Fontem paginae Canada inspicere

Tibi non licet hanc paginam recensere, ex ratione:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 Iulii 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Iulii 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Fontem videas et exscribeas:
{{Capsa civitatis Vicidata}}
'''Canada'''<ref>{{Lexfons}}; {{Egger DL|35}}; [[Ebbe Vilborg]]. ''Norstedts svensk-latinska ordbok''. Editio secunda anni 2009.</ref> est [[civitas sui iuris]] in [[America Septentrionalis|America septentrionali]] sita, [[spatium|spatio]] secunda maxima mundi post [[Russia]]m. In [[Civilitas|rebus politicis]], [[civitas]] est [[monarchia constitutionalis]], [[foederatio]] ex [[Provinciae territoriaque Canadae|decem provinciis et tribus territoriis]] consistens, quae anno [[1867]] per [[lex|legem]] confoederationis constituta est.

[[Caput (urbs)|Caput]] est [[Ottava]], sedes [[parlamentum|parlamenti]], [[gubernator generalis|gubernatoris generalis]], et [[primus minister|primi ministri]]. [[Urbs]] numerum incolarum [[Torontum]] (cum amplius quinque milionibus incolarum), [[Mons Regius|Monte Regio]] (cum amplius tribus), [[Vancuverium|Vancuverio]] (cum circa duobus milionibus) et [[Calgaria]] (cum circa milione) superatur. Etiam circa dimidium millionis incolarum superant [[Edmundopolis]], [[Vinnipega]], [[Quebecum urbs]], [[Hamiltonium (Ontario)|Hamiltonium]].

In principiis, antiquarum [[colonia]]rum ad [[Francia]]m et [[Britanniarum Regnum]] pertinentium foedus, quamobrem Canada [[Francophonia]]e et [[Consortio Populorum|Consortionis Populorum]] sodalis, praeter alias internationales consociationes velut [[Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali|Consociationem ex pacto Atlantico Septentrionali]]. Canada duas habet [[lingua publica|linguas publicas]]: [[lingua Anglica|Anglicam]] et [[lingua Francogallica|Francogallicam]]; hac ultima [[Quebecum]] praesertim utitur. Parlamentum praecipue a quattuor principalium factionum sodalibus formatur, quarum [[Factio Liberalis Canadae|Factio Liberalis]] praecipua per plerosque ultimos annos fuit, etenim [[natura]]lis factio dominativa appellatur.

[[Civitates Foederatae|Civitatibus Foederatis Americae]] meridie et occidenti ([[Alasca]]e, cum qua longam amicitiam fecit) finitima est. [[Groenlandia]] ([[Dania|Danica]] possessio) et [[insulae Sancti Petri et Miquelonensis]] ([[Francia|Francicae]]) quoque prope sunt.
[[Fasciculus:Plaine abraham quebec.jpg|thumb|left|[[Planities Abrahami]], Urbs Quebeci.]]

== Historia ==
Primi fines Canadae incoluerunt [[Indi Americani|gentes aboriginales]], hodie [[Primae Nationes]] dictae, vel ita a [[Deus|deo suo]] dispositi (ut ab ipsis traditur) vel ab [[Asia]] per [[pons terrenus|pontem terrenum]] Americam circa 10 000 a.C.n. ingressi.<!--revera?--> Plurimas civitates hic floruisse, occidisse, bellavisse tot per saecula credere licet, vatibus haud carentes sacris, sed in [[historia]]s hominum rare memoratas. Plurimae exstant, inter quas gens [[Iroquii|Irocica]], [[Crei|Creea]], [[Haidae|Haida]].

[[Vicingi]] [[Leivus Erici filius|Leivo Erici filio]] duce partem [[Terra Nova et Labrador|Terrae Novae]] circa annum [[1000]] invenerunt, quam [[Vinlandia]]m appellaverunt breviterque [[Ansa Pratensis|Ansam Pratensem]] incoluerunt; denique fame sitique depulsi sunt et in [[Islandia]]m regressi.

Post Vicingos, exploraverunt [[litus]] Atlanticum Canadae [[Ioannes Cabottus]] (anno [[1497]]) et [[Iacobus Cartier]] (annis [[1534]]–[[1542]]), hic pro [[rex|rege]] [[Francia|Francorum]], ille pro rege [[Anglia|Anglorum]]. Cartier [[urbs|urbem]] [[Hochelaga]]e visitavit [[colonia]]mque prope urbem [[Stadacona]]e condidit, cui nomen ''[[Quebecum|Quebeci]]'' dedit. A civibus Stadaconae nomen traxit Canada, nam [[vocabulum]] ''kanata'' [[linguae Iroquesiae|Iroquesice]] 'villa' vel 'vicus' valet, quo nomine cives urbem suam designaverunt; Cartier tamen, linguae Iroquesiae inscitus, hoc nomen false [[regio]]nem totam significare putavit.
[[Fasciculus:Jacques Cartier 1851-1852.jpg|thumb|upright|left|[[Iacobus Cartier]].]]

