იხილეთ წყარო გვერდისთვის საფრანგეთის ისტორია

თქვენ არ გაქვთ ამ მოქმედების - „ამ გვერდის რედაქტირება“ განხორციელების ნებართვა შემდეგი მიზეზის გამო:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 ივლისი 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ივლისი 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
გთხოვთ, შეიყვანოთ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დეტალი თქვენს მიერ დასმულ ნებისმიერ შეკითხვაში. თუ თვლით, რომ შეცდომით დაიბლოკეთ, ამის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია და ინსტუქცია შეგიძლიათ იხილოთ ღია პროქსი-სერვერების გამოყენების დაუშვებლობის გლობალური წესების გვერდზე.
წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბლოკირების გასაჩივრებისათვის, გთხოვთ მიმართოთ მეტაზე. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ გვერდის საწყისი ფაილი და მისი ასლი შექმნათ.
{{საფრანგეთის ისტორია}}
'''საფრანგეთის ისტორია''' უძველესი დროიდან იწყება. ქვეყანაში პირველი დასახლებები ჯერ კიდევ ადამიანის განვითარების ადრეულ სტადიაში ჩნდება და ძვ.წ 40 000 წლით თარიღდება. აღმოჩენილია მრავალი არქეოლოგიური ძეგლი. საფრანგეთის ტერიტორიაზე მოსახლეობის ინტენსიური დასახლება დაიწყო [[ზემო პალეოლითი]]ს დროიდან.

საფრანგეთის მნიშვნელოვანი განვითარება დაიწყო [[რკინის ხანა|რკინის ხანიდან]], ქვეყნის სამხრეთ სანაპირო ზოლზე დაარსდა [[ბერძნები|ბერძნული კოლონიები]]. ბერძენი და რომაელი მწერლები აღნიშნავდნენ რომ ქვეყანა შედგებოდა სამი ეთნიკური ჯგუფისაგან: [[გალები]]სგან, [[აკვიტანიელები]]სგან და [[ბელგიები]]სგან. ამ სამი ჯგუფიდან ყველაზე მნიშვნელოვანი და ძლიერი იყო გალების ერთობა, ისინი თავიანთ [[გალური ენა|გალურ ენაზე]] საუბრობდნენ. უკვე ძველი წელთაღრიცხვის მიწურულისთვის ამ მიდამოებში [[რომაელები|რომაელთა]] და [[კართაგენი|კართაგენელთა]] კოლონიები ჩნდება. [[რომის რესპუბლიკა]]მ დაიპყრო სამხრეთ გალია და შეიქმნა [[ნარბონის გალია|ნარბონის გალიის]] რომაული პროვინცია. [[ძვ. წ. II საუკუნე|ძვ.წ. II]] საუკუნეში [[იულიუს კეისარი|იულიუს კეისარმა]] შეძლო გალიის სრულად დაპყრობა, აქ ძვ.წ 58–51 წლებში იმართებოდა [[გალური ომები]]. ამის შემდგომ აღმოცენდა გალურ-რომაული კულტურა და რეგიონი ინტეგრირდა [[რომის იმპერია]]ში.

რომის იმპერიის დაშლის შემდეგ, გალია განიცდიდა ბარბაროსთა თავდასხმებს, მოგვიანებით ამ ტერიტორიაზე [[გერმანელები|გერმანელი]] [[ფრანკები]] მიგრირდნენ. ფრანკთა მეფის [[ხლოდვიგ I]]-ის მმართველობის დროს V საუკუნის გვიან პერიოდში ფრანკთა სახელმწიფო დომინიონი გახდა მთელს რეგიონში. ამ სახელმწიფომ ძლიერების ზენიტს მიაღწია [[კარლოს დიდი]]ს დროს. ფრანკების სახელმწიფო უკვე იმპერია გახდა, სამეფოს [[კაროლინგები]]ს დინასტია მართავდა, [[843]] წელს კი ფრანკთა იმპერია დაიშალა. საფრანგეთის სათავეში [[კაპეტინგები]]ს დინასტია მოექცა. პირველი კაპეტინგი მმართველი იყო [[ჰუგო კაპეტი]], ის მეფე [[987]] წელს გახდა. კაპეტინგები [[ვალუა (დინასტია)|ვალუა]]ს დინასტიამ შეცვალა, [[1337]] წელს ინგლისსა და საფრანგეთს შორის დაიწყო [[ასწლიანი ომი]], ომი დასრულდა [[1453]] წელს. ამის შემდეგ საფრანგეთში თანდათანობით ყალიბდება [[აბსოლუტური მონარქია]]. მომდევნო საუკუნეებში საფრანგეთი გავრცელდა [[რეფორმაცია]], ევროპის მსგავსად აქაც მიმდინარეობდა რელიგიური ომები. გვიან, [[XVIII საუკუნე|XVIII საუკუნეში]] საფრანგეთში მოხდა [[საფრანგეთის რევოლუცია|რევოლუცია]]. ქვეყანაში დაემხო მონარქია, ამ მოვლენამ სამუდამოდ შეცვალა საფრანგეთის მომავალი. იგი [[საფრანგეთის პირველი რესპუბლიკა|რესპუბლიკური]] მმართველობის ქვეყანა გახდა, რამდენიმე წლის შემდეგ [[ნაპოლეონ ბონაპარტი|ნაპოლეონ ბონაპარტიმ]] ქვეყანა ერთ-ერთ უძლიერეს [[საფრანგეთის პირველი იმპერია|იმპერიად]] აქცია. [[ნაპოლეონ ბონაპარტი|ნაპოლეონის]] დამარცხება გამოიწვია მისმა [[ნაპოლეონის ომები|ომებმა]], ქვეყანაში მოხდა მონარქიის [[ბურბონთა რესტავრაცია|რესტავრაცია]], [[1852]] წელს საფრანგეთში კვლავ შეიქმნა [[საფრანგეთის მეორე იმპერია|იმპერია]], 1870 წელს კი ქვეყანა [[საფრანგეთის მესამე რესპუბლიკა|მესამედ რესპუბლიკური]] სახელმწიფო გახდა.

