იხილეთ წყარო გვერდისთვის ქუთაის-გაენათის ეპარქია

თქვენ არ გაქვთ ამ მოქმედების - „ამ გვერდის რედაქტირება“ განხორციელების ნებართვა შემდეგი მიზეზის გამო:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 ივლისი 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ივლისი 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

გთხოვთ, შეიყვანოთ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დეტალი თქვენს მიერ დასმულ ნებისმიერ შეკითხვაში. თუ თვლით, რომ შეცდომით დაიბლოკეთ, ამის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია და ინსტუქცია შეგიძლიათ იხილოთ ღია პროქსი-სერვერების გამოყენების დაუშვებლობის გლობალური წესების გვერდზე.

წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბლოკირების გასაჩივრებისათვის, გთხოვთ მიმართოთ მეტაზე. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ გვერდის საწყისი ფაილი და მისი ასლი შექმნათ.

{{ინფოდაფა მართლმადიდებელი ეპარქია
| ეპარქია= ქუთაის-გაენათის ეპარქია
| სურათი= [[ფაილი:Bagrati Cathedral after restoration.jpg|350პქ]]
| ხელმოწერა= [[ბაგრატის ტაძარი]] (1003)
| ქვეყანა= {{დროშა|საქართველო}}
| ფართობი=
| მოსახლეობის რაოდენობა=
| არქიეპისკოპოსის ოლქი= 
| ეპარქიალური ცენტრი= ქალაქი [[ქუთაისი]]
| დაარსდა= 
| გაუქმდა= 
| კეთილმოწესეები= 
| მრევლი= 
| ტაძრები= 
| მონასტრები= 
| მღვდელთმსახურები=
| საკათედრო ტაძარი= [[ბაგრატის ტაძარი|ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის (ბაგრატის) ტაძარი]]
| მეორე საკათედრო ტაძარი= 
| მმართველი ეპისკოპოსის სანი= 
| მმართველი ეპისკოპოსის ტიტული= ქუთათელ-გაენათელი [[მიტროპოლიტი]], მაღალყოვლადუსამღვდელოესი მეუფე
| საიტი= www.fb.com/kutaisgaenati/
| არქიეპისკოპოსი=
| მმართველი ეპისკოპოსი= [[იოანე (გამრეკელი)]]
| მმართველობის დაწყების თარიღი= [[2019]] წლის [[22 ივნისი]]
| მოადგილეები=
| რუკა= 
}}

'''ქუთაის-გაენათის ეპარქია''' — ეპარქია დასავლეთ [[საქართველო]]ს ტერიტორიაზე. მდებარეობს ისტორიული [[ეგრის-აფხაზეთის სამეფო]]ს ცენტრალურ ნაწილში. მოიცავს [[მდინარე]] [[რიონი]]ს ქვემო დინებასა და [[წყალწითელა]]ს ხეობას, ანუ ქალაქ [[ქუთაისი|ქუთაისსა]] და [[წყალტუბო]]ს მუნიციპალიტეტს. ქუთაის-გაენათის ეპარქიას აღმოსავლეთიდან ესაზღვრება [[მარგვეთისა და უბისის ეპარქია|მარგვეთის და უბისის]], [[ჭიათურისა და საჩხერის ეპარქია|ჭიათურისა და საჩხერის]], დასავლეთიდან - [[ხონისა და სამტრედიის ეპარქია|ხონისა და სამტრედიის]], ჩრდილოეთიდან [[ნიკორწმინდის ეპარქია|ნიკორწმინდის]], [[ცაგერისა და ლენტეხის ეპარქია|ცაგერისა და ქვემო სვანეთის]], სამხრეთიდან - [[ვანისა და ბაღდათის ეპარქია]].

