Еуроаймақ бетінің кодын көру

Бұл бетті өңдеуге рұқсатыңыз жоқ. Келесі себеппен:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 13:48, 2024 ж. шілденің 2
Expiry of block: 13:48, 2025 ж. шілденің 2
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Бұл беттің кодын көріп, көшіре аласыз.
{{Еуроаймаққа қосылу картасы}}

'''Еуроаймақ'''&nbsp;— [[Еуропа одағы]] шеңберіндегі жұмыс істейтін елдерде енгізілген [[экономикалық одақ|экономикалық]] және [[валюталық одақ]] (ЭВО), ағылш.&nbsp;— Economic and Monetary Union (EMU). Қазіргі уақытта Еуропа Одағының ресми түрде валютасы [[еуро]] болып табылатын 19 елін біріктіреді.

ЭВО (EMU) 1999 жылғы 1 қаңтардан, қолма-қол емес айырбас үшін бірыңғай еуропалық валюта, еуро енгізілген кезде, жұмыс істей бастады. Еуропа Одағы бірінші және әлі күнге дейін әлемдегі жалғыз (еркін сауда аймағы, кеден одағы мен бірыңғай нарықтан кейін) экономикалық интеграцияның төртінші кезеңіне өткен бірлестік.

Барлық еуроаймақ елдері еуроның таралым деңгейінің сомасы мен негізгі пайыздық мөлшерлеме бойынша шешімдердң, соның ішінде ақша-кредит саясаты саласындағы, барлық өкілеттіктерді [[Еуропа Орталық Банкі]] өткізеді.

== Мүшелер ==
[[Еуро]] валютасы [[1999 жыл]]ы ЕО экономикалық және валюталық одақ елдеріне параллель валюта ретінде қолма-қол ақшасыз айырбастау валютасы ретінде енгізілді. 1999 жылы 1 қаңтарда [[Еуро одақ]]тың 15 елінің 11-і, [[Маастрихт критерийлері]]н және қолма-қол ақшасыз  айырбас қызметін қанағаттандырды және еуро ресми қолданылуы еуро аймағын қалыптастырды. [[Грекия]] [[2000 жыл]]ы осы критерийлерге сәйкес болды және [[2001 жыл]]ы [[1 қаңтар]]да қабылданды. Нақты ақшалардың тiзбесi және [[банкнот]]лар [[2002 жыл]]ы 1 қаңтарда айналымға енгізілді. [[Словения]] [[2006 жыл]]ы талаптарға сай бола бастады және 1 қаңтардан еуро аймағына енгізілді. [[2007 жыл]]ы [[Кипр]] және [[Мальта]] бекіту рәсімін өтті және [[2008 жыл]]ы 1 қаңтардан еуро аймағына қосылды. 2009 жылы 1 қаңтардан [[Словакия]], 2009 жылы 1 қаңтардан [[Эстония]], 2014 жылғы 1 қаңтардан [[Латвия]], 2015 жылғы 1 қаңтардан, [[Литва]] Еуроаймаққа қосылды. Қазіргі уақытта, ол 19-ға мүше мемлекеттерде 325 миллионнан астам тұрғын тұрады.