[[Colonia]]e a Cartier successoribusque suis positae, et in ripis [[Sancti Laurentii fluvius|Fluvii Sancti Laurentii]] et in [[litus|litoribus]] orientalibus [[America Septentrionalis|Americae Septentrionalis]], nomine ''[[Nova Francia|Novae Franciae]]'' creverunt. Incolae huius civitatis agros colebant, plurima [[commercium|commercia]] cum indigenis habebant (praecipue ut [[pellis|pelles]] emerent), nonnulla [[bellum|bella]] cum [[septem]] [[natio]]nibus [[Confoederatio Irocica|Confoederationis Irocicae]] gerebant.

[[Britanniarum Regnum|Britannicae]] [[colonia]]e in [[Oceanus Atlanticus|Atlantico]] [[litus|litore]] et [[Sinus Hudson|Sinu Hudsoniano]] et in [[Tredecim Coloniae|tredecim coloniis]] [[Civitates Foederatae|Civitatum Foederatarum]] faciendis conditae sunt. Pugna pro territorio et novi [[continens|continentis]] dominio in variis bellis per [[saeculum|saecula]] [[saeculum 17|duodevicensima]] et [[saeculum 18|undevicensima]] erupit. Francia territoria progressive{{dubsig}} amisit, et denique Canadense territorium anno [[1763]], sub [[Foedus Lutetiae anni 1763|Foedere Lutetiae]], quod totum Canadense territorium Britannicam coloniam fecit.

Post [[Bellum Libertatis Americanae|Bellum Libertatis Civitatum Foederatarum]], milia Britannorum Imperio fidelium tredecim [[colonia]]s reliquerunt ut Septentrionalibus Britannicis coloniis [[libertas|libertatem]] non declarantibus considerent, praecipue in [[Terra Nova]], [[Nova Scotia]], [[Quebecum|Quebeco]], et [[Insula Principis Eduardi]]. Ut fideles acciperentur, Britannica gubernatio colonia [[Novum Brunsvicum|Novi Brunsvici]] anno [[1784]] creavit, et Quebecum in [[provincia]]s anno [[1791]] duas divisit: [[Canada Superior|Canadam Superiorem]] et [[Canadam Inferior|Inferiorem]] (sive Canadam Orientalem et Occidentalem, hodie [[Ontario]]nem et [[Quebecum]]).

Bellum anni [[1812]] inrupit cum vires [[Civitates Foederatae Americae]] impetum in Britannicas vires fecerunt ut Britannicum dominium in [[America Septentrionalis|America Septentrionali]] minueretur. Aprili mense anni [[1814]] urbem Eboraci (hodie [[Torontum]]) usserunt; Britanni vicissim [[urbs|urbe]] [[Vasingtonia, C.C.|Vasingtonia]] per impetum atrocem usta [[Augustus|Augusto]] anni [[1814]] responderunt. Bellum [[Foedus Gandavense|Foedere Gandavensi]] [[December|Decembri]] anni [[1814]] obsignato finitum est.

Duae provinciae Canadenses (Orientalis Occidentalisque) in Provincia Canadensi anno [[1840]] coniunctae sunt, ut Francicos Canadenses assimilare conarentur. Postquam [[Civitates Foederatae Americae]] lineam parallelam 49 Septemtrionalem fines cum territorio nominato America Septemtrionali Britannica acciperent, Britannica gubernatio Provinciam [[Columbia Britannica|Columbiam Britannicam]] anno [[1848]] constituit. Decennium Provinciam Canadae secutum expeditiones misit ut septentriones explorarent dominiumque [[Terra Ruperti|Terrae Ruperti]] caperent, quae [[Societas Sinus Hudson et Arctici]] administrabatur.

Inter annos [[1864]] et [[1866]], Americae Septemtrionalis Britannicae politici tres congressus fecerunt quorum propositum unionem foederalem creare erat. [[1 Iulii|Kalendis Iuliis]] anni [[1867]], tres coloniae, Canada, [[Nova Scotia]], et [[Novum Brunsvicum]] ius regale constitutioni (''British North America Act'') acceperunt, cum qua Dominium Canadae creatum est. Vox ''Confoederationis Canadensis'' ad hanc trium provinciarum coniunctionem attingit. Alia territoria et coloniae Britannicae cito ad confoederationem coniuncta sunt. Anno [[1880]] Canada omnibus hodiernis provinciis, exceptis Terra Nova et [[Labrador]]e, coniunctis anno [[1949]], iam formabatur.