== ისტორია ==
ქუთაისის სამღვდელმთავრო კათედრის დაწინაურება, განსაკუთრებით VIII საუკუნის ბოლო მეოთხედიდან, [[ლეონ II]] აფხაზთა მთავრის მიერ ეგრის-აფხაზეთის გაერთიანებული სამეფოს შექმნით დაიწყო. ახალშექმნილი სამეფოს პოლიტიკურ-ადმინისტრაციული ცენტრი [[ქალაქი]] ქუთაისი გახდა, რომლის ძალაუფლება მთელ დასავლეთ საქართველოზე, მათ შორის ზღვისპირეთზეც ვრცელდებოდა.

VI-VII საუკუნიდან დაწყებული დასავლეთ საქართველოს - ეგრის-[[აფხაზეთის საკათალიკოსო]]ს ჩამოყალიბება X საუკუნის დამდეგს დასრულდა და იგი მცხეთის საკათალიკოსოს გავლენას დაექვემდებარა. გაერთიანებული ქვეყნის დაწინაურებულ კათედრად ქუთაისის საეპისკოპოსო ითვლებოდა, რომელიც [[გურია|გურიისა]] და [[აჭარა|აჭარის]] მნიშვნელოვან ნაწილსაც აერთიანებდა.

X საუკუნის ბოლო მეოთხედიდან, [[978]] წელს ქუთაისში გაერთიანებულ [[საქართველო]]ს მომავალი მეფის [[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ III]]-ის კურთხევის შემდეგ იგი ოფიციალურად საქართველოს დედაქალაქი, ხოლო „ქუთათელი - საქართველოს მეფეთა მაკურთხებელიცა და მესაფლავეც გახდა“. საქართველოს იმჟამინდელი დედაქალაქისთვის ახალი სამღვდელმთავრო კათედრალი [[1003]] წელს ააშენა მეფე ბაგრატმა. ქუთაისი [[1122]] წლამდე, [[დავით IV|დავით აღმაშენებლის]] მიერ თბილისის აღებამდე, საქართველოს დედაქალაქად ითვლებოდა და ამის შემდეგაც [[რუსუდანი]]ს, [[დავით VI|დავით ნარინისა]] და სხვათა მეფობისას იგი საქართველოს სახელმწიფოს ადმინისტრაციულ ცენტრს წარმოადგენდა.

დაწინაურებული საქუთათელო სამწყსოს მთლიანობამ [[XV საუკუნე]]მდე გასტანა. XV საუკუნიდან კი, გურიის დამოუკიდებელ სამთავროდ ჩამოყალიბების შემდეგ, გურიელმა ერისთავმა ქუთათელს ეპარქიულად განაშორა ძველი სამწყსო და აქ მისგან დამოუკიდებელი სამი სამღვდელმთავრო კათედრა - [[შემოქმედის ეპარქია|შემოქმედის]], [[ჯუმათის საეპისკოპოსო|ჯუმათი]], [[ხინოწმინდის საეპისკოპოსო|ხინოწმინდა]] - შექმნა. XVI საუკუნის 30-იან წლებში კი იმერთა მეფემ [[ბაგრატ III (იმერეთის მეფე)|ბაგრატ III]] - ([[1510]]-[[1565]] წწ.) უშუალოდ [[იმერეთი]]ს ([[ვაკე (მხარე)|ვაკე]], [[ოკრიბა]],[[ზემო იმერეთი]]) ტერიტორიაზე, ქუთათელის სამწყსოში ორი ახალი ეპარქია - [[ხონი]] და [[გელათის საეპისკოპოსო|გაენათი]] (გელათი) ჩამოაყალიბა.

XVII-XVIII სს. იმერეთის საერთო დაკნინების პერიოდი, ქუთათელის სამღვდელმთავროს დამცრობის ხანად ითვლება. კათედრა [[1691]] წელს, [[ბაგრატის ტაძარი|ბაგრატის კათედრალის]] ოსმალთა მიერ აფეთქების შემდეგ, დროებით გაუქმდა კიდეც. ქუთაისის გაპარტახებული ეპარქიის აღდგენა XVIII საუკუნის შუა წლებიდან იწყება. [[1740]] წელს სრულიად ახალგაზრდა - 20 წლის მიტროპოლიტი [[ანტონ I|ანტონ ბაგრატიონი]], მომავალში [[სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი|საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი]] [[ანტონ I]], ქუთაისის ეპარქიის მწყემსმთავრად დაადგინეს. იმერეთის მეფის [[სოლომონ I]]-ის ძალისხმევას უკავშირდება დამცრობილ-დაკნინებული ქუთაისისა და გელათის სამღვდელმთავროთა ტერიტორიის და ძველი მამულების მოძიება და განახლება.

