იხილეთ წყარო გვერდისთვის ვესტგუთების სამეფო

თქვენ არ გაქვთ ამ მოქმედების - „ამ გვერდის რედაქტირება“ განხორციელების ნებართვა შემდეგი მიზეზის გამო:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 ივლისი 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ივლისი 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
გთხოვთ, შეიყვანოთ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დეტალი თქვენს მიერ დასმულ ნებისმიერ შეკითხვაში. თუ თვლით, რომ შეცდომით დაიბლოკეთ, ამის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია და ინსტუქცია შეგიძლიათ იხილოთ ღია პროქსი-სერვერების გამოყენების დაუშვებლობის გლობალური წესების გვერდზე.
წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბლოკირების გასაჩივრებისათვის, გთხოვთ მიმართოთ მეტაზე. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ გვერდის საწყისი ფაილი და მისი ასლი შექმნათ.
{{გასწორება}}
{{ინფოდაფა ყოფილი სამეფო/ქვეყანა
|მშობლიური სახელი       = 
|გრძელი სახელი          = ვე��ტგუთების სამეფო
|ერა                    = 
|სტატუსი                = 
|მართველობა             = [[მონარქია]]
<!-- აღზევება, დაცემა და მნიშვნელოვანი წლები -->
|შექმნა                  = 
|შექმნის თარიღი          = 
|შექმნის წელი            = 418
|გაუქმება                = 
|გაუქმების თარიღი        = 
|გაუქმების წელი          = 720
|მოვლენა1               = 
|მოვლენის თარიღი1       = 
|მოვლენა2               = 
|მოვლენის თარიღი2       = 
|მოვლენა3               =
|მოვლენის თარიღი3       = 
|მოვლენა4               = 
|მოვლენის თარიღი4       = 
|უპირველესი მოვლენა     = [[რომის დარბევა (410)|რომის&nbsp;დარბევა]]
|უპირველესის თარიღი     = 410
|უკანასკნელი მოვლენა     = 
|უკანასკნელის თარიღი     = 
<!-- წინამორბედები, მემკვიდრეები, დროშები, გერბები და სიმბოლოები -->
|p1                     = დასავლეთ რომის იმპერია
|დროშა_p1               = Labarum.svg
|p2                     = სვებების სამეფო
|დროშა_p2               = Galician-suevic-kingdom.png
|s1                     = ფრანკთა სახელმწიფო
|დროშა_s1               = Frankish Empire 481 to 814-ka.png
|s2                     = ომაიანთა სახალიფო
|დროშა_s2               = Umayyad Flag.svg
|s3                     = ასტურიის სამეფო
|დროშა_s3               = ReinoAsturias.PNG
|დროშის სურათი          = 
|დროშის აღწერა          = 
|გერბი                  = 
|გერბის ზომა            = 
|გერბის აღწერა           = 
|რუკის სურათი           = Visigothic Kingdom (5th–7th cc.)-ka.svg
|რუკის აღწერა            = ვესტგუთების სამეფო, V–VII საუკუნეები
|რუკის სურათი2          = 
|რუკის აღწერა2          = 
|დედაქალაქი             = [[ტულუზა]]<br>[[ნარბონა]]<br>[[ბარსელონა]]<br>[[ტოლედო]]
|ენები                   = [[ლათინური ენა]]<br>[[გუთური ენა]]
|რელიგია                = [[ქრისტიანობა]] ([[არიანელობა]], [[ნიკეის მრწამსი]], [[რომის კათოლიკური ეკლესია|რომაული კათოლიციზმი]]<br>[[იუდაიზმი]]
|ვალუტა                = 
<!-- ტიტულები და მართველთა სახელები -->
|ლიდერი1               = 
|ლიდერი2               = 
|ლიდერი3               = 
|ლიდერი4               = 
|ლიდერი5               = 
|ლიდერი6               = 
|ლიდერი7               = 
|ლიდერი8               = 
