ჩადური ენები

ჩადური ენები არის — აფრაზიული ოჯახის შემადგენლობაში. გავრცელებულია ცენტრალურ- და დასავლეთაფრიკულ ქვეყნებში, ნიგერიის ჩრდილოეთში, კამერუნში, დასავლეთ ჩადში და სამხრეთ ნიგერიაში. სხვა დანარჩენ აფრაზიულ ენებთან შედარებით ყველაზე ახლოს არის ეგვიპტურ ენასთან. საერთოდ არსებობს 150-ზე მეტი ენა და დიალექტი ამ ჯგუფში. გენეტიკურად ისინი იყოფიან შემდეგ ტოტებად:

• დასავლეთჩადური (სამხრეთ ნიგერიაში)
  • ჰაუსა
  • ანგასი, სურა, გერკა, ანკვე, მონტოლი;
  • კარეკარე, ბოლევა, ნგამო, კანაკურუ (დერა);
  • ბარდჟი, პაა (აფა); ბადე, ნგიზიმი;
  • რონი (ფერი, ბოკოსი, შა, კულარე);

• ცენტრალურჩადური (ნიგერიის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, ჩრდილოეთ კამერუნში, ჩადში)
  • ტარა, გაანდა;
  • ბურა, მარგი, კილბა (ხიბა);
  • ხიგი; ბატა;
  • ლაამანგი (ხიდკალა) და სხვ.;
  • ვანდალა (მანდარა), გამერგუ, პადუკუ, გლავდა;
  • სუკური; მატაკამ, გისიგა;
  • დაბა;
  • გიდერ;
  • კოტოკო (ლოგონე, ბუდუმა და სხვ.);
  • მუსგუ; მასა და სხვ.;

• აღმოსავლურჩადური (ჩადი, ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკა)
  • კერა, ნანჩერე, სომრეი, მოდგელი, სოკოროი, მუბი, ტუმაკი, ტუბური და სხვ.

ჩადური ენების ფონეტიკა ხასიათდება თანხმოვნების სიმდიდრით. განსხვავდება ხმოვანთა სიგრძე.