Մասնակից:Yelena 02/Ավազարկղ0

Yelena 02/Ավազարկղ0

Մերի Ֆրենսիս Քենեդի Ֆիշեր Փերիշ Ֆրիդ （անգլ.՝ Mary Frances Kennedy Fisher Parrish Friede կամ հակիրճ, որպես՝ M.F.K., ),ամերիկացի սննդաբան, Նապա հովտի գինու գրադարանի հիմնադիր: Իր կյանքի ընթացքում նա գրել է շուրջ 27 գրքեր, ներառյալ Բրիլաթ-Սավարինի «Համի հոգեբանությունը» աշխատության թարգմանությունը: Ֆիշերը կարծում էր, որ լավ ուտելը պարզապես «կյանքի արվեստներից» մեկն է, և դա ուսումնասիրեց իր գործերի մեջ: Ուիստան Հյու Օդենը մի անգամ նշել է.«Ես չգիտեմ Միացյալ Նահանգներում որևէ մեկին, ով ավելի լավ է արձակ գրում»^[1]:1991 թվականին Նյու Յորք Թայմսի խմբագրությունն այնքան ընդլայնվեց, որ ասաց. «Կոչել Մ.Ֆ.Կ. Ֆիշերին սննդի գրող, ով նոր է ընտրվել Ամերիկյան ակադեմիայում և արվեստների և գրականության ազգային ինստիտուտում, նույնն է, ինչ Մոցարտին մեղեդիագործ անվանելը»^[2]:

Ֆիշերը (հայտնի որպես՝Մերի Ֆրենսիս Քենեդի), ծնվել է 1908 թվականի հուլիսի 3-ին,Միչիգանի Ալբիոն քաղաքի Իրվին պողոտա՝ 202 հասցեում: Նա Ալբիոն քաղաքի պատմաբան Ֆրանկ Փեսիքին ասել է․

Ես․․․ինձ տուն բերեց դոկտոր Ջորջ Հաֆֆորդը, մի մարդ, ում նվիրված էին իմ ծնողները՝ Ռեքսը և Էդիթ Քենեդին: Այդ ժամանակ Ռեքսը մի կամավոր հրշեջ էր, և քանի որ ես ծնվել եմ հրդեհի կրակների մեջ, նա հորդորեց իր ընկերներին մի քանի անգամ գալ և ցողել տան պատերը: Հայրս՝ Ռեքսը, վստահ էր, որ ես հուլիսի 4-ին եմ ծնվելու, և նա ուզում էր ինձ անվանել Անկախություն։ Մայրս` Էդիթը կտրականապես դեմ էր այս ոչ իռլանդական գաղափարին և ընդհանուր խղճահարությամբ ստիպեց դոկտոր Հաֆֆորդին մի փոքր արագացնել գործերը:[3]

Rex was a co-owner (with his brother Walter) and editor of the Albion Evening Recorder newspaper.^[4])

1911 թվականին Ռեքսը վաճառեց իր ունեցած բաժնետոմսերը եղբորը և տեղափոխեց ընտանիքը դեպի արևմտյան ափ, որտեղ նա հույս ուներ գնել մրգերի կամ ցիտրուսների այգի^[5]: Ընտանիքը հարազատների հետ որոշ ժամանակ անցկացրեց Վաշինգտոնում, այնուհետև ճամփորդեց ափով դեպի Վենտուրա, Կալիֆորնիա, որտեղ Ռեքսը գրեթե գնեց մի նարնջի պուրակ, բայց հողի հետ կապված խնդիրներ հայտնաբերվելուց հետո նա հետ վերադարձավ^[6]: Այնուհետև,նա ձեռք բերեց և կարճ ժամանակով սեփականաշնորհեց Կալիֆորնիայի Օքսնարդում՝ Օքսնարդ Քուրիեր այգին^[7]: Դրանից հետո նա մեկնել է Սան Դիեգո և աշխատել տեղական թերթում^[7]: 1912թվականին նա ձեռք բերեց Վիթթեր Նյուզի վերահսկիչ բաժնեմասը և ընտանիքին տեղափոխեց Կալիֆորնիայի Ուիթյեր քաղաք^[7]: Ռեքսը սկզբում տուն է գնել Փայնթեր պողոտայի 115 հասցեում^[8]: 1919 թվականին նա գնել է մի մեծ սպիտակ տուն՝ քաղաքի սահմաններից դուրս՝ Հարավային Փայնթերի պողոտայում^[9]: Տունն տեղակայված էր տասներեք հեկտարի վրա՝ նարնջի պուրակով, որին ընտանիքն անվանում էր «ռանչո»^[10]: Թեև այդ ժամանակ Ուիթյերը հիմնականում քվակեր համայնք էր, Մերի Ֆրենսիսը դաստիարակվել էր եպիսկոպոսական եկեղեցու շրջանակներում:

