Абсолюттік монархия бетінің кодын көру

Бұл бетті өңдеуге рұқсатыңыз жоқ. Келесі себеппен:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 13:48, 2024 ж. шілденің 2
Expiry of block: 13:48, 2025 ж. шілденің 2

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Бұл беттің кодын көріп, көшіре аласыз.

[[Сурет:Forms of government.svg|нобай|оңға|Басқару формасы бойынша әлем елдері:{{efn|Бұл карта ''[[де-факто]]'' емес, ''[[де-юре]]'' басқару формаларын көрсетеді.}}
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#3355DD}}</small> [[Президенттік республика]]лар
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#F0E847}}</small> [[Аралас республика]]лар
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#66BB66}}</small> [[Атқарушы билік]]тің қызметін [[парламент]] сайлаған [[президент]] атқаратын [[Парламенттік республика]]лар 
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#FF9A33}}</small> Атқарушы билік [[премьер-министр]]дің қолында болатын [[Парламенттік республика]]лар
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#E75353}}</small> [[Парламенттік монархия]]лар
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#EE1AF9}}</small> [[Дуалисттік монархия]]лар
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#801A80}}</small> '''Абсолюттік монархиялар'''
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#AA6F33}}</small> [[Бірпартиялық жүйе|Бірпартиялық жүйелі]] мемлекеттер
<br /><small>{{Түсті тіктөртбұрыш|#6B8E23}}</small> [[Әскери диктатура]]]]
'''Абсолюттік монархия''' ({{lang-la|absolutus}} – сөзсіз, шексіз) — [[монарх]] басқаратын [[монархия]]ның бір түрі. Абсолюттік монархияда [[монарх]] еш жағдайда шектелмейтін және абсолютті билікке ие.<ref name="harris">{{кітап|сілтеме= https://books.google.com/books?id=o5SKJanyblIC |авторы= Harris, Nathanial |тақырыбы= Монархияның жүйелері |шынайы атауы= Systems of Government Monarchy |жыл= 2009 |баспасы= Evans Brothers |isbn= 978-0-237-53932-0}}</ref> Көбінесе мұндай монархиялар [[Тұқым қуалайтын монархия|тұқым қуалайды]].

Абсолюттік басқару жүйесі [[XVI ғасыр]]дың аяғы мен [[XVII ғасыр]]да өзінің «шыңын» көрді, ол [[Франция патшалығы|Франция]]ның [[XIV Луи]] және [[Испания]]ның [[II Филипп (Испания патшасы)|II Филипп]] сияқты қайраткерлерінің басқарудың [[автократия]]лық формасымен байланысты болды. [[Англия]]дағы монарх [[I Чарльз]] де абсолюттік монархияны орнатамын деп, [[Ұлыбритания парламенті|парламент]]ті қажетсіз деп санады, бұл ақыр соңында [[Ағылшын революциясы|ағылшын азаматтық соғысы]]на (1642–1651) және оның өліміне әкеледі. Абсолютизм алдымен француз төңкерісінен кейін, кейінірек [[Бірінші дүниежүзілік соғыс]]тан кейін айтарлықтай төмендеді.