{{Еуроодақ|align=right|size=540px}}

{| class="wikitable sortable"
! Ел
! Қабылдады
! Халық саны
! class="unsortable"| Қоспағанда
|-
| {{Байрақ|Аустрия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|8420010}}
|
|-
| {{Байрақ|Бельгия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|10444268}}
|
|-
| {{Байрақ|Германия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|80780000}}
|
|-
| {{Байрақ|Грекия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|2001|1|1}}
| align="right" | {{Nts|10772967}}
|
|-
| {{Байрақ|Ирландия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|4593100}}
|
|-
| {{Байрақ|Испания}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|47370542}}
|
|-
| {{Байрақ|Италия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|61482297}}
|<small>[[Сурет:Flag of Campione d'Italia.svg|border|22px]] [[Кампионе-д’Италия]]
|-
| {{Байрақ|Кипр}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|2008|1|1}}
| align="right" | {{Nts|1142575}}
|<small>[[Солтүстік Кипр Түрік Республикасы]]<ref>Өзін өзі жариялаған [[Солтүстік Кипр Түрік Республикасы]] ЕОпен танылмаған және формальды түрде [[жаңа түрік лира]]сын қолданады, және еурода кеңінен пайдаланылады.</ref>
|-
| {{Байрақ|Латвия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|2014|1|1}}
| align="right" | {{Nts|1989500}}
|
|-
| {{Байрақ|Литва}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|2015|1|1}}
|align="right"| {{Nts|2925164}}
|
|-
| {{Байрақ|Люксембург}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|549680}}
|
|-
| {{Байрақ|Мальта}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|2008|1|1}}
| align="right" | {{Nts|452515}}
|
|-
| {{Байрақ|Нидерланд}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|16801000 }}
| <small>{{ABW}}<br />{{Байрақ|Кюрасао}}<br />{{Байрақ|Синт-Мартен}}<br />{{Flagicon|Netherlands}} [[Кариб Нидерландысы]]</small>
|-
| {{Байрақ|Португалия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|10799270}}
|
|-
| {{Байрақ|Словакия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|2009|1|1}}
| align="right" | {{Nts|5400536}}
|
|-
| {{Байрақ|Словения}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|2007|1|1}}
| align="right" | {{Nts|2058821}}
|
|-
| {{Байрақ|Финляндия}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts| 5450614}}
|
|-
| {{Байрақ|Франция}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|1999|1|1}}
| align="right" | {{Nts|63460000 }}
| <small>{{NCL}}<br />{{PYF}} <br />{{WLF}}</small>
|-
| {{Байрақ|Эстония}}
|align="center"| {{dts|format=dmy|2011|1|1}}
| align="right" | {{Nts|1286540}}
|
|-class="sortbottom"
|colspan=2| {{Байрақ|European_Union}}:'''Еуроаймақ'''
| align="right" | 328 639 301
|
|}

[[Сурет:Euro outside.svg|thumb|350px|{{legend|#cccccc|Еуроаймақ елдері}}
{{legend|#80afff|Елдер - [[ERM II]] мүшелері}}
{{legend|#000080|Валютасы еуроға тіркелген ЕО елдері}}
{{legend|#a34c00|Еркін айырбасталатын валюталар бар ЕО елдері}}
{{legend|#ffc99d|Еркін айырбасталатын валюталар бар ЕО-ға кірмейтін елдер}}
{{legend|#FF0000|Еуроны қолданатын ЕО-ға кірмейтін елдер}}
{{legend|#a8dcc0|Валютасы еуроға тіркелген ЕО-ға кірмейтін елдер}}]]

=== Кеңейтілу ықтималдылығы ===
Еуроны қолданбайтын Еуропалық Одақ елдері:
* {{Байрақ|Болгария}}
* {{Байрақ|Ұлыбритания}}
* {{Байрақ|Венгрия}}
* {{Байрақ|Дания}}
* {{Байрақ|Польша}}
* {{Байрақ|Румыния}} 
* {{Байрақ|Хорватия}}
* {{Байрақ|Чехия}}
* {{Байрақ|Швеция}}

Дания және Ұлыбритания ағымдағы [[Маастрихт шарты]]нда арнайы жеңілдік алды. Бұл мәселені шешу екі елдің үкіметі шешпейінше мүмкін емес, Парламент немесе референдумда дауыс беру арқылы шешілуі тиіс: олардың Еуроаймаққа міндетті қосылуы қажет етілмейді.