საფრანგეთი წარმოადგენდა [[ანტანტა|ანტანტის]] უმნიშვნელოვანეს სახელმწიფოს, სწორედ მან [[დიდი ბრიტანეთი|დიდი ბრიტანეთთან]] და [[რუსეთი|რუსეთთან]] ერთად შეძლო [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველ მსოფლიო ომში]] გამარჯვება. საფრანგეთი აგრეთვე იყო [[მოკავშირე სახელმწიფოები მეორე მსოფლიო ომში|მოკავშირე სახელმწიფო]], [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომში]], თუმცა ამის მიუხედავად [[მესამე რაიხი|ნაცისტურმა გერმანიამ]] შეძლო ორ თვეში ქვეყნის დაპყრობა. საფრანგეთის მესამე რესპუბლიკა დაიშალა, ქვეყნის ჩრდილოეთი ნაწილი უშუალოდ შეუერთდა გერმანიის მიერ დაპყრობილ ტერიტორიებს, ხოლო სამხრეთში შეიქმნა [[ვიშის რეჟიმი]]. ომის დასასრულს ქვეყანა გათავისუფლდა, საფრანგეთში შეიქმნა [[საფრანგეთის მეოთხე რესპუბლიკა|მეოთხე რესპუბლიკა]], 1958 წელს კი [[საფრანგეთის მეხუთე რესპუბლიკა|მეხუთე რესპუბლიკა]]. ომის შემდგომ დაიშალა [[საფრანგეთის კოლონიური იმპერია]], სახელმწიფოთა უმრავლესობამ დამოუკიდებლობა მოიპოვა, ხოლო ტერიტორიათა გარკვეული ნაწილი კვლავ დარჩა საფრანგეთის შემადგენლობაში განსაკუთრებული სტატუსით. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ქვეყანა გაწევრიანდა [[გაერო]]ში, [[ევროკავშირი|ევროკავშირსა]] და [[ნატო (ორგანიზაცია)|ნატოში]].

== პრეისტორია ==
{{მთავარი|წინაისტორიული საფრანგეთი}}
[[ფაილი:Lascaux2.jpg|მინიატიურა|მარცხნივ|[[ლასკოს გამოქვაბული|ლასკოს გამოქვაბულში]] აღმოჩენილი ნახატი, რომელზეც გამოსახულია ცხენი ([[დორდონი]], ძვ.წ 18 000 წელი)]]
ადამიანთა ცხოვრების უძველესი კვალი, რომელიც დაახლოებით ძვ.წ 18 000 წლით თარიღდება, საფრანგეთის ტერიტორიაზე მდებარეობს.<ref name="Jean Carpentier 1987 p.17">Jean Carpentier (dir.), François Lebrun (dir.), Alain Tranoy, Élisabeth Carpentier et Jean-Marie Mayeur (préface de Jacques Le Goff), Histoire de France, Points Seuil, coll. « Histoire », Paris, 2000 (1re éd. 1987), p. 17 ISBN 2-02-010879-8</ref> ამ პერიოდში ადამიანებს, გამყინვარების ხანისთვის დამახასიათებელ მკაცრ და ცვალებად კლიმატთან უხდებოდათ გამკლავება, რამაც მათი ცხოვრების ნირის შეცვლა გამოიწვია: მათ ხელი მიჰყეს [[მამთაბარეობა|მომთაბარეობას]], ხოლო თავს ნადირობითა და შემგროვებლობით ირჩენდნენ.<ref name="Jean Carpentier 1987 p.17"/> საფრანგეთი ცნობილია იმ გამოქვაბულთა სიმრავლით, რომლებიც [[ზედა პალეოლითი|ზედა პალეოლითის ერას]] მიეკუთვნებიან, ხოლო მათგან ყველაზე ცნობილია [[ლასკოს გამოქვაბული]]<ref name="Jean Carpentier 1987 p.17"/> ([[დორდონი]], ძვ.წ 18 000 წელი).

[[გამყინვარების ხანა|გამყინვარების ხანის]] ბოლო ეტაპზე (ძვ.წ 10 000 წელი) კლიმატი შერბილდა<ref name="Jean Carpentier 1987 p.17"/> და დაახლოებით ძვ.წ 7000 წლიდან [[დასავლეთ ევროპა|დასავლეთ ევროპის]] ამ ნაწილმა [[ნეოლითის ხანა]]ში გადაინაცვლა, რამდენადაც მოსახლეობის ცხოვრების წესი შეიცვალა, ამ ეტაპზე ჩნდება დამჯდარი მოსახლეობის სამიწათმოქმედო კულტურა. ძვ.წ [[ძვ. წ. IV ათასწლეული|IV]]—[[ძვ. წ. III ათასწლეული|III ათასწლეულების]] ძლიერი დემოგრაფიული და სასოფლო სამეურნეო განვითარების შემდეგ, ძვ.წ [[ძვ. წ. III ათასწლეული|III ათასწლეულში]] მოსახლეობამ მეტალურგიას მიჰყო ხელი, თავდაპირველად მუშაობდნენ: [[ოქრო]]ზე, [[სპილენძი|სპილენძსა]] და [[ბრინჯაო]]ზე, ხოლო მოგვიანებით დაიწყეს რკინის დამუშავებაც.<ref>Carpentier et al 2000, pp. 20–24</ref> საფრანგეთის ტერიტორიაზე მრავალი [[მეგალითი]] მდებარეობს, მათგან ყველაზე გამორჩეული კი [[კარნაკის ქვები]]ა ([[მორბიანი]], ძვ.წ 3300 წელი).

=== გალია ===
{{მთავარი|გალია|კელტები}}
[[ფაილი:Gaul, 1st century BC.gif|მინიატიურა|მარჯვნივ|[[გალია]], ძვ.წ I საუკუნე. [[გალია|გალიის]] ტერიტორიებზე, რომელიც დღევანდელ საფრანგეთს, [[ბელგია]]ს, [[შვეიცარია]]ს, [[ნიდერლანდები]]სა და [[გერმანია|გერმანიის]] გარკვეულ ნაწილს (მდ. [[რაინი]]ს მარცხენა სანაპირო) და ჩრდოლოეთ იტალიის ნაწილს მოიცავდა, [[კელტები]] სახლობდნენ.]]
[[ფაილი:MaisonCarrée.jpeg|მინიატიურა|მარჯვნივ|[[მეისონ კარე]]ს ტაძარი რომაულ - გალური კულტურის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანელი ძეგლია, იგი აშენებულია ქალაქ ნემასუსში (დღევანდელი [[ნიმი]])]]
ძვ.წ [[600]] წელს [[იონიელები|იონიელმა]] [[ბერძნები|ბერძნებმა]], რომლებიც წარმოშობით [[ფოკაია]]დან იყვნენ, [[ხმელთაშუა ზღვა|ხმელთაშუა ზღვის]] სანაპიროზე დააარსეს [[ბერძნული კოლონიები|მასალიის კოლონია]] (დღევანდელი [[მარსელი]], რომელიც საფრანგეთის უძველესი ქალაქია).<ref name="The Cambridge ancient history">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=n1TmVvMwmo4C&pg=RA1-PA754 |title=The Cambridge ancient history|page=754 |publisher=Cambridge University Press |accessdate=23 January 2011|isbn=978-0-521-08691-2|year=2000}}</ref><ref name="Orrieux">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=b8cA8hymTw8C&pg=PA62 |title=A history of ancient Greece|author=Claude Orrieux |page=62 |publisher=John Wiley & Sons |year= 1999|accessdate=23 January 2011|isbn=978-0-631-20309-4}}</ref> აღსანიშნავია ისიც, რომ დღევანდელი საფრანგეთის ტერიტორიაზე ასევე სახლობდნენ გალურ-კელტური ტომები, მაგრამ მხოლოდ ძვ.წ [[ძვ. წ. V საუკუნე|V]]-[[ძვ. წ. III საუკუნე|III]] საუკუნეებში.<ref>Carpentier et al 2000, p. 29</ref>

