იხილეთ წყარო გვერდისთვის მოჰამედ რეზა ფეჰლევი

თქვენ არ გაქვთ ამ მოქმედების - „ამ გვერდის რედაქტირება“ განხორციელების ნებართვა შემდეგი მიზეზის გამო:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 ივლისი 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ივლისი 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

გთხოვთ, შეიყვანოთ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დეტალი თქვენს მიერ დასმულ ნებისმიერ შეკითხვაში. თუ თვლით, რომ შეცდომით დაიბლოკეთ, ამის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია და ინსტუქცია შეგიძლიათ იხილოთ ღია პროქსი-სერვერების გამოყენების დაუშვებლობის გლობალური წესების გვერდზე.

წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბლოკირების გასაჩივრებისათვის, გთხოვთ მიმართოთ მეტაზე. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ გვერდის საწყისი ფაილი და მისი ასლი შექმნათ.

{{ინფოდაფა მმართველი 
|სახელი                  = მოჰამედ რეზა ფეჰლევი 
|ორიგინალური სახელი     = Mohammad Reza Pahlavi
|სურათი                 = Mohammad Reza Pahlavi.png
|წარწერა                 =
<!-- პირველი თანამდებო���ა -->
|ქვეყანა                  = [[სპარსეთის მეფეების სია|ირანის შაჰი]]  
|თანამდებობა             =    
|რიგი                    =
|კორონაცია               = [[26 ოქტომბერი]] [[1967]]
|მმართველობის დასაწყისი  = [[16 სექტემბერი]] [[1941]]
|მმართველობის დასასრული = [[11 თებერვალი]] [[1979]]
|პრეზიდენტი             =
|ვიცე-პრეზიდენტი         =
|წინამორბედი             = [[რეზა-შაჰ ფეჰლევი]]
|მემკვიდრე               =ტიტული გაუქმდა  
<!-- პირადი მონაცემები -->
|სხვა წოდებები           = 
|პრეზიდენტი             =
|რეგენტი                =
|მონარქი                = 
|სულთანი               =  
|ვიცე-პრეზიდენტი        = 
|პარტია                 = 
|დაბადების თარიღი       = [[26 ოქტომბერი]] [[1919]]
|დაბადების ადგილი       = [[თეირანი]], [[ირანი]]
|გარდაცვალების თარიღი   = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|1980|7|27|1919|10|26}}
|გარდაცვალების ადგილი   = [[კაირო]], [[ეგვიპტე]]
|ქორწინება               = [[ფავზია ფუად ეგვიპტელი]]<br/>[[სორაია ისფანდიარი ბაჰთიარი]]<br/>[[ფარაჰ ფეჰლევი]]
|შვილები                = 
|სრული სახელი          =
|დინასტია               = [[ფეჰლევიანები]]
|მამა                   = [[რეზა-შაჰ ფეჰლევი]]
|დედა                  = [[თაჯ ოლ-მოლუქი]]
|რელიგია               =[[ისლამი]]
|ხელმოწერა             =Mohammadreza pahlavi signature.svg
}}
'''მოჰამედ რეზა-შაჰ ფეჰლევი''' ({{lang-fa|محمدرضا شاه پهلوی}}; დ. [[26 ოქტომბერი]] [[1919]], [[თეირანი]], [[ირანი]] — გ. [[27 ივლისი]], [[1980]], [[კაირო]], [[ეგვიპტე]]) — [[ირანი]]ს ბოლო [[შაჰი]], ქვეყანას მართავდა [[1941]]-[[1979]] წლებში. [[ფეჰლევიანები|ფეჰლევის]] დინასტიის მეორე და უკანასკნელი წარმომადგენელი. ხელისუფლებას ჩამოაშორეს [[ირანის ისლამური რევოლუცია|ირანის ისლამური რევოლუციის]] შედეგად. შაჰი იძულებული იყო ემიგრაციაში წასულიყო და გარდაიცვალა [[კაირო]]ში.

== ბიოგრაფია ==
განათლება მიიღო ირანში და საზღვარგარეთ. [[1938]] წელს დაამთავრა სამხედრო აკადემია [[თეირანი|თეირანში]]. ტახტზე ავიდა [[1941]] წლის სექტემბერში, მამის [[რეზა-შაჰ ფეჰლევი]]ს გადადგომის შემდეგ. [[1943]] წელს ომი გამოუცხადა [[ფაშისტური გერმანია|ფაშისტურ]] [[გერმანია]]ს.

[[1953]] წლის აგვისტოში, აშშ-ს [[ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტო]]-ს უშუალო ორგანიზებით, ოპერაცია "აიაქსი"-ს ფარგლებში დამხობილ იქნა პრემიერ-მინისტრი მოჰამედ მოსადეყის მთავრობა<ref>Bryne, Malcolm (18 August 2013). "[https://foreignpolicy.com/2013/08/19/cia-admits-it-was-behind-irans-coup/ CIA Admits It Was Behind Iran's Coup]". Foreign Policy. </ref>. შაჰი ემიგრაციიდან დაბრუნდა და ავტორიტარული მმართველობა დაამკვიდრა. 