2011 жылы дат премьер-министрі [[Ларс Лекке Расмуссен]] еуро аймағына өту үшін референдум мәселесін көтерді және елдің жазбасындағы<ref>{{cite web|url=http://news.euro-coins.info/2011/03/5888/|title=Данияда тағы да еуроға ауысу мәселесін көтерді |date=2011-03-04 |accessdate=2012-06-01 |publisher=Euro-Coins.News |archiveurl=http://www.webcitation.org/68i2Rikn1 |archivedate=2012-06-26}}</ref>. Алайда бұл оқиға орын алмады және жаңа үкімет осындай референдум өткізуге ниеті жоқ<ref>{{cite web|url=http://www.europeanvoice.com/article/2011/october/denmark-scraps-border-control-plans/72315.aspx |title=Denmark scraps border-control plans |date=2011-10-13 |accessdate=2012-06-01 |language=en |publisher=European Voice |archiveurl=http://www.webcitation.org/68i2TTvpa |archivedate=2012-06-26}}</ref>.

23 қазанда 2011 жылғы Ұлыбритания премьер-Министрі [[Дэвид Кэмерон]] Еуроаймақта енуге Ұлыбритания позициясы өзгеріссіз қалатынын, еуроға көшу мүмкін емес екенін растады<ref>[http://news.mail.ru/politics/7142306/ Ұлыбритания не перейдет на еуро, заявил Кэмерон&nbsp;— Новости Политики. Новости@Mail.ru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120111111228/http://news.mail.ru/politics/7142306/ |date=2012-01-11 }} {{ref-ru}}</ref>.

Швеция шын мәнінде мемлекеттік еуроаймаққа кіруге міндетті, бірақ ел үкіметі Маастрихт критерийлері анықталған сәйкессіздіктерді жою үшін және жауап беру үшін жұмыс жасамауға мүмкіндік беретін құқықтық тетігін қолдануға рұқсат берген. Себебі еуро аймағына кіруге швед қоғамы қарсы болып отыр, оның нәтижелері елде өткізілген референдум көрсеткен, Коммиссия осы жолы шыдамдылық танытып отыр. Алайда комиссия Еуроодақтың болашақ мүшелерінен осындай жағдайдың екінші рет қайталануын көтермейтінін мәлімдеді.

== ЕО сыртында қолданылуы  ==
=== Келісім бойынша ===
{| class="wikitable" align="left" style="margin-right:1em"
! Ел
! Қабылдады
! Келісім
! Халық саны
|-
| {{Байрақ|Ватикан}}
|align="center"| 1 қаңтар 1999
|align="center"| 31 желтоқсан 1998
|align="right"| 800
|-
| {{Байрақ|Монако}}
|align="center"| 1 қаңтар 1999
|align="center"| 31 желтоқсан 1998
|align="right"| 32 671
|-
| {{Байрақ|Сан-Марино}}
|align="center"| 1 қаңтар 1999
|align="center"| 31 желтоқсан 1998
|align="right"| 29 615
|-
| {{Байрақ|Сен-Пьер және Микелон}}
|align="center"| 1 қаңтар 1999
|align="center"| 31 желтоқсан 1998
|align="right"| 6 125
|-
| {{Байрақ|Майотта}}
|align="center"| 1 қаңтар 1999
|align="center"| 31 желтоқсан 1998
|align="right"| 186 452
|-
| {{Байрақ|Андорра}}
|align="center"| 1 қаңтар 1999
| 1 сәуір 2012
|align="right"| 82 000
|}
<!-- Это чтобы изображение не наползало-->{{-}}

=== Еш келісімсізшартсыз ===
{| class="wikitable" align="left" style="margin-right:1em"
! Ел/Аумағы
! Қабылданды
! Келісім
! Халық саны
|-
| {{Байрақ|Косово}}
|align="center"| 1 қаңтар 1999
| Членство
|align="right"| 2 200 000
|-
| {{Байрақ|Черногория}}
|align="center"| 1 қаңтар 1999
| Членство
|align="right"| 684 736
|-
| {{Байрақ|Ұлыбритания}} [[Акротири мен Декелия]]
|align="center"| 1 қаңтар 2008
| Отсутствует
|align="right"| 14 500
|-
|}
<!-- Это чтобы изображение не наползало-->{{-}}

