Пернетақта бетінің кодын көру

Бұл бетті өңдеуге рұқсатыңыз жоқ. Келесі себеппен:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 13:48, 2024 ж. шілденің 2
Expiry of block: 13:48, 2025 ж. шілденің 2

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Бұл беттің кодын көріп, көшіре аласыз.

[[Сурет:Keyboard KAZ.png|350 px|thumb|Қазақ [[пернетақта жаймасы]] ([[Ё (кирил)|Ё]] әрпі әдетте орыс жаймасына көшіп теріледі)]]
'''Пернетақта''' — компьютерге [[ақпарат]] енгізу және оның жұмысын басқаруға арналған арнайы құрылғы. Әзірге [[компьютер]]ге адамның дауысын таныту міндеті жеткілікті дәрежеде орындалған жоқ, сондықтан пернетақта – пайдаланылушылардың компьютерге әріптік – сандық ақпаратты енгізудің негізгі тәсілі болып келеді.

Қазіргі таңда кеңінен тараған Windows-қа лайықталған пернетақта 104 пернеден (клавиштен) тұрады, оның екеуі – Windows терезелері бейнеленген пернелер. Пернетақтаның әр бір пернесі оймақтай (механикалық немесе мембраналық) ажыратып – қосқышқа арналған қақпақ болып табылады.

Пернетақтадағы шағын микропроцессор осы ажыратып – қосқыштардың қалып күйін қадағалап отырып, әр бір перне басылып, қайта жіберілген кезде компьютерге сәйкес хабарды (үзуді) жөнелтеді, ал компьютердің (амалдық жүйенің) бағдарламасы бұл хабарларды өңдейді.

Пернетақта 4 бөлікке бөлінген : әріптік сандық бөлік; жүгіргіні басқару және мәтіндік түзету пернелері ; жетелік пернелер; сандық бөлік. <ref>{{cite book | title=Қазақстан Республикасында ақпараттық теңсіздікті төмендету бағдарламасы бойынша халықты компьютерлік сауаттылыққа оқыту жөніндегі оқу-әдістемелік құрал 2007ж.}}</ref>

'''Пернетақта''' ('''Клавиатура'''; ''keyboard'') — 1) [[компьютер]]ге [[мәліметтер]] мен командаларды енгізуге арналған құрылғы. Ол [[перне]]лерден тұрады, оның көмегімен сандық және [[мәтіндік ақпарат]]тарды немесе түрлі командаларды енгізуге болады. Пернені басқанда, осыған сәйкес жазылған символ немесе басқа амал орындалады. Қазіргі кезде көптеген компьютердің пернетақталары 101 пернеден, бірнеше жарық индикатордан тұрады. Олар перненің жұмыс режімдері туралы хабар беріп отырады. Пернетақтада мыналар бар: а) жазба машиналарының стандартты цифлары бар пернелер, латын және орыс әріптері мен тыныс белгілері; ә) кішкене цифрлық пернетақта; б) редакциялайтын пернелер; в) меңзерді басқару пернесі; г) қызметтік пернелер; ғ) арнаулы пернелер. Әріптік-цифрлық пернелер негізінде операциялық жүйелердің командалары мен мәтіндерін енгізу үшін пайдаланылады. Кіші цифрлық пернетақталар негізгі пернетақталардағы цифрларды қайталайды және ол сандық мәліметтерді енгізу үшін ыңғайлы. Редакциялайтын пернелер мен меңзерді басқару пернелері [[экран]]ға шыққан ақпараттармен жұмыс істеу үшін пайдаланылады. Қызметтік пернелер есептеу жүйесінің түрлі міндеттерін немесе жеке программаларды басқаруға арналған. Арнаулы пернелер компьютерлерді басқару және пернетақта режімдерін орындау үшін қажет; 2) түрлі операцияларды басқару және мәліметтерді енгізу мен редакциялауға пайдаланылатын белгілі бір тәртіппен орналасқан пернелер жиынтығы. Компьютердің пернетақтасы — үлгіқалыпты қосқыш орны бар және жүйелік тақшамен байланысқан тізбекті интерфейсі бар біркелкіленген құрылғы. Оларда 83 (84), 101 (102), 104 (105) немесе 122 перне болады.