ირანის საიდუმლი პოლიციური სტრუქტურების ფორმირება დაიწყო 1955 წ. აშშ-ს სამხედრო ექსპერტებისა და სპეცსამსახურების სპეციალისტების ხელშეწყობით<ref> Афрасияби Б. Иран ва Тарих. Техран. 1364/1985, сс. 43-50.</ref>.  ირანში თავისი „ექსპერტები“ გააგზავნა ასევე ისრაელმა, ერთ-ერთი მათგანი იყო პოლკოვნიკი იაკობ ნიმროდი<ref> Kermit Roosevelt, Countercoup: the Struggle for the Control of Iran (McGraw-Hill paperback, 1981), p. 9.</ref>.  შაჰის ოფიცრები გადიოდნენ ინტენსიურ მომზადებას დიდ ბრიტანეთში, ისრაელში და აშშ-ში<ref> Блоч, Джонатан; Фитцджеральд, Патрик. Тайные операции английской разведки: Ближний и Средний Восток, Африка и Европа после 1945 года. М.: Политиздат, 1987. </ref>.  „CIA“-სა და „სავაქ“-ის მჭიდრო თანამშრომლობის შესახებ ინფორმაცია ფართოდ გახდა ცნობილი მხოლოდ 1970-იანი წლების მეორე ნახევარში<ref> The Palm Beach Post (November 4, 1976).</ref> <ref> Kingman Daily Miner (November 4, 1976).</ref>.    

[[1955]] წლის მარტში, აშშ-ს არმიის პოლკოვნიკის მისია შეიცვალა ამერიკის „CIA“-ს ინსტრუქტორებით (მისია შედგებოდა სულ 5 ოფიცერისგან, რომლებიც იყვნენ ექსპერტები ფარული ოპერაციებისა, ინფორმაციის ანალიზისა და კონტრდაზვერვის სფეროში). შაჰის სპეცსამსახურების ჩამოყალიბებაში დიდი წვლილი მიუძღვის ამერიკელ გენერალს გერბერტ ნორმან შვარცკოფს, რომელმაც „გაწვრთნა სავაქ-ის პერსონალის პირველი თაობა“<ref> CENTRAL INTELLIGENCE AGENCY (CIA) IN PERSIA. In Encyclopaedia Iranica. Retrieved July 26, 2008.</ref> <ref> Palash Ghosh. Iran's Feared SAVAK: Norman Schwarzkopf’s Father Had Greater Impact On Middle East Affairs. (12/28/2012).</ref> <ref> N. R. Keddie and M. J. Gasiorowski, eds., Neither East Nor West. Iran, the United States, and the Soviet Union, New Haven, 1990, pp. 154–155.</ref>.     

[[1956]] წლის დეკემბერში შაჰმა და მისმა მთავრობამ გადაწყვიტა, რომ დადგა დრო ირანმა დააფუძნოს დაზვერვის ორგანიზაცია<ref> Kristen Blake. The U.S.-Soviet confrontation in Iran, 1945-1962: A case in the annals of the Cold War. (2009), p. 106.</ref>.  „სავაქ“-ის შექმნის კანონპროექტი შემოღებულ იქნა მეჯლისის მიერ 1957 წლის 20 იანვარს<ref> Amad Farughy/Jean-Loup Reverier: Persien: Aufbruch ins Chaos?, München 1979, S. 163.</ref>, და შემდგომ სენატის მიერ დამტკიცდა.

[[1957]] წელს აშშ-სა და ისრაელის სპეცსამსახურების დახმარებით შაჰმა დააარსა დაზვერვისა და სახელმწიფო უშიშროების სამსახური — [[სავაქი]]<ref> N. R. Keddie and M. J. Gasiorowski, eds., ''Neither East Nor West: Iran, the United States, and the Soviet Union'' (New Haven, 1990), pp. 154–55; personal interviews. </ref>.

== ლიტერატურა ==
{{ქსე|7|160}}

== სქოლიო ==
{{სქოლიო|2}}


== რესურსები ინტერნეტში ==
{{Commons category|Mohammad Reza Pahlavi}}
* [http://mashruteh.org/wiki/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C Biography portal Mohammad Reza Pahlavi (persian)]

{{DEFAULTSORT:ფეჰლევი, მოჰამედ რეზა}}
[[კატეგორია:სპარსეთის მონარქები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 26 ოქტომბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1919]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი  27 ივლისი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1980]]
[[კატეგორია:ფეჰლევიანები]]
[[კატეგორია:მეორე მსოფლიო ომის პოლიტიკური ლიდერები]]
[[კატეგორია:ტახტიდან გადამდგარი მონარქები]]

ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:

თარგი:Age (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Column-width (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Comment (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Comment/styles.css (რედაქტირება)
თარგი:Commons (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Commons cat (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Commons category (რედაქტირება)
თარგი:Lang-fa (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:LangWithName (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:MONTHNAME (რედაქტირება)
თარგი:MONTHNUMBER (რედაქტირება)
თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:PAGENAMEBASE (რედაქტირება)
თარგი:Replace (რედაქტირება)
თარგი:Wikidata (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში (რედაქტირება)
თარგი:გარდაცვალების თარიღი და ასაკი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ვიკიმონაცემები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:თვის ნომერი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:თვის სახელწოდება (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა/რიგი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა მმართველი (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:სქოლიო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქსე (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:წიგნი (რედაქტირება)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Sources (რედაქტირება)
მოდული:Sources-utils (რედაქტირება)
მოდული:String (რედაქტირება)
მოდული:Wikidata (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:WikidataCache/Q128245 (რედაქტირება)
მოდული:WikidataSelectors (რედაქტირება)

მოჰამედ რეზა ფეჰლევი-ზე დაბრუნება.

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მოჰამედ_რეზა_ფეჰლევი“-დან