Қазіргі абсолютті монархияларға [[Бруней]], [[Эсватини]],<ref>{{Cite web|url= https://www.bbc.com/news/world-africa-14095303 |title= Eswatini country profile |lang= en |publisher= [[BBC News]] |date= 2023-04-12 |accessdate= 2024-03-11}} {{Wayback|url= https://web.archive.org/web/20230929130404/https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-14095303 |date= 2023-09-29}}</ref> [[Оман]],<ref>{{Cite web|url= https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-15288960 |title= Q&A: Elections to Oman's Consultative Council |lang= en |publisher= [[BBC News]] |date= 2011-12-30 |accessdate= 2024-03-11}} {{Wayback|url= https://web.archive.org/web/20240217110834/https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-15288960 |date= 2024-02-17}}</ref> [[Сауд Арабиясы]],<ref>{{кітап|сілтеме= https://archive.org/details/worlditspeoplesm0000unse/page/78 |авторы= Cavendish, Marshall |тақырыбы= Дүние жүзі және оның ұлттары. Таяу Шығыс, Батыс Азия және Солтүстік Африка |шынайы атауы= World and its peoples. Middle East, western Asia and northern Africa |жыл= 2007 |беттері= [https://archive.org/details/worlditspeoplesm0000unse/page/78 78] |баспасы= Marshall Cavendish |isbn= 978-0-7614-7571-2}}</ref> [[Ватикан]]<ref>{{Cite web|url= http://www.vaticanstate.va/content/vaticanstate/en/stato-e-governo/organi-dello-stato.html |title= State Departments |lang= en |publisher= vaticanstate.va |accessdate= 2024-03-11}} {{Wayback|url= https://web.archive.org/web/20131102165340/http://www.vaticanstate.va/content/vaticanstate/en/stato-e-governo/organi-dello-stato.html |date= 2013-11-02}}</ref> және [[Біріккен Араб Әмірліктері]]н құрайтын жеке әмірліктер<ref>{{Cite web|url= http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-05-02/education/29495629_1_monarchy-absolute-power-head |title= Vatican to Emirates, monarchs keep the reins in modern world |lang= en |publisher= [[The Times of India]] |date= 2011-05-02 |accessdate= 2024-03-11}} {{Wayback|url= https://web.archive.org/web/20131016094408/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-05-02/education/29495629_1_monarchy-absolute-power-head |date= 2013-11-02}}</ref> жатады. Абсолютті монархиялар кейде құқықтық құжаттармен бекітілгенімен, олар монархтың билігі шектелген (мысалы, [[заң шығарушы орган]] немесе жазылмаған әдет-ғұрыптар арқылы) немесе [[премьер-министр]] сияқты басқа шенеуніктердің өкілеттіктерімен теңестірілетін [[конституциялық монархия]]лардан ерекшеленеді.<ref name="harris" />