=== Айырбас валютасы ретінде қолдану ===
1998 жылы [[Куба]] Еуро Халықаралық саудада ресми валюта ретінде [[АҚШ доллары|американ долларын]] ауыстырады деп мәлімдеді<ref>{{cite news | title= Cuba to adopt Euro in foreign trade | url= http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/210441.stm | publisher= BBC News | date=08.11.1998 | accessdate=02.01.2008 }}</ref>. [[2002 жыл]]дың 1 желтоқсанында [[Солтүстік Корея]] да осылай жасады. Сондай-ақ [[Сирия]], 2006 жылы бұнымен келісетінін ресми жариялады<ref>{{cite news | title= US row leads Syria to snub dollar | url= http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/4713622.stm | publisher= BBC News | date=14.02.2006 | accessdate=02.01.2008 }}</ref>.

2003 жылғы Ирак шапқыншылығынан бұрын Ирак Президенті [[Саддам Хусейн]] АҚШ долларының орнына [[мұнай]] саласында Ирак есептеулерді еуроға аударады деп мәлімдеді, ол кезде Ирак мұнайын негізгі сатып алушылар Америка Құрама Штаттарынан гөрі, ЕО, [[Үндістан]] және [[Қытай]] бастап тұрған болатын.

== ЕО елдеріне жатпайтын, бірақ еуроға тіркелген елдер ==

== Еуроны қолданушы халық саны ==
{| class="wikitable"
|-
! Санат
! Халық саны
! Елдер және аумақтар
|-
| Ресми мүшелер || 328 миллион || Аустрия, Бельгия, Кипр, Финляндия, Франция, Германия, Грекия, Ирландия, Италия, Латвия, Литва, Люксембург, Мальта, Нидерланд, Португалия, Словения, Испания, Словакия, Эстония
|-
| Еуроны пайдаланатын басқа еуропалық мемлекеттер және аумақтар || 3 миллион || Акротири мен Декелия, Андорра, Косово, Черногория, Монако, Сан Марино, Ватикан
|-
| Еуроны пайдаланатын еуропалық емес және Еуроодаққа мүше емес мемлекеттер || 207 мың || Клипертон аралы, Оңтүстік француз және антарктикалық жерлері, Майотта, Сен-Пьер және Микелон
|-
| Валютасы еуроға (немесе тар шектесетін) тіркелген ЕО елдері || 13 миллион|| Болгария, Дания
|-
| Валютасы еуроға тіркелген пайдаланатын басқа еуропалық мемлекеттер және аумақтар || 4 миллион || Босния және Герцеговина
|-
| [[КФА франкі|КФА франктерін]] пайдаланатын Африка мемлекеттері және аумақтары || 110 миллион || Бенин, Буркина Фасо, Камерун, Оңтүстік Африка Республикасы, Чад Республикасы, Кот-д’Ивуар, Экватор Гвинеясы, Габон, Гвинея-Бисау, Мали, Нигер, Конго Республикасы,  Сенегал, Того
|-
| [[Француз тынықмұхит франкы]]н пайдаланатын Тынық мұхиты халықтары || 0,5 миллион || Француз Полинезиясы, Жаңа Каледония, Уоллис және Футуна аралдары
|-
| Валютасы еуроға тіркелген пайдаланатын басқа мемлекеттер және аумақтар || 35 миллион || Кабо-Верде, Комор аралдары, Марокко
|-
| '''Барлығы''' || 500 миллион || 44 мемлекет және 5 аумақ.
|}

