење|ултравиолетово]] од раниот астрономски сателит, Близнаци XI во 1966 година. УВ спектрите се сметале за конзистентни со [[суперџин]]от F0 со температура од {{Вред|6,900}}, прифатените параметри за Канопус во тоа време.<ref name="kondo1970">{{Наведено списание|last=Kondo|first=Y.|last2=Henize|first2=K. G.|last3=Kotila|first3=C. L.|year=1970|title=Ultraviolet Spectrophotometry of Canopus from Gemini XI|journal=The Astrophysical Journal|volume=159|page=927|bibcode=1970ApJ...159..927K|doi=10.1086/150370|doi-access=free}}</ref> Астрономите од Нов Зеланд Џон Херншо и Кришна Десикачари подетално го испитувале спектарот, објавувајќи ги своите резултати во 1982 година.<ref>{{Наведено списание|last=Hearnshaw|first=J. B.|last2=Desikachary|first2=K.|year=1982|title=The spectrum of Canopus|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=198|issue=2|pages=311–320|bibcode=1982MNRAS.198..311H|doi=10.1093/mnras/198.2.311|doi-access=free}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Hearnshaw|first=J. B.|last2=Desikachary|first2=K.|year=1982|title=The spectrum of Canopus II - Analysis and composition|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=201|issue=3|pages=707–721|bibcode=1982MNRAS.201..707D|doi=10.1093/mnras/201.3.707|doi-access=free}}</ref>

Кога на [[Ѕвездена класификација|ѕвездената класификација]] била додадена на шемата за спектрална класификација MK, на Канопус и била доделена класа Iab што укажува на суперџин со средна сјајност. Ова се засновало на релативната јачина на одредени спектрални линии за кои се смета дека се чувствителни на сјајноста на ѕвездата.<ref name="devaucoleurs">{{Наведено списание|last=de Vaucouleurs, A.|date=1957|title=Spectral types and luminosities of B, A and F southern stars|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=117|issue=4|page=449|bibcode=1957MNRAS.117..449D|doi=10.1093/mnras/117.4.449|doi-access=free}}</ref> Во 5-тото издание на [[Каталог на сјајни ѕвезди|Каталогот на сјајни ѕвезди,]] и е дадена спектралната класа F0II, класата на сјајност што укажува на [[Џиновска ѕвезда|светол џин]].<ref name="bsc">{{Наведена книга|title=The Bright star catalogue|last=Hoffleit|first=Dorrit|last2=Jaschek|first2=Carlos|year=1991|bibcode=1991bsc..book.....H}}</ref> Профилите на Балмеровата линија и јачината на кислородната линија укажуваат на големината и сјајноста на Канопус.<ref name="kovtyukh2012">{{Наведено списание|last=Kovtyukh|first=V. V.|last2=Gorlova|first2=N. I.|last3=Belik|first3=S. I.|year=2012|title=Accurate luminosities from the oxygen λ7771-4 Å triplet and the fundamental parameters of F-G supergiants|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=423|issue=4|page=3268|arxiv=1204.4115|bibcode=2012MNRAS.423.3268K|doi=10.1111/j.1365-2966.2012.21117.x|doi-access=free}}</ref>

Кога ќе се земат предвид ефектите од брзината на ѕвездената ротација на спектралните линии, спектралната класа MK на Канопус се прилагодува на A9II.  Неговиот спектар претежно се состои од линии на апсорпција на видлив континуум, но одредена емисија е откриена. На пример, линијата на калциум К има слаби емисиони крила на секоја страна од силната средна линија на апсорпција, првпат забележана во 1966 година. Профилите на емисионите линии обично се во заемен однос со сјајноста на ѕвездата како што е опишано со Вилсон-Бапуовиот ефект, но во случајот на Канопус тие укажуваат на сјајност многу помала од онаа пресметана со други методи.<ref name="warner1966">{{Наведено списание|last=Warner|first=B.|date=April 1966|title=CA II emission in the spectrum of Canopus|journal=The Observatory|volume=86|pages=82|bibcode=1966Obs....86...82W}}</ref> Подетални набљудувања покажале дека профилите на емисионите линии се променливи и може да се должат на површините на површината на ѕвездата. Емисијата може да се најде и во други линии како што се линиите h и k на јонизиран магнезиум.<ref name="bappu1984">{{Наведено списание|last=Bappu|first=M. K. V.|last2=Mekkaden|first2=M. V.|last3=Rao|first3=N. K.|year=1984|title=CA II K emission in Canopus|journal=Bulletin of the Astronomical Society of India|volume=12|page=196|bibcode=1984BASI...12..196B}}</ref>

