«Кыргызстандагы COVID-19 пандемиясы» барагынын кодун көрүү

Сизге бул баракты түзөтүү, төмөнкү себеп менен уруксат жок:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 июль 2024
Expiry of block: 08:48, 2 июль 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Сураныч, бардык кайрылууларыңызда жогорудагы маалыматтардын бардыгын келтириңиз. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Бул барактын баштапкы кодун көрүп жана көчүрүп алсаңыз болот.
{{Пандемия
| Аталышы        = Кыргызстандагы коронавирус пандемиясы 
| Нукура аталышы =
| Сүрөт          = COVID KG.png
| Туурасы        = 250px
| Сүрөткө баяндама =
| Картада    ={{АймакКартасы|Кыргызстан|float=center|lat_deg=40.54|lat_min=00|lon_deg=72.54
|lon_min=|mark=Locator Dot2.gif|marksize=20|label_size=|label=Сузак району}}
| Оорунун аталышы= [[COVID-19]]
| Вирустун түрү  = [[SARS-CoV-2]]
| Өлкө           = {{Өлкө желеги|Кыргызстан}} 
| Катталган аймагы= [[Сузак району]] 
| Датасы          =12-18-март [[2020]]
| Тастыкталганы   = {{Өлкө желеги|Сауд Арабиясы}} <br>{{Өлкө желеги|Кытай}} 
| Жугузгандар    = {{Кыргызстандагы COVID-19 пандемиясы/Жугузгандардын саны}}<ref name="covidkg">{{cite news|title=Кыргызстандын COVID-19 маалыматы боюнча расмий сайты|url=https://covid.kg/|date=09.05.2020|access-date=09.05.2020|work=covid.kg|accessdate=2020-05-07|archivedate=2020-04-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200405153802/https://covid.kg/}}</ref>
| recoveries      =  
| Айыккандар     = {{Кыргызстандагы COVID-19 пандемиясы/Айыкандардын саны}}<ref name="covidkg"/>
| Каза болгондор =  {{Кыргызстандагы COVID-19 пандемиясы/Каза болгондордун саны}}([[#Каза болгондор|толук маалымат]]) <ref name="covidkg"/>
| Тараган аянты  = 
| Уикиказына     = COVID-19 pandemic in Kyrgyzstan
| Сайты          = http://med.kg/ru/informatsii/3747-statisticheskie-dannye-po-covid-19-v-kyrgyzstane-na-14-yanvarya.html 
}}

'''Кыргызстандагы коронавирус пандемиясы''' — [[2020-жыл]]дын [[18-март]]ында катталган
==Covid-19дун башталышы==
2019-жылы декабрда Ухань шаарында белгисиз пневмониянын алгачкы учурлары катталган. Кытай бийлиги белгисиз пандемия башталганын жарыялап, 22-январдан тарта Ухань карантинге<ref><sup>[1]</sup> 
----<sup>[1]</sup> <nowiki>https://www.aa.com.tr/ru/%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81/%D1%81ovid-19-%D0%BA%D0%B0%D0%BA-%D0%B2%D1%81%D0%B5-%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%81%D1%8C/1798348</nowiki>

Сovid-19: как все началось

</ref> жабылууга мажбур болгон.  

Бул дүйнө жүзү боюнча глобалдык карантиндин башталышы болгон. Ал эми 17-мартта Кыргызстан чек араны толугу менен жаап, чет элдиктердин киришине тыюу салган. Өкмөт 50дөн ашык орундуу ресторандар менен кафелердин иштешине тыюу салып, муфтият өлкөдөгү жума намазын токтоткон.
----

== Хронология ==



[[Коронавирус]] жуктуруп алганы аныкталган алгачкы 3 Кыргызстандын жараны [[Сауд Арабиясы|Сауд Аравиядан]] [[12-март]]та учуп келишкен.  Алар учуп келген аба каттамында 135 жүргүнчү бар болгону аныкталып, обсервацияга алынган. Бул бейтаптар Сузак районунун Благовещенка жана Бостон айылынын тургундары болуп чыккан. 21-24<ref>http://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/ru/pdf/topics/facilitation/activities-and-programmes/covid_19/kyrgyzstan_ru.pdf?laөen</ref> мартта өкмөт өлкөдө өзгөчө кырдаал режимин жарыялап, саат 20:00дөн 7:00гө чейин коменданттык саат киргизген.