== Экономикасы ==
Еуроаймақты басқа елдердің экономикасымен салыстыру, 2006 жылғы деректер<ref>[http://www.eurodesigncontest.eu/emu.cfm?lang=en What is EMU?]</ref>
{| class="wikitable sortable"
! Блок/Ел
! Халық саны <small>(млн.)</small>
! ІЖӨ <small>негізгі (трлн. € валютаның [[сатып алу қабілеті]]нің туралы есеп)</small>
! Әлемдік [[ІЖӨ]] үлесі <small>(% [[Сатып алу қабілетінің паритеті|Сатып алу қабілеті]])</small>
! Экспорт* <small>(өнімдер және қызметтер, % ІЖӨ)</small>
! Импорт* <small>(өнімдер және қызметтер, % ІЖӨ)</small>
|-
| Еуроаймақ
| 317
| 8,4
| 14,6
| 21,7
| 20,9
|-
| Еуроодақ (28)
| 494
| 11,9
| 21,0
| 14,3
| 15,0
|-
| АҚШ
| 300
| 11,2
| 19,7
| 10,8
| 16,6
|-
| Жапония
| 128
| 3,5
| 6,3
| 16,8
| 15,3
|}
<small>(*) ЕО ішкі саудасын қоспағанда.</small>

=== Инфляция ===
ЕО Орталықбанк [[Тұтыну бағаларының индексі|орташа өлгенген тұтыну бағаларының индексі]]:<ref>{{cite web|author=European Central Bank|url=http://sdw.ecb.europa.eu/quickview.do?SERIES_KEY=122.ICP.M.U2.N.000000.4.ANR|title=Euro area (changing composition) - HICP - Overall index, Annual rate of change, Eurostat, Neither seasonally or working day adjusted|date=2007-12-14|accessdate=2008-01-02|archiveurl=http://www.webcitation.org/65iNbfIXY|archivedate=2012-02-25}}</ref>
{|style="width:500px;"
|-
| valign="top" |
* 1999 жылдың ортасы: 1&nbsp;%
* 2000 жылдың ортасы: 1,7&nbsp;%
* 2001 жылдың ортасы: 3,1&nbsp;%
* 2002 жылдың ортасы: 2&nbsp;%
* 2003 жылдың ортасы: 1,8&nbsp;%
|valign="top" |
* 2004 жылдың ортасы: 2,5&nbsp;%
* 2005 жылдың ортасы: 2,0&nbsp;%
* 2006 жылдың ортасы: 2,5&nbsp;%
* 2007 жылдың ортасы: 1,9&nbsp;%
* 2008 жылдың ортасы: 3,7&nbsp;%
|valign="top" |
* 2009 жылдың ортасы: 0&nbsp;%
* 2010 жылдың ортасы: 1,7&nbsp;%
* 2011 жылдың ортасы: 2,7&nbsp;%
* 2012 жылдың ортасы: 2,4&nbsp;%
|}

=== Пайыздық ставкалар === 
[[1999 жыл]]дан ЕО Орталық Банк еуро аймағын үшін пайыздық ставкалар жылдық пайызы ретінде белгілейді. [[2000 жыл]]дың маусымына дейін "тіркелген негізгі индексі операциялары" [[қайта қаржыландыру]] шектеулі еді. Содан кейін ол аукцион нәтижелеріне байланысты өзгермелі құнға ауыстырылды. Кесте құны аударылды қатысушылар өздерінің конкурстық ұсыныстарын ұсынуға, онда сыйақы ең төменгі мөлшерінің көрсеткішінен бастайды.