Anno [[1919]], Canada sodalis [[Societas Civitatum|Societatis Civitatum]] facta est, et anno [[1926]] suas coniunctiones cum rebus exteris per [[Declaratio Balfouriana|Declarationem Balfourianam]] omnino temperata est. Anno [[1931]], Statutum Vestmonasterii ut nullum decretum [[Parlamentum|Parlamenti]] [[Britanniarum Regnum|Britanici]] validum esset sine consensu Canadensium civium confirmavit (die quae principium libertatis Canadensis habetur). Appellationes ad consilium iudiciale Britannicum anno [[1949]] finitae sunt. Denique propria [[constitutio]] creata est (in actu constitutionis repatriatione nominato), cum Britannica gubernatio Decretum Canadae anno [[1982]] sanxit, [[libertas|libertatem]] Canadae constituens, quamquam dux civitatis Britannicae agnoscitur et civitas ad [[Consortio Populorum|Consortionem Populorum Britannicorum]] pertinet.

Motus pro summa potestate [[Quebecum|Quebeci]] ut foederalis gubernatio duae plebis scita convocaret, anni [[1980]] et anni [[1995]], cum 60 centesimis et 50.6 centesimis contra provinciae [[libertas|libertatem]] fecit. Etiam [[decennium 197|decenniis 197]] et [[decennium 198|198]], [[Frons Liberationis Quebeci]] dissimiles actiones violentas libertatem [[Quebecum|Quebeci]] vindicantes ordinavit.

== Politia ==
[[Fasciculus:Ottawa-parlement.jpg|thumb|Parabolamentum Canadense Ottavae.]]
Canada est foederatio sub [[parabolamentarismus|systemate democratico parabolamentarioque]] et [[monarchia constitutionalis|monarchia constitutionali]], cuius dominatrix [[monarcha]] est [[Elizabeth II (regina Britanniarum)|Elizabeth II]] Regina, [[dux Civitatis]] Canadensis, titulo Reginae Canadae. Exsequitur praecipua ducis civitatis iura exsequitur [[Gubernator generalis Canadae|gubernator generalis]], qui generaliter politicus pensione fruens aut alius Canadensis excelsus a regina cum consilio primi ministri Canadensis nominatus est. Gubernator generalis haud factionalis figura cuius munus regiam adsensionem propositis legis emissis a [[Camera Communium Canadae|Camera Communium]] et [[Senatus Canadae|Senatu]] dare est, legendis locutionibus solii, obsignandis documentis civitatis, sollemniter aperiendis claudendisque parabolamenti sessionibus, et solvendo parabolamento ut [[comitia]] convocentur si opus sit. Tam gubernator generalis quam regina parvam veram potestatem habent quia creberrime sub [[dux Gubernationis|ducis gubernationis]], primi ministri, adsessione agunt.

Sollemniter nominat gubernator generalis primum ministrum, saepissime dux [[factio politica|factionis]] cui est maximus scamnorum numerus in Camera Communium. [[Primus minister]] vicissim [[ministrorum consilium]] electum conventione inter sodales factionis primi ministri in Camera Communium aut Senatu nominat.

[[Gubernatio]]nis [[Potestas legisfera|legisfer ramus]], [[Parlamentum Canadae|Parlamentum]], duas cameras habet: Camera Communium, cuius sodales democratice eliguntur, et Senatum, cuius sodales nominantur. Comitia Camerae Communium a gubernatore generali cum commendatione primi ministri, secundum suum arbitrium, convocantur, sed ante quinquennii periodum post ultima comitia evenienda sunt. Foederale Parabolamentum leges ferre solum de illis areis [[Constitutio]]ne indictis potest.

Sunt in Canada tres politicae factiones praecipuae: [[Factio Liberalis Canadae]] (medii), [[Factio Conservativa Canadae]] (dextrae), et [[Nova Factio Democratica]] (laevae). Factio Liberalis Canadam per 32 ultimorum 42 annorum<!--Nunc, anno 2017?!--> gubernavit. Alia factio quae gubernavit est Factio Conservativa Progressistica et sua decessoria Factio Conservativa. Factio Conservativa Progressistica Foederi Canadensi sociatur ut Factio Conservativa Canadae, [[December|Decembri]] anni [[2003]] formetur.

