Զուգարանի թուղթ

Զուգարանի թուղթ, սանիտարահիգիենիկ նպատակների համար օգտագործվոող թղթային արտադրանք։ Արտադրվում է ժապավենային կամ թերթիկային տեսքով։ Զուգարանի թղթի արտադրությունը բավականին բարդ գործընթաց է. այն պետք է պատռվի խիստ սահմանված տեղից, միևնույն ժամանակ պետք է լինի ամուր և փափուկ։ Բացի այդ, այն պետք է արագ քայքայվի կոյուղաջրերում, հակառակ դեպքում այն կարող է խափանել կոյուղու խողովակները։

Պատմություն

Զուգարանի թուղթն առաջին անգամ սանիտարահիգիենիկ նպատակներով օգտագործել են Չինաստանում։ Ավելի վաղ այս ամենի մասին հիշատակվել է մ.թ. ա. 589^[1] թվականին։ 1391 թվականից կայսերական արքունիքում օրական դնում էին 720 հազար թերթ զուգարանի թուղթ (61x91 սմ), ինչպես նաև 15 000 հատուկ թերթ (19,4 սմ)` հաստ, փափուկ և նուրբ, որը նախատեսված էր կայսեր ընտանիքի համար։

1857 թվականին նյույորքցի գործարար Ժոզեֆ Գայետին արտադրեց զուգարանի թուղթ` կոկիկ, քառակուսի կտրված և տուփերում փաթեթավորված։ Նա այնքան էր տպավորված իր գյուտով, որ իր անունը տպագրել էր յուրաքանչյուր թղթի վրա։ Որպես այդպիսին` զուգարանի թուղթը (թերթիկի տեսքով) հայտնաբերվել է 1880-ական թվականներին բրիտանացի Ու. Օկլոկի կողմից և կոչվել է «թղթե փաթաթուկ»։ Զուգարանի գլանաթղթի առաջին սերիական արտադրությունը սկսվել է 1890 թվականին ԱՄՆ-ի թղթի գործարանում, որը պատկանում էր Արթուր Սքոթին և կոչվում էր Scott Paper, սակայն, որքան էլ որ զարմանալի է, գործարանի անունը նշված չէր այդ ապրանքի վրա։

Գլանաթղթով ծակոտկեն զուգարանի թուղթը հորինվել է գերմանացի գործարար Հանս Կլենկի կողմից 1928 թվականին։ Յուրաքանչյուր գլանաթղթում նախատեսված էր հենց հազար թերթիկ` իրարից փորվածքով բաժանված։ Կլենկը կասկած չուներ «փաթաթուկ»-ի արդյունաբերական արտադրության անհրաժեշտության մեջ, և 1928 թվականին նա Լյուդվիգսբուրգ քաղաքում գործարան հիմնեց։ Գործարանի անվան համար նա կիրառեց իր անվան և ազգանվան առաջին տառերը` Hakle: Բացի այդ, նրա գլխում հոգեբանական տեսանկյունից մի փայլուն և արդյունավետ գաղափար ծագեց, որը գովազդային լոզունգ էր. «Օգտագործեք Hakle գլանափաթեթները և Դուք ստիպված չեք լինի գործածել «զուգարանի թուղթ» բառերը»։

15 տարի անց Լոնդոնում գտնվող սուրբ Էնդրյու թղթի գործարանը աշխարհին տվեց առաջին երկշերտ զուգարանի թուղթը, որը տարբերվում էր բարձրորակ փափկությամբ և ամրությամբ^[2]։

Ցելյուլոզե թղթային արտադրատեսակների շարքում հատուկ արտադրված զուգարանի թուղթն առանձնանում է .

Կտրելու միջոցով (փորվածք)` նպաստելով գլանաթղթում մնացած հատվածից բաժանմանը։
Գոլորշիների կլանման բարձր կայունությամբ։
Թղթի բաղադրության մեջ բացակայում են կամ գրեթե չկան այնպիսի նյութեր, որոնք կարող են նպաստել թղթի քայքայմանը` ջրի կամ այլ գործոնների ազդեցությամբ։
Իր մեջ կիրառվող գունանյութերը էկոլոգիական և բժշկական տեսանկյունից ստուգված են և աչքի են ընկնում հիմնականում չգունավորելու հատկանիշով։

Ժամանակակից զուգարանի թուղթ

Այսօր զուգարանի թուղթն արտադրվում է սանիտարահիգիենիկ նպատակների համար ստեղծված հատուկ թղթից, որի համար հիմք է հանդիսանում թղթի թափոնը` (թղթի «գորշ» տեսակ) կամ ցելյուլոզան (թղթի «սպիտակ» տեսակ)^[3]։

Զուգարանի թուղթը լինում է միաշերտ, երկշերտ և բազմաշերտ (եռաշերտ, հազվադեպ` 4-ից 6 շերտ)։ Թղթի շերտի 1 մ²-ի քաշը սովորաբար կազմում է 15-ից (միաշերտ) մինչև 35 գրամ (բազմաշերտ)։ Տիպիկ գլանաթղթի քաշը կազմում է 50-ից մինչև 150 գրամ։

20-րդ դարի վերջում շատ արդյունաբերողներ սկսեցին արտադրել զուգարանի խոնավ թուղթ, որը որոշ արտադրողներ առաջարկում են կիրառել հիմնական` զուգարանի չոր թղթից հետո, որը կհանդիսանա գործողության ավարտական փուլ^[4]^[5]^[6]։ Զուգարանի խոնավ թուղթը, ինչպես երևում է, սկսեցին արտադրել խոնավ անձեռոցիկների ընդօրինա��մամբ, բայց, ի տարբերություն դրանց, արագ են լուծվում ջրում։