{| class="wikitable sortable"
! Күні
! <small>Депозиттер бойынша пайыздық ставкалар</small>
! <small>Негізгі әрекеттер</small>
! <small>Қарыздар бойынша шекті тарифтер</small>
|-
| 01.01.1999
| 2.00
| 3.00
| 4.50
|-
| 04.01.1999
| 2.75
| 3.00
| 3.25
|-
| 22.01.1999
| 2.00
| 3.00
| 4.50
|-
| 09.04.1999
| 1.50
| 2.50
| 3.50
|-
| 05.11.1999
| 2.00
| 3.00
| 4.00
|-
| 04.02.2000
| 2.25
| 3.25
| 4.25
|-
| 17.03.2000
| 2.50
| 3.50
| 4.50
|-
| 28.04.2000
| 2.75
| 3.75
| 4.75
|-
| 09.06.2000
| 3.25
| 4.25
| 5.25
|-
| 28.06.2000
| 3.25
| 4.25
| 5.25
|-
| 01.09.2000
| 3.50
| 4.50
| 5.50
|-
| 06.10.2000
| 3.75
| 4.75
| 5.75
|-
| 11.05.2001
| 3.50
| 4.50
| 5.50
|-
| 31.08.2001
| 3.25
| 4.25
| 5.25
|-
| 18.09.2001
| 2.75
| 3.75
| 4.75
|-
| 09.11.2001
| 2.25
| 3.25
| 4.25
|-
| 06.12.2002
| 1.75
| 2.75
| 3.75
|-
| 07.03.2003
| 1.50
| 2.50
| 3.50
|-
| 06.06.2003
| 1.00
| 2.00
| 3.00
|-
| 06.12.2005
| 1.25
| 2.25
| 3.25
|-
| 13.12.2006
| 2.50
| 3.50
| 4.50
|-
| 11.10.2006
| 2.25
| 3.25
| 4.25
|-
| 09.08.2006
| 2.00
| 3.00
| 4.00
|-
| 15.06.2006
| 1.75
| 2.75
| 3.75
|-
| 08.03.2006
| 1.50
| 2.50
| 3.50
|-
| 14.03.2007
| 2.75
| 3.75
| 4.75
|-
| 13.06.2007
| 3.00
| 4.00
| 5.00
|-
| 09.07.2008
| 3.25
| 4.25
| 5.25
|-
| 08.10.2008
| 2.75
|
| 4.75
|-
| 09.10.2008
| 3.25
|
| 4.25
|-
| 15.10.2008
| 3.25
| 3.75
| 4.25
|-
| 12.11.2008
| 2.75
| 3.25
| 3.75
|-
| 10.12.2008
| 2.00
| 2.50
| 3.00
|-
| 21.01.2009
| 1.00
| 2.00
| 3.00
|-
| 11.03.2009
| 0.50
| 1.50
| 2.50
|-
| 08.04.2009
| 0.25
| 1.25
| 2.25
|-
| 13.05.2009
| 0.25
| 1.00
| 1.75
|-
| 13.04.2011
| 0.50
| 1.25
| 2.00
|-
| 13.07.2011
| 0.75
| 1.50
| 2.25
|-
| 09.11.2011
| 0.50
| 1.25
| 2.00
|-
| 14.12.2011
| 0.25
| 1.00
| 1.75
|-
| 11.07.2012
| 0.00
| 0.75
| 1.50
|}

=== Қаржы саясаты === 
Оның негізгі міндеті әрбір ЕО мүше мемлекет үшін құрастырылады экономикалық саясатының Еуроодаққa салықтар тарату болып табылады, бірақ ескере Еуроаймақта 15 толық мүшелері үшін ерекшелігін ескере отырып. Бұл нұсқаулар ағымдағы саясатын тарылту емес байланыстыруға нұсқаулығы мүше елдер, сондай-ақ назарға экономикаларының байланысты құрылымын алмайды.