== Растојание ==
Пред лансирањето на сателитскиот телескоп [[Хипаркос]], проценките на растојанието за Канопус варираат во голема мера, од 96 [[Светлосна година|светлосни години]] до 1200 светлосни години (или 30 до 370 парсеци). На пример, стара проценка на растојание од 200 парсеци (652 светлосни години) му дала сјајност од {{Сончева сјајност|80,000}},<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/stream/Galaxy_v23n06_1965-08#page/n129/mode/2up|title=Galaxy v23n06 (1965 08)}}</ref> далеку повисоко од современите проценки. Поблиското растојание е изведено од мерењата на паралакса од околу {{Вред|33}} мас.<ref name="vandekamp1943">{{Наведено списание|last=van de Kamp|first=Peter|date=1943|title=Note on the Parallax of Canopus|journal=Popular Astronomy|volume=51|page=172|bibcode=1943PA.....51..172V}}</ref> Поголемото растојание произлегува од претпоставката за многу светла [[Апсолутна ѕвездена величина|апсолутна величина]] за Канопус.<ref name="vanzyl">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Cj7uBwAAQBAJ&pg=PA184|title=Unveiling the Universe: An Introduction to Astronomy|last=J.E. van Zyl|date=6 December 2012|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-4471-1037-8|pages=184–}}</ref>

Хипаркос утврдилдека Канопус се наоѓа на 310 светлосни години од [[Сончев Систем|Сончевиот систем]]; ова се заснова на неговото мерење на [[паралакса]] од {{Вред|10.43|0.53}} од 2007 година. Со 95 парсеци, меѓуѕвезденото изумирање за Канопус е ниско со 0,26 величини. Канопус е премногу светла за да биде вклучена во нормалните опсервации на сателитот Гаја и нема објавена паралакса Гаја за неа.<ref name="dr2">{{Наведена Gaia DR2}}</ref>

Во моментов ѕвездата се оддалечува од Сонцето со [[радијална брзина]] од 20&nbsp;km/s. Пред некои 3.1 милиони години најблиску се приближила до Сонцето на растојание од околу паралакси. Канопус орбитира околу Млечниот Пат со хелиоцентрична брзина од 24,5&nbsp;km/s и мала [[Орбитално занесување|ексцентричност]] од 0,065.<ref name="Anderson2012">{{Наведување|last=Anderson|first=E.|last2=Francis|first2=Ch.|title=XHIP: An extended hipparcos compilation|journal=Astronomy Letters|volume=38|number=5|pages=331|year=2012|bibcode=2012AstL...38..331A|arxiv=1108.4971|doi=10.1134/S1063773712050015|postscript=.}}</ref>