|ლიდერი9               = 
|ლიდერის წელი1         = 
|ლიდერის წელი2         = 
|ლიდერის წელი3         = 
|ლიდერის წელი4         = 
|ლიდერის წელი5         = 
|ლიდერის წელი6         = 
|ლიდერის წელი7         = 
|ლიდერის წელი8         = 
|ლიდერის წელი9         = 
|ლიდერის ტიტული       = 
|ლიდერი1.1             = 
|ლიდერი1.2             = 
|ლიდერი1.3             = 
|ლიდერი1.4             = 
|ლიდერი1.5             = 
|ლიდერის წელი1.1       = 
|ლიდერის წელი1.2       = 
|ლიდერის წელი1.3       = 
|ლიდერის წელი1.4       = 
|ლიდერის წელი1.5       = 
|ლიდერის ტიტული2      = 
|ლიდერი2.1             = 
|ლიდერი2.2             = 
|ლიდერი2.3             = 
|ლიდერი2.4             = 
|ლიდერი2.5             = 
|ლიდერი2.6             = 
|ლიდერის წელი2.1       = 
|ლიდერის წელი2.2       = 
|ლიდერის წელი2.3       = 
|ლიდერის წელი2.4       = 
|ლიდერის წელი2.5       = 
|ლიდერის წელი2.6       = 
|ლიდერის ტიტული3      = 
<!-- საკანონმდებლო ხელისუფლება -->
|საკანონმდებლო ხელისუფლება     = 
|პალატა1                = 
|პალატის ტიპი1          = 
|პალატა2                = 
|პალატის ტიპი2          = 
<!-- ფართობი და მოსახლეობა -->
|სტატ. წელი1            = 
|ფართობი1               = 
|სტატ. მოსახ1           = 
|სტატ. წელი2           = 
|ფართობი2              = 
|სტატ. მოსახ2           = 
|სტატ. წელი3           = 
|ფართობი3              = 
|სტატ. მოსახ3           = 
|სტატ. წელი4            = 
|ფართობი4               = 
|სტატ. მოსახ4           = 
|სტატ. წელი5           = 
|ფართობი5              = 
|სტატ. მოსახ5           = 
|სქოლიო_ა               = 
|სქოლიო_ბ               = 
|სქოლიო_ჰ               = 
|სქოლიოები              = 
|დღეს                   =
}}
'''ვესტგუთების სამეფო''' — სამეფო, რომელსაც ეკავა [[საფრანგეთი]]ს სამხრეთ-დასავლეთი ნაწილი და [[პირენეს ნახევარკუნძული]] V საუკუნიდან VIII საუკუნემდე ([[418]] – [[720]] წლები). ვესტგუთები ძველი გერმანული მოდგმის ტომი გახლდათ, რომელმაც სამშობლო სხვადასხვა მიზეზის გამო მიატოვა და, თანამედროვე პოლონეთის ტერიტორიიდან დაძრული, 378 წლისთვის, დუნაის გადალახვის შემდეგ, [[ბიზანტიის იმპერია|აღმოსავლეთ რომის იმპერიის]] ტერიტორიაზე დასახლდა. რომაელებს მათი ეშინოდათ და ისინი დამარცხდნენ კიდეც ვესტგუთებთან ბრძოლაში. [[410]] წელს რომი ვესტგუთებმა აიღეს მეფე ალარიკის (370-410) მეთაურობით. იგი თავდაპირველად შეიქმნა მეფის ქვეშევრდომი [[ვესტგუთები]]ს დასახლებით, რომლებმაც დაიკავეს [[აკვიტანია]] და აიძულეს რომაელები, ეცნოთ მათი ძალაუფლება ამ მხარეში, შემდეგ კი გააგრძელეს დაპყრობები მთელ [[პირენეს ნახევარკუნძული|პირენეს ნახევარკუნძულზე]]. სამეფომ შეინარჩუნა დამოუკიდებლობა აღმოსავლეთ რომის/ბიზანტიის იმპერიისგან, რომლის მცდელობები რომის ხელისუფლების დაბრუნებისა პირენეს ნახევარკუნძულზე, მხოლოდ ნაწილობრივ წარმატებული და ხანმოკლე აღმოჩნდა.
თითქმის სამასი წლის განმავლობაში ვესტგუთთა სამეფო პირენეს ნახევარკუნძულს და გალიის ხმელთაშუა ზღვის სანაპირო ზოლს მართავდა. მდგომარეობა VI საუკუნის დასაწყისში შეიცვალა, როდესაც აღმოსავლეთ რომის იმპერიამ/ბიზანტიამ ნახევარკუნძულის სამხრეთ-აღმოსავლეთი სანაპირო ზოლი დაიკავა, თუმცა მისი ოკუპაცია დიდხანს არ გაგრძელებულა. მალევე დაიწყო მუსლიმთა დაპყრობა, რამაც ვესტგუთთა სამეფოს მარცხი გამოიწვია.