== Provinciae et Territoria Canadensia ==
[[Fasciculus:Canadarcticislands.gif|thumb|left|Tabula insularum Canadae (Anglice signata).]]
Canada [[foederatio]] decem [[provincia|provinciis]] et tribus [[territorium (pars administrativa)|territoriis]] componitur; etiam disponitur in [[regio]]nes. [[Canada Occidentalis]] in [[Columbia Britannica]] et [[Campi Canadienses|Campis]] ([[Alberta]], [[Saskatchewan]], [[Manitoba]]) consistit. [[Canada Media]] in [[Quebecum|Quebeco]] et [[Ontario]]ne consistit. [[Canada Atlantica]] in tribus [[Provinciae Maritimae|Provinciis Maritimis]] ([[Novum Brunsvicum|Novo Brunsvico]], [[Insula Principis Eduardi]], [[Nova Scotia]]) consistit, praeter [[Terra Nova et Terra Laboratoria|Terram Novam et Terram Laboratoriam]]. [[Canada Orientalis]] ad Canadam Mediam et [[Canada Atlantica|Canadam Atlanticam]] iunctas refert. Tria territoria ([[Iuconus (territorium)|Iuconus]], [[Territoria Septentrio-occidentalia]], [[Nunavut]]) [[Canada Septemtrionalis|Canadam Septemtrionalem]] constituunt. Provinciae [[Foederalismus Canadensis|magnum autonomiae gradum]] e foederali gubernatione, territoria aliquid minus habent. Singula [[Catalogus symbolorum provincialium et territorialium Canadiensium|provincialia et territorialia symbola]].
[[Fasciculus:Canada Provinces & Territories Latin.png|thumb|275x275px|Provinciae Canadae]]
Provinciae plerumque Canadensium socialium programmatum (velut [[curatio medica|curationis medicae]], [[educatio]]nis, [[opitulatio]]nis) responsales et iunctae magis ingressum pecuniarium conligunt quam foederalis gubernatio, fere structura singula inter foederationes in mundo. Sua impensoria potentia utens, foederalis gubernatio civitatis rationes in provinciis initiare potest, velut [[Lex Canadensis de Sanitate|Legem Canadensem de Sanitate]]; provinciae illas optare possunt, sed vix reapse faciunt. [[Mercedes aequationis]] federali gubernatione fiunt ut prudenter uniformes rationes diaconiarum et tributorum provideri inter opulentiores et pauperiores provincias firmentur.

Singulae provinciae singulas unicamerales, electas legislaturas a [[Primus Minister|primum ministrum]] ([[Anglice]] ''premier''; [[Francogallice]] ''premier ministre''), eodem modo quam primo Canadae ministro selecto, ductas habent. Singula provincia etiam singulum [[Vicarius Gubernator|vicarium gubernatorem]] (Anglice ''lieutenant-governor''; Francogallice ''lieutenant-gouverneur'') [[Elizabeth II (regina Britanniarum)|reginam]] repraesentantem analogum gubernatoris generalis habet. Vicarius gubernator de commendatione primi Canadae ministri nominatur, sed cum crescentibus quantitatibus consiliorum provincialium gubernationum recentibus annis.

{| class="wikitable"
|- style="background: #efefef;"
! rowspan="2" | [[Provincia]]
! rowspan="2" | Postalis abbreviatio/<br />[[ISO 3166-2:CA|ISO code]]
! rowspan="2" | Aliae abbreviationes
! rowspan="2" | [[Caput (urbs)|Caput]]
! rowspan="2" | Intravit Confoederationem
! rowspan="2" | Incolae<br />(2007)<ref>[http://www.statcan.ca/Daily/English/070628/d070628c.htm Statistics Canada Population Estimates (1 Aprilis 2007)]</ref>
! colspan="3" | [[Area (geometria)|Area]] (km²)
|-
! Terra !! [[Aqua]] !! Totum
|-
! [[Ontario]] 
| ON
| Ont.
| [[Torontum]] 
| [[1 Iulii]] [[1867]]
| colpos = "6" rowpos = "4" style="text-align: right;" | 12 753 702
| colpos = "7" rowpos = "4" style="text-align: right;" | 917 741
| colpos = "7" rowpos = "4" style="text-align: right;" | 158 654
| colpos = "7" rowpos = "4" style="text-align: right;" | 1 076 395
|-
! [[Quebecum]]
| QC
| Que., PQ, P.Q.
| [[Quebecum urbs]]
| [[1 Iulii]] [[1867]] 
| colpos = "6" rowpos = "3" style="text-align: right;" | 7 687 068
| colpos = "7" rowpos = "3" style="text-align: right;" | 1 356 128
| colpos = "7" rowpos = "3" style="text-align: right;" | 185 928
| colpos = "7" rowpos = "3" style="text-align: right;" | 1 542 056
|-
! [[Nova Scotia]]
| NS
| N.S.
| [[Halifaxia]]
| [[1 Iulii]] [[1867]] 
| colpos = "6" style="text-align: right;" | 932 966
| colpos = "6" style="text-align: right;" | 53 338
| colpos = "6" style="text-align: right;" | 1 946
| colpos = "6" style="text-align: right;" | 55 284
|-
! [[Novum Brunsvicum]]
| NB
| N.B.
| [[Fredericopolis]] 
| [[1 Iulii]] [[1867]]
| colpos = "6" rowpos = "2" style="text-align: right;" | 748 878
| colpos = "7" rowpos = "2" style="text-align: right;" | 71 450
| colpos = "7" rowpos = "2" style="text-align: right;" | 1 458
| colpos = "7" rowpos = "2" style="text-align: right;" | 72 908
|-
! [[Manitoba]]
| MB
| Man.
| [[Vinnipega]] 
| [[15 Iulii]] [[1870]]
| style="text-align: right;" | 1 182 921
| style="text-align: right;" | 553 556
| style="text-align: right;" | 94 241
| style="text-align: right;" | 647 797
|-
! [[Columbia Britannica]]
| BC
| B.C.
| [[Victoria (urbs)|Victoria]]
| [[20 Iulii]] [[1871]]
| style="text-align: right;" | 4 352 798
| style="text-align: right;" | 925 186
| style="text-align: right;" | 19 549
| style="text-align: right;" | 944 735
|-
! [[Insula Principis Eduardi]]
| PE
| PEI, P.E.I., P.E. Island
| [[Carolinapolis]] 
| [[1 Iulii]] [[1873]]
| style="text-align: right;" | 138 800
| style="text-align: right;" | 5 660
| style="text-align: center;" | —
| style="text-align: right;" | 5 660
|-
! [[Saskatchewan]]
| SK
| Sask., SSK, SKWN
| [[Regina (Saskatchewan)|Regina]] 
| [[1 Septembris]], [[1905]]
| style="text-align: right;" | 990 212
| style="text-align: right;" | 591 670
| style="text-align: right;" | 59 366
| style="text-align: right;" | 651 036
|-
! [[Alberta]]
| AB
| Alta.
| [[Edmundopolis]]
| [[1 Septembris]], [[1905]]
| colpos = "6" style="text-align: right;" | 3 455 062
| colpos = "6" style="text-align: right;" | 642 317
| colpos = "6" style="text-align: right;" | 19 531
| colpos = "6" style="text-align: right;" | 661 848
|-
! [[Terra Nova et Labrador]]
| NL
| Nfld., NF, LB
| [[Sanctus Ioannes Terrae Novae]]
| [[31 Martii]] [[1949]]
| style="text-align: right;" | 506 548
| style="text-align: right;" | 373 872
| style="text-align: right;" | 31 340
| style="text-align: right;" | 405 212
|}