Զուգարանի գլանաթղթի դիրքը

Որպես կանոն` գլանաթղթի տեսքով զուգարանի թուղթը ամրացվում է առանցքներով հատուկ պահատուփի վրա, որը փակցվում է պատի մակերեսին, որի վրա տեղադրվում է բռնիչը։ Այս դեպքում կա գլանաթուղթը տեղադրելու երկու եղանակ` թուղթը դրա մեջ կախված է գլանի վրա կամ գլանի տակ։ Տարբերակների ընտրությունը կախված է մարդու նախասիրությունից կամ սովորությունից։

Չնայած որ շատերն այս թեման համարում են քիչ կարևոր, ոմանք ակտիվորեն կարծիքներ են արտահայտում այս թեմայի շուրջ^[7]։ 1986 թվականին Chicago Sun-Times թերթի խմբագիր Է. Փ. Լեդերերը հասարակական կարծիքի հետազոտության ժամանակ ստացել է 15 000 նամակ, որտեղ փաստարկներ են բերվում` հիմնված թղթի գեղագիտական, օգտագործման հարմարության, տարիքի, սեռի և նույնիսկ քաղաքացիների սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի մասին։ Հարցվողներից ոմանք առաջարկում են հեռու մնալ գլանաթղթի պարտադրված դիրքից և բռնիչը դարձնել այնպես, որ այն մի դիրքից փոխվի մեկ այլ դիրքի։ Մյուս տարբերակն այն է, որ կարող է լինել միանգամից երկու տարբեր տեսակի բռնիչներ։

Քննարկմանը միանում են նաև գիտնականներ։ Այսպիսով, Eastern Institute of Technology համալսարանի սոցիոլոգիայի պրոֆեսոր Էդգար Սլան Բարնսը իր «Bathroom Politics: Introducing Students to Sociological Thinking from the Bottom Up» հոդվածում նշել է մի քանի պատճառներ, ըստ որոնց զուգարանի թուղթն արժե ուսումնասիրել։ Միչիգանի համալսարանի հոգեբանության պրոֆեսոր Christopher Peterson-ը իր աշխատանքներում նկարագրել է զուգարանի թղթի ընտրության սկզբունքները` ցույց տալով, որ դա կարող է լինել մարդու ինքնուրույնության և սկզբունքների դրսևորման տարբերակ։ Այս հարցով զբաղվում են նաև այլ գիտնականներ, այն քննարկվում է նաև հեռուստատեսությունում^[8], դրան են նվիրված մեծ ճանաչում ունեցող բազմաթիվ գրքեր։ Նույնիսկ հաղորդվում է հայտնի անհատների` զուգարանի թղթի դիրքի նախասիրությունների մասին։

Գլանաթղթի տեղադրման դիրքի ամենահաճախ հանդիպող տարբերակներն են. Դեպի քեզ

Նվազեցնում է ձեռքի մատներով պատին դիպչելու հավանականությունը։
Գլանի ազատ ծայրի տեսողական հեշտ հատնաբերումը։
Հյուրանոցի, գրասենյակի շենքի, հասարակական վայրի հավաքվածության ցուցադրումը։
Թղթի արտադրողի ապրանքանիշի տեսանելիություն, քանի որ նկարը գտնվում է վերևում։

Դեպի դուրս

Գլանի ազատ ծայրի աչքից թաքցնելու հնարավորություն, եթե դրա տեսքը թափթփված է։
Նվազեցնում է գլանաթուղթը շրջելու ռիսկը, եթե այն հասանելի է երեխային կամ ընտանի կենդանուն։
Եթե գլանաթուղթն օգտագործվում է շարժական վագոն տնակում, շարժման ընթացքում դրա փաթաթումը նվազում է։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ Джеймс П., Торп Н. Древние изобретения. — Мн. — 1997 — С. 549 — ISBN 985-438-139-0
↑ А.ренкель Бумажные бигуди // Изобретатель и рационализатор : журнал. — 2009. — № 9(717).
↑ «„Революция потребления“: туалетная бумага», 08.10.2016 г. Телеканал «Москва 24».
↑ Интервью с Эриком Акчуриным, 07.02.2013 г. Наталья Голобурдова. «БизнесOnline».
↑ խոնավ զուգարանի թուղթ
↑ Влажная туалетная бумага Արխիվացված 2017-05-12 Wayback Machine, Часто задаваемые вопросы.
↑ Over or under? The age-old debate of which way a roll of toilet paper should sit is FINALLY settled… by a 124-year-old diagram(անգլ.)
↑ Toilet Paper Debate Արխիվացված 2016-03-05 Wayback Machine(անգլ.)

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զուգարանի թուղթ» հոդվածին։

[1] Джеймс П., Торп Н. Древние изобретения. — Мн. — 1997 — С. 549 — ISBN 985-438-139-0

[2] А.ренкель Бумажные бигуди // Изобретатель и рационализатор : журнал. — 2009. — № 9(717).

[3] «„Революция потребления“: туалетная бумага», 08.10.2016 г. Телеканал «Москва 24».

[4] Интервью с Эриком Акчуриным, 07.02.2013 г. Наталья Голобурдова. «БизнесOnline».

[5] խոնավ զուգարանի թուղթ

[6] Влажная туалетная бумага Արխիվացված 2017-05-12 Wayback Machine, Часто задаваемые вопросы.

[7] Over or under? The age-old debate of which way a roll of toilet paper should sit is FINALLY settled… by a 124-year-old diagram(անգլ.)

[8] Toilet Paper Debate Արխիվացված 2016-03-05 Wayback Machine(անգլ.)

[1]