== ისტორია ==
[[File:Hispania 418 AD.PNG|thumb|ვესტგუთების დასახლება და [[პირენეს ნახევარკუნძული]], 418]]
=== ფედერატი სამეფო ===
ვესტგუთები იყვნენ ძველი გერმანელი ცენტრალური ევროპელები, რომლებიც  დუნაის ველიდან დასავლეთით მდებარეობდნენ. <ref>{{cite book |last1=Kurlansky |first1=Mark |title=The Basque History Of The World |date=2011 |publisher=Random House |isbn=9781448113224 |page=35}}</ref> მათ საკუთარი საცხოვრებელი მიწები გამო მიატოვეს და [[378]] წლისთვის დუნაის გადალახვის შემდეგ აღმოსავლეთ რომის იმპერიის ტერიტორიაზე დასახლდნენ.
[[407]] წელს გერმანელმა ვანდალებმა, ირანელმა ალანებმა და გერმანელმა სვევებმა გადაკვეთეს გაყინული რაინი და საფრანგეთის გავლით პირენეს ნახევარკუნძულს მიადგნენ.  
თავის მხრივ, ვესტგუთები [[410]] წელს შეიჭრნენ რომში და ტყვედ აიყვანეს რომის იმპერატორის და - გალა პლაციდია. [[ათაულფი]]ს (ვესტგუთების მეფე) კარგი დიპლომატიის წყალობით  იგი დაქორწინდა გალა პლაციდიაზე და იმპერატორმა [[ჰონორიუსი|ჰონორიუსმა]] მიიღო ვესტგუთების დახმარება.  [[418]] წელს ვესტგუთი გამოცხადდა ფედერატად მეფე ვალიას მმართველობის ქვეშ და  გადაეცათ მათ გალიის [[აკვიტანია]]. რომაელებს იმედი ჰქონდათ, რომ ვესტგუთებს სხვა ტომების განსადევნად ან დასამორჩილებლად გამოიყენებდნენ, სურდათ რომაული წესრიგის აღდგენა [[ვანდალები]]ს, [[ალანები]]სა და [[სვებები]]ს ლაშქრების წინააღმდეგ.  მათ მართლაც აიძულეს ვანდალები და ალანები ჩრდილოეთ აფრიკაში გადასულიყვნენ და თავად დაიწყეს იქ დამკვიდრება. ძლიერ დასუსტებული [[დასავლეთ რომის იმპერია|დასავლეთ რომის იმპერია]] ვესტგუთებს ვერანაირ წინააღმდეგობას უწევდა. ვესტგუთები თავად გახდნენ რომის მოკავშირეები გალიაში ჰუნების შემოჭრის დროს [[451]] წელს. რომაელებმა შეაჩერეს ატილას შემოტევა, მაგრამ ეს გამარჯვება მათ მოკავშირეებს მეფის, თეოდორიკის სიცოცხლის ფასად დაუჯდათ.