Մերի Ֆրենսիսը դեռ փոքր հասակից հաճույք էր ստանում ընթերցանությունից և սկսեց պոեզիա գրել հինգ տարեկանից^[11]։ Քենեդիները տանն ունեին ընդարձակ գրադարան^[12], և մայրը նրան շատ այլ գրքերի հասանելիության թույտվություն էր տվել^[13]։ Հետագայում հայրը նրան աշխատանքի վերցրեց որպես լարաչափ (խմբագիր,թղթի վրա գրող), և վերջինս օրական մինչև տասնհինգ պատմություն էր գրում^[14]:

Մերի Ֆրենսիսը ստացել է պաշտոնական կրթություն, սակայն, անտարբեր ուսանող էր,և նա հաճախ էր իր ակադեմիական կարիերայի ընթացքում բաց թողնում դասերը^[15]: Տասնվեց տարեկանում ծնողները նրան ընդունեցին (ներգրավեցին,տարան) Կալիֆորնիայի Լա Ջոլլայի եպիսկոպոսական մասնավոր դպրոց^[14]: Մեկ տարի այնտեղ գտնվելուց հետո նա տեղափոխվեց Կալիֆոռնիայի Պալո Ալտո քաղաքում գտնվող՝աղջիկների համար նախատեսված Հարկերի դպրոց, որը գտնվում էր Սթենֆորդի համալսարանին կից. նա ավարտել է Հարկերը 1927 թվականին^[16]: Ավարտելուց հետո նա հաճախել է Իլինոյսի քոլեջ, բայց ընդամենը մեկ կիսամյակ ուսանելուց հետո լքել է այն^[17]: 1928 թվականին նա ընդունվեց UCLA-ի(Լոս Անջելեսի Կալիֆորնիա համալսարանի) ամառային դպրոց, որպեսզի ստանա բավարար կրեդիտներ Օքսիդենտալ քոլեջ տեղափոխվելու համար^[18]: Այնտեղ նա հանդիպեց իր ապագա առաջին ամուսնուն՝ Ալֆրեդ Ֆիշերին («Ալ»)^[18]: Նա մեկ տարի հաճախեց Օքսիդենտալ քոլեջ,սակայն, նա ամուսնացավ Ալ-ի (Ալֆրեդ Ֆիշերի) հետ 1929թվականի սեպտեմբերի 5-ին և նրա հետ տեղափոխվեց Դիժոն, Ֆրանսիա^[19]:

Նրա կյանքի վաղ կիրքը դարձավ սնունդը: Համի հետ կապված նրա կյանքի ամենավաղ հիշողությունը եղել է վարդագույն-մոխրագույն փրփուրը,որը՝ «տատիկը քաշում էր թեյնիկում եռացող ելակի մուրաբայի վրայից»^[20]: Նրա մայրական տատիկը՝ Հոլբրուքը, մինչև իր մահը՝ 1920 թվականը,ապրել է նրանց հետ։ Այդ ժամանակաշրջանում Հոլբրուքը լարված մթոլորտ էր ստեղծում ընտանիքում։ Նա խիստ, միանգամայն մռայլ,ինչպես նաև քեմբելլիտ անձնավորություն էր, որը հաստատապես հավատում էր չափազանց եփված, անաղարտ ուտելիքին^[8]: Նա նաև բժիշկ Ջոն Հարվի Քելլոգի սննդային սահմանափակումների հետևորդն էր Բեթլ Քրիք Սանիտարիումում (Battle Creek Sanitarium)^[8]: Ֆիշերը հետագայում,իր տատիկի բացակայության ժամանակ գրեց դրա մասին կրոնական համաժողովներում.