Кыргызстанда 24-мартка карата жалпысынан COVID-19 оорусу боюнча 42 тастыкталган учур катталды. Өзгөчө кырдаал учурунда негизинен, дүкөндөр, дарыканалар, негизги тамак-аш азыктарын өндүрүүчүлөр (нан, сүт) ишин улантып, май куюучу жайлар, тигүү цехтери, техникалык тейлөө станциялары, турак жай-коммуналдык чарба тармактары гана иштеген.

Дезинфекция жалпы өлкө боюнча массалык түрдө, айрыкча коронавирус табылган шаарларда жана аймактарда текши жүргүзүлгөн.

== Макроэкономикалык таасир ==
'''Тышкы каналдар.'''

<small>'''Негизинен төрт негизги тышкы канал бар:'''</small>
[[Файл:SARS-CoV-2 illustration.png|alt=Вирус ковид19|thumb|Вирус ковид19]]
1) пандемия, социалдык-экономикалык жашоону бузушу;

2) чек аралардын жабылышы, 

3)соода чаралары, 

4) эл аралык базар баалары жана пандемиянын башкаларга тийгизген таасири. Бардыгы Кыргыз Республикасы менен коңшу мамлекеттердин ортосунда жабык болгон.

Соода чараларына токтолсок, Кыргыз Республикасынын Өкмөтү 2020-жылдын 22-мартында буудайды, унду жана башка кээ бир өнүмдөрдү экспорттоого 6 айлык тыюу салынган.

Тыюу тамак-аш, ошондой эле дезинфекциялоочу каражаттарды да камтыган. 2020-жылдын май айында алтындын баасы бир трой унциясы үчүн 1700 доллардан ашып, 34% га жогорулады. 2020-жылдын алгачкы 4 айында өлкөнүн экономикасынын төмөндөөсү 2019-жылдын деңгээлинен 3% га жогору болгон.

Азык-түлүк жана айыл чарба азык-түлүк бааларынын индексине ылайык баалар 2020-жылдын май айында 2020-жылдын апрелине салыштырмалуу 1,9%<ref><sup>[1]</sup> Илимий-популярдык мезгил-мезгили менен чыгуучу журнал. 2020-жыл, №2 Негиздөөчү: К.Ш.Токтомаматов атындагы Эл аралык университет ОИӨК. 2008-жылдан баштап басылууда. Дареги: 715613, Кыргыз Республикасы, Жалал-Абад ш., “Спутник” кичи району, Жеңи-Жок көчөсү, 30.</ref> га төмөндөп, 2019-жылдын май айына салыштырмалуу 6,5% га түшкөн.

'''Ички каналдар.''' Бул каналдар COVID-19 түздөн-түз таасирин камтыйт, ден-соолук, ошондой эле Өкмөт тарабынан киргизилген улуттук карантиндик режим жана ушуга байланыштуу чаралар. Башкача айтканда, биринчи жолу инфекция кыргыздарда качан катталганын, мамлекетте өзгөчө кырдаал качан киргизилгендиги ж.б.у.с..

== Кыргызстандагы Covid-19 жагдайы ==
Кыргызстанда коронавируска байланыштуу кырдаал жеӊилдей элек.<ref>http://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/ru/pdf/topics/facilitation/activities-and-programmes/covid_19/kyrgyzstan_ru.pdf?laөen</ref> Коронавирус инфекциясына каршы күрөшүү боюнча республикалык штабдын маалыматына ылайык, 2-ноябрда 436 жаңы инфекция катталды. Мындан тышкары, ушул күндүн ичинде ушул вирус менен беш адам каза болду. Акыркы суткада каза болгондордун үчөө Бишкек шаарынын тургундары.

Ошондой эле Баткен облусунда дээрлик күн сайын адам өлүмү катталып турат. Расмий маалыматтар боюнча, бул аймакта илдетке чалдыккандардын саны 5 552 адамга жеткен. Расмий маалыматтар боюнча, Кыргыз Республикасында пандемия башталгандан бери жалпысынан 59 миң 879 адам коронавирусту жуктуруп алган. Анын ичинен 50 миң 741 жаран айыгып, 1 миң 155 бейтап көз жумган. Бүгүнкү күндө 3 441 адам ооруканаларда, дагы 3941 адам амбулатордук шартта үйүндө дарыланууда.

29 ноябрда 137 жаңы учур аныкталды, 84 калыбына келтирилди жана 1 өлүмгө алып келген натыйжалар.

