Преглед на кодот на Баждарен бозон

Немате дозвола за уредување на оваа страница, од следнава причина:

Вашата IP-адреса се наоѓа во опсег блокиран на сите Викимедиини викија.

Блокот го зададе ‪EPIC‬. Наведената причина гласи Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Почнува: 09:48, 2 јули 2024
Истекува: 09:48, 2 јули 2025

Вашата тековна IP-адреса е 206.189.44.186. Блокираниот опсег е 206.189.32.0/20.

Вклучете ги сите горенаведени поединости кога се обраќате. Ако сметате дека сте блокирани по грешка, дополнителни информации и напатствија ќе најдете во глобалното правило Без отворени застапници.

Во спротивно, за да поразговарате за блокот, поднесете барање за разгледување на Мета. Можете и да пишете во VRT-редицата на надзорниците на stewards@wikimedia.org, притоа вклучувајќи ги сите гореспоменати поединости.

Можете да го погледнете и копирате кодот на оваа страница.

[[Податотека:Standard Model of Elementary Particles mk.svg|мини|300п|[[Стандарден модел]] на елементарните честички. Баждарните бозони се со црвено.]]
'''Баждарен бозон''' — [[бозон]]ски честички кои служат како носители на [[фундаментално заемодејство|основните сили]] на природата.<ref>{{Наведена книга | author=Gribbin, John | title=Q is for Quantum - An Encyclopedia of Particle Physics | publisher=Simon & Schuster | year=2000 | isbn=0-684-85578-X}}</ref><ref>{{Наведена книга | author=Clark, John, E.O. | title=The Essential Dictionary of Science | publisher=Barnes & Noble | year=2004 | isbn=0-7607-4616-8}}</ref> Поконкретно, [[елементарни честички|елементарните честички]] чии [[заемодејство|заемодејства]] се утврдени во [[баждарна теорија|баждарната теорија]], воздејствуваат со сили една на друга со размена на баждарни бозони, обично во облик на [[виртуелна честичка|виртуелни честички]].

== Во стандардниот модел ==
Во [[Стандарден модел|стандарниот модел]] постојат три вида на баждарни бозони:
# [[фотон]]и,
# [[W и Z бозони]] и 
# [[глуон]]и.<ref>{{Наведена книга | author=Veltman, Martinus | title=Facts and Mysteries in Elementary Particle Physics | publisher=World Scientific | year=2003 | isbn=981-238-149-X}}</ref>
Секој од нив соодветствува на една од трите заемодејства во стандардниот модел: фотоните се баждарни бозони на [[електромагнетно заемодејство|електромагнетното заемодејство]], W и Z бозоните се носители на [[слабо заемодејство|слабото заемодејство]], а глуоните го носат [[силно заемодејство|силното заемодејство]]. Изолираните глуони не се јавуваат при ниска енергија заради [[бојна заробеност]]. Во тој случај ова би резултирало со масни [[глуонско топче|глуонски топчиња]], но овие не се нашироко експериментално потврдени).

=== Број на баждарни бозони ===
Во [[квантизација|квантизирана]] [[баждарна теорија]], баждарните бозони се [[квант]]ови на [[баждарна теорија|баждарните полиња]]. Затоа бројот на баждарните бозони е еднаков на бројот на извори на баждарното поле. Во [[квантна електродинамика|квантната електродинамика]], баждарната група е [[U(1)|''U''(1)]]; во овој едноставен случај има само еден баждарен бозон. Во [[квантна хромодинамика|квантната хромодинамика]], посложената група [[SU(3)|''SU''(3)]] има осум извори, аналогно на осумте глуони. Трите W и Z бозони (приближно) соодветствуваат на трите извори на [[SU(2)|''SU''(2)]] во [[електрослаба теорија|електрослабата теорија]].

=== Масни баждарни бозони ===
Од технички причини поврзани со [[баждарна теорија|баждарната непроменливост]], баждарните бозони се опишуваат математичи со равенки за [[поле (физика)|полиња]] за бесмасни честички. Затоа, на наивно теоретско ниво сите баждарни бозони треба да се безмасни, а силите коишто тие ги утврдуваат треба да се далекусежни. Но оваа идеја се коси со експерименталните докази дека слабото заемодјество има многу краток досег, и ова бара понатамошен теоретски увид.

Според [[стандарден модел|стандардниот модел]], [[W и Z бозони]]те добиваат маса по пат на [[Хигсов механизам|Хигсовиот механизам]]. Во Хигсовиот механизам, четирите баждарни бозони (со симетрија ''SU''(2)×''U''(1)) на обединетото [[електрослабо заемодејство]] се соединуваат со [[Хигсово поле]]. Ова поле претрпува [[спонтано нарушување на симетријата]] заради обликот на неговиот заемодејствителен потенцијал. Како резултат на тоа универзумот е проткаен со не-нулта Хигсова [[вакуумска очекувана вредност]]. Оваа вредност се соединува со три од електрослабите баждарни бозони (W и Z бозоните), и така им дава маса; преостанатиот баждарен бозон (фотонот) останува безмасен. Оваа теорија го предвидува и постоењето на скаларниот [[Хигсов бозон]], кој сè уште не е забележан.

== Повеќе од стандарниот модел ==
=== Теории на големото обединување ===
Според [[Теорија на големото обединување|теориите на големото обединување]] би требало да постојат уште баждарни бозони, наречени [[X и Y бозони]]. Овие ги насочуваат заемодејствата помеѓу [[кварк]]овите и [[лептон]]ите, нарушувајќи го запазувањето на [[барионски број|барионскиот број]] и предизвикувајќи [[распаѓање на протони]]те. Овие бозони би имале огромна маса (дури и повеќе од [[W и Z бозони]]те) поради нарушувањето на симетријата. Досега нема никакви наоди кои го докажуваат постоењето на вакви бозони.

=== Гравитони ===
Четвртото основно заемодејство е [[гравитација]]та, чиј носител може исто така што биде бозон, наречен [[гравитон]]. Во отсуство на експериментални докази и математички кохерентна теорија на [[квантна гравитација|квантната гравитација]], засега не се знае дали ова би бил баждарен бозон или нешто друго. Улогата на [[баждарна теорија|баждарната непроменливост]] во [[општа теорија за релативноста|општата теорија за релативноста]] ја игра слична симетрија: [[општа коваријанса|дифеоморфната непроменливост]].

=== W' и Z' бозони ===
{{Главна|W' и Z' бозони}}
W' и Z' бозоните се нови хипотетички баждарни бозони (именувани аналогно на [[W и Z бозони]]те од [[Стандарден модел|стандарниот модел]]).

== Поврзано ==
* [[Бозон]]
* [[Хигсов бозон]]
* [[Електрослабо заемодејство]]
* [[Основно заемодејство]]
* [[Квантна хромодинамика]]
* [[Квантна електродинамика]]

== Наводи ==
{{reflist}}

== Надворешни врски ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=4TX7CcAPF44&feature=related Проф. Кристофер Т. Хил ги објаснува баждарните бозони и баждарните полиња] (видеоснимка) {{en}}

{{честички}}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Бозони]]
[[Категорија:Честична физика]]

Предлошки на страницава:

Назад на Баждарен бозон.

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Баждарен_бозон“