1540-იან წლებში აფხაზეთის საკათოლიკოსო კათედრისა და რეზიდენციის [[გელათის მონასტერი|გელათში]] გადმოტანის შემდეგ, კათოლიკოსად ხშირად ქუთათელს ან გაენათელს ნიშნავდნენ. კათოლიკოსი ზოგჯერ დასავლეთ საქართველოს სხვადასხვა კუთხის - [[იმერეთი]]ს, [[გურია|გურიის]], [[სამეგრელო]]ს... ტერიტორიაზე არსებულ სამღვდელმთავრო კათედრების ეპისკოპოსადაც იწოდებოდა.

[[ფაილი:Kutaisi gelati.jpg|thumb|250px|გელათის საკათედრო ტაძარი]]
XVIII საუკუნის 70-იანი წლების ბოლოდან თითქმის ოთხი ათეული წლის მანძილზე, [[1820]] წლამდე, აღნიშნულ კათედრებს განაგებდნენ მიტროპოლიტები [[დოსითეოს ქუთათელი|დოსითეოს წერეთელი]] და [[ექვთიმე გენათელი|ექვთიმე შერვაშიძე]]. დასავლეთ საქართველოში, აღნიშნულ მღვდელმთავართა ძალისხმევით, გურიისა და სამეგრელოს მთავართა და იმერეთის სამეფოს ხალხისა და დიდებულების თანხმობის მოპოვების შემდეგ, მთელი საქართველოს ერთ სამეფოდ გაერთიანების საფუძველი მომზადდა. გაერთიანების მოსურნე უმრავლესობის სურვილის მიუხედავად, იმჟამად საქართველო ვერ გაერთიანდა. სამაგიეროდ, აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოს შორის „ივერიელთა ერთობის ტრაქტატი“ დაიდო.

[[1819]]-[[1920]] წწ. იმერეთის ცნობილი აჯანყებისას, [[დოსითეოს ქუთათელი]] და [[ეფთვიმე გენათელი]], აჯანყების შუაგულში აღმოჩნდნენ. [[იმერეთის აჯანყება|იმერეთის აჯანყების]] ჩახშობის შემდეგ, [[1821]] წლის რუსეთის სინოდის 19 ნოემბრის ბრძანებით, იმერეთში არსებულ ეპარქიებიდან შეიქმნა მხოლოდ ერთი - იმერეთის ეპარქია, რომლის კათედრა ქუთაისში იყო. ეპარქიის მმართველობა, იმპერატორის ნება-სურვილით, მანამდე ნიკორწმინდელ [[მთავარეპისკოპოსი|მთავარეპისკოპოს]] [[სოფრომ წულუკიძე]]ს მიანდეს. მას რუსეთის სინოდმა [[არქიეპისკოპოსი]]ს წოდება დაუტოვა.

==ეპისკოპოსები==

===1917 წლამდე===
* [[მიტროპოლიტი დავით წერეთელი|დავით წერეთელი]] ([[1845]]-[[1853]] წწ.);
* [[ექვთიმე წულუკიძე]] ([[1853]]-[[1856]] წწ.);
* [[გერმანე გოგოლაშვილი]] ([[1856]]-[[1860]] წწ.);
* წმინდა მღვდელმთავარი [[გაბრიელი (ქიქოძე)|გაბრიელ ქიქოძე]] ([[1860]]-[[1896]] წწ.);
* [[ბესარიონი (დადიანი)|ბესარიონ დადიანი]] (1896-[[1900]] წწ.);
* [[ლეონიდე (კათოლიკოს-პატრიარქი)|ლეონიდე ოქროპირიძე]] (1900-1908 წწ.);
* [[გიორგი ალადაშვილი]] ([[1908]]-[[1917]] წწ.).