Бүгүн Бишкек шаарында пневмония вирусунан улам пайда болгон COVID-19 жана пневмония ооруларынын жалпы саны 24 миң 365ти түздү, анын ичинен пневмония – 11 081.

Толугу менен айыккандардын саны 21 017 гана.

Өлгөн - 621 адамды тузду.
----

==Статистикасы==

<div align=center>
{|class="wikitable sortable" align= style="text-align:;"
|-
|colspan=5 style="background:#eee;" |[[файл:Kyrgyzstan, administrative divisions - Nmbrs - colored.svg|center|500px]]
|-
!
! Аймактар || Жугузгандардын саны || Статистикасы 
|-
| bgcolor=#fffdc0 | '''1''' || [[Талас облусу]] || 0 || 0
|-
| bgcolor=#e8f2ad | '''2''' ||  [[Бишкек шаары]] || 282 адам || +10 {{өсүү}} 
|-
| bgcolor=#ffcccc | '''3''' || [[Чүй облусу]] || 143 || +1 {{өсүү}} 
|-
| bgcolor=#e8f2ad | '''4''' || [[Ысык-Көл облусу]] || 12 || +2{{өсүү}} 
|-
| bgcolor=#ffdea9 | '''5''' || [[Жалал-Абад облусу]] || 147 адам || +3 {{өсүү}}
|-
| bgcolor=#fffdc0 |'''6''' || [[Нарын облусу]] || 136 адам ||  +7 {{өсүү}} 
|-
| bgcolor=#ebcef2| '''7''' || [[Баткен облусу]] || 24 адам || +1{{өсүү}} 
|-
| bgcolor=#ffcccc | '''8''' || [[Ош шаары]] || 113 адам || 0{{төмөндөө}} 
|-
| bgcolor=#e8f2ad | '''9''' || [[Ош облусу]] || 180 адам || +2{{өсүү}} 
|}
</div>