== Физички карактеристики ==
[[Податотека:Canopus.png|мини|240x240пкс| Уметничка претстава на Канопус. Белата боја се должи на тоа што ѕвездата има повисока температура од [[Сонце]]то.]]
[[Спектрална линија|Спектралната линија]] во спектарот на Канопус малку се поместуваат со период од {{Вред|6.9|u=денови}}. Ова за прв пат било откриено во 1906 година и [[Доплеров ефект|доплеровите]] варијации биле толкувани како орбитално движење.<ref name="curtis1907">{{Наведено списание|last=Curtis|first=H. D.|year=1907|title=The orbits of the spectroscopic binaries alpha Carinae, kappa Velorum, and alpha Pavonis|journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific|volume=19|page=259|bibcode=1907PASP...19R.259C|doi=10.1086/121781}}</ref> Дури била пресметана и орбита, но таков придружник не постои и малите радијални промени на брзината се должат на движењата во атмосферата на ѕвездата. Максималните забележани [[Радијална брзина|радијални брзини]] се само 0,7 до {{Вред|1.6}} км/сек. Канопус има и магнетно поле кое варира со истиот период, откриено со Земановото разделување на нејзините спектрални линии.<ref name="weiss1986">{{Наведено списание|last=Weiss|first=W. W.|year=1986|title=The magnetic field of Canopus|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=160|pages=243–250|bibcode=1986A&A...160..243W}}</ref> Канопус е светла на [[Микробранови|микробранова]] бранова должина, една од ретките ѕвезди од класата F што може да се детектираат со радио.<ref name="gudel2002">{{Наведено списание|last=Güdel|first=Manuel|year=2002|title=Stellar Radio Astronomy: Probing Stellar Atmospheres from Protostars to Giants|journal=Annual Review of Astronomy and Astrophysics|volume=40|pages=217–261|arxiv=astro-ph/0206436|bibcode=2002ARA&A..40..217G|doi=10.1146/annurev.astro.40.060401.093806}}</ref> [[Вртежен период|Вртежниот период]] на ѕвездата не е точно познат, но може да биде повеќе од триста дена.<ref name="Testa2004">{{Наведено списание|last=Testa|first=Paola|last2=Drake|first2=Jeremy J.|last3=Peres|first3=Giovanni|date=December 2004|title=The Density of Coronal Plasma in Active Stellar Coronae|journal=The Astrophysical Journal|volume=617|issue=1|pages=508–530|arxiv=astro-ph/0405019|bibcode=2004ApJ...617..508T|doi=10.1086/422355}}</ref> [[Ѕвездено вртење|Проектираната ротациона брзина]] е измерена на 9 км/сек.

Раното [[Интерферометрија|интерферометриско]] мерење на нејзиниот [[Аголна големина|аголен дијаметар]] во 1968 година дала вредност затемнети како екстремитети од {{Вред|6.86}}, блиску до прифатената современа вредност.<ref>{{Наведено списание|last=Brown|first=R. Hanbury|year=1968|title=Measurement of Stellar Diameters|journal=Annual Review of Astronomy and Astrophysics|volume=6|page=13|bibcode=1968ARA&A...6...13B|doi=10.1146/annurev.aa.06.090168.000305}}</ref> Интерферометрија со многу долга основна линија е искористена за пресметување на аголниот пречник на Канопус на {{Вред|6.9}} мас. Во комбинација со растојанието пресметано од неговата паралакса, ова и дава полупречник од 71 пати [[Сончев полупречник|поголем од Сонцето]].  Кога би била во центарот на Сончевиот систем, би се проширила 90% од патот до орбитата на [[Меркур (планета)|Меркур]].<ref name="Kalerstars">{{Наведена мрежна страница|url=http://stars.astro.illinois.edu/sow/canopus.html|title=Canopus|last=Kaler|first=Jim|date=26 June 2009|work=Stars|publisher=University of Illinois|accessdate=8 July 2012}}</ref> Полупречникот и температурата во однос на Сонцето значи дека таа е 10.700 пати посветла од Сонцето, а нејзината позиција во [[Херцшпрунг-Раселов дијаграм|Херцшпрунг-Раселовиот дијаграм]] во однос на теоретските [[Ѕвезден развој|еволутивни]] патеки значи дека е {{Вред|8.0|0.3}} пати помасивна од Сонцето. Мерењата на неговата форма наоѓаат отстапување од 1,1° од сферичната симетрија.<ref name="cruzalebes2015">{{Наведено списание|last=Cruzalèbes|first=P.|last2=Jorissen|first2=A.|last3=Chiavassa|first3=A.|last4=Paladini|first4=C.|last5=Rabbia|first5=Y.|last6=Spang|first6=A.|year=2015|title=Departure from centrosymmetry of red giants and supergiants measured with VLTI/AMBER|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=446|issue=4|page=3277|bibcode=2015MNRAS.446.3277C|doi=10.1093/mnras/stu2382|doi-access=free}}</ref>