Өзара кепілдік валюта тұрақтылығы үшін Еуроаймақ мүшелері тапшылығы лимиттер бұзғаны үшін тиісті жаза отырып, қоғамдық борышын келісті белгілейді келісім-шарттардың тұрақтылығының дамыту, сақтауға. Бастапқыда келісім ІZHӨ жыл сайынғы тапшылығын 3% Еуроаймақта барлық мүше елдерге лимит белгілейді; кез келген ел үшін айыппұлдар осы мәнді асып қамтамасыз етеді. 2005 жылы Португалия, Германия, Франция бұл мәнді асып, бірақ Министрлер Кеңесі осы елдердің айыппұлдарды үшін дауыс берді. Осы келісімге қайта тапшылығын критерийі ескере қосымша факторларды ескере отырып Еуроаймақта мүше елдердің экономиканың есептеу алынған бұл үлкен икемділік кепілдік өзгертілген.

== Еуроаймақ кеңейту хроникасы ==
{| class="wikitable" style="text-align:right; font-size:90%" width="100%"
! rowspan="2"| Ел / Жер
! colspan="11"| Өзінің ауыстыру меншікті валютасы және ауыстыру күні
! rowspan="2"| Жалпы валюта
|-
! 1991 жылға дейін
! 1991—1997
! 1998
! 1999—2001
! colspan="5"| 2002—2011
! 2014
! 2015
|-
| width="24%"|
| width="14%"|
| width="18%"|
| width="16%"|
| width="8%"|
| width="2%"|
| width="2%"|
| width="2%"|
| width="2%"|
| width="2%"|
| width="2%"|
| width="2%"|
| width="4%"|
|-
| align="center"| {{Байрақ|European_Union}}, [[Еуропалық валюта кооперация қоры]]
| colspan="3"| → [[ЭКЮ]] (1999, қаңтар)
| align="center" style="background:#FAFAD2" rowspan="27"|
| align="center" style="background:#EEE8AA" rowspan="28"| EUR<br />↓
| align="center" style="background:#EEE8AA" rowspan="29"| EUR<br />↓
| align="center" style="background:#EEE8AA" rowspan="30"| EUR<br />↓
| align="center" style="background:#EEE8AA" rowspan="32"| EUR<br />↓
| align="center" style="background:#EEE8AA" rowspan="33"| EUR<br />↓
| align="center" style="background:#EEE8AA" rowspan="34"| EUR<br />↓
| align="center" style="background:#EEE8AA" rowspan="35"| EUR<br />↓
| align="center" style="background:#EEE8AA" rowspan="36"| [[Еуро]]<br />(EUR)<br />↓
|-
| align="center"| {{Байрақ|Аустрия}}
| colspan="4"| → [[Аустрия шиллингісі]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Бельгия}}
| rowspan="2"| → [[Ауыспалы франк]]<br />Финанстық франк (1990, наурыз)
| colspan="3"| [[Бельгия франкы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Люксембург}}
| colspan="3"| [[Люксембург франкы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Германия}}
| → [[Неміс маркасы]]
| colspan="3" rowspan="2"| [[Неміс маркасы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|ГДР}} ([[Германия]] құрамында)
| → [[Марка ГДР]] (1990, қыркүйек)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Грекия}}
| colspan="4"| → [[Грече драхма]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Ирландия}}
| colspan="4"| → [[Ирланд фунты]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Испания}}
| → [[Испан песетасы]] (1981)
| [[Конвертируемая песетасы]] (1994, желтоқсан)
| colspan="2"| [[Испан песетасы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Италия}}
| colspan="4" rowspan="3"| → [[Итальян лирасы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Ватикан}}Сондай-ақ [[итальян лирасы]] [[Сан-Марино]] және [[Ватикан]] аумақтарында [[санмарин лирасы]]мен және [[ватикан лирасы|ватикан]] лирасымен қолданылған, стандартқа [[ISO 4217]] қосылмаған</ref>
|-
| align="center"| {{Байрақ|Сан-Марино}}
|-
| align="center"| {{Байрақ|Нидерланд}}
| colspan="4"| → [[Нидерланд гульденуі]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Португалия}}