{| class="wikitable"
|+Оорунун статистикасы 
!Датсы 
!Жугузгандардын саны 
!Катталган аймак 
!Оорунун келиши 
|-
|18-март 
|3
|[[Сузак району]] 
|{{Өлкө желеги|Сауд Арабиясы}} кичи умра 
|-
|20-март
|3
|[[Ноокат району]] 
|{{Өлкө желеги|Сауд Арабиясы}} кичи умра
|-
|21-март
|8
|[[Баткен району]] <br>[[Сузак району]] 
|{{Өлкө желеги|Сауд Арабиясы}} кичи умра - 7 <br>{{Өлкө желеги|Франция}} - 1
|-
|23-март 
|2
|[[Ноокат району]] 
|{{Өлкө желеги|Сауд Арабиясы}} кичи умра
|-
|24-март
|26
|[[Ош облусу]] <br>[[Жалал-Абад облусу]] 
|{{Өлкө желеги|Сауд Арабиясы}} кичи умра - 14 <br>Контакт аркылуу 12
|-
|25-март
|2
|[[Чүй облусу]] <br>[[Бишкек шаары]] 
|{{Желек|БАЭ}} [[Дубай]] - 1 <br>Контакт аркылуу - 1
|-
|27-марь
|14
|[[Жалал-Абад облусу]] <br>[[Ош облусу]] 
|{{Өлкө желеги|Сауд Арабиясы}} кичи умра - 5 <br>Контакт аркылуу 9
|-
|29-март 
|26
|[[Жалал-Абад облусу|Жалал-Абад]], [[Чүй облусу|Чүй]], [[Нарын облусу|Нарын]], [[Ош облусу|Ош]], [[Бишкек]] 
|{{Желек|БАЭ}} [[Дубай]] — 2 {{Өлкө желеги|Пакистан}} — 1 (калганы белгисиз) 
|-
|30-март 
|10
|[[Жалал-Абад облусу]] 
|Бардыгы контакт аркылуу 
|}
===Каза болгондор===
[[Кыргызстан|Кыргызстанда]] вирус алгачкы жолу катталып, аныкталган соң 16 күн өткөндөн кийин биринчи өлүм катталган. 
* [[3-апрель]] [[2020]] — [[Ош облусу|Ош облусунун]] Ноокат аймактык ооруканасында 61 жаштагы бейтап вирустан каза болуп, алгачкы өлүм катталган. Ал чет өлкөдөн келип, стационардык обсервацияда дарыланып жаткан. Бейтапта дагы башка өрчүп кеткен оорулары бар болгондугу кабарланган. 
* [[4-апрель]] [[2020]] — [[Ош облусу|Ош облусунун]] [[Ноокат району|Ноокат районунда]] 80 жаштагы бир бейтап каза болгон. Ал коронавирусту чет өлкөдөн жуктуруп келип, дарыланып жаткан. Ага бардык тийиштүү чаралар колдонулган. Бирок кокустан анын абалы оорлошуп, жүрөк оорусу кармап каза болгону маалымдалган. 
* [[6-апрель]] [[2020]] — [[Ош облусу|Ош облусунда]] коронавирустун кесепетинен дагы 2 киши каза болгон. Алардын жаш курагы, вирусту кандай шартта жуктуруп алып, кайсы ооруканада дарыланып жатканы тууралуу маалымат берилген эмес.
* [[10-апрель]] [[2020]] — Өлкө боюнча коронавирустан 1 жаран каза болуп, жалпы саны 5ке жеткен. Маркум 87 жашта болгон. Ал Ноокат районундагы оорукананын жандандыруу бөлүмүндө жатканы айтылган.
* [[20-апрель]] [[2020]] — Өлкөдө коронавирустан 2 бейтап каза болгон. Каза болгон бейтаптын бири - [[Чүй облусу|Чүй облусуна]] - аял киши, 70 жашта. Экинчиси [[Ош|Ош шаарынан]] 79 жаштагы эркек киши. Каза болгон жарандардын өнөкөт оорулары дагы болгону маалымдалган.
* [[22-апрель]] [[2020]] — Коронавирус аныкталган 53 жаштагы аял каза болгон. Ал 5-апрелде [[Кемин району|Кемин районундагы]] ооруканадан Республикалык клиникалык инфекциялык ооруканага оор абалда келип түшкөн. Маркумда кант диабети, жогорку тобокелчиликтеги гипертоникалык илдет, жүрөк дарттары бар болгон.
* [[2-май]] [[2020]] — Республикалык клиникалык инфекциялык ооруканасында 2 бейтап каза болгон. Анын бири 1962-жылы туулган №3 үй-бүлөлүк медицина борборунун үй-бүлөлүк дарыгерлер тобунун жетекчиси. Андан вирус аныкталып, [[Бишкек|Бишкектеги]] клиникалык жугуштуу оорулар ооруканасына дарылоо үчүн жаткырылган. 26-апрелде эки тараптуу пневмония жана коронавирус диагнозу коюлган. Ошондой эле анын башка өнөкөт оорулары да болгон. Экинчиси [[1951]]-жылы туулган [[Жалал-Абад]] облусунун тургуну. 28-апрелде [[Екатеринбург|Екатеринбург дан]] Кыргызстанга учуп келип, алгоритмге ылайык, обсервацияга жаткырылган. 29-апрелде коронавирус аныкталганына байланыштуу Бишкектеги клиникалык жугуштуу оорулар ооруканага жаткырылган. 
* [[5-май]] [[2020]] — Республикалык клиникалык инфекциялык ооруканасында дарыланып жаткан 69 жаштагы жаран каза болгон. Маркумга пневмония, үчүнчү даражадагы курч мүнөздөгү дем алуу жетишсиздиги жана баш мээсинде шишик диагнозу коюлган. Мындан тышкары бейтап кант диабетинен жабыркап, инсулин алып жүргөнү айтылган. 
* [[6-май]] [[2020]] — 67 жаштагы аял [[Бишкек]]теги Республикалык клиникалык жугуштуу оорулар оорукана сында каза болгон. Анда эки тараптуу пневмония, полиоргандык жетишсиздик синдрому жана баш мээсинде шишик диагноздолгон. Мындан тышкары бейтап порталдык гипертензиясы менен боордун циррозунан жана эксудативдик плевриттен жабыр тартып келген. 
* [[15-май]] [[2020]] — 84 жаштагы аял Нарын облустук ооруканасында каза болду. Ага пневмония, дем алуунун III даражадагы жетишсиздиги диагноздору коюлган. Анамнезде бөйрөктүн өнөкөт оорусуна операция болгондугу белгилүү болгон. Экинчи бейтап Бишкектеги республикалык клиникалык инфекциялык ооруканасында көз жумган. Ал 55 жаштагы эркек киши. Ага эки тараптуу пневмониянын оор өтүшү, дем алуунун жетишсиздиги, курч кармаган дем алуу дистресс синдрому диагнозу коюлган. Андан тышкары маркумдун өнөкөт гепатохолецистит жана боордун дистрафия оорулары болгон.
* [[24-май]] [[2020]] — Республикалык клиникалык жугуштуу оорулар ооруканасында 70 жашында Жогорку Кеңештин мурдагы төрагасы, коомдук ишмер [[Мукар Чолпонбаев]] коронавирус инфекциясынан кайтыш болгон.
* [[25-май]] [[2020]] — Жайыл аймактык ооруканасынын инфекциялык бөлүмүндө 67 жаштагы эркек киши каза болгон. 
* [[2-июнь]] [[2020]] — [[Нарын облусу|Нарын]] облустук ооруканасында 79 жаштагы аял киши каза болгон. Ал 13-майдан бери облустук ооруканада дарыланып жаткан,29-майда жандандыруу бөлүмүнө которулган, ал оор түрдө ооруну өткөрүп, дем алууда кыйналып жаткан. Буга чейин инсульт болгон, кант диабети жана башка оорулары бар болгону кабарлаган)<ref>{{cite web|url=https://m.sputnik.kg/society/20200602/1048525352/koronavirustan-dagy-bir-adam-koz-zhumdu.html|title= Нарында коронавирус аныкталган бир аял көз жумду| work=Sputnik.kg | accessdate=02.06.2020}}</ref> 

