Քարբեկ
| Քարբեկ | |
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ինֆրաթագավորություն | Streptophyta |
| Վերնաբաժին | Բ��րձրակարգ բույսեր (Embryophytes) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Քարբեկածաղկավորներ (Saxifragales) |
| Ընտանիք | Քարբեկազգիներ (Saxifragaceae) |
| Ցեղ | Քարբեկ (Saxifraga) L., 1753 |
Քարբեկ (լատին․՝ Saxifraga), քարկոտրուկ, քարահերձ, քարբեկազգիների ընտանիքի միամյա և բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է ավելի քան 300 (այլ տվյալներով՝ 350), ՀՀ-ում՝ 8 տեսակ՝ ճահճային քարբեկ (Saxifraga hirculus), մուսկուսային քարբեկ (Saxifraga moschata), կոտրվող քարբեկ (Saxifraga exarata), սիբիրյան քարբեկ (Saxifraga sibirica) և այլն։
Տարածվածություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է քարքարոտ, խոնավ և ստվերոտ վայրերում, ժայռաճեղքերում, առվակների ափերին և այլն։
Արտաքին տեսք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցողունը մերկ է կամ թավոտ, բարձըր է ՝ 5-50 սմ։ Ցողունի ստորին մասի տերևներն առաջացնում են արմատամերձ խիտ վարդակ, իսկ վերինները մանր են, նեղ, հերթադիր։ Որոշ տեսակների տերևներն ունեն կիր արտադրող գեղձեր։ Կիրը սպիտակ թեփուկների ձևով նստում է տերևների վրա, որոնք մոխրականաչավուն են երևում։ Ծաղկաբույլը վահանանման է կամ հուրանանման, ծաղիկները (հազվադեպ՝ մեկական)՝ դեղին, սպիտակ, կանաչավուն կամ կարմրավուն։ Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։ Պտուղը բազմասերմ, երկեղջյուր տուփիկ է։ Սերմերը մանր են, կլոր, երկարավուն կամ իլիկանման։
Քարբեկը բժշկության մեջ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Որոշ տեսակների սերմերի ու արմատների պատրաստուկները միզամուղ են, օգտագործվում են նաև մաշկ, հիվանդությունների (քսուք և թրջոց), տերևներինը՝ դեղնախտի ժամանակ։ Գեղագարդիչ է։
Տեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Saxifraga adscendens
- Saxifraga aizoides
- Saxifraga aizoon –
- Saxifraga algisii
- Saxifraga anadyrensis
- Saxifraga androsacea
- Saxifraga aquatica
- Saxifraga arachnoidea
- Saxifraga x arendsi
- Saxifraga aspera
- Saxifraga biflora
- Saxifraga bronchialis
- Saxifraga bryoides
- Saxifraga caesia
- Saxifraga callosa
- Saxifraga canaliculata
- Saxifraga carpatica
- Saxifraga cernua
- Saxifraga cespitosa
- Saxifraga ciliata
- Saxifraga cochlearis
- Saxifraga columnaris
- Saxifraga corsica
- Saxifraga cotyledon
- Saxifraga cuneifolia
- Saxifraga cymbalaria
- Saxifraga decipiens
- Saxifraga dinnikii
- Saxifraga eschscholtzii
- Saxifraga exarata
- Saxifraga flagellaris
- Saxifraga florulenta
- Saxifraga forbesei
- Saxifraga fortunei
- Saxifraga × geum
- Saxifraga globulifera
- Saxifraga granulata
- Saxifraga grisebachii
- Saxifraga groenlandica
- Saxifraga hederacea
- Saxifraga hirculus
- Saxifraga hirsuta
- Saxifraga hyperborea
- Saxifraga hypnoides
- Saxifraga juniperifolia
- Saxifraga korshinskii
- Saxifraga lactea
- Saxifraga longifolia
- Saxifraga maderensis
- Saxifraga mertensiana
- Saxifraga montana
- Saxifraga moschata
- Saxifraga moschata ssp. basaltica
- Saxifraga muscoides
- Saxifraga mutata
- Saxifraga nathorstii
- Saxifraga nipponica
- Saxifraga oppositifolia
- Saxifraga osloensis
- Saxifraga paniculata
- Saxifraga petraea
- Saxifraga platysepala
- Saxifraga porophylla
- Saxifraga redofskii
- Saxifraga rivularis
- Saxifraga rosacea
- Saxifraga rotundifolia
- Saxifraga roylei
- Saxifraga rudolphiana
- Saxifraga rufopilosa
- Saxifraga sancta
- Saxifraga serpyllifolia
- Saxifraga spathularis
- Saxifraga stolonifera
- Saxifraga subverticillata
- Saxifraga taygetea
- Saxifraga taylorii
- Saxifraga tenella
- Saxifraga tombeanensis
- Saxifraga tricuspidata
- Saxifraga tridactylites
- Saxifraga trifurcata
- Saxifraga × urbium
- Saxifraga umbrosa
- Saxifraga vandelli
- Saxifraga wahlenbergii
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
-
-
Անձրևից հետո -
Բացված քարբեկ -
-
Դեղին քարբեկ -
Կարմիր քարբեկ -
-
Կիսաբացված վիճակում -
Չբացված քարբեկ -
Քարբեկը քարի կողքից -
-
Վարդագույն քարբեկ -
-
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- The Saxifrage Society Արխիվացված 2004-12-04 Wayback Machine
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քարբեկ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քարբեկ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
|