{| class="wikitable"
|- style="background: #efefef;"
! rowspan="2" | Territorium
! rowspan="2" | Postalis abbreviatio/<br />[[ISO 3166-2:CA|ISO code]]
! rowspan="2" | Aliae abbreviationes
! rowspan="2" | Caput
! rowspan="2" | Intravit Confoederationem
! rowspan="2" | Incolae<br />(2007)
! colspan="3" | Area (km²)
|-
! Terra !! Aqua !! Totum
|-
! [[Territoria Septentrio-occidentalia|Territoria Boreo-Occidentalia]]<ref>William T. Stearn in libro ''Botanical Latin'' (Londinii, 1983, p. 208) dicit verbum Anglicum ''north-western'' Latine esse ''boreo-occidentalis.''</ref>
| NT
| N.W.T., NWT
| [[Cultellus Flavus]] 
| [[15 Iulii]] [[1870]]
| style="text-align: right;" | 41 795
| style="text-align: right;" | 1 183 085
| style="text-align: right;" | 163 021
| style="text-align: right;" | 1 346 106
|-
! [[Iuconus (territorium)|Iuconus]]
| YT 
| Y.T., YK
| [[Equus Albus]] 
| [[13 Iunii]] [[1898]] 
| style="text-align: right;" | 30 883
| style="text-align: right;" | 474 391
| style="text-align: right;" | 8 052
| style="text-align: right;" | 482 443
|-
! [[Nunavut]]
| NU
| NV
| [[Iqaluit]] 
| [[1 Aprilis]] [[1999]]
| style="text-align: right;" | 31 216
| style="text-align: right;" | 1 936 113
| style="text-align: right;" | 157 077
| style="text-align: right;" | 2 093 190
|}

== Urbes maximi momenti ==
[[Fasciculus:Nwmp 1900.jpg|thumb|200px|[[Vigil]]es in Urbe Dawson Territorii [[Iuconus (territorium)Iuconi]], circa [[1900]].]]
{{div col|2}}
* [[Calgaria]] ([[Alberta]])
* [[Carolinapolis]] ([[caput (urbs)|caput]] Insulae Principis Eduardi)
* [[Cultellus Flavus]] (caput [[Territoria Boreo-Occidentalia|Territoriorum Boreo-Occidentalium]])
* [[Edmundopolis]] (caput [[Alberta]]e) (sive ''Edmontonensis'')
* [[Equus Albus]] (caput Iuconi)
* [[Fredericopolis]] (caput Novae Brunsvici)
* [[Halifaxia]] (caput [[Nova Scotia|Novae Scotiae]])
* [[Mons Regius]] (Quebecum) (sive ''Marianopolis, Villa Maria'')
* [[Ottava]] ([[Ontario]]) (caput Canadae)
* [[Iqaluit]] (caput Nunavutis)
* [[Regiopolis(Ontario)|Regiopolis]] (Ontario)
* [[Londinium (Ontario)|Londinium]] (Ontario)
* [[Urbs Reginae|Regina]] (caput Saskatchewanis)
* [[Sanctus Ioannes (Novum Brunsvicum)|Sanctus Ioannes]] (Novum Brunsvicum)
* [[Sanctus Ioannes Terrae Novae]] (caput Terrae Novae et Terrae Laboratoriae)
* [[Sascatuna]] (Saskatchewan)
* [[Sinus Tonitralis]] ([[Ontario]])
* [[Quebecum urbs|Quebecum]] (caput [[Quebecum|Quebeci]])
* [[Toronto|Torontum]] (caput [[Ontario]]nis)
* [[Vancuverium]] ([[Columbia Britannica]])
* [[Urbs Victoria|Victoria]] (caput [[Columbia Britannica|Columbiae Britannicae]])
* [[Vindesorium (Terra Nova et Terra Laboratoria)|Vindesorium]] (urbs in Terra Nova et Terra Laboratoria)
* [[Vindesorium (Nova Scotia)|Vindesorium]] (urbs in Nova Scotia)
* [[Vindesorium (Ontario)|Vindesorium]] (urbs in Ontarione)
* [[Vindesorium (Quebecum)|Vindesorium]] (urbs in Quebeco)
* [[Vinnipega]] (caput [[Manitoba]]e)
{{div col end}}