Канопус е извор на Х-зраци, кои веројатно се произведени од нејзината корона, магнетно загреана до неколку милиони [[келвин]]и. Температурата најверојатно е поттикната од брзата ротација во комбинација со силното струење кое се пробива низ надворешните слоеви на ѕвездата.<ref name="ness">{{Наведено списание|last=Ness|first=J.-U.|last2=Güdel|first2=M.|last3=Schmitt|first3=J. H. M. M.|last4=Audard|first4=M.|last5=Telleschi|first5=A.|year=2004|title=On the sizes of stellar X-ray coronae|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=427|issue=2|pages=667–683|arxiv=astro-ph/0407231|bibcode=2004A&A...427..667N|doi=10.1051/0004-6361:20040504}}</ref> Меката рендгенска поткоронална емисија на Х-зраци е многу послаба од короналната емисија на тврди Х-зраци. Истото однесување е измерено и кај други суперџинови од класата F, како што е [[Мирфак|α Мирфак]] и денес се верува дека е нормално својство на таквите ѕвезди.

== Еволуција ==
Спектарот на Канопус покажува дека таа поминала околу 30 милиони години од своето постоење како ѕвезда од синобела главна низа со околу 10 сончеви маси, пред да го исцрпи водородот во јадрото и да [[Ѕвезден развој|еволуира]] подалеку од главната низа.<ref>{{Наведено списание|last=Peimbert|first=M.|last2=Wallerstein|first2=G.|last3=Pilachowski|first3=C. A.|date=1981|title=An upper limit for the deuterium abundance in Canopus|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=104|issue=1|pages=72–74|bibcode=1981A&A...104...72P}}</ref> Положбата на Канопус во [[Херцшпрунг-Раселов дијаграм|Херцшпрунг-Раселовиот дијаграм]] покажува дека моментално е во фаза на горење јадро-хелиум. Тоа е ѕвезда со средна маса која ја напуштила гранката на црвениот џин пред нејзиното јадро да се дегенерира и денес е во сина јамка.<ref name="desouza">{{Наведено списание|last=Domiciano De Souza|first=A.|last2=Bendjoya|first2=P.|last3=Vakili|first3=F.|last4=Millour|first4=F.|last5=Petrov|first5=R. G.|year=2008|title=Diameter and photospheric structures of Canopus from AMBER/VLTI interferometry|url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00316994/document|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=489|issue=2|pages=L5–L8|bibcode=2008A&A...489L...5D|doi=10.1051/0004-6361:200810450|doi-access=free}}</ref> Моделите на ѕвездената еволуција во фазата на сината јамка покажуваат дека должината на сината јамка е силно под влијание на ефектите на ротација и мешање во внатрешноста на ѕвездата. Тешко е да се одреди дали ѕвездата моментално еволуира кон пожешка температура или се враќа на пониски температури, бидејќи еволутивните траги за ѕвездите со различна маса се преклопуваат за време на сините јамки.

Канопус лежи на топлата страна на појасот за нестабилност и не пулсира како [[Кефеида|кефеидните променливи]] со слична сјајност.<ref name="ayres2011">{{Наведено списание|last=Ayres|first=Thomas R.|year=2011|title=The Curious Case of the Alpha Persei Corona: A Dwarf in Supergiant's Clothing?|journal=The Astrophysical Journal|volume=738|issue=2|page=120|bibcode=2011ApJ...738..120A|doi=10.1088/0004-637X/738/2/120|doi-access=free}}</ref> Сепак, нејзината атмосфера се чини дека е нестабилна, покажувајќи силни знаци на конвекција.

Канопус може да биде доволно масивна за да експлодира од супернова со колапс со железо.

== Културно значење ==
Канопус им била позната на античките Месопотамијци и го претставувала градот Ериду во каталозите ''на трите ѕвезди'' секоја вавилонска ѕвезда, а подоцна и во МУЛ. АПИН околу 1100 п.н.е.<ref>{{Наведено списание|last=Rogers|first=John H.|date=1998|title=Origins of the Ancient Constellations: I. The Mesopotamian Traditions|journal=Journal of the British Astronomical Association|volume=108|issue=1|pages=9–28|bibcode=1998JBAA..108....9R}}</ref> Канопус била наречена МУЛ. НУН <sup>KИ</sup> од Вавилонците, што во превод значи „ѕвезда на градот Ериду“. Ериду бил најјужниот и еден од најстарите сумерски градови. Од таму има добар поглед кон југ, така што пред околу 6000 години поради прецесијата на Земјината оска првото издигнување на ѕвездата Канопус во Месопотамија можело да се забележи само оттаму на јужниот меридијан на полноќ.<ref>{{Наведено списание|last=Bautsch|first=Markus|last2=Pedde|first2=Friedhelm|author-link2=Friedhelm Pedde|title=Canopus, der "Stern der Stadt Eridu"|url=https://wfs.berlin/wp-content/uploads/2023/05/BROplanet-juni2023ff_www.pdf|journal=Dem Himmel Nahe|language=de|issue=17|pages=8–9|issn=2940-9330}}</ref>