=== ტულუზის სამეფო ===
[[466]] წელს ეურიკმა,  [[თეოდორიხ I (ვესტგუთი)|თეოდორიკ I]]-ის უმცროსმა ვაჟმა მიიღო სამეფო ტახტი. ის ცნობილი იყო მისი უფროსი ძმის  [[თეოდორიხ II|თეოდორიკ II]]-ის მკვლელობით, რომელმაც ასევე მოკლა მისი უფროსი ძმა [[თორისმუნდი]].   მეფე ეურიკის მმართველობით, რომელმაც ფედერატის სტატუსი გააუქმა, ვესტგუთების ტრიუმფალური წინსვლა დაიწყო. [[469]] წელს დეოლსში გალო-რომაულ და ბრეტონულ არმიების გამარჯვების შემდეგ,  <ref>{{cite book |last1=Charles-Edwards |first1=T. M. |title=Wales and the Britons, 350–1064 |url=https://archive.org/details/walesbritons35010000char |date=2013 |publisher=Oxford University Press |isbn=9780198217312 |page=[https://archive.org/details/walesbritons35010000char/page/59 59]}}</ref> 
იმდროინდელი ვესტგუთების სამეფოს ცენტრს წარმოადგენდა ტულუზი. სწორედ, ამიტომ მას ტულუზის სამეფოს სახელითაც მოიხსენიებენ. 
დასავლეთ რომის იმპერატორმა [[ანთიმოზი|ანთიმოზმა]] ა��პებში ახალი არმია გაგზავნა ეურიკის წინააღმდეგ, რომელიც ალყაში მოაქციეს [[არლი|არლისთან]]. შეიარაღებული რომაული არმია [[არლი|არლის]] მახლობლად გამართულ ბრძოლაში დამარცხდა და ეურიკმა დაიპყრო [[არლი]] და სამხრეთ გალიის დიდი ნაწილი.
ტულუზის სამეფომ, რომლის დედაქალაქიც იყო  ტულუზი, დაკარგა თავისი ტერიტორიის დიდი ნაწილი [[გალია]]ში, ფრანკებამდე, VI საუკუნის დასაწყისში, შეინარჩუნა სეპტიმიანიის ვიწრო სანაპირო ზოლი. VI და VII საუკუნეების სამეფოს ზოგჯერ უწოდებენ regnum Toletanum ახალი დედაქალაქის ტოლედოს შემდეგ.  
[[476]] წელს დაარსდა დასავლეთ რომის იმპერია; ამრიგად, ვესტგუთებს მიაჩნდათ, რომ მათ ჰქონდათ უფლება მიეღოთ ის ტერიტორიები, რომლებსაც რომი დაჰპირდათ პირენეს ნახევარკუნძულზე რომაული წესრიგის აღდგენის სანაცვლოდ. <ref>{{cite book|last1=Orlandis|first1=José|title=Historia del reino visigodo español : los acontecimientos, las instituciones, la sociedad, los protagonistas|date=2003|publisher=Rialp|location=Madrid|isbn=8432134694|edition= 2nd}}</ref> 
508 წლისათვის ვესტგუთებმა დაკარგეს დედაქალაქიც და სხვა ტერიტორიებიც.

=== ესპანეთის არიული სამეფო ===
[[File:Hispania 586 AD.PNG|thumb|right|რუკაზე ნაჩვენებია მეფე ლეოვიგილდის დაპყრობები, 586]]
[[ალარიხ II|ალარიკის II]]-ის სიკვდილის შემდეგ  მისი ლეგიტიმური მემკვიდრე იყო მისი ვაჟი გესალეკი, რომელმაც აიღო ძალაუფლება თეოდორიკ დიდის რეგენტობის ქვეშ, რომელმაც დაიპყრო ბარსელონა. ამ დროისათვის უკვე [[ვესტგუთები]] თითქმის მთელ ესპანეთს აკონტროლებდნენ.
[[549]] წელს ვესტგუთ ათანაგილდის მიერ დაწყებულმა სამოქალაქო ომმა შედეგი გამოიღო,  მან უზურპაცია მოახდინა სამეფოში და ბიზანტიის იმპერატორ [[იუსტინიანე I]]-ის მოსაკლავად ჯარისკაცები გააგზავნა. ათანგილდმა გაიმარჯვა ამ ომში, მაგრამ ბიზანტიელებმა აიღეს კართაგენი და პირენეს ნახევარკუნძულის სამხრეთ ნაწილი და მათი განდევნა შეუძლებელი გახდა. 570-იანი წლებიდან ათანგილდის ძმამ, ლიუვიგილდმა ამ დანაკარგის ანაზღაურება  [[სვევები]]ს სამეფოს (უახლოეს თანამედროვე [[გალისია]]სა და პორტუგალიის ჩრდილოეთ ნაწილში) დაპყრობით და მისი ანექსიით სცადა და განმეორებით გაილაშქრა ბასკების წინააღმდეგ. 
[[585]] წელს მეფე ლიუვიგილდმა გააერთიანა პირენეს ნახევარკუნძული და მეგობრობას დაუდო სათავე სამეფო ქორწინებებით. ლიუვიგილდმა ასევე დააარსა ახალი ქალაქები.

