Մակրոլիդներ

Մակրոլիդներ
Քիմիական հատկություններ
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Մակրոլիդներ, հակաբիոտիկային դասի դեղաբանական խումբ, որոնց քիմիական կառուցվածքի հիմքում ընկած է մակրոցիկլային 14- կամ 16-անդամանի լակտոնային օղակ, որին միացած են մեկ կամ մի քանի ածխաջրածնային մնացորդներ։ Մակրոլիդները պատկանում են պոլիկետիդների դասին բնական ծագման միացություններ։

Այդ թվում մակրոլիդներին են պատկանում՝

ազալիդները՝ հիմքում ընկած է 15-անդամանի մակրոցիկլային օղակ, որը ստացվում է 14-անդամանի լակտոնային օղակի 9-րդ և 10-րդ ածխածնի ատոմների միջև ազոտի ատոմի ներդրմամբ։
կետոլիդները՝ 14-անդամանի մակրոլիդներ, որոնց լակտոնային օղակում 3-րդ դիրքի ածխածնի ատոմին միացած է կետո խումբ։

Բացի այդ, մակրոլիդ է հանդիսանում իմունադեպրեսանտների դասին պատկանող մակրոլիմուսը, որի քիմիական կառուցվածքի հիմքում ընկած է 23-անդամանի լակտոնային օղակ։

Մակրոլիդները պատկանում են քիչ տոքսիկ հակաբիոտիկների շարքին։ Դրանք հանդիսանում են ամենաանվտանգ հակաբիոտիկային խմբերից մեկը և հեշտ տանելի են հիվանդների կողմից։ Մակրոլիդների ընդունման ժամանակ չեն հայտնաբերվել հեմատո- և նեֆրոտոքսիկության դեպքեր, խոնդրո- և արթրոպաթիաներ, տոքսիկ դրսևորումներ ԿՆՀ-ի վրա, ֆոտոսենսիբիլիզացիա, իսկ այլ անցանկալի ռեակցիաներ, որոնք առաջանում են այլ հակաբիոտիկների կողմից, մասնավորապես անաֆիլակտիկ ռեակցիան, ծանր տոքսիկո-ալերգիկ համախտանիշը և հակաբիոտիկ զուգակցված դիարեան, հանդիպում են հազվադեպ^[1]։

Պատմություն

Էրիթրոմիցինը, որը սկիզբ դրեց մարոլիդների դասին, ստացվել է 1952 թվականին ամերիկյան <<Էլի Լիլլի>>^[2] դեղագործաան ընկերության գիտնականներ կողմից հողային ակտինոմիցետ՝ Streptomyces erythreus բատերիայից և օգտագործվել է գրամ դրական բակտերիաներով հարուցված հիվանդությունների բուժման համար՝ որպես պենիցիլինային անտանելիությամբ հիվանդների բուժման այլընտրանքային տարբերակ։ Էրիթրոմիցինը մինչև օրս էլ պահպանում է իր ուրույն տեղը դեղորայքային պաշարում։

Մակրոլդների լայնածավալ կիրառում արձանագրվեց 70-80-ականներին, ի հաշիվ ներբջջային վարակների (միկոպլազմա, քլամիդիա, կամպիլոբակտերիա և լեգիոնելլա) նկատմամբ ցուցաբերած իրենց բարձր ակտիվության։

Դա էլ պատճառ հանդիսացավ նոր մակրոլիդային պրեպարտների մշակման և կլինիկա ներմուծման համար՝ կատարելագործված ֆարմակոկինետիկ և միկրոբիոլոգիական պարամետրերով, այդ թվում նաև որոշ արդեն հայտնի մակրոլիդային պրեպարատների մանրամասն ուսումնասիրմամբ (օրինակ սպիրամիցին)։

1996 թվականին բացահայտվեց 18-անդամանի օղակ ունեցող մակրոլիդների նոր խումբ Leucascandra caveolata -ի սպունգից ( բնակվում է Նոր Կալեդոնիայում) որը կոչվում է Leucascandrolide A^[3]։

Ընդհանուր դրույթներ

առավելապես բակտերիոստատիկ ազդեցություն
ակտվություն գրամ դրական կոկերի (ստրեպտոկոկ, ստաֆիլոկոկ) և ներբջջային ու մեմբրանային վարակների (միկոպլազմա, քլամիդիա, կամպիլոբակտերիա և լեգիոնելլա) նկատմամբ
բարձր կոնցենտրացիա հյուսվածքներում
խաչաձև կայունության բացակայություն β-լակտամների նկատմամբ
ցածր տոքսիկություն։