===1917 წლიდან===
ა���ტოკეფალიის აღდგენის შემდეგ, 1917 წლის სექტემბერში, საქართველოს ეკლესიის პირველ კრებაზე განახლებულ 13 ეპარქიას შორის ქუთაისისა და გაენათის ეპარქიებიც აღდგა. კრებაზე ქუთათელ მღვდელმთავრად არჩეულ იქნა მიტროპოლიტი [[ანტონი (გიორგაძე)|ანტონ გიორგაძე]]. მალე ქუთაისისა და გაენათის კათედრები ერთ სამწყსოდ გაერთიანდა და ქუთაის-გაენათის ეპარქია ეწოდა. 1917 წლიდან ქუთაის-გაენათის ეპარქიას მწყსიდნენ:

* მიტროპოლიტი [[ანტონ გიორგაძე]] ([[1917]]-[[1918]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[ნაზარი (ლეჟავა)|ნაზარი ლეჟავა]] (წმინდანად შერაცხილი) ([[1918]]-[[1924]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[დავითი (კაჭახიძე)|დავით კაჭახიძე]] ([[1925|1924]]-[[1930]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[სვიმეონი (ჭელიძე)|სვიმეონ ჭელიძე]] (1930-[[1935]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[ვარლაამი (მახარაძე)|ვარლამ მახარაძე]] ([[1937]]-[[1943]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[ეფრემ II (კათოლიკოს-პატრიარქი)|ეფრემ სიდამონიძე]] ([[1944]]-[[1953]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[გაბრიელი (ჩაჩანიძე)|გაბრიელ ჩაჩანიძე]] [[1953|(1953]]-[[1955]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[ნაუმი (შავიანიძე)|ნაომი შავიანიძე]] ([[1957]]-[[1969]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[რომანოზი (პეტრიაშვილი)|რომანოზ პეტრიაშვილი]] ([[1971]]-[[1974]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[შიო (ავალიშვილი)|შიო ავალიშვილი]] ([[1978]]-[[1981]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[ნიკოლოზი (მახარაძე)|ნიკოლოზ მახარაძე]] ([[1981]]-[[1983]]).
* მიტროპოლიტი [[კალისტრატე (მეუფე)|კალისტრატე]] (მარგალიტაშვილი) ([[1983]]-[[2019]] წწ.);
* მიტროპოლიტი [[იოანე (მეუფე)|იოანე (გამრეკელი)]] ([[2019]] წლის 22 ივნისიდან 31 ოქტომბრამდე მოვალეობის შემსრულებელი, 31 ოქტომბრიდან ეპარქიის მეთაური).<ref>[https://1tv.ge/news/qutais-gaenatis-eparqiis-mmartvelad-rustveli-mitropoliti-ioane-dainishna/ ქუთაის-გაენათის ეპარქიის მმართველად რუსთველი მიტროპოლიტი იოანე დაინიშნა 1tv.ge</ref>

==იხილეთ აგრეთვე==
* [[საქართველოს ეპარქიები]]

== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.kutais-gaenati.ge/ ეპარქიის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130605032817/http://kutais-gaenati.ge/ |date=2013-06-05 }}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{საქართველოს ეპარქიები}}

[[კატეგორია:საქართველოს ეპარქიები]]

ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:

თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Tnavbar (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Webarchive (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:დროშა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა მართლმადიდებელი ეპარქია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ნავდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:საქართველოს ეპარქიები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ფერი (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:ქვეყნის დროშა2 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები საქართველო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Webarchive (რედაქტირება)

ქუთაის-გაენათის ეპარქია-ზე დაბრუნება.

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ქუთაის-გაენათის_ეპარქია“-დან