Мысық көзі тұмандығы бетінің кодын көру

Бұл бетті өңдеуге рұқсатыңыз жоқ. Келесі себеппен:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 13:48, 2024 ж. шілденің 2
Expiry of block: 13:48, 2025 ж. шілденің 2

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Бұл беттің кодын көріп, көшіре аласыз.

{{Галактика/Жұлдыздар шоғыры
|Атауы=Мысық көзі тұмандығы
|Өзге атаулары='''NGC 6543''', '''PK 96+29.1''', '''7ZW 759'''
|Сурет=NGC6543.jpg
|Ашушы=[[Уильям Гершель]]
|Ашылу уақыты=[[15 ақпан]] [[1786 жыл]]
|Дәуірі=[[J2000.0]]
|Шоқжұлдызы=Айдаһар
|Қашықтығы={{ly|3,3 ± 0,9 тыс.|1,0 ± 0,3 к}}
|Радиусы={{ly|0,2}}
|Тура шарықтауы={{RA|17|58|33.42}}
|Еңісуі={{Dec|+66|37|59.52}}
|Көрінерлік өлшемі=23″×17″ (орталық)<br>5,8′ ([[гало]])
|Көрінерлік жұлдыздық шамасы=−1,9
|Фотографиялық жұлдыздық шамасы=8,8}}
'''Мысық көзі тұмандығы''' (NGC 6543) — [[аспан]]дағы ең танымал ғаламшарлық [[тұмандық]]тардың бірі. Оның ең танымал ерекшелігі тұмандықтың орталық аймағында осы керемет кең бұрышты кескінде көрінеді. [[Композиция]]лық кескін өте жоғары және төменгі ысырма жылдамдықтарын біріктіріп, сыртқы әлсіз сәуле жиегін анықтайды. Бұл тұмандық Жерден шамамен 3 мың [[жарық жылы]] қашықтықта солтүстік жарты шардағы Айдаһар [[шоқжұлдыз]]ында орналасқан, ал сыртқы сәуле жиегі 5 жарық жылына созылған деп есептеледі. [[Астроном]]дар ашқан ең алғашқы [[ғаламшар]]лық тұмандықтардың бірі, бірақ оның құрылымы ең күрделі болып табылады. Ғаламшарлық тұмандықтар Күн тәрізді жұлдыздар өздерінің сыртқы газ қабаттарынан босатылған кезде пайда болатыны белгілі, олар таңғажайып және күрделі формалары бар [[жұлдыз]]дың қыздыру ядросының сәулелерімен жарықтандырылған жарқын тұманды құрайды. Ғаламшарлық тұмандықтың фазасы шамамен 10 000 жыл деп есептелсе, астрономдар бұл сәуле жиегінің сыртқы жіп тәрізді бөліктерін 50-90 000 жыл деп есептейді. [[NGC 6552]] [[спиральды галактика]]сы сол жақта көрінетін NGC 6543 ғаламшарлық тұмандықтың қырағы көзінен 50 миллион жарық жылы қашықтықта орналасқан.<ref>[https://in-space.ru/tumannost-koshachij-glaz/ Туманность Кошачий глаз (NGC 6543)]</ref> 



== Қызықты фактілер ==
Тұмандықтың өзінен басқа, оның сәулелік жиегіне назары аударылады, ол шамамен 5 жарық жылы қашықтыққа созылады (тұмандықтың өзі 0,2 жарық жылы). Сәуле жиегінің жасы 50 000-нан 90 000 жылға дейін деп есептеледі (тұмандықтың өзі шамамен 1000 жыл). Полюстің жұлдызына жақын орналасуына байланысты (және, сәйкесінше, солтүстік жарты шарда жақсы бақылау жағдайлары), мысық көзі ең зерттелген тұмандықтардың бірі болып табылады. [[NASA]]-ның "[[Хаббл ғарыш телескопы|Хаббл]]" [[ғарыш]]тық [[телескоп]]ынан алынған егжей-тегжейлі суретте Мысық көзі тұмандығы Толкие кітабынің әйгілі "Сақиналар иесі" (Властелин колец) фильмі негізінде түсірілген зұлым сиқыршы Сауронның жын-шайтан көзіне ұқсайды.

