Guettarda speciosa

Guettarda speciosa
	Guettarda speciosa (nangiladawan John Lindley)
Taksonomia
Pagarian:	Plantae
(di nairanggo):	Angiospermae
(di nairanggo):	Eudicotidae
(di nairanggo):	Asterids
Urnos:	Gentianales
Pamilia:	Rubiaceae
Henero:	Guettarda
Sebbangan:	G. speciosa
Dua a nagan
	Guettarda speciosa; L.
	Datos ti pakabirukan manipud iti GBIF

Ti Guettarda speciosa, kadawyan a nagan iti Ingles iti sea randa,^[2]^[3] wenno zebra wood,^[2]^[3] ket ti sebbangan ti bassit a mula iti pamilia ti Rubiaceae a mabirukan kadagiti panatar a habitat kadagiti lugar ti tropiko iti likmut ti Taaw Pasipiko, mairaman ti aplaya ti tengnga ken akin-amianan a Queensland ken Akin-amianan a Teritorio iti Australia, ken ti Is-isla Pasipiko, mairaman ti Mikronesia, Pranses a Polinesia ken Fiji, Malaysia ken Indonesia, Maldives ken ti daya a pantar ti Aprika. Makaabot daytoy iti 6 m iti katayag, addaan kadagiti nabanglo a puraw a sabong, ken dagiti dakkel a berde a prominente a nauratan a bulong. Agtubo daytoy iti darat iti ngato ti nangato nga atab.

Taksonomia ken pannakainagan

Dagiti sabali anagan iti Is-isla Cook ket mairaman ti 'Ano, Hano, Fano, ken Puapua. Ti naudi a naibaga ket maus-usar pay iti Samoa, ken ti kapada a Puopua iti Tonga.^[4] Daytoy ket ammo a kas utilomar [wudˠiːlʲɔːmʲɑrˠ] iti Is-isla ti Marshall.^[5]

Daytoy ket kasisigud nga impalawag babaen ni Carl Linnaeus. Ti henero ket nanaganan a kas pammadayaw iti maika-18 a siglo a Pranses a naturalista a ni Jean-Étienne Guettard, bayat a ti espesipiko nga epiteta ket naala manipud iti Latin iti speciosus 'napintas'.^[6]

Deskripsion

Daytoy ket maysa a perenial a bassit amula wenno bassit a kayo iti katayag iti 2–6 m (6.6–19.7 ft) babaen ti kaakaba iti 1–3 m (3.3–9.8 ft) nga agraman iti nalamuyot krema-maris dapo nga ukis ti kayo. Dagiti dakkel nga immitlog a bulong ket 15–23 cm (6–9 in) iti kaatiddog babaen ti 10–18 cm (4–7 in) iti kaakaba. Nangisit a berde ken nalamuyot iti ngato ket addaan kadagiti prominente ken napuspusasaw nga urat, addaan daytoy kadagiti napino a buok iti baba. Daytoy ket agsabong manipud iti Oktubre aginggana iti Mayo, dagiti nabanglo a puraw a sabong ket 2.5–3 cm (1–1+1⁄4 in) iti kaatiddog nga agraman kadagiti 4–9 a pingier. Dagitoy ket sarunuen dagiti nasam-it ayamuom a nagtimbukel a natangken a bunga, nga agrukod iti 2.5 cm–2.8 cm × 2.2 cm–2.5 cm (0.98 in–1.10 in × 0.87 in–0.98 in), a maluom iti Septiembre aginggana iti Marso.^[7]^[8]

Pannakaiwarwaras ken habitat

Mabirukan ti Guettarda speciosa kadagiti pantar a habitat kadagiti tropikal a lugar iti likmut ti Taaw Pasipiko, mairaman ti aplaya ti tengnga ken akin-amianan a Queensland ken Akin-amianan a Teritorio iti Australia, ken ti Is-isla Pasipiko, a mairaman ti Mikronesia, Pranses a Polinesia ken Fiji, Malaysia ken Indonesia, Maldives ken ti daya apantar ti Aprika. Kas isingasing ti naganna, agtubo ti gardenia ti aplaya kadagiti nadarat a lugar iti ngato ti nangato nga atab.^[7]

Ekolohia

Ti Pteropus mariannus ket mangmangan kadagiti bunga ken sabong, ken nagiwarwaras kadagiti bukel.

