5 ಎಸ್ ತಂತ್ರಗಳು
5S ಎನ್ನುವುದು ಕೆಲಸದ ಜಾಗವನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ವಿಧಾನ. seiri, seiton, seiso, seiketsu, ಮತ್ತು shitsuke ಎಂಬ ಜಪಾನಿ ಭಾಷೆಯ ಐದು ಪದಗಳನ್ನು S ಅಕ್ಷರದಿಂದ ಶುರುವಾಗುವ ಐದು ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಪದಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.[೧] ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಹಾಗೂ ಸಮರ್ಥ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲಸದ ಜಾಗವನ್ನು ಹೇಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಪಟ್ಟಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಕೆಲಸದ ಜಾಗವನ್ನು ಮತ್ತು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.[೨] ಈ ಶಿಷ್ಟೀಕರಣದ (standardization) ಬಗ್ಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಇದು ತೀರ್ಮಾನಗೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಇದು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ನಡುವೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಹಾಗೂ ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬುದರ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತದೆ.
5S
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮೂಲ ಜಪಾನಿ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಇಂಗ್ಲೀಷಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ 5S ಪದಗಳು ಹೀಗಿವೆ. "sort", "straighten", "shine", "standardise", and "sustain". ಬೇರೆ ಅನುವಾದಗಳೂ ಸಾಧ್ಯ ಇದೆ.
Seiri
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]整理 (Sort)
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ವಸ್ತುಗಳನ್ನು (ಸರಿಯಾಗಿ) ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು.
- ಬೇಡದಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡುವುದು.
- ತಡೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುವುದು.
- ಅನಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಆಗುವ ತೊಂದರೆಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು.
- ಅನಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳ ಶೇಖರಣೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವುದು.
- ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬೆಲೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು.
- ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು.
- ಅನಗತ್ಯವಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕೆಲಸದ ಜಾಗದಿಂದ ವಿಂಗಡಿಸುವುದು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದು.
- ನಿಯತವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಸಲು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕರ ಅಗತ್ಯ.
- ಕೆಲಸದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಅನಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹಾಕದಿರುವುದು ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಅನಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹಾಕಲು ಒಂದು ಕೆಂಪುಗುರುತಿನ ಜಾಗವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
- ನಿರುಪಯುಕ್ತ ವಸ್ತುಗಳ ನಿವಾರಣೆ.
Seiton
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]整頓 (Set)
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- "set in order", "straighten", ಅಥವಾ "streamline" ಎಂದೂ ಇದನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಬಹುದು.
- ಬಳಕೆಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಎಟುಕುವಂತೆ ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
- ಸಮಯ ಪೋಲಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವುದು.
- ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಮತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸುಲಭ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
- ಮೊದಲು ಬಂದದ್ದಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ ಎಂಬುದರ ಪಾಲನೆ (first-come-first-served).
- ಕೆಲಸದ ಹರಿವನ್ನು (Workflow) ಸರಾಗ ಮತ್ತು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುವುದು.
- ಈ ಮೇಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ನಿಯತವಾಗಿ ಮಾಡುವುದು.
Seiso
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]清掃 (Shine)
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- "sweep", "sanitize", ಅಥವಾ "scrub" ಎಂದೂ ಇದನ್ನು ಭಾಷಾಂತರಿಸಬಹುದು.
- ಕೆಲಸದ ಜಾಗವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
- ಯಂತ್ರ ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳ ಹದಗೆಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವುದು.
- ಕೆಲಸದ ಜಾಗವನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸುಲಭವಾಗುವಂತೆ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
- ಕೆಲಸದ ಜಾಗವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
- ಏನಾದರೂ ಸಮಸ್ಯೆ ಇದ್ದಲ್ಲಿ ಆ ಜಾಗದ ಪರಿಚಯ ಇಲ್ಲದಿರುವ ಯಾರಾದರೂ ಐವತ್ತು ಅಡಿ ಒಳಗಿನಲ್ಲಿ ಐದೇ ಸೆಕೆಂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವಂತೆ ಇರುವುದು.