== Geographia ==
[[Fasciculus:Canada 35 bg 061904.jpg|thumb|Consaeptum publicum Banff.]]
Canada iniquissimum [[litus]] habet, cum multis [[insula|insulis]] magnitudinis, velut [[Insula Baffin]], [[Insula Victoria]], [[Insula Ellesmere]], [[Insula Banks]]; [[Terra Nova]] ante litus [[Oceanus Atlanticus|Atlanticum]] et [[insula Vancuverium]] ante [[Oceanus Pacificus|Pacifici]] litus est. Plane paralleli huius litoris [[Montes Saxosi]] se erigunt qui in [[mons Logan|monte Logan]] (6 050 m) prope fines [[Alasca]]nos culminant; paralleli litoris Atlantici Septemtrionales stapides [[montes Appalachiani|Appalachianorum]] sunt. Reliquum civitatis nominato [[Scutum Canadense|Scuto Canadensi]], saxeo pulpito copioso materiarum primarum, et [[silva|silvis]] latis et pratis fecundis formatur.

Principalia [[flumen|flumina]] sunt [[flumen Mackenzie|Mackenzie]] et [[Sanctus Laurentius (flumen)|Sanctus Laurentius]]. Cum [[Civitates Foederatae Americae|Civitatibus Foederatis]] partitur quattuor ex quinque [[Lacus Magni|Magnis Americae Septemtrionalis Lacubus]] [[lacus Superior|Superiorem]], [[lacus Huronorum|Huronorum]], [[lacus Eriarum|Eriarum]], [[Andiatrocus lacus|Andiatrocum]]; alii magni Canadenses lacus sunt [[Lacus Ursinus magnus]], [[Lacus servorum maior]], [[lacus Vinnipega]]. Aliud flumen notior est propter casus [[aqua]]rum quam propter se ipsum: [[Niagara]] et suae [[aqua cadens|aquae cadentes]].

== Oeconomia ==
Canada est [[technologia|technologice]] progressa{{dubsig}} et [[industria]]lizata civitas. Quarta mundi civitas secundum [[Indicatorium Decursus Humani]] [[Consociatio Nationum|Consociationis Nationum]] (anno [[2004]]) post [[Norvegia]]m, [[Suecia]]m, [[Australia]]m, et valde autosufficiens{{dubsig}} in eo quod attinet ad [[energia]]m, ob lata deposita carburantium fossilium, generationem [[energia nuclearis|energiae nuclearis]] et [[vis hydroelectrica|vim hydroelectricam]] est. Sua [[oeconomia]] usitate in [[commercium|commercio]] et copia [[opes naturales|opium naturalium]] fundata est. Quamquam moderna Canadae oeconomia nuper multo diversificata{{dubsig}} est, opium naturalium usus ponderis vis motoria multarum regionalium oeconomiarum adhuc est.

Canada est pars [[Foedus Liberi Commercii Americae Septemtrionalis|Foederis Liberi Commercii Americae Septemtrionalis]], iuxta cum [[CFA|Civitatibus Foederatis]] et [[Mexicum|Mexico]]. Sui principales socii commerciales sunt hae duae civitates et [[Res publica popularis Sinarum]].

== Demographia ==
[[Fasciculus:Cntower2.jpg|thumb|[[Torontum|Toronti]], in [[Ontario]]ne, [[panorama]] urbanum cum [[Turris CN|Turri CN]]. Torontum est populosissima{{dubsig}} Canadae [[area metropolitana]], cum 5&thinsp;113&thinsp;149 hominum.]]
Canadensis anni [[2011]] [[census]] in tota civitate 33thinsp;476 688 incolarum computabat. Incolarum incrementum [[immigratio]]ni et, minore modo, naturali incremento debetur. Circa tres quartas Canadensium partes in 150 chiliometris (90 milia passuum) e finibus [[CFA|Civitatum Foederatarum]] colunt. Similis proportio [[area urbana|areas urbanas]]{{dubsig}} in [[Andron inter Stenopolem et Vindesorium|Andro inter Stenopolem et Vindesorium]] (notabiliter in Maiore [[Solea Aurea]] [[Torontum]] et aream, [[Mons Regius|Montem Regium]] et [[Ottava]]m includente), in [[Continens Columbiae Britannicae|Continente Columbiae Britannicae]] (quae in regione [[Vancuverium]] circumdante consistit) et in [[Andron inter Calgariam et Edmundopolem|Andro inter Calgariam et Edmundopolem]] in Alberta densatas colit.