[W]e indulged in a voluptuous riot of things like marshmallows in hot chocolate, thin pastry under the Tuesday hash, rare roast beef on Sunday instead of boiled hen. Mother ate all she wanted of cream of fresh mushroom soup; Father served a local wine, red-ink he called it, with the steak; we ate grilled sweetbreads and skewered kidneys with a daring dash of sherry on them.[21]

Վաղ սննդի ազդեցությունը եղել է «Մորաքույր» Գվենը: Վերջինս ընտանիքի անդամ չէր, այլ ընկերների՝ Նեթլշիփի ընտանիքի դուստրը. «անգլիացի բժշկական միսիոներների տարօրինակ ընտանիք, որոնք նախընտրում էին վրանները, քան տները»^[22]: Նեթլշիփերը ճամբար ունեին Լագունա Բիչում, որտեղ Մերի Ֆրենսիսը այնտեղ ճամբարում էր Գվենի հետ^[22]: Հետագայում Ռեքսը գնում է ճամբարը և դրա վրա կառուցված տնակը^[23]: Մերի Ֆրենսիսը հիշում էր Գվենի հետ բացօթյա ճաշերի պատրաստումը՝թարմ ջրիմուռներով գոլորշիացող միդիաններ տաք ածուխի վրա, ռոք բաս(rock bass) բռնել և տապակելը,օձաձուկ մորթել և եփելը և տապակած ձվով սենդվիչներ պատրաստելը՝ արշավներին վերցնելու(տանելու) համար^[24]: Մերի Ֆրենսիսը Գվենի և Գվենի եղբայրների հետ ճաշկերույթի մասին գրել է. «Ես ինը տարեկանում որոշեցի, որ մեծանալու լավագույն միջոցներից մեկը լավ մարդկանց հետ հանգիստ ուտելն ու հանգիստ խոսելն է»^[25]: Նա սիրում էր ճաշեր պատրաստել տան խոհանոցում, և «հեշտությամբ ընկավ խոհարարի օգնականի դերի մեջ»։^[26]

1929 թվականի սեպտեմբերին նորապսակներ Մերի Ֆրենսիսը և Ալֆրեեդը նավարկեցին Բերենգարիա նավով դեպի Ֆրանսիայի Շերբուրգ (այժմ՝ Շերբուրգ-Օկտևիլ)^[27]: Նախքան հարավ՝ դեպի Դիժոն գնալը,նրանք կարճատև հանգրվանեցին Փարիզում^[28]: Նրանք սկզբում վարձակալական բնակարան գտան Րյու դը Պետիտ-Պոտետ 14 հասցեում, որը պատկանում էր Օլանգնիերների ընտանիքին^[29]: Կացարանները բաղկացած էին երկու սենյակներից՝ առանց խոհանոցի և առանձին սանհանգույցի^[30]: Ալֆրեդն ընդունվեց Դիժոնի համալսարանի նամակների(լրագրութան) ֆակուլտետը,որտեղ նա աշխատում էր իր դոկտորականի վրա, իսկ երբ դաս չուներ,աշխատում էր իր՝ «Ընդհատակյա ուրվականները» էպիկական պոեմի վրա^[31]: Պոեմը հիմնված էր Աստվածաշնչի վրա և նման էր Ջեյմս Ջոյսի «Ուլիսես»-ին^[32]: 1931 թվականին Ֆիշերն ավարտել էր պոեմի առաջին տասներկու գրքերը, որոնք, ակնկալում էր, որ կպարունակեն վաթսուն գիրք^[33]: Մերի Ֆրենսիսը հաճախում էր գեղարվեստի դպրոց՝գիշերային դասերի, որտեղ նա երեք տարի սովորեց նկարչություն և քանդակագործություն^[34]: Չնայած նրան,որ տան տիկինը այսպես ասած. «չափազանց գծուծ և ժլատ էր»,Օլանգնիերների ընտանիքը լավ ուտելիք էր տանը մատուցում^[35]: Մերին Ֆրենսիսը հիշում էր սեղանին դրված ահռելի աղցանները, լավ տապակված Երուսաղեմի կանգարները և ռոկֆոր պանիրը,որը միշտ լավն էր^[36]: Իրենց ամուսնության երրորդ տարին նշելու համար Ալֆրեդը և Մերին առաջին հերթին գնացին «Երեք փասիաններ»(ֆր.՝Aux Trois Faisans) կոչվող ռեստորանը^[37]: Մերին այնտեղ սոմելիե Չարլզի մոտ ստացավ իր կրթությունը՝ նուրբ գինու ոլորտում^[38]: Ֆիշերներն այցելեցին քաղաքի բոլոր ռեստորանները, որտեղ Մերի Ֆրենսիսի խոսքերով.