== Пернелердің түрлері ==
Пернетақта пернелері атқаратын қызметіне  қатысты келесідей топтарға бөлінеді:
* Енгізу пернелері ([[Әріптік-цифрлық пернетақта|әріптік-цифрлық]]) — мұнда  қарапайым баспа машинасында болатын пернелер жинақталады, яғни  әріптік, сандық және символдық пернелер.
* Басқару пернелері — бұл пернелер жеке түрінде  немесе  басқа пернелермен бірге басыла отырып нақты әрекеттерді орындайды. Көбінесе [[Ctrl|CTRL]], [[Alt (перне)|ALT]], [[Windows (перне)|Windows]] белгісі бар перне және [[Esc (перне)|ESC]] қолданылады.
* [[Функционал перне]]лер — арнайы тапсырмаларды орындау үшін қолданылады. Олар F1, F2, F3 және ары қарай F12 дейінгі пернелер тізбегінен тұрады. Түрлі бағдарламаларға қатысты бұл пернелердің қызметтері әр түрлі болып келеді.
* [[Курсор басқару пернелері]] — бұл пернелер құжаттарда, веб-беттерде және мәтін түзетуде орын ауыстыру үшін қолданылады. Оларға бағыттауыш пернелер, сондай-ақ, HOME, END, PAGE UP, PAGE DOWN пернелері жатады.
* [[Сандық бөлік]] — бұл пернетақта сандарды тез енгізу үшін  өте ыңғайлы. Ондағы пернелер қарапайым калькулятор немесе есептеу машинасына  сәйкес   топталып жинақталған.

Үш негізгі қосымша пернелер:
* PRTSCN (немесе PRINT SCREEN) – экран бетін суретке түсіріп, оны компьютер жадысындағы [[алмасу буфері]]не көшіреді. Оны [[Microsoft Paint]] немесе басқа бағдарламаға сурет ретінде қойып (CTRL+V), сол бағдарлама арқылы баспаға беруге болады.
* SCRLK (немесе [[Scroll Lock|SCROLL LOCK]]) – бұл пернені басу  көптеген бағдарламаларға әсер етпейді. Бірақ кейбір бағдарламаларда  оны басу бағыттауыш пернелердің, PAGE UP және PAGE DOWN  әрекетін өзгертеді; бұл пернелерді басу белгіленген фрагмент немесе курсор қалпын өзгертпестен құжатты  айналдыру мүмкіндігін береді.  Пернетақтада бұл перненің  қосып/өшірілуі түстік индикатормен көрсетіледі.
* PAUSE/BREAK – бұл перне көп қолдана бермейді. Кейбір ескі бағдарламаларда  бұл пернені басу  бағдарламаны тоқтатады немесе  CTRL –мен бірге басу  оның орындалуын тоқтатады.
* Электронды - Компьютер бетінен ақпарат енгізіге мүмкіндік беретін цифрланған пернетақта түрі

==Тағы қараңыз==
* [[Жылдам пернелер]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Компьютер пернетақтасы}}
{{Компьютер компоненттері}}

[[Санат:Пернетақта]]

Бұл бетте қолданылған үлгілер:

Үлгі:Cite book (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Tnavbar (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Tnavbar-header (өңдеу)
Үлгі:Дереккөздер (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Компьютер компоненттері (өңдеу)
Үлгі:Компьютер пернетақтасы (өңдеу)
Үлгі:Кітап (өңдеу)
Үлгі:Навигациялық кесте (кодын көру) (қорғалған)
Module:Arguments (кодын көру) (қорғалған)
Module:Navbox (кодын көру) (қорғалған)

Пернетақта бетіне қайту.

«https://kk.wikipedia.org/wiki/Пернетақта» бетінен алынған