Secundum censum anni [[2001]], triginta quattuor ethnici globi sunt, cum saltem 100 000 hominum singuli, sum{{dubsig}} 83% incolarum se [[Phyle Caucasia|Caucasios]] declarantium. Maximus ethnicus globus est [[Angli|Anglus]] (20.2%), quem [[Francia|Francogallicus]] (15.8%), [[Scotia|Scoti]] (15.1%), [[Hibernia|Hibernii]] (12.9%), [[Germania|Theodisci]] (9.3%), [[Italia]]ni (4.3%), [[Sina (regio)|Sini]] (3.7%), [[Ucraina|Ucraini]] (3.6%), et [[Indi Americani|Primae Gentes]] (3.4%) sequuntur; 40% respondentium suam ethnicitatem "Canadensem" identificat.{{dubsig}} Canadenses [[Indi Americani|aborigines]] incolae fere bis rapidiores quam Cabnadiensis media augent. Anno 2001, 13.4% incolarum ad haud autochthones [[allophylus visibilis|allophylos visibiles]] pertinebant.

Anno 2001, 49 centesimae [[Vancuverium (Columbia Britannica)|Vancuveriensium]] et 42.8 centesimae [[Torontum|Torontanorum]] [[allophylus visibilis|allophyli visibiles]] erant. Martio anni 2005, [[Rationarium Canada]] (Anglice ''Statistics Canada''; Francice ''Statistique Canada'') haud [[Europa]]eae originis homines pleriquos Toronti et Vancuverii circa annum [[2012]] constitutos esse proiecit. Secundum Rationarii Canadae praevisiones, allophylorum visibilium in Canada numerus circa annum [[2017]] duplicari exspectatur. Scheda interrogatoria anno [[2007]] facta propemodum unum quorumque quinque Canadensium (19.8%) natum esse in aliena patria revelat. Fere 60% novorum immigrantium ex [[Asia]] (incluso [[Oriens Medius|Oriente Medio]]) proveniunt.

Canada maximum immigrationis indicem per capita in mundo habet, oeconomico consilio et familiari reunificatione ductum; Canada magnam fugitorum quantitatem etiam accepit. Nuper adventi praesertim in principalibus urbanis areis Toronti, Vancuverii, et Montis Regii considunt.

[[Pluralismus religiosus|Pluralismi religiosi]] favor praecipua pars Canadensis politicae culturae. Secundum anni 2001 censum, 77.1 centesimae Canadensium se [[Religio Christiana|Christianum]] identificat quorum, [[Ecclesia Catholica|Catholici]] maximum circulum (43.6% Canadensium) constituunt. Principalis [[Protestantes|Protestantica]] denominatio [[Ecclesia Unita Canadensis]] est. Circa 16.5 centesimae Canadensium nullam religiosam affiliationem declarat, et relictum 6.3 centesimae affiliatur ad alias religiones haud Christianas, quarum praecipua [[Religio Islamica]] cum 1.9 centesimis incolarum et postea [[Religio Iudaica]] cum 1.1 centesimae est.

Canadensia provinciae et territoria responsalia{{dubsig}} educationis sunt. Singulum systema simile est sed singulem regionalem historiam, culturam et geographiam ostendit. Obligatoriae scholae aetas de quinto aut septimo anno usque ad decimum sextum aut decimum octavum annum extenditur, quod adultae alphabetizationis indici 99 centesimas contribuit. Postsecundaria educatio a provincialibus et territorialibus gubernationibus etiam administratur, pecuniam publicam praebentibus; foederalis gubernatio additionalia investigationis concessa, mutua studentium et stipendia administrat. Anno 2002, 43% Canadensium inter 25 et 64 annos natorum postsecundariam educationem habuere; eis inter 25 ad 34 annos natis postsecundaria eruditio 51 centesimas attingit.

== Linguae ==
[[Fasciculus:Old Port of Montreal (French- Vieux-Port de Montréal).jpg|thumb|Incolae [[Mons Regius|Montis Regii]], in [[Quebecum|Quebeco]] praecipue [[lingua Francogallica|Francophoni]] sunt, cum grave communitate [[lingua Anglica|Anglophona]].]]

Sunt Canadae duae [[lingua publica|linguae publicae]], [[lingua Anglica]] et [[lingua Francogallica]]. [[Publicus Bilinguismus in Canada]] [[lex]] est, in [[Charta Canadensis Iurum et Libertatum|Charta Canadensi Iurum et Libertatum]], [[Lex Linguarum Publicarum|Lege Linguarum Publicarum]], et ''Regulationibus Linguae Publicae'' definitus; quae a [[Curator Linguarum Publicarum|Curatore Linguarum Publicarum]] applicantur. Linguae Anglica et Francogallica eundem statum in foederalibus tribunalibus, in Parlamento, et in foederalibus institutis habent. Homines [[ius]], si postulatio sufficiens est, foederalis gubernationis diaconiarum seu Anglice seu Francogallice accipiendarum habent et publicae linguae allophylli praestatas{{dubsig}} suas proprias scholas in omnibus provinciis et territoriis habent.

