XIX виш йис
XIX виш йис, 19-й виш йис (цӀекӀуьдлагьай виш йис) — григорийдин чӀаваргандал гьалтайла 1801-й йисалай 1900-й йисал кьван яргъи хьанвай заманадин девир я.
XIX виш йисуз дуьньядиз зурба музыкантарни манидарар, зариярни кхьирагар, архитекторар, алимар, чӀехи политикар атанвай.
Тарихдин вакъиаяр
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]XIX виш йисан садлагьай зур пай
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]ТуькӀуьрай затӀар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- Пароход (елкенар галай садлагьай пароход — 1807 йис, Роберт Фултон; гьалдай фурфалаг галай пароход — 1836, «Архимед»)
- Консервация авун (гегьеншдаказ менфят къачунин сифте кьил — 1810 йис; Николя Аппер)
- Арифмометр (серийралди акъудун — 1820 йис)
- Органикадин химия (садлагьай илимдин эксперимент — 1828 йис, Фридрих Вёлер)
- Паровоз (бугъадал кӀвалахзавай рельсрин садлагьай локомотив — 1804 йис; савдавиле менфят авай паровозар — 1812—1829, Джордж Стефенсон)
- Цунин машинка (цунин фабрика — 1830 йис; Бартелеми Тимонье)
- Электромотор (первый практически пригодный — 1834 йис, Борис Семёнович Якоби)
- Тапанчи (садлагьай экземплярар — 1818 йис; капсюльди тапанчийрин гзаф кьадарралди акъудун — 1836 йис, Сэмюэл Кольт)
- Вулканизация (акъудай затӀ — 1839 йис; патент — 1844 йис, Чарльз Гудьир)
- Телеграф (электричестводин, шегьердин арада алакъадин халкьдиз къалурун — 1844 йис, Сэмюэл Морзе)
XIX виш йисан кьведлагьай зур пайдин сифте
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]ТуькӀуьрай затӀар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]XIX виш йисан эхир
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]ТуькӀуьрай затӀар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Баянар
[дуьзар хъу��ун | вики-текст дуьзар хъувун]ЭлячӀунар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Викигьамбарда темайриз килигна туькӀуьрнавай медиа-файлар ава XIX виш йис