Մակրոլիդների դասակարգումը

Մակրոլիդային հակաբիոտիկները բաժանվում են մի քանի խմբի պայմանավորված ստացման ճանապարհով և քիմական կառուցվածքով։

	14-անդամանի	15-անդաման (ազալիդներ)	16-անդամանի
բնական	էրիթրոմիցին օլեանդոմիցին		միդեկամիցին սպիրամիցին լեյկոմիցին ջոզամիցին
նախադեղեր	էրիթրոմիցինի եթերներ: պրոպիոնիլ, էթիլսուկցինատ էրիթրոմիցինի աղեր: ստեարատ, ասկորբնատ, ֆոսֆատ, սուկցինատ էրիթրոմիցինի եթերների աղեր: էստոլատ, պրոպիոնիլ մերկապտոսուկցինատ, ացիտրատ, ացետիլցիստեինատ օլեանդոմիցինի աղեր: հիդրոքլորդ, ֆոսֆատ օլեանդոմիցինի եթերներ: տրոլեանդոմիցին		միդեկամիցինի աղեր: ացետատ (միոկամիցին)
կիսասինթետիկ	ռոքսիտրոմիցին կլարիտրոմիցին դիրիտրոմիցին ֆլուրտրոմիցին կետոլիդներ: թելիտրոմիցին	ազիտրոմիցին	ռոկիտամիցին

Ծանոթագրություններ

↑ Синопальников А. И., Андреева И. В., Стецюк О. У. Безопасность макролидных антибиотиков: критический анализ// Клиническая медицина. — 2012. — с.23.'
↑ «Компания Эли Лилли». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 21-ին.
↑ D'Ambrosio M., Guerriero A., Pietra F. Debitus C. Leucascandrolide A, a New Type of Macrolide: The First Powerfully Bioactive Metabolite of Calcareous Sponges (Leucascandra caveolata, a New Genus from the Coral Sea)(անգլ.) // Helvetica Chimica Acta : journal. — 1996. — Т. 79. — № 1. — С. 51—60. — doi:10.1002/hlca.19960790107 Архивировано из первоисточника 20 Ապրիլի 2021.

Գրականություն

Карбон К., Пул М. Д. Значение новых макролидов при лечении внебольничных инфекций дыхательных путей: обзор экспериментальных и клинических данных // Клиническая микробиология и антимикробная химиотерапия. — 2000. — Т. 2. — № 1. — С. 47—58. Архивировано из первоисточника 5 Մարտի 2016.
Карпов О. И. Оригинальные препараты и копии макролидов: тенденции противостояния // Фарматека. Хирургия, Урология, Анестезиология, Реаниматология, Современные аспекты антибиотикотерапии. — 2012. — № 3/4 (82).(չաշխատող հղում)
Синопальников А. И., Андреева И. В., Стецюк О. У. БЕЗОПАСНОСТЬ МАКРОЛИДНЫХ АНТИБИОТИКОВ: КРИТИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ // Клиническая медицина. — 2012. — № 3. — С. 23-30.
Страчунский Л. С., Козлов С. Н. Макролиды в современной клинической практике. — ISBN 5-88590-837-0
Страчунский Л. С., Козлов С. Н. Современная антимикробная химиотерапия. Руководство для врачей. — М.: Боргес, 2002. — 432 с. — ISBN 5-94630-002-4

Արտաքին հղումներ

Антибиотики и антимикробная терапия Արխիվացված 2011-10-10 Wayback Machine
Актуальные аспекты применения макролидов при беременности и лактации Արխիվացված 2016-03-05 Wayback Machine
Оригинальные препараты и препараты-копии наиболее распространенных в РФ макролидов
Эритромицин — первый макролид(չաշխատող հղում)
Спировет- применение в ветеринарии. http://www.ceva-russia.ru/Produkciya-kompanii/Spisok-preparatov/SPIROVET

[1] Синопальников А. И., Андреева И. В., Стецюк О. У. Безопасность макролидных антибиотиков: критический анализ// Клиническая медицина. — 2012. — с.23.'

[2] «Компания Эли Лилли». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 21-ին.

[:1-3] D'Ambrosio M., Guerriero A., Pietra F. Debitus C. Leucascandrolide A, a New Type of Macrolide: The First Powerfully Bioactive Metabolite of Calcareous Sponges (Leucascandra caveolata, a New Genus from the Coral Sea)(անգլ.) // Helvetica Chimica Acta : journal. — 1996. — Т. 79. — № 1. — С. 51—60. — doi:10.1002/hlca.19960790107 Архивировано из первоисточника 20 Ապրիլի 2021.

[1]