[[გალია|გალიის]] ცნება სწორედ ამ დროს ჩამოყალიბდა; იგი მოიცავს კელტთა დასახლებას მდინარე [[რაინი]]დან [[ატლანტიკის ოკეანე]]მდე, ანუ [[პირენეები|პირენეებსა]] და [[ხმელთაშუა ზღვა]]ს. დღევანდელი საფრანგეთის საზღვარიც თითქმის იმავე ტერიტორიებს მოიცავს, რასაც [[ძველი გალია]] მოიცავდა, რომელიც დასახლებული იყო [[კელტები|კელტი]] გალებისაგან. ამ დროის [[გალია]] საკმაოდ ძლიერ სახელმწიფოს წარმოადგენდა. ძვ.წ [[ძვ. წ. 390|390]] წელს [[გალები|გალთა]] ბელადმა [[ბრენუსი|ბრენუსმა]] მდინარე [[ტიბრი|ტიბრთან]] [[რომაელები|რომაელებს]] ცხარე ბრძოლა გაუმართა, რომელიც [[ალიის ბრძოლა|ალიის ბრძოლის]] სახელითაა ცნობილი, სადაც [[გალები|გალებმა]] სასტიკად დაამარცხეს რომაელი ლეგიონერები. ბრძოლის შემდეგ [[გალები|გალებმა]] [[რომი]] დაიკავეს და ხარკი დაადეს.

[[გალები|გალთა]] თავდასხმამ საკუთრივ [[რომი]] ძალიან დაასუსტა, ხოლო მის მოხარკეებს აჯანყების სურვილი აღუძრა, [[რომი|რომმა]] კი მათ ხელმეორედ დამორჩილებას 50 წელი მოანდომა. [[გალები]] რეგიონს მანამდე ავიწროებდნენ, სანამ [[რომი|რომთან]] ფორმალური სამშვიდობო ხელშეხრულება არ გააფორმეს, რაც ძვ.წ [[ძვ. წ. 345|345]] წელს მოხდა. სამშვიდობო ხელშეკრულების გაფორმების მიუხედავად [[რომი]]სა და [[გალია|გალიის]] მტრული პოლიტიკა მომდევნო საუკუნეებშიც გაგრძელდა.

ძვ.წ [[ძვ. წ. 125|125]] წელს [[რომაელები|რომაელებმა]] სამხრეთ [[გალია]] დაიპყრეს და დაპყრობილ ტერიტორიას ''რომის პროვინცია'' დაარქვეს. სახელმა საუკუნეების მანძილზე ცვლილება განიცადა და დღესდღეობით მას [[პროვანსი]]ს სახელით ვიცნობთ.<ref name="Google Books">{{cite book|url=http://books.google.com/?id=ZEIEAAAAMBAJ&pg=PA76 |title=Life magazine, 13&nbsp;July 1953, p. 76 |publisher=Google Books |date=13 July 1953 |accessdate=23 January 2011}}</ref> [[იულიუს კეისარი|იულიუს კეისარმა]] დანარჩენი [[გალია]]ც დაიპყრო, ხოლო ძვ.წ [[ძვ. წ. 52|52]] წელს [[გალები]]ს აჯანყებაც ჩაახშო, რომლის ინიციატორიც [[გალები|გალთა ბელადი]], [[ვერცინგეტორიქსი]] იყო.<ref name="Carpentier et al 2000, p.44-45">Carpentier et al 2000, p.44-45</ref>

ძვ.წ [[ძვ. წ. 125|125]] წელს [[რომაელები|რომაელებმა]] სამხრეთ [[გალია]] დაიპყრეს და დაპყრობილ ტერიტორიას ''რომის პროვინცია'' დაარქვეს. სახელმა საუკუნეების მანძილზე ცვლილება განიცადა და დღესდღეობით მას [[პროვანსი]]ს სახელით ვიცნობთ.<ref name="Google Books"/> [[იულიუს კეისარი|იულიუს კეისარმა]] დანარჩენი [[გალია]]ც დაიპყრო, ხოლო ძვ.წ [[ძვ. წ. 52|52]] წელს [[გალები]]ს აჯანყებაც ჩაახშო, რომლის ინიციატორიც [[გალები|გალთა ბელადი]], [[ვერცინგეტორიქსი]] იყო.<ref name="Carpentier et al 2000, p.44-45"/>

[[გალია|გალიის]] [[რომი]]ს პროვინციებში გაერთიანება [[ოქტავიანე ავგუსტუსი|ავგუსტუსს]] მიეწერება, ისევე როგორც მისი დაყოფა ოთხ პროვინციად: სამხრეთ გალია - ნარბონენსად, სამხრეთ-აღმოსავლეთ გალია - აკვიტანიად, ცენტრალური გალია - ლუგდუნენსად და ჩრდილოეთ გალია - ბელგიკად.<ref name=c53>Carpentier et al 2000, pp. 53–55</ref> [[რომაული გალია|გალურ-რომაულ პერიოდში]] მრავალი ქალაქი დაარსდა, მათ შორის [[გალია|გალიის]] დედაქალაქი - [[ლუგდუნუმი]] (დღევანდელი [[ლიონი]]).<ref name=c53/> ეს ქალაქები ტრადიციულ რომაულ სტილში შენდებოდა; [[რომაული ფორუმი|ფორუმით]], [[თეატრი]]თ, [[ამფითეტრი|ამფითეატრით]], [[ცირკი]]თ და [[თერმული აბანოები]]თ. [[გალები]] თანდათან აერივნენ რომაულ მოსახლეობაში და მათთან თანაცხოვრების პერიოდში თითქმის მთლიანად შეითვისეს რომაული კულტურა და ენა ([[ლათინური ენა|ლათინური]], რომლისგანაც მოგვიანებით [[ფრანგული ენა]] წარმოიშვა). ასევე მოხდა რომაული და გალური რელიგიების ერთმანეთში აღრევა, რის შედეგადაც [[რელიგიური სინკრეტინიზმი]] წარმოიქმნა.