Денес, ѕвездата Сигма Стрелец е позната по заедничкото име Нунки.<ref name="allen">{{Наведување|page=359|first=Richard Hinckley|last=Allen|title=Star Names, their lore and meaning}}</ref>

Канопус не била видлива за [[Стара Грција|старите Грци]] и [[Римско Царство|Римјани]] на копното; Сепак, таа била видлива за [[Стар Египет|старите Египќани]].<ref name="Schaaf107">Schaaf, p. 107.</ref> Оттука, Арат не напишал за ѕвездата како што останала под хоризонтот, додека [[Ератостен]] и [[Клавдиј Птоломеј|Птоломеј]] — набљудувајќи од [[Александрија]] — пишувале, нарекувајќи ја ''Канобос''. Еден [[египет]]ски свештенички поет во времето на Тутмос III ја спомнал ѕвездата како ''Карбана,'' „ѕвездата што ја истура својата светлина со поглед на оган, кога ја растера утринската роса“. За време на [[Птоломејска династија|Птоломеидите]], ѕвездата била позната како ''Птолемајон'' ([[Старогрчки јазик|грчки]]: Πτολεμαῖον) и нејзиното акронихално издигнување го означувало датумот на фестивалот Птолемаја, кој се одржувал на секои четири години, од 262 до 145 п.н.е.

Грчкиот астроном [[Посидониј]] ги користел набљудувањата на Каноп за да го пресмета прецизно [[Посидониј|обемот на Земјата]], околу 90-120 п.н.е.
[[Податотека:Statue_of_Averroes_in_Córdoba,_Spain.jpg|мини| [[Авероес]], кој го искористил своето набљудување на Канопус во [[Маракеш]] од 1153 година додека ѕвездата била невидлива во неговата родна Шпанија како аргумент дека Земјата е тркалезна ]]