=== კათოლიკური  ტოლედოს სამეფო===
[[File:Hispania 700 AD.PNG|thumb|right|ვესტგუთების ესპანეთი და მისი რეგიონული დაყოფა, 700 წ., მუსლიმთა დაპყრობამდე]]
ამ დროისთვის არსებითად გაქრა ეთნიკური განსხვავება ესპანელ-რომაელ მოსახლეობასა და ვესტგუთებს შორის (გოთურმა ენამ დაკარგა თავისი ბოლო და ალბათ უკვე დაკნინებული ფუნქცია, როგორც საეკლესიო ენისა, როდესაც [[589]] წელს ვესტგუთები გადავიდნენ კათოლიციზმზე). <ref>Strategies of Distinction: Construction of Ethnic Communities, 300–800 (Transformation of the Roman World) by Walter Pohl, {{ISBN|90-04-10846-7}} (pp. 119–121: dress and funerary customs cease to be distinguishing features in AD 570/580)</ref> ამ ახლებურმა ერთიანობამ  უცხოელთა მიმართ მკაცრი ზომების გატარება გამოიწვია, განსაკუთრებით იუდეველთა მიმართ, რამაც უფრო და უფრო მძიმე დევნის სახე მიიღო. ვესტგუთების კოდექსმა (დასრულდა 654 წელს) გააუქმა რომაელთა და ვესტგუთების განსხვავებული კანონების არსებობის ძველი ტრადიცია. VII საუკუნეში განხორციელდა მრავალი სამოქალაქო ომი არისტოკრატიის შიდა ჯგუფებს შორის. მიუხედავად იმდროინდელი ეპისკოპოსების, როგორიცაა ისიდორე და სევილიის ლეანდერი, კარგი ჩანაწერებისა, გოთების ესპანელ-რომაელებისგან განსხვავება უფრო რთული ხდება, რადგან ეს ორი ერთმანეთზე ურთიერთდამოკიდებული გახდა. მიუხედავად ამ სამოქალაქო ომებისა, [[625]] წლისთვის ვესტგუთებმა წარმატებას მიაღწიეს და ბიზანტიელები განდევნეს ესპანეთიდან და შექმნეს დასაყრდენი აფრიკის [[სეუტა]]ს პორტში. 
ვესტგუთები და მათი ადრინდელი მეფეები [[არიანელობა|არიანელები]] იყვნენ და კონფლიქტში მოვიდნენ კათოლიკურ ეკლესიასთან, მაგრამ მას შემდეგ, რაც ისინი ქრისტიანობაზე დაბრუნდნენ, ეკლესია უზარმაზარ გავლენას ახდენდა საერო საქმეებზე ტოლედოს საბჭოების საშუალებით. ვესტგუთებმა ასევე შეიმუშავეს უაღრესად გავლენიანი სამართლის კოდექსი, რომელიც ცნობილია დასავლეთ ევროპაში, როგორც ვესტგოთური კოდექსი (Liber Iudiciorum), რომელიც ესპანეთის სამართლის საფუძველი გახდა შუა საუკუნეებში.

=== მუსლიმთა დაპყრობა ===
ვესტგუთთა სამეფოს წარმოადგენდნენ ბარბაროსი წარჩინებულები და მათი ოჯახები, რომელთა საერთო რაოდენობაც იბერიის მოსახლეობის 5 %-ს არ აღემატებოდა და შესაძლოა, რომ საერთოდ 2 %-იც კი იყო. ისინი წარმოადგენდნენ მმართველ ელიტას. სამეფოს ხელისუფლებამ დატოვა ადგილობრივი ადმინისტრაცია და გარკვეული ხნის მანძილზე საქმეები საკმაოდ კარგადაც მიდიოდა. ვესტგუთთა უმრავლესობა არიანელი ქრისტიანი იყო, თუმცა საბოლოოდ რომაულ კათოლიციზმზე მოექცა. მოქცევის შემდეგ, ეკლესიამ უზარმაზარი გავლენა მოიპოვა ვესტგოთურ პოლიტიკაზე. VII საუკუნის ბოლოსთვის სამეფო გარშემორტყმული იყო როგორც საგარეო, ისე საშინაო საფრთხეებით. დიდებულთა შორის მიმდინარე დაპირისპირებებმა შედეგად მკვლელობების, გადატრიალებებისა და სხვა სიძნელეების სერია მოიტანა. [[710]] წელს, დიდგვაროვანმა როდერიკმა სასახლის გადატრიალება მოაწყო, რა დროსაც თანამდებობიდან გადააყენა და შემდეგ მოკლა კანონიერი მეფე ვიტიცა. 