[[III საუკუნე|III საუკუნის]] მეორე ნახევარში [[რომაული გალია]] [[ლიმესი]]ს სერიოზულ ნაკლებობას განიცდიდა, იმ დროს, როდესაც [[რომის იმპერია|მთელი იმპერია]] ბარბაროსთა შემოსევებისგან იტანჯებოდა.<ref name=c77>Carpentier et al 2000, pp. 76–77</ref> [[გალია]]მ [[რომის იმპერია|რომის]] სისუსტე სათავისოდ გამოიყენა: გამოეყო მას და შექმნა დამოუკიდებელი [[გალების იმპერია]],<ref name=c77/>, რომელმაც მხოლოდ [[რომის იმპერია|რომის იმპერიის]] კრიზისის პერიოდში იარსება (260-273 წლებში).

თუმცაღა, სიტუაცია საგრძნობლად გამოსწორდა [[IV საუკუნე|IV საუკუნის]] მეორე ნახევარში, რომელიც [[რომაული გალია|რომაული გალიის]] აყვავებისა და აღორძინების პერიოდად ითვლება.<ref>Carpentier et al 2000, pp. 79–82</ref> [[312]] წელს [[კონსტანტინე დიდი|კონსტანტინე დიდმა]] მრწამსი შეიცვალა და [[ქრისტიანობა]] მიიღო. მას შემდეგ ბოლო მოეღო [[ქრისტიანები|ქრისტიანთა]] დევნას [[რომის იმპერია]]ში,<ref>Carpentier et al 2000, p. 81</ref> მაგრამ [[ქრისტიანები|V საუკუნის]] დასაწყისში [[ხალხთა დიდი გადასახლება|ბარბაროსთა შემოსევები]] კვლავ განახლდა,<ref>Carpentier et al 2000, p. 84</ref> ხოლო [[ძველი გერმანელები|გერმანულმა ტომებმა]]: [[ვანდალები|ვანდალებმა]], [[ალანები|ალანებმა]] და [[სვებები|სვებებმა]] გადალახეს [[რაინი]] და დასახლდნენ [[გალია]]ში, [[ესპანეთი|ესპანეთში]] და [[რომის იმპერია|იმპერიის]] სხვა ნაწილებში.<ref>Carpentier et al 2000, pp. 84–88</ref>

== ფრანკთა სამეფო (486–987)==
{{მთავარი|ფრანკთა იმპერია}}
[[ფაილი:Steuben - Bataille de Poitiers.png|thumb|250px|left|[[პუატიეს ბრძოლა (732)|პუატიეს ბრძოლა]] უმნიშვნელოვანესი მოვლენა იყო ევროპისთვის, ამ ბრძოლის შემდეგ არაბებმა ვეღარ შეძლევს ესპანეთიდან ევროპაში შეღწევა.]]
[[ანტიკური ხანა|ანტიკური ხანის]] დასასრულს [[გალია]] რამდენიმე გერმანულ სამეფოდ დაიყო ([[ფრანკთა სახელმწიფო]] (ჩრდილოეთი), [[ალემანია]] (ჩრდილო-აღმოსავლეთი), [[ბურგუნდია]] (აღმოსავლეთი), [[სეპტიმანია]] (სამხრეთი), [[ვესტგოთების სახელმწიფო]] (სამხრეთ-აღმოსავლეთი) და დარჩენილ ტერიტორიაზე [[სუასონის სამეფო]]). ამავდროულად, [[ბრიტები|ბრიტებს]] (კელტური მოდგმის ტომები) [[ანგლო-საქსები|ანგლო-საქსთა]] მიერ [[ბრიტანეთი]]ს დაპყრობის ხანაში მშობლიური ტერიტორიის დატოვება და სხვაგან, კერძოდ კუნძულ [[არმორიკა]]ზე გადასახლება მოუხდათ ([[გალია|გალიის]] შორეული დასავლეთით). შედეგად [[კუნძული|კუნძულს]] სახელი შეუცვალეს და [[ბრეტანი]] დაარქვეს, ხოლო [[კელტები|კელტებმა]] კვლავ შეძლეს აღორძინება და ამ ტერიტორიაზე დააარსეს [[პეტის სამეფო|პეტის დამოუკიდებელი სამეფო]].

