Քարբաթոս

Կղզի
Քարփաթոս
Δωδεκάνησα
Քարփաթոս
Երկիր	Յունաստան
Շրջան	[[Քարփաթիօ ծով]]
Տարածութիւն	324,7 քմ²
ԲԾՄ	1215 մեթր
Կը գտնուի ափին	Էգէական Ծով
Ժամային գօտի	UTC+2 եւ UTC+3։00
Փոստային ցուցանիշ	857 00
Պաշտօնական կայքէջ	karpathos.gr​(յունարէն)

Քարփաթոս (յուն․՝ Κάρπαθος)․ Տոտեքանիսա, Քարփաթիօ ծով, Յունաստան։ Հարուստ բուսականութեամբ կղզի, պահպանուած է Natura 2000, GR2210001 արձանագրութեամբ։ Մայրաքաղաքն է Փիղատիա կամ Քարփաթօ բնակավայրը։

Կղզիին անուանումին մասին կան բազմաթիւ տարբերականեր․-

• Օմիրոս Հոմերոս զայն Քրափաթօ անուանած է ըստ Ստրապոնի Աշխարհագրականի մէջ եղած ակնարկութեան,
• Թեթրափոլիս եւ Անեմոեսա․ նախապատմական շրջանի անուանումները,
• Scarpanto․ Մինջնադարին տրուած անունը։

Քարփաթոս դիցաբանութեան մէջ տիտան Իափեթոսին հայրենիքն է։ Ըստ Օմիրոսին Քրափաթոս (Քարփաթոս) հպատակած է Մինոասեան քաղաքակրթութեան եւ աւելի ուշ մաս կազմած է Աթենեան Դաշնութեան՝ մինչեւ Ք․Ա․ 400, եւ ապա Ռոտոսցիները զայն գրաւած են։

Հնադարին Քարփաթոս ունեցած է 4 բերդաքաղաքներ․ Արքասիա, Վրիքուս, Քարփաթոս եւ Սարոս (Սարիա կղզիակին վրայ)։

100 մեթր լայնքով նեղուց մը Սարիա կղզիակը եւ Քարփաթոսը իրարմէ կը բաժնէ եւ Քարփաթոսին կողմի ծովափին յայտնաբերուած են Փոսիտոնաս Փորթիու տաճարին աւերակները, իսկ Թրիսթոմու ծովախորշը հին Վրիքունտոսին բնական նաւահանգիստը եղած է։

Ք․Ա․ 4-րդ դարէն ետք, կը գտնուի յաջորդաբար Հռոմէական, Բիւզանդական, Ճենովացիներուն եւ Օսմանցիներուն իշխանութեան տակ։

1912-ին Իտալիոյ գիրիշխանութեան տակ կը գտնուի։ 5 Հոկտեմբեր 1944-ին Քարփաթոյին բնակիչները կ՛ ապստամբին եւ կը յաջողին կղզիէն վտառել իտալական բանակին զինուորները։

Քարփաթոսին տարածութիւնն է 324,7քլ․², ծովեզրը՝ 160 քլ․ եւ բնակչութեան թիւը՝ 6 226։

Ժայռոտ կղզի է, բարձր լեռներով եւ դարվար ծովափներով։ Ժամանակին ամբողջովին կանանչապատ եղած է։ Բարձրադիր գագաթները զայն կը յատկանշեն․ անոնք կը հասնին մինչեւ 1215 մեթր։ Հարաւի հրուանդանն է Քասթելոս։ Հիւսիսին կը գտնուի Սարիա կղզիակը։

Հիւսիսային եւ կեդրոն-արեւմտեան մասին կը պահպանուին շոճիի ծառախիտ անտառները որոնք տեղ տեղ ցանցառ են։ Քարփաթոյին ժայռերուն վրայ եւ ժայռոտ ծովափներուն կը հանդիպինք անհետացումի վտանգի ենթակայ թռչուններ, ինչպէս օրինակ՝ Մավրոփեթրիթիս եւ Էղէողլարոս։ Կղզին գաղթող թռչուններու կայան է։

Քարփաթոս շրջապատուած է գեղեցիկ, զուլալ ծովափներով, որոնցմէ ոմանք դժուար հասանելի են՝ անտառներու արահետներէն եւ առուակներէն։ Կղզին ունի բազմաթիւ շթաքարերով եւ պտկաքարերով քարայրներ՝ մանաւանդ կեդրոնական մասին։

Հարուստ բուսականութեամբ կղզին, ինչպէս նաեւ Սարիա կղզիակը եւ ծովեզերեայ գօտին (112,92 քլ․² տարածութիւն) պահպանուած են Natura 2000, GR2210003 արձանագրութեամբ։

Մնայուն բնակչութեամբ բնակավայրերն են (2011-ի մարդահամար)՝

Փիղատիա կամ Քարփաթոս (2 707), Փլաթիոլօ (81), Ափերի (353), Միրթոնաս (2), Արքասա (531), Ֆինիքի (33), Վոլատա (251), Լասթոս (13), Մենեթես (416), Այիոս Իանիս Աֆիարթի (1), Քիփոս Աֆիարթի (123), Լաքի (122), Մեսոհորի (225), Քաթօ Լեֆքոս (89), Ափանօ Լեֆքոս (57), Օթոս (265), Սթես (10), Քալենես (6), Փիլես (216), Սփոա (162), Այիոս Նիքոլաոս (7)։

Օլիմպոս (270), Ավլոնա (7), Տիաֆանի (228), Թրիսթոմոս (6) եւ Սարիա կղզիակ (45)։

• 
  Օլիմպոս
• 
  Օլիմպոսի բնակիչ
• 
  Օլիմպոս Natura 2000 պահպանուած շրջան
• 
  Ափերի
• 
  Տիաֆանի
• 
  Քաթօ Լեֆքոս
• 
  Քիրա Փանայիա
• 
  Լաքի
• 
  Լեֆքոս
• 
  Մենեթես
• 
  Մեսոհորի
• 
  Սարիա կղզիակ․ Քարփաթոսին հիւսիսը
• 
  Փիղատիա․ Այիոս Ֆոթինի
• 
  Տիագանի․ Փոսիտոնասի աղբիւրը
• 
  Բնակարանի մը քանդակ
• 
  Տիաֆանի․ տեղացի կնոջ արձանը
• 
  Ֆինիքի․ նաւաստիներուն յուշարձանը
• 
• 
  Ափելա
• 
• 
  Փոթալի
• 
  Ֆինիքի․ Այիա Սոֆիայէն դիտուած
• 
  Տիաքոֆթիս
• 
  Արքասա

^{[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]}