=== Индија ===

=== Кина ===
Канопус била опишана како Шоу Ксинг, ѕвездата на долговечноста, во ''Шиџи'' ( Записи на големиот историчар) завршен во 94 п.н.е. од кинескиот историчар [[Сема Ќен|Сима Ќен]].<ref name="fong83">{{Наведено списание|last=Fong|first=Mary H.|year=1983|title=The Iconography of the Popular Gods of Happiness, Emolument, and Longevity (Fu Lu Shou)|journal=Artibus Asiae|volume=44|issue=2/3|pages=159–199|doi=10.2307/3249596|jstor=3249596}}</ref> Повикувајќи се на извори од периодот на завојуваните држави, тој забележал дека е јужен пандан на [[Сириус]],<ref name="IDP">{{Наведено списание|last=Bonnet-Bidaud|first=Jean-Marc|author-link=Susan Whitfield|last2=Praderie|first2=Françoise|last3=Whitfield|first3=Susan|year=2009|title=The Dunhuang Sky: A Comprehensive Study of the Oldest Known Star Atlas|journal=The International Dunhuang Project: The Silk Road Online|volume=12|issue=1|pages=39–59|arxiv=0906.3034|bibcode=2009JAHH...12...39B}}</ref> и напишал за светилиште посветено на него, основано од царот [[Чјин Ши Хуанг]] помеѓу 221 и 210 година п.н.е. За време на [[Хан (династија)|династијата Хан]], ѕвездата била поволна, нејзината појава на јужното небо најавувала мир и војна во отсуство.<ref name="fong83" /> Од царската престолнина Чанг'ан, ѕвездата правела низок транзит низ јужното небо, означувајќи го вистинскиот југ за набљудувачите и честопати била заматена од облаци.<ref name="baumann19">{{Наведено списание|last=Baumann|first=Brian|year=2019|title=The White Old Man: Géluk-Mongolian Canopus Allegory and the Existence of God|journal=Central Asiatic Journal|volume=62|issue=1|pages=35–68|doi=10.13173/centasiaj.62.1.0035}}</ref> Во тоа време, исто така била поистоветувана со Старецот од Јужниот Пол Под ова име, Канопус се појавува (иако погрешно поставена на север) на средновековниот кинески ракопис Ѕвездената карта Дунхуанг, иако не може да се види од кинескиот главен град Чанган. Кинескиот астроном Ји Ксинг патувал на југ за да ги нацрта Канопус и други далечни јужни ѕвезди во 724 година.<ref>{{Наведена книга|title=Science and Civilisation in China: Volume 3, Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth|last=Needham|first=Joseph|date=1959|publisher=Cambridge University Press|isbn=0521058015|location=Cambridge, United Kingdom|pages=274}}</ref> Нејзината персонификација како ѕвездата на Старецот била популаризирана во династијата Танг, каде што често се појавувала во поезијата и спомениците. Подоцна, за време на [[Минг (династија)|династијата Минг]], ѕвездата била основана како една од Трите ѕвезди (Фу Ло Шу), често појавувајќи се во уметноста и литературата од тоа време. Оваа симболика се проширила во соседните култури во Азија. Во Јапонија, Канопус е позната како ''Мера-боши'' и ''Руџин-сеи'' (старецот ѕвезда),<ref>{{Наведен научен собир|location=Osaka}}</ref>, а во Монголија бил олицетворен како Белиот старец. Иако врската била позната на Тибет, со имиња како што се ''Генпо карпо'' (''Rgan po dkar po'') или ''Genkar'' (''Rgan dkar'') „Бел старец“, симболиката не била популарна. Наместо тоа, Канопус почесто се нарекувала како ''Карма Риши སྐར་མ'' ''་རི་ཥི།'', изведено од индиската митологија. Тибетанците го прославиое хелијакалното издигнување на ѕвездата со ритуално капење и ја поврзувале со утринската роса.<ref name="baumann19" />

=== Полинезија ===

=== Африка ===
Во митологијата Гуанче на островот [[Тенерифе]] (Шпанија), ѕвездата Канопус била поврзана со божицата Чаксиракси.<ref name="Rumeu">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Ck4BAAAAMAAJ|title=La conquista de Tenerife, 1494–1496|last=Antonio Rumeu de Armas|publisher=Aula de Cultura de Tenerife|year=1975|isbn=9788450071078}}</ref>

[[Цвани]]те од [[Боцвана]] ја познавале Канопус како ''Нака''. Појавувајќи се доцна на зимското небо, таа најавувала зголемени ветрови и време кога дрвјата ги губат лисјата. Сопствениците на акции знаеле дека е време да ги стават своите овци со овни.<ref>{{Наведено списание|last=Clegg|first=Andrew|date=1986|title=Some Aspects of Tswana Cosmology|journal=Botswana Notes and Records|volume=18|pages=33–37|jstor=40979758}}</ref> Во јужна Африка, народот Сото, Цвани и Венди ја нарекувале Канопус ''како Нака'' или ''Нанга'', „ѕвезда на рогот“, додека Зулу и Свази ја нарекувале ''во Хвенквези'' „Брилијантна ѕвезда“. Се појавува на небото пред зори во третата недела од мај. Според Венда, првиот човек што ќе ја види Канопус би дувал во рог ''на фалафала'' од врвот на еден рид, добивајќи крава за награда. Сото поглаварите доделиле и една крава и им наредиле на своите лекари да фрлаат коцки и да го прочитаат богатството за следната година.<ref name="snedegar95">{{Наведено списание|last=Snedegar|first=K.V.|date=1995|title=Stars and seasons in Southern Africa|journal=Vistas in Astronomy|volume=39|issue=4|pages=529–38|bibcode=1995VA.....39..529S|doi=10.1016/0083-6656(95)00008-9}}</ref> На Бушманите од Јужна Африка, Канопус и Сириус сигнализирале појава на термити и летечки мравки. Тие, исто така, верувале дека ѕвездите имаат моќ да предизвикаат смрт и несреќа, а особено им се молеле на [[Сириус]] и Канопус да дадат добра среќа или вештина.<ref>{{Наведено списание|last=Hollman|first=J. C.|year=2007|title="The Sky's Things", <nowiki>|</nowiki>xam Bushman 'Astrological Mythology' as recorded in the Bleek and Lloyd Manuscripts|journal=African Sky|volume=11|page=8|bibcode=2007AfrSk..11....8H}}</ref> Народот Кунг од [[Калахари|пустината Калахари]] во Боцвана сметал дека Канопус и Капела се рогови на ''tshxum'' (Плејадите), појавата на сите три го означувал крајот на сушната сезона и почетокот на сезоната на дождови.<ref>{{Наведено списание|last=Marshall|first=Lorna|date=1975|title=Two Ju/ wa constellations|url=https://journals.co.za/docserver/fulltext/botnotes/7/1/548.pdf?expires=1590793041&id=id&accname=guest&checksum=3204085F9555AD9D083799E1F38E3AED|journal=Botswana Notes & Records|volume=7|issue=1|pages=153–159|issn=0525-5090}}</ref>