== Қазіргі абсолюттік монархтар ==
{{Түсті тіктөртбұрыш|#E6E6AA}} Қосалқы ұлттық монархияны белгілейді
{| class="wikitable plainrowheaders sortable"
|-
! Мемлекеті
! class=unsortable| Суреті
! Монархы
! Туған күні
! Жасы
! Таққа отырғаны
! Өкілеттігі
! Түрі
! class=unsortable| Дереккөзі
<!--Ауғанстанды қоспаңыз. "Әмір" атағы арабша "көшбасшы" дегенді білдіреді және монарх еместер басшылары үшін де қолданылады. Мемлекеттің монархия екенін көрсететін сапалы дереккөз тапсаңыз, елді тізімге қосуға рұқсат.-->
|-
|{{sort|Бруней|{{байрақ|Бруней}}}}
|[[Сурет:Hassanal Bolkiah, October 2021.jpg|100px]]
|{{sort|Хассанал Болкиах|'''[[Хассанал Болкиах]]''' [[Бруней сұлтандарының тізімі|сұлтан]]}}
|{{sort|1946|15 шілде 1946}}
|{{age in years and days|1946|7|15|age=no}}
|{{sort|1967|4 қазан 1967}}
|{{Ұзақтығы|year=1967|month=10|day=04}}
|Тұқым қуалайды
|<ref name="brunei">{{Cite web|url= http://www.pmo.gov.bn/pmo1/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=82 |title= Prime Minister |publisher= Премьер-министрдің ресми сайты |accessdate= 2011-11-12}} {{Wayback|url= https://web.archive.org/web/20111007033949/http://www.pmo.gov.bn/pmo1/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=82 |date= 2011-10-07}}</ref>
|-style="background:#e6e6aa;"
|{{sort|Шарджа|{{flagicon image|Flag of Sharjah and Ras Al Khaimah.svg|border}} [[Шарджа (әмірлік)|Шарджа]]}}
|[[Сурет:Empfang für Sheik Qasimi, Sharjah, im Kölner Rathaus-0198 (cropped).jpg|100px]]
|{{sort|Сұлтан бин Мұхаммед әл-Қасими|Басшы '''[[III Сұлтан бин Мұхаммед әл-Қасими]]'''}}
|{{sort|1939|2 шілде 1939}}
|{{age in years and days|1939|7|2|age=no}}
|{{sort|1972|25 ақпан 1972}}
|{{Ұзақтығы|year=1972|month=01|day=25}}
|Тұқым қуалайды
|<ref name="UAE monarchs" />
|-style="background:#e6e6aa;"
|{{sort|Фуджайра|{{flagicon image|Flag of the United Arab Emirates.svg|border}} [[Әл-Фуджайра (әмірлік)|Әл-Фуджайра]]}}
|[[Сурет:حمد_بن_محمد_الشرقي.jpg|100px|link=|alt=]]
|{{sort|Хамад бин Мұхаммед аш-Шарқи|Басшы '''[[Хамад бин Мұхаммед аш-Шарқи]]'''}}
|{{sort|1949|22 ақпан 1949}}
|{{age in years and days|1949|2|22|age=no}}
|{{sort|1974|18 қыркүйек 1974}}
|{{Ұзақтығы|year=1974|month=09|day=18}}
|Тұқым қуалайды
|<ref name="UAE monarchs" />
|-style="background:#e6e6aa;"
|{{sort|Ажман|{{flagicon image|Flag of Ajman.svg|border}} [[Ажман (әмірлік)|Ажман]]}}
|[[Сурет:Bassma al Jandaly and Sheikh Humaid bin Rashid Al Nuaimi III.jpg|100px]]
|{{sort|Хумаид бин Рашид әл-Нуаими|Басшы '''[[IV Хумайд ибн Рашид ан-Нуайми]]'''}}
|{{sort|1931|1931}}
|92–93
|{{sort|1981|6 қыркүйек 1981}}
|{{Ұзақтығы|year=1981|month=09|day=06}}
|Тұқым қуалайды
|<ref name="UAE monarchs" />
|-
|{{sort|Эсватини|{{байрақ|Эсватини}}}}
|[[Сурет:King Mswati III 2014.jpg|100px]]
|{{sort|Мсвати|[[Ңуэньяма]] '''[[III Мсвати]]'''}}
|{{sort|1968|19 сәуір 1968}}
|{{age in years and days|1968|4|19|age=no}}
|{{sort|1986|25 сәуір 1986}}
|{{Ұзақтығы|year=1986|month=04|day=25}}
|Тұқым қуалайды, сайланбалы
|<ref>{{кітап|авторы= Simelane, H.S. |тақырыбы= Свазиленд: III Мсватидің билігі (3-том) |шынайы атауы= Swaziland: Mswati III, Reign of (3 vol.) |жыл= 2005 |баспасы= Encyclopedia of African history |беттері= 1528–30 |баспасы= Fitzroy Dearborn}} id: 9781579584559</ref>
|-style="background:#e6e6aa;"
|{{sort|Дубай|{{flagicon image|Flag of Dubai.svg|border}} [[Дубай (әмірлік)|Дубай]]}}
|[[Сурет:Mohammed bin Rashid Al Maktoum (15-02-2021) (cropped).jpg|100px]]
|{{sort|Мұхаммед ибн Рашид әл-Мактум|Басшы '''[[Мұхаммед ибн Рашид әл-Мактум]]'''}}
|{{sort|1949.1|15 маусым 1949}}
|{{age in years and days|1949|7|15|age=no}}
|{{sort|2006|4 қаңтар 2006}}
|{{Ұзақтығы|year=2006|month=01|day=04}}
|Тұқым қуалайды
|<ref name="UAE monarchs" />
|-style="background:#e6e6aa;"
