Իսլանդական կրոն

Իսլանդական կրոն
Տեսակ	տարադրամ և crown?
ISO 4217 կոդ	ISK
Երկիր	Իսլանդիա
Ներդրման ամսաթիվը	դեկտեմբերի 1, 1918
Պաշտ օգտագործողներ	Իսլանդիա
Նշան	kr և kr
Կենտրոնական բանկ	Իսլանդիայի Կենտրոնական բանկ
Տպող	De La Rue

The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Իսլանդական կրոն (իսլ.՝ íslensk króna), Իսլանդիայի դրամական միավորը։ Ներմուծվել է 1885 թվականին։

Սկզբում կրոնը բաղկացած էր 100 էյրեից (իսլ.՝ eyrir, հոգն. թվով՝ իսլ.՝ aurar), բայց 1995 թվականի հունվարի 1-ից էյրեն չի շրջանառվում կանխիկ դրամաշրջանառության մեջ։ 1999 թվականի հունվարի 1-ից, համաձայն 1998 թվականի ապրիլի 27-ի թիվ 36 օրենքի, հաշվարկների ժամանակ գումարները պետք է կլորացվի մինչև 50 էյրե^[1]։ 2002 թվականի սեպտեմբերին ընդունվել է մի օրենք, որը վերացրել է կրոնների բաժանումը փոքր միավորների 2003 թվականի հոկտեմբերի 1-ից։ Ներկայումս Իսլանդիայում մանրադրամային միավոր պաշտոնապես գոյություն չու��ի։

Մետաղադրամներ

Մետաղադրամների հատումը կրոններով սկսվել է 1925 թվականին։ Սկզբում բոլոր մետաղադրամների վրա տեղադրվել է Քրիստիան X-ի միացագիրը։ 1944 թվականին Իսլանդիան հռչակվել է հանրապետություն, 1946 թվականին սկսվել է մետաղադրամների հատումը առանց թագավորական խորհրդանիշերի։

1981 թվականի հունվարի 1-ին տեղի է ունեցել իսլանդական կրոնի անվանական արժեքի փոփոխություն 100:1 համամասնությամբ և թողարկվել են նոր մետաղադրամներ։ 1981 թվականի էյրեի նմուշային մետաղադրամները բաղկացած էին արույրից, իսկ կրոնների մետաղադրամները՝ պղինձ-նիկելե համաձուլվածքից։

Իսլանդական մետաղադրամները հատվել են Դանիայի թագավորական դրամահատարանում, Մեծ Բրիտանիայի թագավորական դրամահատարանում և Բիրմինգհեմի մասնավոր դրամահատարանում։


Մետաղադրամները շրջանառությունում
Պատկեր	Անվանական արժեք (կրոն)	Տրամագիծ (մմ)	Հաստություն (մմ)	Զանգված (գ)	Նյութ	Նկարագրություն
[1]	1	21,50	1,66	4,50	պղինձ+նիկել	Դարձերես. անվանական արժեք, ատլանտյան ձողաձուկ։ Թողարկման տարիներ. 1981 1984 1987
[2]	1	21,50	1,66	4,00	պողպատ, երեսպատված նիկելով	Թողարկման տարիներ. 1989 1991 1992 1994 1996 1999 2000 2003 2005 2006 2007 2011
[3]	5	24,50	н/д	6,50	պղինձ+նիկել	Դարձերես։ անվանական արժեք, սպիտակակող դելֆին։ Թողարկման տարիներ. 1981 1984 1987 1992
[4]	5	24,50	н/д	6,50	պողպատ, երեսպատված նիկելով	Թողարկման տարիներ. 1996 1999 2000 2005 2006 2007 2008
[5]	10	27,50	1,78	8,00	պղինձ+նիկել	Դարձերես. անվանական արժեք, Mallotus villosus: Թողարկման տարիներ. 1984 1987 1994
[6]	10	27,50	1,78	7,00	պողպատ, երեսպատված նիկելով	Թողարկման տարիներ. 1996 2000 2004 2005 2006 2008
[7]	50	23,00	2,60	8,25	բրոնզ	Դարձերես. անվանական արժեք, Carcinus maenas: Թողարկման տարիներ. 1987 1992 2000 2001 2005
[8]	100	25,50	2,25	8,50	բրոնզ	Դարձերես. անվանական արժեք, ճնճղաձուկ։ Թողարկման տարիներ. 1995 2000 2001 2004 2006 2007 2011

Թղթադրամներ

Իսլանդական թղթադրամների թողարկումն սկսվել է 1885 թվականի սեպտեմբերի 18-ի օրենքի հիման վրա։ Թղթադրամի առաջին թողարկումը բաղկացած էր երեք՝ 5, 10 և 50 կրոն անվանական արժեքներից 1886 թվականի ազգային գանձարանի նմուշով։ 1904 թվականին Իսլանդիայի մասնավոր բանկը սկսել է թողարկել թղթադրամներ, իսկ 1907 թվականին սկսել է թողարկել Իսլանդիայի պետական ազգային բանկը։ 1927 թվականին Իսլանդիայի ազգային բանկն ստացել է թղթադրամների թողարկման բացառիկ իրավունքը։

1947 թվականին թողարկվել են նոր նմուշի թղթադրամներ, որոնք 1947 թվականի դեկտեմբերի 31-ից մինչև 1948 թվականի հունվարի 9-ն ընկած ժամանակահատվածում փոխանակվել են նախորդ թողարկումների թղթադրամներով 1:1 հարաբերակցությամբ։

1961 թվականին հիմնադրվել է Իսլանդիայի Կենտրոնական բանկը։ 1963 թվականին բանկն սկսել է թողարկել թղթադրամներ, որոնք աստիճանաբար փոխարինվել են Ազգային բանկի շրջանառության թղթադրամներով։