| colspan="4"| → [[Португал эскудосы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Финляндия}}
| colspan="4" rowspan="2"| → [[Финлянд маркасы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Аланд аралдары}}
|-
| align="center"| {{Байрақ|Франция}}
| colspan="4" rowspan="11"| → [[Француз франкы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Гваделупа}}
|-
| align="center"| {{Байрақ|Майотта}}
|-
| align="center"| {{Байрақ|Мартиника}}
|-
| align="center"| {{Байрақ|Монако}}[[француз франк]]інен басқа [[Монако]] аумақтарында [[монегас франкы|монегас (монак) франкы]] қолданылған, [[ISO 4217 стандартына кірмеген Ұлттық валюталар тізімі]]
|-
| align="center"| {{Байрақ|Реюньон}}
|-
| align="center"| {{Байрақ|Франция}} [[Сен-Бартелеми]]
|-
| align="center"| {{Байрақ|Сен-Пьер және Микелон}}
|-
| align="center"| [[Сурет:Flag of Saint-Martin (fictional).svg|22px]] [[Сен-Мартен (Франция)|Сен-Мартен]]
|-
| align="center"| {{Байрақ|Француз Гвианасы}}
|-
| align="center"| {{Байрақ|Францияның оңтүстік және Антарктикалық аймақтары}}
|-
| align="center"| {{Байрақ|Черногория}}Еуроның қолданылуы [[де-факто]], бірақ [[де-юре]] емес (2002, наурыз)
| → [[Югослав динар|Жаңа динар]] (1990, қаңтар)
| [[Югослав динары]] (1995, қараша)
| [[Югослав динары]] (1999, қаңтар)
| [[Неміс маркасы]] (2002, наурыз)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Андорра}}
| colspan="5"| → [[Андорр песетасы]] (2003, шілде)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Словения}}
| → [[Югослав динар|Жаңа динар]] (1990, қаңтар)
| [[Югослав динары]] (1991, қазан)
| colspan="4"| [[Словен толар]] (2007, қаңтар)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Кипр}}
| colspan="7"| → [[Кипр фунты]] (2008, қаңтар)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Мальта}}
| → [[Мальта фунты]] (1983, маусым)
| colspan="6"| [[Мальта лирасы]] (2008, қаңтар)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Словакия}}
| colspan="2"| → [[Чехословак кронасы]] (1993)
| colspan="6"| [[Словак кронасы]] (2009, қаңтар)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Эстония}}
| colspan="2"| → [[КСРО рублі]] (1992, маусым)
| colspan="7"| → [[Эстон кронасы]] (2011, қаңтар)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Латвия}}
| colspan="2"| → [[КСРО рублі]] (1992, маусым) → [[Латвия рублі]] (1993, наурыз)
| colspan="8"| → [[Латвия латы]] (2014, қаңтар)
|-
| align="center"| {{Байрақ|Литва}}
| colspan="2"| → [[Рубль СССР]] (1992, қыркүйек) → [[Литва талоны]] (1993, шілде)
| colspan="9"| → [[Литва литы]] (2015, қаңтар)
|}
{| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%" width="100%"
|-
| style="background:#FAFAD2"| 01.01.1999-дан [[еуро]] қолма-қол ақшасыз айналымға енгізілді, қолма-қол ақшада ұлттық валюта қолданылып тұрды
| style="background:#EEE8AA"| 01.01.2002-дан [[еуро]] қолма-қол айналымға енгізілді
|}

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.ecb.europa.eu European Central Bank]
* [http://www.eurozonewatch.eu Eurozone Watch] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210410141751/http://eurozonewatch.eu/ |date=2021-04-10 }}
* [http://n-europe.eu/ Журнал Жаңа Еуропа] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121105103541/http://n-europe.eu/ |date=2012-11-05 }}

[[Санат:Валюталық одақтар]]
[[Санат:Еуропалық Одақ экономикасы]]
[[Санат:Еуро]]
Бұл бетте қолданылған үлгілер:
Еуроаймақ бетіне қайту.
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Еуроаймақ» бетінен алынған