Panagusar ti tao

Panagusar babaen dagiti indihenio a kultura

Dagiti dakkel a bulong ket inus-usar idi kadagiti nadumaduma a waya babaen dagiti indihenio a tattao iti akin-amianan nga Australia; makalaon daytoy iti makan, ken no mapapudot, inus-suar daytoy para iti sakit ti ulo ken ut-ot ti bagi. Dagiti ungkay ket maus-usar iti panagaramid kadagiti Macassan a suako.^[9] Dagiti sabong ket naus-suar a pangpabanglo ti lana ti niog iti Is-isla ti Cook, ken ti kayo ket inus-suar kadagiti balay ken canoe.^[4]

Pannakaimuyong

Daytoy ket naserbi a mula para iti panagmula kadagiti aplaya kadagiti tropikal a klima, daytoy ket agayat iti nainit a lugar ken nasayaat a maatianan a daga. Narigat daytoy a mapropagado, ken nasken a maimula a kas bukel ken mabalin nga adu a bulan ti mapalabas sakbay nga agtubo.^[7]

Dagiti nagibasaran

^ Guettarda speciosa GBIF.org Naala idi 28 Nobiembre 2018)
^ ^a ^b "Guettarda speciosa". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Naala idi 21 Nobiembre 2014.
^ ^a ^b Guettarda speciosa Australian Tropical Rainforest Plants Naala idi 28 Nobiembre2018.
^ ^a ^b McCormack G (2007). "Guettarda speciosa". Bishop Museum: Cook Islands Biodiversity Database. Bishop Museum. Naala idi 2008-06-01.
^ http://www.trussel2.com/MOD/MED2U.htm#utilomar
^ Simpson DP (1979). Cassell's Latin Dictionary (5th nga ed.). London: Cassell Ltd. p. 883. ISBN 0-304-52257-0.
^ ^a ^b ^c Elliot, Rodger W.; Jones, David L.; Blake, Trevor (1990). Encyclopaedia of Australian Plants Suitable for Cultivation: Vol. 5. Port Melbourne: Lothian Press. p. 162. ISBN 0-85091-285-7.
^ Brock, John (2001) [1988]. Native plants of northern Australia. Frenchs Forest, New South Wales: New Holland Press. p. 211. ISBN 1-876334-67-3.
^ Levitt, Dulcie (1981). Plants and People: Aboriginal Uses of Plants on Groote Eylandt. Canberra: Australian Institute of Aboriginal Studies. ISBN 0-391-02205-9.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Guettarda speciosa iti Wikimedia Commons
Dagiti datos a mainaig iti Guettarda speciosa iti Wikispecies

[[Kategoria:Flora ti Pasipiko]

[GBIF-1] Guettarda speciosa GBIF.org Naala idi 28 Nobiembre 2018)

[GRIN-2] "Guettarda speciosa". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Naala idi 21 Nobiembre 2014.

[trop-3] Guettarda speciosa Australian Tropical Rainforest Plants Naala idi 28 Nobiembre2018.

[Bishop-4] McCormack G (2007). "Guettarda speciosa". Bishop Museum: Cook Islands Biodiversity Database. Bishop Museum. Naala idi 2008-06-01.

[5] ttp://www.trussel2.com/MOD/MED2U.htm#utilomar

[6] Simpson DP (1979). Cassell's Latin Dictionary (5th nga ed.). London: Cassell Ltd. p. 883. ISBN 0-304-52257-0.

[enc-7] Elliot, Rodger W.; Jones, David L.; Blake, Trevor (1990). Encyclopaedia of Australian Plants Suitable for Cultivation: Vol. 5. Port Melbourne: Lothian Press. p. 162. ISBN 0-85091-285-7.

[Brock-8] Brock, John (2001) [1988]. Native plants of northern Australia. Frenchs Forest, New South Wales: New Holland Press. p. 211. ISBN 1-876334-67-3.

[Lev81-9] Levitt, Dulcie (1981). Plants and People: Aboriginal Uses of Plants on Groote Eylandt. Canberra: Australian Institute of Aboriginal Studies. ISBN 0-391-02205-9.

[1]