|{{sort|Умм-әл-Қайуайн|{{flagicon image|Flag of Umm al-Qaiwain.svg|border}} [[Умм-әл-Қайуайн (әмірлік)|Умм-әл-Қайуайн]]}}
|[[Сурет:No image.svg|100px|link=|alt=]]
|{{sort|Сауд бин Рашид әл-Муалла|Басшы '''[[Сауд бин Рашид әл-Муалла]]'''}}
|{{sort|1952|1 қазан 1952}}
|{{age in years and days|1952|10|1|age=no}}
|{{sort|2009|2 қаңтар 2009}}
|{{Ұзақтығы|year=2009|month=02|day=01}}
|Тұқым қуалайды
|<ref name="UAE monarchs" />
|-style="background:#e6e6aa;"
|{{sort|Рас-әл-Хайма|{{flagicon image|Flag of Sharjah and Ras Al Khaimah.svg|border}} [[Рас-әл-Хайма (әмірлік)|Рас-әл-Хайма]]}}
|[[Сурет:Sheikh Saud Bin Saqr al Qasimi.jpg|100px]]
|{{sort|Сауд ибн Сақр әл-Қасими|Басшы '''[[Сауд ибн Сақр әл-Қасими]]'''}}
|{{sort|1956|10 ақпан 1956}}
|{{age in years and days|1956|2|10|age=no}}
|{{sort|2010|27 қазан 2010}}
|{{Ұзақтығы|year=2010|month=10|day=27}}
|Тұқым қуалайды
|<ref name="UAE monarchs" />
|-
|{{байрақ|Ватикан}}
|[[Сурет:Portrait of Pope Francis (2021).jpg|100px]]
|{{sort|Франциск|[[Рим папалары және антипапаларының тізімі|Рим папасы]] '''[[Франциск (рим папасы)|Франциск]]'''}}
|{{sort|1936|17 желтоқсан 1936}}
|{{age in years and days|1936|12|17|age=no}}
|{{sort|2013|13 наурыз 2013}}
|{{Ұзақтығы|year=2013|month=03|day=13}}
|Сайланады
| <ref>{{Cite web|url= https://www.bbc.com/news/world-europe-21777494 |title= Argentina's Jorge Mario Bergoglio elected Pope |lang= en |publisher= [[BBC News]] |date= 2013-03-14 |accessdate=13 March 2013}}</ref>
|-
|{{sort|Сауд Арабиясы|{{байрақ|Сауд Арабиясы}}}}
|[[Сурет:Salman of Saudi Arabia - 2020 (49563590728) (cropped).jpg|100px]]
|{{sort|Салман ибн Әбд әл-Ғазиз әл-Сауд|'''[[Салман ибн Әбд әл-Ғазиз әл-Сауд]]''' [[Сауд Арабия мәліктерінің тізімі|патша]]}}
|{{sort|1935|31 желтоқсан 1935}}
|{{age in years and days|1935|12|31|age=no}}
|{{sort|2015|23 желтоқсан 2015}}
|{{Ұзақтығы|year=2015|month=01|day=23}}
|Тұқым қуалайды, сайланбалы
|<ref>{{Cite web|url= https://www.bbc.com/news/world-middle-east-30945324 |title= Saudi Arabia's King Abdullah dies |lang= en |publisher= [[BBC News]] |date= 2015-01-23 |accessdate= 2015-01-23}}</ref>
|-
|{{sort|Оман|{{байрақ|Оман}}}}
|[[Сурет:Haitham bin Tariq Al Said.jpg|100px]]
|{{sort|Хейсам бен Тариқ әл-Саид|'''[[Хейсам бен Тариқ]]''' [[Оман басшыларының тізімі|сұлтан]]}}
|{{sort|1954|11 қазан 1954}}
|{{age in years and days|1954|10|11|age=no}}
|{{sort|2020|11 қаңтар 2020}}
|{{Ұзақтығы|year=2020|month=01|day=11}}
|Тұқым қуалайды
|<ref>{{Cite web|url= http://sqcic.gov.om/HM.html |title= About H.M the Sultan |publisher= Оман үкіметі |accessdate= 2011-11-12}} {{Wayback|url= https://web.archive.org/web/20120118223700/http://sqcic.gov.om/HM.html |date= 2012-01-18}}</ref><ref>{{кітап|авторы= Nyrop, Richard F |шынайы атауы= Area Handbook for the Persian Gulf States |баспасы= Wildside Press LLC |жыл= 2008 |беттері= 341 |сілтеме= https://books.google.com/books?id=BPX0h_wbFtEC |isbn= 978-1-4344-6210-7}}</ref>
|-style="background:#e6e6aa;"
|{{sort|Абу-Даби|{{flagicon image|Flag of Abu Dhabi.svg|border}} [[Абу-Даби (әмірлік)|Абу-Даби]]}}
|[[Сурет:Mohamed bin Zayed Al Nahyan 2022.jpg|100px]]
|{{sort|Мұхамед ибн Заид әл-Нахайян|Басшы '''[[Мұхамед ибн Заид әл-Нахайян]]'''}}
|{{sort|1961|11 наурыз 1961}}
|{{age in years and days|1961|3|11|age=no}}
|{{sort|2022|13 мамыр 2022}}
|{{Ұзақтығы|year=2022|month=05|day=13}}
|Тұқым қуалайды
|<ref name="UAE monarchs">{{кітап|авторы= Walters, Timothy және Barwind, Jack A. |тақырыбы= Біріккен Араб Әмірліктеріндегі БАҚ және қазіргі заман (41-том) |шынайы атауы= Media and Modernity in the United Arab Emirates: Searching for the Beat of a Different Drummer |баспасы= Free Speech Yearbook |жыл= 2004 |беттері= 151–163}} doi: [https://doi.org/10.1080%2F08997225.2004.10556311 10.1080/08997225.2004.10556311]</ref>
|}