1981 թվականի հունվարի 1-ին կատարվել է անվանական արժեքի փոփոխություն 100:1 հարաբերակցությամբ, փոխանակումը կատարվել է մինչև նույն տարվա հունիսի 30-ը։ Թողարկվել են 1981 թվականի նմուշի 10, 50, 100 և 500 կրոն թղթադրամներ։ 1984 թվականին թողարկվել են 1000 կրոն թղթադրամը, 1986 թվականին՝ 5000 , 1995 թվականին՝ 2000, 2013 թվականին՝ 10.000 կրոնանոց թղթադրամներ։

10, 50 և 100 կրոն անվանական արժեքով թղթադրամները հանվել են շրջանառությունից։

Պատկեր	Անվանական արժեք (կրոն)	Չափեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Նկարագրություն	Տարեթիվ, նշված թղթադրամների վրա
[9]	10	130×70	կապույտ	Դիմերես. Արնգրիմյուր Յոունսոն Դարձերես. Իսլանդիայի հին կենցաղային տեսարաններ, հիմնված Ավգուստ Մեյերի նկարի վրա	1961
[10]	50	135×70	դարչնագույն	Դիմերես. Գուդբրանդուր Տոռլակսոն Դարձերես. Աստվածաշնչի կնիքը տպագրության մեջ	1961
[11]	100	140×70	կանաչ	Դիմերես. Առնի Մագնուսոն Դարձերես. գիտնականը աշխատանքի պահին	1961 1986
[12]	500	145×70	կարմիր	Դիմերես. Յոուն Սիգուրդսոն Դարձերես. Յոուն Սիգուրդսոնը և իսլանդական գոբելեն՝ գիմնազիա Ռեյկյավիկում	1961 1986 2001
[13]	1000	150×70	մանուշակագույն նարնջագույն	Դիմերես. Բրինյոլֆուր Սվեյնսոն Դարձերես. եկեղեցի Սկալհոլտում	1961 1986 2001
[14]	2000	150×70	կապույտ դարչնագույն	Դիմերես. Յոհաննես Կյարվալ Դարձերես. «Թռիչքների թախիծ» և «Կանայք և ծաղիկներ», Յոհաննես Կյարվալի նկարները	1986
[15]	5000	155×70	կապույտ կանաչ	Դիմերես.: Ռագնհեյդուր Յոունսդոտիր Դարձերես. Ռագնհեյդուր Յոունսդոտիրը և երկու աշակերտներ պատրաստում են իսլանդական գոբելեն	1961 2001
	10 000	160×70	կապույտ երկնագույն	Դիմերես. Յոունաս Հադլգրիմսոն Դարձերես. Pluvialis apricaria ձագի հետ, բանաստեղծության տողեր	2001

2008 թվականի ճգնաժամ և պլանային անցում եվրոյին

2008 թվականի աշնան ճգնաժամը հանգեցրել է իսլանդական կրոնի փոխարժեքի անկմանը մինչև 53% ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ^[2]։ 2009 թվականի հունվարին իսլանդական կառավարության ներկայացուցիչը հայտարարել է.

Կրոնը մահացել է։ Մեզ պետք է նոր արժույթ։ Միակ լուրջ այլընտրանքը հանդիսանում է եվրոն^[3]։

2009 թվականի մարտին Իսլանդիայի միջազգային հարաբերությունների նախարար Օսսուր Սկարֆեդինսոնի զեկույցում երեք հնարավորություններ է տրվել. թողնել կրոնը, եվրո ներմուծել առանց Եվրամիության անդամակցության և եվրո ներմուծել ԵՄ անդամակցելու ճանապարհով։ Զեկույցում առաջարկվում էր երրորդ հնարավորությունը^[4]։ Իսլանդիան սկսել է ԵՄ անդամակցության բանակցությունները^[5]։ Բանակցությունները սկսվել են 2010 թվականին, սակայն 2013 թվականին դրանք կասեցվել են։ 2014 թվականի փետրվարին Իսլանդիայի խորհրդարանը աջակցել է արտաքին գործերի նախարարի նախաձեռնությանը Եվրամիությանն անդամակցելու վերջնական մերժման վերաբերյալ։ 2015 թվականի մարտի 12-ին Իսլանդիայի արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարել է Եվրամիությանն անդամակցելու դիմումի արձագանքի մասին^[6]։

Ծանոթագրություններ

↑ տես՝ http://www.althingi.is/altext/stjt/1998.036.html
↑ «Мировой кризис нокаутировал экономику Исландии»
↑ Iceland to be fast-tracked into the EU, the Guardian
↑ «Could EU Application Save Billions for Iceland?» Արխիվացված 2012-02-17 Wayback Machine, Iceland Review Online, 27 March 2009
↑ ««ЕС ждет пополнения»». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 3-ին.
↑ «Исландия официально отказалась от вступления в ЕС». Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 11-ին.

Արտաքին հղումներ

Իսլանդ��կան կրոն
Իսլանդական կրոն (թղթադրամների պատկեր) Արխիվացված 2013-06-16 Wayback Machine
Իսլանդիայի թղթադրամների պատկերասրահ (գերմ.)(անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իսլանդական կրոն» հոդվածին։

[1] տես՝ http://www.althingi.is/altext/stjt/1998.036.html

[2] «Мировой кризис нокаутировал экономику Исландии»

[3] Iceland to be fast-tracked into the EU, the Guardian

[4] «Could EU Application Save Billions for Iceland?» Արխիվացված 2012-02-17 Wayback Machine, Iceland Review Online, 27 March 2009

[5] ««ЕС ждет пополнения»». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 3-ին.

[6] «Исландия официально отказалась от вступления в ЕС». Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 11-ին.

[1]