ფრანკთა დაქსაქსული ტომები პირველად მეფე [[მეროვეხი|მეროვემ]] გააერთიანა, ამიტომ მის შთამომავლებს [[მეროვინგები]] უწოდეს. [[V საუკუნე|V საუკუნის]] ბოლოს [[ფრანკთა მეფეების სია|ფრანკთა მეფე]] გახდა [[მეროვეუსი|მეროვეს]] შთამომავალი [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგი]]. მისი მეთურობით [[ფრანკთა სახელმწიფო|ფრანკებმა]] დაიწყეს [[გალია|გალიის]] ვრცელი ტერიტორიების დაპყრობა [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგ მეროვინგელის]] თაოსნობით. [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგმა]] შეძლო [[ვესტგუთები|ვესტგუთებისა]] და მათი მოკავშირე [[ალემანები]]ს დამარცხება. მათი სამოსახლო ტერიტორიის დაპყრობით და გაძევების შედეგად [[484]] წელს თანამედროვე საფრანგეთის ტერიტორიაზე შეიქმნა [[ფრანკთა სახელმწიფო|ფრანკთა პირველი სამეფო]] და [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგი]] მის პირველ მეფედ გამოცხადდა. [[ბურგუნდიის სამეფო]] კი დინასტიური ქორწინებით დაიმორჩლა. მან [[493]] წელს ცოლად შეირთო ბურგუნდიის მეფის ასული კლოტილდა, რომელიც ქრისტიანი იყო და ყოველთვის ცდილობდა [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგის]] გაქრისტიანებას, თუმცა [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგი]], ���არკვეულიპოლიტიკური მდგომარეობიდან გამომდინარე, თავს იკავებდა სარწმუნოების შეცვლისგან (ფრანკთა სამეფოში მრავლად იყვნენ არაქრისტიანები და ხლოდვიგი ქრისტიანობის მიღებით მათ მხარდაჭერას დაკარგავდა). [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგი]] ჭკვიანი ლიდერი გამოდგა და არაერთი ღონისძიება გაატარა ქვეყნის გასაძლიერებლად. მან, მიუხედავად არსებული პოლიტიკური სიტუაციისა, [[ქრისტიანობა]] მაინც მიიღო, თუმცა აღნიშნული ქმედების შესრულებამდე მან გარკვეული წინაპირობები შექმნა. უპირველეს ყოვლისა, განამტკიცა ხელისუფლება და ნდობა მოიპოვა ხალხში, ქრისტიანობა კი 498/499 წელს მიიღო, ნათლობისას მასთან ერთად ჯარისკაცებიც მოინათლნენ, რაც რელიგიურ ნიადაგზე აღმოცენებული დაუმორჩილებლობისა და აჯანყების პრევენციას ემსახურებოდა. [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგის]] მიერ ქრისტიანობის მიღებას დიდი სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობა ჰქონდა, კერძოდ, მან [[რომის იმპერიის დაცემა|რომის იმპერიის]] დაცემის შემდეგ მარტო დარჩენილ სასულიერო პირთა მხარდაჭერა და მორჩილება მოიპოვა, ისინი კი დამოუკიდებელი ტერიტორიების მმართველები იყვნენ. [[ხლოდვიგ I|ხლოდვიგის]] მიერ განხორციელებული რეფორმებიდან აღსანიშნავია ე.წ. [[სალიკური სამართალი|სალიკური სამართლის]] შექმნა. იგი დაწერილია ვულგარული [[ლათინური ენა|ლათინურით]] ანუ ისე, როგორც გერმანელი ტომები მეტყველებდნენ. იგი აწესრიგებდა ქვეყანაში სამოქალაქო, ადმინისტრაციულ და სისხლის სამართლებრივ ცხოვრებას. [[VII საუკუნე|VII საუკუნიდან]] ქვეყანაში უკვე ჩნდება გარკვეული პოლიტიკური კრიზისი, რაც მეტწილად გამოიხატებოდა სამეფო ხელისუფლების ფუნქციის მოშლასა და სახელისუფლებო ბერკეტებზე კონტროლის დაკარგვით. აღნიშნული ფაქტი კარგს არაფერს უქადდა ქვეყნის ტერიტორიულ მთლიანობასაც, რომელიც ღვევის პირას იყო. ეს რღვევა გამოვლინდა კიდეც სამეფოს სამ ტერიტორიულ ერთეულად დაშლით (ავსტრაზია, ნეისტრაზია და ბურგუნდია). [[მეროვინგები|მეროვინგთა]] ხელისუფლების შესუსტებამ [[VIII საუკუნე|VIII საუკუნის]] მეორე ნახევარში სახელმწიფოს სათავეში ახალი დინასტიის, კერძოდ, [[კაროლინგების დინასტია|კაროლინგების]] მოსვლა განაპირობა, რამაც ტერიტორიული რღვევა  შეაჩერა და ფრანკთა სახელმწიფომ კვლავ ერთიანობა შეინარჩუნა. [[მეროვინგების დინასტია|მეროვინგების დინასტიის]] კრიზისი კი მაიორდომთა (მაიორდომი სასახლის მეურნეობის მმართველს, ლათინურად  ოჯახის მმართველს ნიშნავს) ძალაუფლების ზრდის ფონზე გამოვლინდა. თავდაპირველად მაიორდომები მხოლოდ საკუთარი უფლებამოსილების შესრულებით შემოიფარგლებოდნენ, თუმცა მათი უფლებები თანდათანობით გაიზარდა  და ბოლო პერიოდში მეფის ხელისუფლებაზე ქმედითიც აღმოჩნდა. მაიორდომთა მოვალეობად ითვლებოდა მეფის უსაფრთხოებაზე ზრუნვა და აქედან გამომდინარე რაც უფრო ძლიერნი და მატერიალურად დამოუკიდებლები იქნებოდნენ, მით უფრო კარგად შეასრულებდნენ საკუთარ მოვალეობას. ეს თანამდებობა თავდაპირველად დანიშვნითი იყო, მაგრამ თანდათან მემკვიდრეობითი ხასიათი მიიღო. 

მაიორდომების ძალაუფლება განსაკუთრებით გაიზარდა [[კარლოს მარტელი]]ს მოღვაწეობის დროს. 718 წელს, მისი მაიორდომობის დროს [[გალია]]ში შეიჭრნენ არაბები. კარლოს მარტელი თავსატეხის წინაშე დადგა, რადგან ფრანკთა ჯარი არ იყო სათანადო მზადყოფნაში არაბთა წინააღმდეგ საბრძოლველად. ამ ვითარებაში კარლოსმა გაატარა სამხედრო რეფორმა. მან ფრანკ მეომრებს [[ბენეფიციუმი]]ს სახით დაურიგა ფეოდები, რომლებიც ჯარისკაცთა ხელში რჩებოდა მათი ჯარში მსახურობის პერიოდში, რამაც აამაღლა სამხედროების მოტივაცია ემსახურათ ჯარში დიდი ხნის განმავლობაში და თავდადებით ებრძოლათ. 732 წელს ფრანკებმა დაამარცხეს არაბები გადამწყვეტ [[პუატიეს ბრძოლა]]ში და შეაჩერეს მათი ექსპანსია ევროპაში. ზოგიერთი ისტორიკოსი ამ ბრძოლას გადამწყვეტ მომენტად მიიჩნევს შუა საუკუნეების სამხედრო ისტორიაში, რომლის შედეგადაც ქვეითმა ჯარმა დაკარგა თავისი გადამწყვეტი მნიშვნელობა [[კავალერია|კავალერიის]] სასარგებლოდ. ამ პერიოდში იწყება კავალერისტთა დაწინაურება სამხედრო და სოციალური თვალსაზრისით, რაც ევროპაში [[რაინდი|რაინდების]] ფენის ჩამოყალიბების წინაპირობაა, თუმცა ეს პროცესი დიდი ხნის განმავლობაში გრძელდებოდა, ხოლო კავალერისტები ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში კვლავ დამხმარე შენაერთების ფუნქციას ასრულებდნენ.

კარლოს მარტელის მმართველობისას მეფის  ხელისუფლება კაროლინგთა დინასტიის ხელში მხოლოდ ფორმალურ ხასიათ ატარებდა რეალური მმართველი კი მაიორდომი იყო და ამიტომაც ეწოდათ ამ პერიოდის კაროლინგ მეფეებს "ზარმაცი მეფეები". საბოლოოდ, [[პიპინ მოკლე|პიპინმა]] [[741]] წელს უკანასკნელი [[მეროვინგები|მეროვინგი]] მეფე [[ჰილდერიკ III]] ბერად აღკვეცა და სათავე დაუდო კაროლინგების მმართველობას.