== Қосымша ақпарат ==
{{Notelist}}

== Тағы қараңыз ==
* [[Автократия]]
* [[Авторитаризм]]
* [[Конституциялық монархия]]
* [[Деспотизм]]
* [[Диктатура]]
* [[Тоталитаризм]]

== Дереккөздер ==
{{Дереккөздер|2}}

[[Санат:Монархия]]
[[Санат:Автократия]]

Бұл бетте қолданылған үлгілер:

Үлгі:Age in years and days (өңдеу)
Үлгі:Cite web (өңдеу)
Үлгі:Efn (өңдеу)
Үлгі:Flagicon image (өңдеу)
Үлгі:HumanizeDate (өңдеу)
Үлгі:Lang (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Lang-la (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:LangWithName (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Notelist (өңдеу)
Үлгі:Ref-en (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Ref-info (өңдеу)
Үлгі:Ref-lang (өңдеу)
Үлгі:Reflist (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Sort (өңдеу)
Үлгі:Str left (өңдеу)
Үлгі:Str ≠ len (өңдеу)
Үлгі:TranslateDate (өңдеу)
Үлгі:TranslateDate/en (өңдеу)
Үлгі:Wayback (өңдеу)
Үлгі:Байрақ (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Байрақ/Бруней (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/Ватикан (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/Оман (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/Сауд Арабиясы (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/Эсватини (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/байрақ (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Дереккөздер (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Кітап (өңдеу)
Үлгі:Түсті тіктөртбұрыш (өңдеу)
Үлгі:Ұзақтығы (өңдеу)
Үлгі:Ұзақтығы/көрсету (өңдеу)

Абсолюттік монархия бетіне қайту.

«https://kk.wikipedia.org/wiki/Абсолюттік_монархия» бетінен алынған