მიუხედავად წარმატებული გადატრიალებისა, როდერიკის მმართველობა ნახევარკუნძულის მხოლოდ სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილს მოიცავდა (ლუზიტანიისა და კართაგინენსისის პროვინციებს, რომლის შემადგენლობაშიც იყო დედაქალაქი ტოლედო), ხოლო ახილასი, უკანასკნელი მეფის ვიტიცას ვაჟი, სამეფოს ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილს აკონტროლებდა (ტარაკონესსა და სეპტიმანიას). ქვეყნის დანარჩენი ნაწილი ადგილობრივი ჰერცოგების ხელში იყო. [[712]] წლის გაზაფხულზე, მეფე როდერიკმა ვესტგოთური არმიის დიდ ნაწილზე მოიპოვა კონტროლი (როგორც საკუთარ და ერთგულ დიდებულთა ამალაზე) და წამოიწყო კამპანია აჯანყებული ბასკების დასამორჩილებლად, ქვეყნის ჩრდილოეთ ნაწილში. ამავე დროს, გრძელდებოდა მუსლიმთა წინსვლა ჩრდილოეთ აფრიკაში. [[710]] წლისთვის ხმელთაშუა ზღვის აფრიკული სანაპირო ზოლი თითქმის სრულად კონტროლდებოდა მათ მიერ.
710 წელს ვესტგუთების ერთ-ერთმა სეპარატისტულმა დაჯგუფებამ და ტოლედოს არქიეპისკოპოსმა დახმარება სთხოვეს ჩრდილოეთ აფრიკაში მცხოვრებ არაბებსა და ბერბერებს, რომლებსაც შემდეგ მავრებს უწოდებდნენ. მავრიტანიული კორპუსის ხელმძღვანელი ტარიკ იბნ ზიადი 711 წელს გადავიდა ესპანეთში, დაამარცხა ვესტგუთების მეფე როდერიკი, ტყვედ ჩაიგდო იგი და სიკვდილით დასაჯა, მისი სახელმწიფო კი მთლიანად დაიმორჩილა [[718]] წელს.

== კულტურული და კლასიკური მემკვიდრეობა ==
[[File:Recopolis - Basilica (Exterior).jpg|left|thumb|300px|რეკოპოლისის ბაზილიკის ნარჩენები, [[ესპანეთი]]]]
ვესტგუთური მმართველობა ხშირად მიეკუთვნება ეგრეთ წოდებულ ''ბნელი პერიოდის'' ნაწილს, კულტურული და მეცნიერული დაშლის დროს, რომელიც უკუაგდო მუსლიმურმა ანდალუსიამ. მათი არსებობის განმავლობაში ვესტგუთები, სავარაუდოდ , დარჩნენ „ტყის კაცებად, რომლებიც არასოდეს მიდიოდნენ იქიდან შორს“, როგორც ამას თომას ფ. გლიქი ამბობს.
[[File:Couronne Wisigoth.jpg|110px|thumb|მეფის გვირგვინი, გუარაზარის საგანძურის ნაწილი, [[ესპანეთი]]]]
თუმცა, ფაქტია, რო�� ვესტგუთებმა კარგად შემოინახეს კლასიკური კულტურა. კარგი მაგალითია, ანდალუსიური აბაზანები, რომელიც ხშირად მუსლიმურ მიგნებად ითვლება, თუმცა პირდაპირი გაგრძელება რომაულ-ვესტგუთური ტრადიციისა.
{{sfn|Fernández-Morera|2016|p=238}} გათხრები ადასტურებენ, რომ რეკოპოლისი და ტოლედო, ვესტგუთის დედაქალაქი, დიდ გავლენას ახდენდნენ თანამედროვე ბიზანტიურ არქიტექტურაზე. {{sfn|Fernández-Morera|2016|pp=68–70}}როდესაც მუსლიმებმა გაძარცვეს ესპანეთი მათი დაპყრობის დროს, ისინი გაოცდნენ შესანიშნავი და მრავალრიცხოვანი ვესტგუთური საგანძურით. {{sfn|Fernández-Morera|pp=60–64|2016}} ამ საგანძურიდან რამდენიმე შეინარჩუნებულ იქნა, რადგან ისინი შემოჭრის დროს დამარხეს - მაგ., გუარაზარის საგანძურიდან ამოღებული გვირგვინები. {{sfn|Fernández-Morera|p=41, note 94|2016}}