[[ფაილი:Sacre de Charlemagne.jpg|230px|thumb|[[კარლოს დიდი]]ს იმპერატორად კორონაციის ცერემონია]]

[[768]] წელს ფრანკების მეფე გახდა პიპინ მოკლეს შვილი [[კარლოს დიდი|კარლოსი]]. მან არაერთი ბრძოლა გამართა, რომლებსაც ხშირ შემთხვევაში თვითონ სარდლობდა.  ბრძოლების შედეგად მან დაიმორჩილა [[რაინი]]ს აღმოსავლეთით არსებული ტომები. ქვეყნას შემოუერთა [[იტალია]]ც. ფრანკთა სამეფო ევროპის უძლიერესი სახელმწიფო გახდა. [[IX საუკუნე|IX საუკუნის]] დასაწყისისთვის კარლოსის სახელმწიფო მდებარეობდა [[ატლანტის ოკეანე]]დან, [[კარპატის მთები|კარპატის მთებამდე]] და ჩრდილოეთ ევროპიდან [[ხმელთაშუა ზღვა]]მდე.

ამ დროს რომის პაპ [[ლეო III]]-ს, რომის მოქალაქეები აუჯანყდნენ. პაპმა დახმარებისთვის კარლოს მიმართა, კარლოსმა ჯარის დახმარებით შეძლო აჯანყების ჩახშობა და გაქცეული პაპის უკან დაბრუნება, ეს მოხდა [[800]] წელს. ამავე წელს პაპმა კარლოსი იმპერატორად აკურთხა, დასავლეთში აღდგა [[რომის იმპერია|რომის იმპერიის]] სახელი. [[814]] წელს კარლოსი გარდაიცვალა.

კარლოს დიდის გარდაცვალების შემდეგ, ფრანკთა იმპერიაში დიდი არეულობა დაწყო. ახალ იმპერატორ [[ლუი I ღვთისმოშიში|ლუის]], დიდებულები აღარ ემორჩილებოდნენ. ლუი ღვთისმოშიშს უკვე შვილებიც აღარ ემორჩილებოდნენ. იმპერატორმა სახელმწიფო თავის სამ ვაჟს გაუყო. უფროს [[ლოთარ I|ლოთარს]] - იმპერატორის გვირგვინი, იტალია და მდინარე რაინის ორივე სანაპიროს მიწები ებოძა, შუა [[ლუდვიგ II გერმანელი|ლუის]] (გერმანულად ლუდვიგი) - მდინარე რაინის აღმოსავლეთით არსებული მიწები უბოძა, ხოლო პატარა [[შარლ მელოტი|კარლოსს]] (ფრანგულად შარლს) - დასავლეთის ყველა ტერიტორია ხვდა წილად. ლუი ღვთისმოშიშის გარდაცვალების შემდეგ, [[840]] წელს, იმპერატორად ლოთარი აკურთხეს. [[842]] წელს ქალაქ [[სტრასბურგი|სტრასბურში]] ერთმანეთს შეხვდნენ ძმები - კარლოსი და ლუდვიგი, რათა ლოთარის წინააღმდეგ შეთანხმება დაედოთ. მომევნო [[843]] წელს ქალაქ [[ვერდენი|ვერდენში]] დადებული [[ვერდენის ხელშეკრულება|ხელშეკრულებით]], იმპერია საბოლოოდ დაიშალა.

ახლად შექმნილი ფრანგული სახელმწიფოს, პირველი მეფე გახდა [[შარლ მელოტი]]. საფრანგეთშიც მეფესა და მთავრებს შორის ისეთივე წინააღმდეგობა სუფევდა, როგორიც ევროპის სხვა ქვეყნებში. შარლ მელოტი და მისი მემკვიდრეები იძულებულები იყვნენ ბევრი რამ დაეთმოთ დიდგვაროვანი ჰერცოგებისა და გრაფებისთვის. [[კაროლინგების დინასტია|კაროლინგი]] მეფეების ძალაუფლება იმდენად დასუსტდა, რომ [[X საუკუნე|X საუკუნის]] ბოლოსთვის, ისინი ქვეყანას ვეღარ მართავდნენ. ამას დაემატა [[ნორმანები|ნორმანთა]] თავდასხმები. X საუკუნეში ნორმანებმა არაერთხელ დაარბიეს ჩრდილოეთი საფრანგეთის ტერიტორია. მათ წინააღმდეგ ბრძოლაში თავი ისახელეს [[პარიზის ფრაფები|პარიზის გრაფებმა]].

== საფრანგეთი შუა საუკუნეებში (987–1453) ==
=== კაპეტინგების დინასტია ===
[[987]] წელს, ფრანგ დიდებულთა კრებაზე, პარიზის გრაფი [[ჰუგო კაპეტი|ჰუგო]], [[კაპეტინგი (დინასტია)|კაპეტინგების]] გვარიდან, მეფედ აირჩიეს.

პირველი კაპეტინგი მეფეები მეტად სუსტები იყვნენ. ბევრ გრაფს ან ჰერცოგს გაცილებით უფრო დიდი სამფლობელოები ჰქონდა, ვიდრე მეფეს. უკვე მეფეებს თავიანთი მემკვიდრეების გამეფებაც აღარ შეეძლოთ, ფეოდალებთან შეთანხმების გარეშე. ისინი იყვნენ პირველები თანასწორთა (ფეოდალთა) შორის. საფრანგეთის გაერთიანება და სამეფო ხელისუფლების გაძლიერება დაიწყო [[XII საუკუნე|XII საუკუნის]] მეორე ნახევრიდან.

[[პარიზი]]ს ახლოს მდებარეობდა [[სენ-ჟენის მონასტერი]]. XII საუკუნის შუა ხანებში ამ მონასტერის წინამძღოლი იყო [[აბატი სიუჟე]]. ის მალე [[ლუდოვიკო VI (საფრანგეთი)|ლუი VI]]-ის და მისი ვაჟის [[ლუდოვიკო VII (საფრანგეთი)|ლუი VII]]-ის მრჩეველი გახდა. სიუჟე მეფეს ურჩევდა ქვეყნის გაერთიანებისთვის და ურჩი ფეოდალების წინააღმდეგ ბრძოლაში წვრილი რაინდები და ქალაქები გაეხადა მოკავშირედ. მისივე რჩევით, საჭირო იყო ხელოვნებისა და ვაჭრობისთვის ხელშეწყობა. ლუი VII სიუჟეს ხშირად არ უჯერებდა.