Anglica et Francogallica linguae [[patrius sermo|patrii sermones]] 59.7 centesimae et 23.2 centesimae incolarum proprie, et linguae fabulatissimae{{dubsig}} domi a 68.3 centesimae et 22.3 centsimae incolarum sunt. Fere 98.5 centesimae Canadensium Anglice et Francogallice utuntur (67.5% Anglice solum loquitur, 13.3% Francogallice solum loquitur, et 17.7% ambabus loquitur). Communitates Linguarum Sollemnium Anglicae et Francogallicae, Prima Lingua Sollemnis Locuta definitae, 73 centesimas et 23.6 centesimas incolarum proprie constituunt.

Quamquam 85 centesimae Francophonorum Canadensium Quebecum colit, substantiales{{dubsig}} Francophoni circuli in [[Ontario]]ne, [[Alberta]] et Meridionali [[Manitoba]], cum [[Acadia|Acadiis]] incolis in Septemtrionalibus et Notorientalibus partibus [[Novum Brunsvicum|Novi Brunsvici]] 35 centesimae provinciae hominum constituentibus, quoque et cum concentrationibus<ref>Ernestus Gotthold Struve D., ''Paradoxum chymicum sine igne'', Ienae, 1715, apud Ernestum Claudium Bailliar, p. 55. [http://books.google.com.br/books?id=s8MPAAAAQAAJ&pg=PT62&lpg=PT62&dq=concentrationibus&source=bl&ots=g6-lXUDh65&sig=_LFxoUn2xECZDsD0_jbEtnhzhIk&hl=pt-BR&sa=X&ei=hfdfT8_FCOni0QHy2tynBw&sqi=2&ved=0CEYQ6AEwBQ#v=onepage&q=concentrationibus&f=false] [[Libri Googles]] {{Ling|Latine}}</ref> in Notoccidentali [[Nova Scotia]] et in [[Insula Promontorii Armoricani]]. Ontario maximum Francophonum circulum extra Quebecum habet. [[Charta Linguae Francogallicae]] in Quebeco linguam Francogallicam unam sollemnem in Quebeco facit, et Novum Brunsvicum una provincia sollemnis bilinguismi affirmationem in constitutione habens est. Aliae provinciae linguas sollemnes ut tales non habent, sed Francogallica lingua disciplinae, in tribunalibus, et aliis gubernationis diaconiis iuxta cum Anglica utuntur. Manitoba, Ontario et Quebecum Anglice et Francogallice in provincialibus legislaturis loqui permittunt et leges in ambabus linguis promulgantur. In Ontarione lingua Francogallica aliquid legalis status habet sed omnino cosollemnis non est. Aliquae aboriginales [[lingua publica|linguam publicam]] in [[Territoria Septentrio-occidentalia|Territoriis Septemtrio-Occidentalibus]] statum habent. [[Linguae Escimaicae|Lingua Inuktitut]] maioritaria lingua in Nunavut et una ex tribus linguis in territorio sollemnium{{dubsig}} est.

Haud publicae linguae ponderis sunt in Canada, cum 5&thinsp;202&thinsp;245 hominum una earum sermonem patrium enumerantium. Nonnulli significantes haud publici sermones patrii [[lingua Sinica|linguam Sinicam]] (853&thinsp;745 ut primo sermone loquentium), [[Lingua Italiana|linguam Italianam]] (469&thinsp;485), [[lingua Theodisca]]m (438&thinsp;080), et [[lingua Puniabica|linguam Puniabicam]] comprehendunt.

== Sententia ==
"A mari usque ad mare" ([[Psalmus 72]]:8).

{{NexInt}}
* [[Archipelagus Arcticus]]
* [[Canadenses Francogallici]]
* [[Communio Anglicana]]
*[[Historia Canadae]]
* [[Litterae Canadae]]
* [[Nova Francia]]
* [[Poesis Canadae]]

== Notae ==
<references />

== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|Canada|Canadam}}
* [http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/qview1.html Dioeceses Canadenses]

{{America}}
{{Consortio Populorum}}
{{Capsae collectae|Canada|politica|{{Primi ministri Canadae}}{{Ministri rerum externarum Canadenses}}{{Consilium Canadense Iustini Trudeau}}}}

{{1000 paginae}}
{{Myrias|Geographia}}
{{FA stella}}

[[Categoria:Canada| ]]
[[Categoria:Civitates sui iuris]]
[[Categoria:Condita 1867]]
[[Categoria:Monarchiae constitutionales]]
[[Categoria:Monarchiae foederales]]
Formulae hac in pagina adhibitae:
Redire ad Canada.
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Canada"