Հաղթական կամար (Փարիզ)
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | հաղթակամար |
| Երկիր |  Ֆրանսիա[1][2] |
| Տեղագրություն | Փարիզի 8-րդ շրջան[1], Փարիզի 16-րդ շրջան և Փարիզի 17-րդ շրջան |
| Վայր | Փարիզ |
| Փողոց | Շառլ դը Գոլի հրապարակ |
| Ճարտարապետական ոճ | նեոդասական ճարտարապետություն |
| Բարձրություն | 49,5 ± 0,2 մետր |
| Երկարություն | 45,08 ± 0,01 մետր |
| Լայնություն | 22,21 ± 0,5 մետր |
| Շինանյութ | Lutetian limestone? և կրաքար |
| Կազմված է | Q130285131?[3] |
| Սեփականատեր | Փարիզի քաղաքապետարան |
| Սպասարկող | Ազգային հուշարձանների կենտրոն |
| Այցելողներ | 1 754 750 մարդ (2022)[4], 510 340 մարդ (2021)[4], 428 640 մարդ (2020)[4] և 1 606 710 մարդ (2019)[4] |
| Հիմնադրված է | 1836 |
| Բացված | հուլիսի 29, 1836 |
| Ճարտարապետ | Ժան Ֆրանսուա Շալգրեն |
| Պատվիրող | Նապոլեոն Բոնապարտ |
| Իրադարձություններ | շինարարություն, groundbreaking ceremony?, Tomb of the Unknown Soldier in Paris? և Երդմնակալություն |
| Ժառանգության կարգավիճակ | դասակարգված պատմական հուշարձան[1] |
 | |
 | |
| Պաշտոնական կայք | |
Հաղթական կամար[5] (ֆր.՝ Arc de Triomphe de l'Étoile), Փարիզի ամենահայտնի հուշարձաններից մեկը։ Այն գտնվում է Շառլ դը Գոլի հրապարակում (ֆր.՝ Place de l'Étoile)։ Հուշարձանը կառուցվել է ի պատիվ Հեղափոխության և Նապոլեոնական պատերազմներում տարած հաղթանակների, 1806-1836 թվականներին, ճարտարապետ՝ Ժան Ֆրանսուա Շալգրեն[6]։
Հաղթանակի ճանապարհ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լյուդովիկոս XIV-ի օրոք Ելիսեյան դաշտերից ձգվող ճանապարհը միացնում էր երկու թագավորական նստավայրերը՝ Լուվրի և Վերսալի պալատները։ Այդ ճանապարհը անվանել են Հաղթանակի ճանապարհ։ Ելիսեյան դաշտերի վերջնամասում կառուցվում է հնգաձև հրապարակ,որտեղից սկիզբ է առել հինգ ճանապարհներ։ Հրապարակը նմանվում էր աստղի և նրան անվանել են Աստղի հրապարակ։ Հետագայում ճանապարհներին ավելանում են ևս յոթ ճանապարհ, և այն ստանում է տասներկու ճառագայթ-պողոտա անվանումը[7]։ 1970 թվականին Ֆրանսիայի նախկին նախագահ Շառլ դը Գոլի մահից հետո հրապարակը վերաանվանվում է նրա անվամբ՝ Շառլ դը Գոլի հրապարակ։ Հենց այդ տասներկու ճանապարհների կենտրոնում է գտնվում Հաղթական կամարը[8]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1805 թվականին Աուստեռլիցի ճակատամարտում Նապոլեոն Բոնապարտի բանակը հաղթում է ռուս-ավստրիական բանակին։ Ճակատամարտը հայտնի է նաև «3 կայսրերի ճակատամարտ» անվամբ[9]։ Ի պատիվ հաղթանակ տարած բանակին Նապոլեոն Բոնապարտը հրամայում է Շայո բլրի վրա կառուցել հաղթակամար։ Կառույցի նախագծերը սկզբնական շրջանում մի քանիսն էին,որոնցից մեկը իրենից ներկայացնում էր քարե մեծ փիղ՝ որի ներսում պետք է լիներ Նապոլեոնի հաղթանակներին նվիրված թանգարան[10]։ Սակայն հաղթակամարի նախատիպ է դառնում Հռոմեական հրապարակի մուտքի մոտ կառուցած Տիտոսի մարմարե Հաղթակամարը (մ․թ․ 81 թվական)։
_-_South_side,_from_Via_triumphalis.jpg)
Փարիզի հաղթակամարի ճարտարապետը եղել է Ժան Ֆրանսուա Շալգրենը։ Շինարարական աշխատանքները սկսվել են 1806 թվականին և ավարտվել 1836 թվականին։ Կամարի բարձրությունը 49,51 մետր է, լայնությունը 44,82 մետր, իսկ սյուների բարձրությունը՝ 29,19 մետր։ Կամարը զարդանախշված է չորս հիմնական քանդակային խմբերով՝ «Հաղթանակ 1810թ.», «Մարսելյեզ», «Խաղաղություն», «Դիմադրություն 1814թ.»:
-
Հաղթանակ 1810թ.» -
-
«Խաղաղություն» -
«Դիմադրություն 1814թ.»
