Jump to content

Իրավական ժխտողականություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Իրավական ժխտողականություն, իրավական մերժողականություն, միջազգային եզրույթով՝ իրավական նիհիլիզմ (լատին․՝ Nihil՝ ոչինչ, ոչնչություն), օրենքի՝ որպես սոցիալական հարաբերությունների կարգավորչի մերժում, որը գործնականում հանգեցնում է ապօրինության (անօրինականության), քաոսի, և ընդհանուր առմամբ արգելակում է իրավական համակարգի զարգացումը։ Իրավական ժխտողականության դրսևորումները էական վնաս կարող են հասցնել նաև պետությանը՝ ստեղծելով անկայունություն։ Այս երևույթի կրողները չեն հավատում օրենքների արդարությանը և հասարակական առաքելությանը՝ իրենց իրավունքների պաշտպանությունը որևէ կերպ չկապելով պետական և քաղաքական ինստիտուտների հետ[1]։

Իրավական նիհիլիզմը կարող է լինել ակտիվ կամ պասիվ։ Ժխտողականության պարզագույն տարատեսակները կապված են օրենքի անտեղյակության հետ։ Իրավունքի փիլիսոփայության տեսանկյունից այն իմաստասիրական դիրքերից է արժեվորում այս երևույթը, իսկ մերժումը հիմնավորում դրա սոցիալական դերի անորոշությամբ և անհեթեթությամբ։ Անուղղակիորեն, իրավական ժխտողականությունը կարող է նույնականացվել համակարգային կոռուպցիոն երևույթների հետ։

Դրսևորումներ և նշանակություն

Իրավագիտության բազմաթիվ տեսաբան-գիտնականներ պնդում են, որ իրավական ժխտողականությունը կարող է նպաստել հանցավորության մակարդակի բարձրացմանը՝ դրսևորվելով որպես հանցակազմի սուբյեկտիվ կողմ։ Պատճառը իրավագիտակցության ցածր մակարդակի պայմաններում օրենքի նկատմամբ հարգանքի պակասն է (բացակայությունը)՝ երբ անհայտը կամ անհատների խումբը առաջնորդվում է սեփական սովորույթներով։ Այդպիսի պրակտիկան կարող է պայմանավորված լինել քաղաքական, տնտեսական կամ այլ շահագրգռություններով։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

  1. Ավագյան, Արթուր. «Հասարակական իրավագիտակցության դրսևորումները քաղաքական գործընթացներում (Հայաստանի Հանրապետության օրինակով)» (PDF). ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա, Փիլիսոփայության, սոցիոլոգիայի և իրավունքի ինստիտուտ. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.