მაშინ როდესაც მხოლოდ უფროს ბერებს ჰქონდათ უფლება წაეკითხათ არაქრისტიანული ან ერეტიკოს ავტორთა წიგნები {{sfn|Kampers|2008|p=321}}, ეს ხელს არ უშლიდა ისეთი ინტელექტალების აღზევებას, როგორიცაა, განსაკუთრებით ცნობილი: სევილიის ისიდორე, შუა საუკუნეების ერთ-ერთი ყველაზე ციტირებადი მეცნიერი. მისი ლიტერატურული ნაწარმოებები ეპოქის ენციკლოპედია, რომელიც ცნობილი იყო და ითარგმნებოდა მთელ შუასაუკუნეების ევროპაში; ტოლედოს ევგენი I, მათემატიკისა და ასტრონომიის ექსპერტი; ან ორლეანელი თეოდულფი, ღვთისმეტყველი და პოეტი, რომელიც მას შემდეგ, რაც ის გაიქცა ფრანკთა სამეფოში, მონაწილეობდა კეროლინგის რენესანსში. {{sfn|Fernández-Morera|2016|pp=68–69}} მუსლიმური წყაროები ამბობენ, რომ ვესტგუთელები იყვნენ უაღრესად განათლებული დიდგვაროვნები, რომელთა საუკეთესო მაგალითი იყო მეფე სისებუტი, რომელიც იყო სწავლის მფარველი, პოეტი და ერთ-ერთი ასტრონომი.

== მეფეთა ჩამონათვალი ==
ეს მეფეები და ლიდერები - ფრიტიგერნის და სავარაუდოდ, ალავივუსის გამოკლებით - იყვნენ წარმართები

* [[არიარიხი]]
* [[აორიხი]]
* [[ათანარიხი]] (369–381)
**[[როთესტეუსი]], ვიცე მეფე
** [[ვინგურიხი]], ვიცე მეფე
* [[ალავივუსი]] (376), აუჯანყდა ვალენსს
* [[ფრიტიგერნი]] (376 - 380) აუჯანყდა ათანარიხს და ვალენსს.

===ბალტის დინასტია ===
ბალტის დინასტიის მეფეები იყვნენ [[არიანელობა|არიანელები]] (მისდევდნენ არიუსის თეოლოგიურ სწავლებას). ისინი სამეფო გვირგვინს მემკვიდრეობით იღებდნენ მამისგან ან უახლოესი ნათესავისგან.

* [[ალარიხ I|ალარიკ I]] ([[395]]–[[410]])
* [[ათაულფი]] ([[410]]–[[415]])
* [[სიგერიხი|სიგერიკი]] ([[415]])
* [[ვალია]] ([[415]]–[[419]])
* [[თეოდორიხ I (ვესტგუთი)|თეოდორიკ I]] ([[419]]–[[451]])
* [[თორისმონდი]] ([[451]]–[[453]])
* [[თეოდორიხ II|თეოდორიკ II]] ([[453]]–[[466]])
* [[ევრიხი|ეურიკი]] ([[466]]–[[484]])
* [[ალარიხ II|ალარიკ II]] ([[484]]–[[507]])
* [[გეზალეხი|გეზალეკი]] ([[507]]–[[511]])
** [[თეოდორიკ დიდი]] (511–526) , რეგენტი
* [[ამალარიხი|ამალარიკი]] ([[511]]–[[531]])

===მეფეები ბალტის შემდეგ ===
ბალტიის დაცემით ვესტგუთების მონარქიამ მთლიანად არჩევითი ხასიათი მიიღო, მაგრამ მონარქია დარჩა. ამ პერიოდში მხოლოდ რამდენიმე ვაჟმა მიაღწია თავის მამის ტახტზე.

