ئەمپیریزم

ئەمپیریزم (ژ زمانێ یەونانی εμπειρισμός، ەمپەرسمóس،ئا نگۆ جەرباندنگەری، رێبازا جەرباندنێ) یەک ژئا نگاشتئا ن دبستانێن فیلۆزۆفی، دەروونیناسیئوو دیسیپلینێن زانستیێ یە.

بنگەها ڤێ کەڤنەشۆپیێ، د وارێ زانستیێ دە، ب هەستێن مرۆڤ باوەریانینئە .ئە مپیریزم ل دژی تەۆریا راسیۆنالیزم (راستیپارێزی)ئە . گۆری راسیۆنالیستان زانینێن مرۆڤ ژ هشمەندیا مرۆڤ تێ. لێ ب یائە مپیریستان زانینێن مرۆڤ ژ هەستان تێنئوو ب وان دیار دبن.ئە و زانینئوو ئا گاهیێن کۆ مرۆڤ ب هەستێن خوە وەردگرن ژی، گۆری تەجربەیێن مرۆڤ تایبەتیئوو ناڤەرۆکا خوە دادگرن.

فیلۆزۆفێنئە مپیریست د ناڤبەرا خوە دە وەکئە مپیریستێن ماتەریالیستئوو ئە مپیریستێنئی دەالیست ب رەف دبن.

• ژۆهن لۆجکەئە مپیریستەکی ماتەریالیستئێ ترادیسیۆنائە مپیریزم سیستەماتیزە کربوو بوو. وی ل هەمبەرێ راسیۆنالیستێ ناڤدار رەنé دەسجارتەس رامانا خوە دابوون زانین. گۆری لۆجکە زێهنا مرۆڤ نۆلا کاخزەکێ ڤالا (تابوولا راسا) بوو کو، ب هێسانی ل دهاتە نڤساندن.

• گەۆرگە بەرکەلەیئوو داڤد حومە دو دامەزرێنەرێنئە مپیریزمائی دەالیست بوون. گۆری لۆجکە ب تەنێ هەستێن ژ جیهانا راستەگین دهاتن، راست بوون. ب یا بەرکەلەیئوو حومە، بتەنێ هەست راست بوون. دیسا گۆری وان، جیهانەکە بێهەست بێواتە بوو.

• ئەرنست لااس
• بەرتراند روسسەلل
• فرانجس باجۆن (باڤێ جەرباندنێ بوو)
• باس ڤان فرااسسەن
• تهۆماس حۆببەس
• داڤد حومە

• ئەزموونگەری ^{گرێدانائا رشیڤێ 2016-03-14 ل سەر وایباجک ماجهنە}