Դրանից բացի կամարի վրա զետեղված են 128 ճակատամարտերի հարթաքանդակներ՝ «Աուստերլից»,«Աբուկիրի հաղթանակը», «Անցումը Արկոլ կամրջով», «Ժեմապեի ճակատամարտը», «Փառավոր բանակի քայլերթը», «Ալեքսանդրիայի նվաճումը» և այլն։ Կամարի սյուների վրա գրված են 558 ֆրանսիացի սպաների անուններ։
-
Արևմտյան սյուն -
Արևելյան սյուն -
Հարավային սյուն -
Հյուսիսային սյուն
Կամարի շուրջը տեղակայված գրանիտե հարյուր թումբերը պատրաստված են ի պատիվ Նապոլեոնի երկրորդ գահակալության հարյուր օրերի։ Թումբերը իրար միացված են պողպատե շղթաներով։ Քաղաքական բախումների պատճառով շինարարությունը մի հաճախ ընդհատվում էր և նորից վերսկսվում։ Բոնապարտը միայն մեկ անգամ է տեսնում կամարի մակետը՝ 1810 թվականին, երբ Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսր Ֆրանց II աղջիկ Մարիա-Լուիզա Ավստրիացին ժամանում է Փարիզ և նրանք ամուսնանում են։1840 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Նապոլեոն Բոնապարտի աճյունափոշին սուրբ Հեղինե կղզուց տեղափոխում են Փարիզ և սգո թափորը հանդիսավոր կերպով անցնում է Հաղթական կամարի տակով։ Հաղթակամարի տակով են անցկացրել Լուի-Ադոլֆ Տիերի, Վիկտոր Հյուգոյի Լեոն Գամբետտայի, Մակ-Մագոնի, Ֆոշ Ֆերդինանդի, Ժան Ֆիլիպ Լեկլերկի, Լատր դե Տեսինիի և շատ նշանավոր մարդկանց աճյուններ։
Անհայտ զինվորի շիրիմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1921 թվականի հունվարի 28-ին Առաջին համաշխարհային պատերազմում զոհված Անհայտ զինվորի մասունքները հանդիսավոր կերպով թաղում են կամարի տակ։ Ամեն տարի հուլիսի 14-ին այստեղ անց է կացվում զինվորական շքերթներ, որի ժամանակ անմահ կրակի մոտ ծաղիկներ են դրվում։ Անհայտ զինվորի շիրիմի վրա գրված է.
|
«Այստեղ է հանգչում ֆրանսիացի զինվորը, որը տվել է կյանքը Հայրենիքին, • 1914 • 1918 •» |
|
2015 թվականի ապրիլի 24-ին Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի միջոցառումներ տեղի ունեցան նաև Փարիզում։ Միջոցառման մասնակիցները զինվորական նվագախմբի և դրոշակակիրներին ուղեկցությամբ Ելիսեյան դաշտեր պողոտայից շարժվեցին Հաղթական կամար և Հայաստանի, Ֆրանսիայի և Լեռնային Ղարաբաղի անունից ծաղկեպսակներ դրեցին Անհայտ զինվորի շիրիմին, որին հաջորդեց Հաղթակամարի անմար կրակի բորբոքման արարողությունը։ Միջոցառմանը մասնակցել են Ֆրանսիայում Հայաստանի դեսպան Վիգեն Չիտեչյանը, ֆրանսիացի քաղաքապետեր, պետական պաշտոնյաներ, ֆրանսիացիներ և ֆրանսահայեր[13]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 base Mérimée (ֆր.) — ministère de la Culture, 1978.
- ↑ archINFORM (գերմ.) — 1994.
- ↑ https://www.paris-arc-de-triomphe.fr/decouvrir/le-panorama
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Centre des monuments nationaux data.gouv.fr (ֆր.): Plateforme ouverte des données publiques françaises — 2011.
- ↑ Триумфальная арка - Հաղթական կամար («Ռուս-հայերեն բառարանում»)
- ↑ vazha. «Продолжение знакомства с Парижем (Париж, Франция)». Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ Yonya. «Париж - Елисейские Поля, квартал Инвалидов и Эйфелевой башни». Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ «Площадь Шарля де Голля в Париже». www.parisinfo.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ «Подробный конспект. Война 1805 года. Аустерлицкая операция: Леер Генрих Антонович — Алфавитный каталог — Электронная библиотека Руниверс». www.runivers.ru. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ «Триумфальная арка в Париже считается символом города» (ռուսերեն). 2010 թ․ մայիսի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ http://www.cheminsdememoire.gouv.fr/fr/le-11-novembre-un-jour-memoire
- ↑ http://www.europeana.eu/portal/record/2048043/ProvidedCHO_Universit_t_Osnabr_ck___Historische_Bildpostkarten_14783.html
- ↑ «Լուրեր - Ֆրանսիայում Հայաստանի Հանրապետության դեսպանություն». france.mfa.am. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 13-ին.(չաշխատող հղում)
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- http://www.veter-stranstvii.ru/parij/dostoprim-pariz/ploshadi-pariza/311-plzvezgi.html Արխիվացված 2016-08-26 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հաղթական կամար (Փարիզ)» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||