ლუი VII-ის შვილმა [[ფილიპ II (საფრანგეთი)|ფილიპ II]]-მ კარგად გაიაზრა სიუჟეს რჩევები და მისი განხორციელება დაიწყო. მეფემ დაიწყო საფრანგეთის გაერთიანება, ამ საქმეში მის გვერდით ქალაქები იყო. ფილიპმა ჯერ თავადები დაიმორჩილა, ხოლო შემდეგ ინგლისელ [[პლანტაგენეტები|პლანტაგენტ მეფეებს]] წაართვა ფრანგული მიწები. ფილიპ II-ის მეფობის დასარულს ხელისუფლება იმდენად გაძლიერდა, რომ უკვე ადვილად უმკლავდებოდა როგორც შინაურ, ასევე გარეშე მტერს. მის მიერ დაწყებული აღმშენებლობითი მოღვაწეობა განაგრძო მისმა შვილიშვილმა [[ლუი IX]]-მ. ის აქტიურად იბრძოდა სამეფოს გაძლიერებისთვის. მან [[1259]] წელს [[პარიზის ზავი (1259)|პარიზის ზავი]]თ ინგლისს უარი ათქმევინა პლანტაგენტების ფრანგულ სამფლობელოებზე. [[ინგლისის მეფე]]მ საფრანგეთის მეფის ვასალად ცნო თავი. ლუი IX-მ აკრძალა სასამართლოს დუელი - „კერძო ომები“ და შემოიღო „ორმოცი დღე“, რომლის განმავლობაში მოდავეებს შეეძლოთ [[საფრანგეთის სამეფო სასამართო|სამეფო სასამართლოში]] საქმის გარჩევა. ლუი IX ორ [[ჯვაროსნული ლაშქრობები|ჯვაროსნულ ლაშქრობაში]] მონაწილეობდა. ერთ-ერთი ლაშქრობის დროს იგი ტყვედ ჩაუარდა [[ეგვიპტის სლთნების სია|ეგვიპტის სულთანს]] და დიდი გამოსასყიდით დაიხსნა თავი ტყვეობისგან. [[1270]] წელს ლუიმ წამოიწყო ჯვაროსნული ლაშქრობა [[ტუნისი|ტუნისზე]], რომლის დროსაც ის დაიღუპა შავი ჭირით. [[რომის პაპი|რომის პაპმა]] საფრანგეთის მეფე წმინდანად შერაცხა.

საფრანგეთის მეფე გახდა [[ფილიპ IV (საფრანგეთი)|ფილიპ IV ლამაზი]], ის საკმაოდ ჭკვიანი და ძლიერი დიპლომატი იყო. ქორწინების წყალობით სამეფო მიწებს შემოუერთა [[შამპანის საგრაფო]] და [[ნავარის სამეფო]], მან დაიმორჩილა [[ფლანდრიის სამეფო]]. ქვეყნის გაერთიანება საკამოდ რთული პროცესი იყო, მას ბევრი წინააღმდეგობა ჰქონდა. ერთ-ერთი ასეთი იყო [[კათოლიკური ეკლესია]] რომის პაპის მეთაურობით. საფრანგეთის ეკლესია იმ დროს [[რომის პაპი|პაპს]] ემორჩილებოდა და არა მეფეს. აქ არსებული ეკლესიები გადასახადებს რომს უხდიდნენ. ფილიპ ლამაზმა აკრძალა საფრანგეთიდან რომში გადასახადების გაგზავნა. ამ ყველაფერმა რომის პაპაის აღშფოთება გამოიწვია, პაპი [[ბონიფაციუს VIII]] მეფეს ანათემით დაემუქრა. ფრანგებმა მეფეს დაუჭირეს მხარი. ამ მხარდაჭერით დაიმედებულმა ფილიპ IV-მ, [[1302]] წელს პარიზში მოიწვია  ფრანგი ხალხის წარმომადგენელთა კრება, რომელსაც [[გენერალური შტატები]] ეწოდა. გენერალურმა შტატებმა მხარი მეფეს დაუჭირა.

ფილიპ ლამაზის მრჩეველი [[გიომ ნოგარე]] რჩეული რაზმით [[იტალია|იტალიისკენ]] გაემართა. ამ დროს პაპი დასასვენებლად იყო პატარა ქალაქ [[ანანი]]ში. ნოგარე შეიჭრა პაპის სასახლეში და შეურაცხმყოფა მიაყენა მას. მალე რომის პაპი გარდაიცვალა. მეფის ბრძანებით ახალი პაპი საფრანგეთში აირჩიეს და ქალაქ [[ავინიონი|ავინიონში]], მას საპატიო [[პაპების ავინიონის ტყვეობა|ტყვეობაში]], მიუჩინეს ადგილი. ფილპ ლამაზმა შეძლო ეკლესიის დამორჩილება.

=== ასწლიანი ომი ===
{{მთავარი|ასწლიანი ომი}}
[[ფაილი:Joan of Arc miniature graded.jpg|thumb|[[ჟან დ’არკი]].]]
[[XIV საუკუნე|XIV საუკუნეში]] ინგლისსა და საფრანგეთს შორის დაიწყო ომი, რომელიც ისტორიაში [[ასწლიანი ომი]]ს სახელით შევიდა. ომის დაწყების მიზეზი იყო ის რომ, ინგლისის [[პლანტაგენეტები|პლანტაგენტ]] მეფეებს საფრანგეთის ჩრდილოეთით არსებული მიწები ეკუთვნოდათ, ეს ტერიტორიები გაძლიერებულმა საფრანგეთმა შეიერთა. ომის დაწყების მეორე ძირითადი მიზეზი იყო [[ფლანდრია|ფლანდრიის]] საკითხი. ამ ტერიტორიასთან ინგლისს სავაჭრო ურთიერთობები ჰქონდა, გაძლიერებული საფრანგეთი ცდილობდა ეს ტერიტორიები თავისი სამფლობელოსთვის მიეერთებინა. ინგლისის სამეფოს, საფრანგეთის ტახტზე პრეტენზიები გააჩნდა. საფრანგეთის მეფე [[ფილიპ IV (საფრანგეთი)|ფილიპ IV ლამაზს]] სამი ვაჟი ჰყავდა, რომლებიც უშვილოდ გარდაიცვალნენ. ფილიპის ქალიშვილი [[იზაბელა (საფრანგეთი)|იზაბელა]] ინგლისისი მეფე [[ედუარდ I (ინგლისი)|ედუარდზე]] იყო დაქორწინებული, ვინაიდან საფრანგეთს ტახტის მემკვიდრე არ ჰყავდა, კანონით ის იზაბელას უნდა რგებოდა. [[1328]] წელს ფრანგებმა ტახტზე აიყვანეს კაპეტინგების ნათესავი, [[ფილიპ VI (საფრანგეთი)|ფილიპ VI]].

[[ფაილი:Map France 1477-ru.svg|thumb|250px|left|საფრანგეთი 1477 წელს.]]