Seiketsu
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]清潔 (Standardize)
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಕೆಲಸದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಕೆಲಸದ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಶಿಷ್ಟೀಕರಣಗೊಳಿಸುವುದು (Standardize)
- ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಮನೆವಾರ್ತೆ(housekeeping) ಹಾಗೂ ಕೆಲಸದ ಜಾಗದ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ನಿರ್ವಹಣೆ.
- ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮತ್ತು ಶಿಷ್ಟೀಯತೆಯ ಪ್ರಕಾರ ನಿರ್ವಹಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ.
- ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸರಿಯಾದ ಜಾಗದಲ್ಲಿಡುವುದು.
- ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲೂ ಶಿಷ್ಟತೆಯ (standard) ಪಾಲನೆ.
Shitsuke
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]躾 (Sustain)
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಕೆಲಸದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು (working order).
- ಇದಕ್ಕೆ "do without being told" (ಹೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳದೇ ಮಾಡುವುದು) ಎಂಬ ಅರ್ಥ ಬರುತ್ತದೆ.
- ನಿಯತವಾದ ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧನೆ (regular audits).
- ತರಬೇತಿ ಹಾಗೂ ಶಿಸ್ತುಗಾರಿಕೆ
ಹೆಚ್ಚುವರಿ 5S
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]safety, security, satisfaction ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನೂ (ಅಂಶಗಳನ್ನೂ) ಸಹ ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ 5S ಗಣದಲ್ಲಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಪಷ್���ತೆಗೆ ಸಹಾಯಕಾರಿ.
Safety
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "Safety" (ಸುರಕ್ಷತೆ) ಅಂಶ ಸೇರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.[೩] ಈ ಅಂಶವನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕವಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಎಂಬುದು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿದೆ.
Security
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]"Security" (ಭದ್ರತೆ) ಅಂಶವನ್ನೂ ಕೂಡ ಸೇರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು]
5S ಮೂಲ/ಹುಟ್ಟು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]5S ಜಪಾನ್ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡಿತು ಹಾಗೂ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸಹಾಯವಾದ ಒಂದು ತಂತ್ರವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. Just in Time ಉತ್ಪಾದನೆ[೪] 5S ತಂತ್ರವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಅನ್ವಯಿಸಲು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ವಿಧಾನಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡಿವೆ. ಒಂದು Osadaರಿಂದ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಹಾಗೂ ಮತ್ತೊಂದು Hirano ಅವರಿಂದ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು.[೫][೬]
5S ಅನ್ವಯಿಸುವ ವಿಧಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]5S ಹಲವಾರು ವಿಧದ ಕಾರ್ಯರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಉತ್ಪಾದನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಇದು ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.[೨] 5S ತಂತ್ರದ ಮೂಲ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಇದು knowledge-economy ಕೆಲಸಕ್ಕೆ, ಮಾಹಿತಿ, ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಥವಾ ಮೀಡಿಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ.[೭] 5S ತಂತ್ರವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಬಳಸುತ್ತಿರುವ ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳೆಂದರೆ Infineon Technologies ಮತ್ತು Nonin Medical.[೮]
ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]Seiri
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಕನ್ನಡ ಲೇಖನಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "What Is 5S? - Sort, Set In Order, Shine, Standardize, Sustain".
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ "5S Comprehensive Education and Resource Center".
- ↑ "Lean and Environment Training Modules" (PDF). United States Government, Green Supply Network. Archived from the original (PDF) on 16 ಜನವರಿ 2014. Retrieved 12 July 2012.
- ↑ Womack, James; Jones, Daniel; Roos, Daniel (1991). Machine That Changed The World. Productivity Press. ISBN 978-1-84737-055-6.
- ↑ Hirano, Hiroyuki (1995). 5 Pillars of the Visual Workplace. Cambridge, MA: Productivity Press. ISBN 978-1-56327-047-5.
- ↑ Osada, Takashi (1995). The 5S’s: Five keys to a Total Quality Environment. US: Asian Productivity Organization. ISBN 9283311167.
- ↑ "CEITON – Profile".
- ↑ "Manufacturing Storage Case Studies | Lista". www.listaintl.com. Retrieved 2015-09-27.
ಹೊರಕೊಂಡಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- 5S ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ Archived 2017-02-01 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಇಜ್ಞಾನ.ಕಾಂ