* {{Өлкө желеги|Пакистан}} — Ошондой эле [[Пакистан]]да жүргөн 72 жаштагы Кыргызстандын жаранынан вирус аныкталып, ал 9-апрелде каза болгонун Тышкы иштер министрлиги ырастаган. Ал эми республикалык штабдан Кыргыз жараны карантинде жатканын, ал жүрөк оорусунан каза болгонун кабарлаган. Маркумдун коронавируска тапшырган экинчи тестинин жыйынтыгы күтүлүп жаткан. Анын башка өнөкөт илдеттери дагы болгонун билдиришкен.

* {{Өлкө желеги|Орусия}} — [[Орусия|Орусияда]] [[Жалал-Абад облусу|Жалал-Абад облусундагы]] [[Ала-Бука району|Ала-Бука районунун]] [[Ала-Бука, Ала-Бука району|Ала-Бука]] айылынын 50 жаштагы тургуну коронавирустан каза болуп, анын сөөгү 10-майда Талас аркылуу алып келинген.

* {{Өлкө желеги|Индия}} — [[Индия|Индияда]] жүргөн Кыргыз жарандарынын бири коронавируска кабылып, илдеттен каза болгон.

==Аракеттер ==
* Өлкөдө [[18-март]]та коронавирус аныкталып, [[22-март]]тан тарта республиканын бардык аймактарына 1 айга өзгөчө кырдаал жарыяланган. Өзгөчө кырдаалдын мөөнөтү коронавирустун жайылышына байланыштуу узартылган. 
* Коронавирус эпидемиясынын жайылышын токтотуу үчүн [[25-март]]тан 15-апрелге чейин [[Бишкек]], [[Ош]] жана [[Жалал-Абад]] шаарларына, [[Сузак]], [[Ноокат]] жана [[Кара-Суу]] райондоруна өзгөчө абал режими киргизилген. 15-апрелде өзгөчө абалдын мөөнөтү 30-апрелге чейин узартылып, Нарын шаарынын жана [[Ат-Башы району]]нун аймагында дагы өзгөчө абал киргизилген. 28-апрелде Бишкек, Ош, Жалал-Абад шаарларынын жана [[Нарын облусу]]нун [[Ат-Башы, Ат-Башы району|Ат-Башы]] районунун аймактарында өзгөчө абал 10-майды кошуп эсептеген мезгилге чейин узартылган. Ал эми Ош облусунун Ноокат, [[Кара-Суу]] райондорунда, Жалал-Абад облусунун Сузак районунда, Нарын шаарында 30-апрелде өзгөчө абал режими токтотулган.
* Айрым аймактарга киргизилген өзгөчө абал режими [[10-май]] күнү саат 24:00дө аяктап, коменданттык саат жокко чыгарылган.

==Эскермелер ==
{{Эскертмелер}}

==Шилтемелер ==

[[Категория:Медицина]]
[[Категория:Биология]]
[[Категория:Вирусология]]
Бул баракта колдонулуучу калыптар:
«Кыргызстандагы COVID-19 пандемиясы‎» барагына кайтуу.
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Кыргызстандагы_COVID-19_пандемиясы" булагынан алынды