[[Навахо]] ја набљудувале ѕвездата и ја нарекле ''Maʼii Bizòʼ'', „Ѕвездата на Којот“. Според легендата, Maʼii (којот) учествувале во именувањето и поставувањето на соѕвездијата на ѕвездите за време на создавањето на универзумот. Тој ја поставил Канопус директно на југ, именувајќи го по себе.<ref name="Maryboy">Maryboy, Nancy D. (2004).</ref>

Луѓето од Калапало од државата [[Мато Гросо]] во Бразил ги гледале Канопус и [[Прокион]] како ''Кофонго'' „Патка“, а Кастор и [[Полукс (ѕвезда)|Полукс]] ги претставувале нејзините раце. Појавата на астеризмот го означувало доаѓањето на сезоната на дождови и зголемувањето на маниоката, основна храна што им се давала на гостите на гозбите.<ref name="basso87">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/infavorofdeceits0000bass|title=In Favor of Deceit: A Study of Tricksters in an Amazonian Society|last=Basso|first=Ellen B.|date=1987|publisher=University of Arizona Press|isbn=0816510229|location=Tucson, Arizona|page=[https://archive.org/details/infavorofdeceits0000bass/page/360 360]|url-access=registration}}</ref>

=== Австралија ===
Канопус била идентификувана како предок ''Ваа'' „врана“ на некои луѓе од Кури во југоисточна Австралија.<ref>{{Наведена книга|title=Aboriginal mythology: an A-Z spanning the history of aboriginal mythology from the earliest legends to the present day|last=Mudrooroo|date=1994|publisher=HarperCollins|isbn=1-85538-306-3|location=London|page=27}}</ref> Народот Буронг од северозападна Викторија верувале дека ''Вор'' (Канопус) бил брат на ''Варепил'' (Сириус) и дека тој донел оган од небото и го претставил на човештвото. Неговата сопруга била ''Collowgullouric War''.<ref name="hamacher10">{{Наведено списание|last=Hamacher|first=Duane W.|last2=Frew|first2=David J.|date=2010|title=An Aboriginal Australian Record of the Great Eruption of Eta Carinae|journal=Journal of Astronomical History & Heritage|volume=13|issue=3|pages=220–34|arxiv=1010.4610|bibcode=2010JAHH...13..220H|doi=10.3724/SP.J.1440-2807.2010.03.06}}</ref> Народот Пирт-Копан-ноот од западна Викторија раскажува за ''Ваа'' „врана“ што се заљубува во кралицата ''Гнеангар'' „Орел со клин опаш“ (Сириус) и нејзините шест придружници (Плејадите). Неговиот напредок е отфрлен, тој слуша дека жените бараат грмушки и така се претвора во ѓубре. Кога жените го откопуваат, тој се претвора во џин и ја носи.<ref>Mudroodoo, p. 55.</ref>

Народот Кулин ја нарекувал Канопус како ''Ло-ан-тука''.<ref name="hamacher10"/> Предметите на небото се исто така поврзани со состојби на постоење за некои племиња; Ваилвун од северен Нов Јужен Велс го познаваат Канопус како ''Вумба'' „глув“, заедно со Марс како ''Гумба'' „дебел“ и Венера како ''Нгиндигиндоер'' „се смееш“.<ref name="noctuary">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/nightskiesofabor0000john/page/84|title=Night skies of aboriginal Australia: a noctuary|last=Johnson|first=Diane|date=1998|publisher=University of Sydney|isbn=1-86451-356-X|location=Darlington, New South Wales|page=[https://archive.org/details/nightskiesofabor0000john/page/84 84]|url-access=registration}}</ref>