== Ерекшелігі ==
1994 жылы Хаббл NGC 6543 таңқаларлықтай күрделі құрылымдарды, соның ішінде газдың концентрлі қабықшаларын, жылдам қозғалатын газдың ағындарын және ерекше соққыдан туындаған газ тораптарын қамтитынын көрсетті. Хабблдың ACS (сауалнамаға арналған жетілдірілген камера) камерасындағы жаңа сурет он бір немесе одан да көп концентрлі сақинаны, басқаша айтқанда, Мысық көзі тұмандығының айналасындағы снарядтарды көрсетеді. Әрбір осындай сақина - бұл іс жүзінде аспан сферасына проекцияланған сфералық көпіршіктің кесіндісі, сондықтан олар сыртқы контур бойымен өте жарқын көрінеді.
Бұл жұлдызды конвульсиялар (конвульсия — дененің дірілдеуі) шаң қабықтарын құрды, олардың әрқайсысы өзіміздің [[Күн жүйесі]]ндегі барлық ғаламшарлардың массасын (немесе Күн массасының бір пайызын) құрайды. Бұл концентрлі көпіршіктер сөніп бара жатқан жұлдыздың айналасында қабатты, пияз тәрізді құрылымды құрайды. Олардың кеңеюі 1994, 1997, 2000 және 2002 жылдары алынған Хаббл суреттерін салыстыру кезінде байқалады.
Соңғы уақытқа дейін ғаламшарлық тұмандықтың айналасындағы мұндай қабықтар сирек кездеседі деп сенген. Алайда, испандық Романо Корради және оның әріптестері 2004 жылдың сәуірінде Еуропалық Астрономия және Астрофизика (Astronomy and Astrophysics) журналында жарияланған мақаласында бұл сақиналардың пайда болуы ереже екенін көрсетті.
Жұлдыздың өмірінің соңында заттың жоғалуы 1500 жыл сайын қайталануы мүмкін екендігі астрономдарға таңқаларлық жағдай болды. Бұл факт бойынша бірнеше түсініктемелер ұсынылды, соның ішінде біздің күніміздегі [[Күн (жұлдыз)|Күн]] дақтарының циклына ұқсас магниттік белсенділік циклдарының әрекеті, сөніп бара жатқан жұлдызды айналып өтетін жұлдыз серігі (немесе серіктері) әрекеті және жұлдызды пульсациялар. Тағы бір мүмкін түсіндірме заттың бір рет қана шығарылғандығын және сақина жүйесі кейін шығарылған материалда толқындардың пайда болуына байланысты кейінірек пайда болғанын білдіреді. <ref>[https://graniru.org/Society/Science/m.76728.html Фантастические скульптуры в Туманности Кошачий Глаз]</ref>

== Дереккөздер ==
{{Дереккөздер}}

[[Санат:Айдаһар шоқжұлдызы]]
[[Санат:Ғаламшарлық тұмандықтар]]
[[Санат:Алфавит бойынша тұмандықтар]]
[[Санат:Колдуэлл нысандары]]

Бұл бетте қолданылған үлгілер:

Үлгі:AstroCoord-Dec (өңдеу)
Үлгі:AstroCoord-RA (өңдеу)
Үлгі:DEC (өңдеу)
Үлгі:Dec (өңдеу)
Үлгі:Ly (өңдеу)
Үлгі:RA (өңдеу)
Үлгі:Галактика/Жұлдыздар шоғыры (кодын көру) (жартылай қорғалған)
Үлгі:Дереккөздер (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Инфобокс (кодын көру) (қорғалған)
Module:InfoboxImage (өңдеу)

Мысық көзі тұмандығы бетіне қайту.

«https://kk.wikipedia.org/wiki/Мысық_көзі_тұмандығы» бетінен алынған