[[1337]] წელს დაიწყო ასწლიანი ომი. ინლისმა დიდ წარმატებას მიაღწია, [[1346]] წლის [[კრეისის ბრძოლა|კრეისის]] და [[1356]] წლის [[პუატიეს ბრძოლაში]]. საფრანგეთის მეფე ტყვედ ჩაუვარდა ინგლისელებს. ინგლისლეები და ზოგი ფრანგი დიდებული ჩრდილოეთ საფრანგეთის ძარცვით იყო დაკავებული. [[1358]] წელს დაიწყო გლეხთა დიდი აჯანყება, რომელიც „ჟეკერიის“ სახელით გახდა ცნობილი. აჯანყება ამავე წელს იქნა ჩახშობილი. ინგლისელებს ჩრდილოეთი საფრანგეთი ჰქონდათ დაკავებული. საომარი მოქმედებები ახალი ძალით განახლდა [[XV საუკუნე|XV საუკუნის]] დასაწყისში. 1415 წელს [[აზენკარის ბრძოლა|აზენკართან]] ფრანგები კვლავ დამარცხდნენ, ინგლისელების ხელში აღმოჩნდა პარიზი.

სწორედ ამ დროს გამოჩნდა [[ჟანა დ'არკი]], მან გადაიცვა ვაჟის ტანსაცმელი და ჩავიდა დოფინთან. ჟანმა შეძლო დაერწმუნებინა ტახტის მემკვიდრე, რომ მისთვის ჯარის სარდლობა დაევალებინა. მას ჩააბარეს ყველაზე უდისციპლინო და ცუდად შეიარაღებული ჯარი. მალე ჟანმა შეძლო ინგლისლების დამარცხება, მან მრავალი ქალაქი და სოფელი გაათავისუფლა ინგლისლებისგან. [[1429]] წელს ბრძოლების შედეგად გათავისუფლდა ქალაქი [[ორლეანი]], ხოლო შემდეგ [[რეიმსი]]. სწორედ ამიტომ ეწოდა ჟანს [[ორლეანელი ქალწული]]. ერთ-ერთი ბრძოლის დროს ფრანგმა სარდლებმა და დიდებულებმა ჟანა დ'არკი მიატოვეს, ინგლისლებმა შეძლეს მისი ტყვედ ჩაგდება. მათ ჟან დ’არკი ფრანგულ კათოლიკურ ეკლესიას გადასცეს, ეკლესიამ ის „ჯადოქრად“ და „მწვალებლად“ გამოაცხადა. [[1431]] წლის მაისში ქალაქ [[რუანი|რუანში]], ჟან დ’არკი ცეცხლზე დაწვეს.

1475 წლის 29 აგვისტოს დაიდო [[პიკინის ზავი]]. ინგლისს საფრანგეთში მხოლოდ [[კალე]] დარჩა, ინგლისის მეფემ უარი თქვა "საფრანგეთის მეფის" ტიტულზე.

=== საფრანგეთი მეორე მსოფლიო ომში ===

1939 წლის 1 სექტემბერს [[ნაცისტური გერმანია|გერმანია]] თავს დაესხა [[პოლონეთის მეორე რესპუბლიკა|პოლონეთს]], რითაც დაიწყო [[მეორე მსოფლიო ომი]]. [[ბრიტანეთის იმპერია|დიდმა ბრიტანეთმა]] ულტიმატუმი წაუყენა გერმანიას, რომ შეეწყვიტათ საომარი მოქმედებები, თუმცა ნაცისტებმა უარყვეს ულტიმატუმის პირობები. ამის გამო 3 სექტემბერს დიდმა ბრიტანეთმა, [[საფრანგეთის მესამე რესპუბლიკა|საფრანგეთმა]], [[ავსტრალია]]მ და [[ახალი ზელანდია|ახალმა ზელანდიამ]] ომი გამოუცხადეს გერმანიას. მეორე მსოფლიო ომის ამ სტადიას ხშირად უწოდებენ [[უცნაური ომი|უცნაურ ომს]], რადგან ომის გამოცხადების მიუხედავად, საფრანგეთს და ბრიტანეთს თავიანთ მოკავშირეებთან ერთად არანაირი ფართომასშტაბიანი სამხედრო ოპერაცია არ წამოუწყიათ გერმანელების წინააღმდეგ. 7 სექტემბერს ფრანგ და ბრიტანელ ჯარისკაცთა 40-მა ბატალიონმა დაიწყო [[ზაარის ოპერაცია|თავდასხმითი ოპერაცია ზაარზე]]. ერთი კვირის განმავლობაში მათ მხოლოდ 12 დასახლებული პუნქტი აიღეს, თანაც საკმაოდ დიდი ზარალი განიცადეს. ამავდროულად ნელ-ნელა გერმანელებიც ძალებს იკრებდნენ და კონტრ-შეტევაზე გადადიოდნენ. 12 სექტემბერს ანგლო-ფრანგულმა უმაღლესმა სამხედრო საბჭო შეიკრიბა ქალაქ [[აბვილი|აბვილში]] და მიიღო გადაწყვეტილება დაუყოვნებლივ შეეწყვიტათ სამხედრო მოქმედებები. ფრანგმა და ბრიტანელმა ჯარისკაცებმა მიიღეს ბრძანება ერთ კილომეტრზე ახლოს არ მიახლოვებულიყვნენ გერმანელთა პოზიციებს. 16-17 ოქტომბერს გერმანელებმა [[პოლონეთში შეჭრა (1939)|პოლონეთის ოპერაციიდან]] დაბრუნებული ჯარისკაცების ნაწილი დასავლეთ ფრონტზე გადაისროლეს და აიღეს ფრანგების მიერ დაკავებული პუნქტები [[ზაარლანდი|ზაარლანდში]]. ფრანგებმა კვლავ უკან დაიხიეს [[მაჟინოს ხაზი|მაჟინოს ხაზთან]].
== სქოლიო == 
{{სქოლიოს სია|2}}

{{საფრანგეთის მონარქები}}
{{ევროპის ისტორია}}
{{ევროპა თემატურად|ისტორია|ევროპის ისტორია}}
{{საფრანგეთის თემები}}

[[კატეგორია:საფრანგეთის ისტორია| ]]
ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:
თარგი:Cite book (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Column-width (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Flagicon (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ISBN (რედაქტირება)
თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Nowrap (რედაქტირება)
თარგი:Nowrap begin (რედაქტირება)
თარგი:Nowrap end (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Nowrap დაწყება (რედაქტირება)
თარგი:Smallsup (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Tnavbar (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:· (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:·w (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:დროშანიშანი (რედაქტირება)
თარგი:ევროპა თემატურად (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ევროპის ისტორია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა/რიგი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:მთავარი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:მულტიპარამეტრი-ბმულით (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ნავდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:საფრანგეთის თემები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:საფრანგეთის ისტორია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:საფრანგეთის მონარქები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ფერი (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:ქვეყანა ნათ. ბრუნვაში (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის დროშა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის ისტორია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები საფრანგეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ხ (რედაქტირება)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check isxn (რედაქტირება)
საფრანგეთის ისტორია-ზე დაბრუნება.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/საფრანგეთის_ისტორია“-დან