* [[თეუდისი]] ([[531]]–[[548]])
* [[თეუდიგიზელი]] ([[548]]–[[549]])
* [[აგილა I]] ([[549]]–[[554]])
* [[ათანაგილდი]] ([[554]]–[[568]])
* [[ლიუვა I]] ([[568]]–[[572]]), 
* [[ლეოვიგილდი]] ([[569]]–[[586]]), 569-572 ერთდროულად 
* [[რეკარედ I]] ([[580]]–[[601]]), 586 წლამდე ვიცე-მეფე, პირველი კათოლიკე მეფე
* [[ლიუვა II]] ([[601]]–[[603]]), შვილი
* [[ვიტერიკი]] ([[603]]–[[610]])
* [[გუნდემარი]] ([[610]]–[[612]])
* [[სისებუტი]] ([[612]]–[[621]])
* [[რეკარედ II]] ([[621]]), შვილი
* [[სვინტილა]] ([[621]]–[[631]])
* [[სისენანდი]] ([[631]]–[[636]])
* [[კინტილა]] ([[636]]–[[640]])
* [[ტულგა]] ([[640]]–[[641]])
* [[კინდასვინტი]] ([[641]]–[[653]])
* [[რეკესვინდი]] ([[649]]–[[672]]), შვილი, თანამეფე 649-653 
* [[ვამბა]] ([[672]]–[[680]])
* [[ერვიგი]] ([[680]]–[[687]])
* [[ეგიკა]] ([[687]]–[[702]])
* [[ვიტიცა]] ([[694]]–[[710]]), შვილი, თანა-მეფე და გალიციის ვიცე-მეფე 694-702 
* [[როდერიკი]] ([[710]]–[[711]]), 
* [[აგილა II]] ([[711]]–[[714]]), 
* [[არდო]] ([[714]]–[[721]]).

== ლიტერატურა ==
*Bachrach, Bernard S. „A Reassessment of Visigothic Jewish Policy, 589&ndash;711.“ ''American Historical Review'' 78, no. 1 (1973): 11&ndash;34.
*Collins, Roger. ''The Arab Conquest of Spain, 710&ndash;797''. Oxford: Blackwell Publishers, 1989. Reprinted 1998.
*Collins, Roger. ''Law, Culture, and Regionalism in Early Medieval Spain''. Great Yarmouth: Variorum, 1992. {{ISBN|0-86078-308-1}}.
*Collins, Roger. ''Visigothic Spain, 409&ndash;711''. Oxford: Blackwell Publishing, 2004. {{ISBN|0-631-18185-7}}.
* {{cite book| first=Elizabeth |last=Drayson |title=The King and the Whore. King Roderick and La Cava |year=2007 |publisher=Palgrave Macmillan |isbn=9781403974365 |ref=harv}}

== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.themiddleages.net/visigoths.html ვესტგუთები]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/557573/Spain/70358/The-Visigothic-kingdom ვესტგუთების სამეფო]
* [http://earlyworldhistory.blogspot.com/2012/01/visigoth-kingdom-of-spain.html ვესტგუთების სამეფო ესპანეთში]

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ვესტგუთები]]
[[კატეგორია:ადრეული შუა საუკუნეები]]
[[კატეგორია:საფრანგეთი შუა საუკუნეებში]]
[[კატეგორია:ესპანეთის ისტორია]]
[[კატეგორია:პორტუგალიის ისტორია]]
[[კატეგორია:ვესტგუთები]]
[[კატეგორია:ევროპის ყოფილი მონარქიები]]
[[კატეგორია:გერმანული ტომები]]
[[კატეგორია:ძველი ხალხები]]
ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:
თარგი:!! (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Ambox (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Cite book (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ISBN (რედაქტირება)
თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Sfn (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:გასწორება (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა ყოფილი სამეფო/ქვეყანა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Arguments (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check isxn (რედაქტირება)
მოდული:Citation/CS1/Utilities (რედაქტირება)
მოდული:Footnotes (რედაქტირება)
მოდული:Footnotes/anchor id list (რედაქტირება)
მოდული:Footnotes/anchor id list/data (რედაქტირება)
მოდული:Footnotes/whitelist (რედაქტირება)
მოდული:Message box (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Message box/ambox.css (რედაქტირება)
მოდული:Message box/configuration (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:No globals (რედაქტირება)
მოდული:Yesno (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
ვესტგუთების სამეფო-ზე დაბრუნება.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ვესტგუთების_სამეფო“-დან