Тасманиските домородци тврдат дека Канопус е ''Дромерден'', брат на ''Моине''; двајцата се степале и паднале од небото, при што ''Дромерден'' паднал во заливот Луиза во југозападна Тасманија.<ref name="haynes2000">{{Наведена книга|title=Astronomy and the Dreaming: The Astronomy of the Aboriginal Australians. Astronomy Across Cultures: The History of Non-Western Astronomy|last=Haynes|first=Ros D.|date=2000|publisher=Kluwer Academic Publishers|page=57|doi=10.1007/978-94-011-4179-6_3}}</ref> Астрономот [[Duane Hamacher|Дуан Хамахер]] го идентификувал Канопус со ''Моине'' во труд кој датира орална традиција на тасманиските абориџини до доцниот плеистоцен,<ref name="hamacher23">{{Наведено списание|last=Hamacher|first=Duane|last2=Nunn|first2=Patrick|date=2023|title=The archaeology of orality: Dating Tasmanian Aboriginal oral traditions to the Late Pleistocene|journal=Journal of Archaeological Science|volume=159|bibcode=2023JArSc.159j5819H|doi=10.1016/j.jas.2023.105819|doi-access=free}}</ref> кога Канопус бил многу поблиску до јужниот [[небесен пол]].

=== Наследство ===
[[Податотека:HMS_Glory_LOC_ggbain.17135.jpg|десно|мини| Воен брод HMS Glory од класата Канопус]]
Канопус се појавува на [[Знаме на Бразил|знамето на Бразил]], симболизирајќи ја државата [[Гојас]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://flagspot.net/flags/br_astro.html|title=Astronomy of the Brazilian Flag|publisher=FOTW Flags Of The World website}}</ref>

Два тендери за подморници на американската морнарица се именувани по Канопус, првиот служел од 1922 до 1942 година, а вториот служел од 1965 до 1994 година.

[[Кралска воена морнарица|Кралската морнарица]] изградила девет бродови од класата Канопус на почетокот на 19 век и шест кои влегле во служба помеѓу 1899 и 1902 година.

Постојат најмалку две планини именувани по ѕвездата: планината Канопус на Антарктикот; и планината Канопус или ридот Канопус во [[Тасманија]], локацијата на астрономската опсерваторија Канопус Хил.

=== Во популарната култура ===
Измислената планета Аракис, од романот Дина на [[Френк Херберт]] од 1965 година ''[[Дина (роман)|,]]'' орбитира околу Канопус.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://earthsky.org/brightest-stars/few-know-the-second-brightest-star-canopus/|title=Can you see Canopus, the 2nd-brightest star?|date=2024-02-18|work=earthsky.org|language=en-US|accessdate=2024-03-05}}</ref>
{{Небо|06|23|57.1099|-|52|41|44.378|310}}

== Поврзано ==
* [[Список на најсјајни ѕвезди]]

== Наводи ==
{{наводи}}

=== Библиографија ===
* {{Наведена книга|title=The Morning Star Rises: an account of Polynesian astronomy|last=Makemson|first=Maud Worcester|date=1941|publisher=[[Yale University Press]]|bibcode=1941msra.book.....M}}
* {{Наведена книга|title=The Brightest Stars: Discovering the Universe through the Sky's Most Brilliant Stars|last=Schaaf|first=Fred|publisher=John Wiley & Sons|year=2008|isbn=978-0-471-70410-2|location=Hoboken, NJ}}

{{Ѕвезди во Кобилица}}

[[Категорија:Тела од Бонскиот преглед]]
[[Категорија:HR-објекти]]
[[Категорија:HIP-објекти]]
[[Категорија:HD-објекти]]
[[Категорија:Кобилица (соѕвездие)]]
[[Категорија:Бајерови објекти]]
Предлошки на страницава:
Назад на Канопус.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Канопус“