We ate terrines of pate ten years old under their tight crusts of mildewed fat. We tied napkins under our chins and splashed in great odorous bowls of ecrevisses a la nage. We addled our palates with snipes hung so long they fell from their hooks, to be roasted then on cushions of toast softened with the paste of their rotted innards and fine brandy.[39]

1930 թվականին Լոուրենս Քլարկ Փաուելը Բուրգունդիայի համալսարանում դոկտորի կոչում ստանալու համար Մերի Ֆրենսիսի առաջարկով եկավ Դիժոն^[40]: Փաուելը ծանոթացել էր Մերի Ֆրենսիսի հետ, երբ վերջինիս քույրը սովորում էր Օքսիդենտալ քոլեջում և կիսում էր սենյակը Փաուելի ընկերուհու հետ: Փաուելը տեղափոխվեց Ֆիշերներից մի հարկ վերև՝ձեղնահարկ և մերի Ֆրենսիսի հետ ցմահ ընկերացավ:Նա այսպես էր նկարագրում Ֆիշերների պապական (ավանդական) սնունդը.

Oh my god, how was the food? Jim it was heavenly! Madame Rigoulet [Ollangnier's successor] ... was a great cook, and her husband was a great cook of omelets so he always did the omelet. And the food just floated through the air. You reached up in the air and drew it down — marvelous food.[41]

1931 թվականին Մերի Ֆրենսիսն ու Ալֆրեդը տեղափոխվեցին Րյու Մոնժ 26 հասցե, հրուշակեղենի խանութից վեր գտնվող իրենց սեփական բնակարանը[42]: Այն Մերի Ֆրենսիսի առաջին խոհանոցն էր: Այն երեքը հինգի վրա՝մի քանի ոնտաչափ տարածք էր և ընդամենը կար երկու աչք ունեցող տաքացուցիչ սալիկներ[43]: Չնայած փոքր խոհանոցին, կամ էլ թեկուզ վերջինիս պատճառով,Մերի Ֆրենսիսը սկսեց զարգացնել իր սեփական ճաշատեսակները՝ նպատակ ունենալով «պատրաստել այնպիսի կերակուրներ, որոնք կկտրեին հյուրերին իրենց առօրյայից(ավանդականից),ներառյալ ոչ միայն միս-կարտոֆիլ-սուսից, այլև մտքերից,վարքագծից[44]: Իր՝ «Հյուրընկալ ես», գրքում նա նկարագրում է մի այդպիսի ճաշատեսակ.

There in Dijon, the cauliflowers were very small and succulent, grown in that ancient soil. I separated the flowerlets and dropped them in boiling water for just a few minutes. Then I drained them and put them in a wide shallow casserole, and covered them with heavy cream, and a thick sprinkling of freshly grated Gruyere, the nice rubbery kind that didn't come from Switzerland at all, but from the Jura. It was called râpé in the market, and was grated while you watched, in a soft cloudy pile, onto your piece of paper.[45]

Ալֆրեդի դոկտորական կոչումն ստանալուց հետո, նրանք տեղափոխվեցին Ֆրանսիայի Ստրասբուրգ նահանգ,որտեղ Ալֆրեդը շարունակեց ուսումը և ստեղծագործական ուղին^[46]: Մերի Ֆրենսիսը միայնությունից ընկճվեց և ցրտահարվեց սառը,խոնավ բնակարանում հայտնվելուց^[47]: Չկարողանալով ապահովել ավելի հարմարավետ բնակարանային պայմաններ,Ֆիշերները տեղափոխվեցին ֆրանսիական փոքրիկ ձկնորսական գյուղ՝Լե Կրոս-դե-Կանես^[47]: Վեց շաբաթ Փաուելը այնտեղ նրանց այցելելուց հետո նկատեց, որ Ալֆրեդը դառնում է ավելի ներդաշնակ: Նա դադարել էր պոեմներ գրելը,և այժմ փորձում էր գրել վեպեր: Նա չէր տեսնում Ֆրանսիայում ապրելու որևէ պատճառ,բայց չէր էլ ցանկանում վերադառնալ մի նահանգ, որտեղ շատ թույլ աշխատանքի հնարավորություներ կային^[48]: Ֆիշերները ֆինանսակապես թուլանալու պատճառով Ֆելտրեով նավարկելով դուրս եկան Մարսելից,և վերադարձան Կալիֆորնիա^[49]:

Վերադարնալով Կալիֆորնիա, Ալֆրեդը և Մերին նախ տեղափոխվեցին Ֆրենսիսների «Ռանչո»^[50]: Ավելի ուշ նրանք տեղափոխվեցին Լագունա տնակ: Քանի որ Մեծ ճգնաժամի տարիներն էին,այդ պատճառով աշխատանք գտնելը դժվար էր : Ալֆրեդը երկու տարի ծախսեց ուսուցչի աշխատանք փնտրելու համար,մինչև որ գտավ Օքսիդենտալ քոլեջում^[51]: Մերի Ֆրենսիսն սկսեց ստեղծագործելը,և 1935 թվականի փետրվարին Ուեսթվեյզ ամսագրի համարում(նախկինում հայտնի, որպես Շրջագայության Թեմաներ) հրապարակեց իր «Խաղաղ գյուղ»-ի առաջին հատվածները: Հոդվածը Լագունա Բիչում կյանքի մասին մի հորինված պատմություն էր^[52]: 1934 թվականին Լագունա տեղափոխվեց նաև Լոուրենս Փաուելը կնոջ՝ Ֆեյի հետ^[53]: 1933 թվականին Դիլվին Փերիշն ու իր կինը՝Ջիջին, տեղափոխվեցին հարևանությամբ և աստիճանաբար ընկերացան նրանց հետ^[54]:

Ֆիշերներն անմիջապես տեղափոխվեցին Լոս Անջելեսի Իգլ Րոք,երբ Ալֆրեդն սկսեց դասավանդել Օսիդենտալում: Նրանց վարձակալած հին բնակարանի վերանորոգման հարցերում օգնության հասավ Փերիշների ընտանիքը^[55]: Ցավոք, այդ տունը կարճ ժամանակ անց վաճառվեց,և Ֆիշերները հարկադրված վարձակալեցին նոր բնակարան՝ Հայլենդ Փարքում^[56]: Մերի Ֆրենսիսը կես դրույքով աշխատում էր ամսագրերի խանութում,և դրան զուգահեռ, Լոս Անջելեսի հանրային գրադարանում ուսումնասիրում էր խոհարարության հին գրքերը: Նա սկսեց փոքրիկ ստեղծագործություններ գրել հուրընկալության մասին: Փերիշի քույրը՝ Էննը, դրանք ցույց տվեց Հարփերսի՝ իր հրատարակչին, ում մոտ առաջացավ հետաքրքրություն այդ ստեղծագործությունների վերաբերյալ^[57]: Ավելի ուշ այդ փոքրիկ հատվածները պետք է դառնան նրա առաջին՝Սըրվ իթ Ֆորթ գիրքը: Հաջորդիվ նա սկսեց աշխատել մի վեպի վրա, որը այդպես էլ ավարտին չհասցրեց՝ որպես հիմք վերցված էր Վիթիերի հիմնադրումը^[58]:

Այս ժամանակահատվածում Մերի Ֆրենսիսի և Ալֆրեդի ամուսնական կյանքն սկսվում է խարխլվել 1934 թվականին Փերիշի և Ջիջիի ամուսնալուծությունից հետո Մերին, կարծես թե, սկսեց սիրահարվել Փերիշին։ Իր՝Մերիի խոսքերով, նա մի օր դաշնամուրի մոտ նստեց Փերիշի կողքին և ասաց, որ սիրում է նրան^[59]: Մերի Ֆրենսիսի կենսագիր՝ Ջոան Ռեարդոնը, սակայն, հարցազրույց է վերցրել Ջիջիից,և վերջինս պատմել է մեկ այլ պատմություն: Նա հայտնեց,որ Փերիշն իրեն ասել է, որ մի գիշեր երբ Փերիշը միայնակ ընթրելիս է եղել Մերի Ֆրենսիսի հետ,Մերին իրեն թույլ է տվել սողոսկել Փերիշի տուն և վերջինիս անկողինը մտնել^[60]: 1935 թվականին Մերի Ֆրենսիսը Ալֆրեդի թույլտվությամբ, Փերիշի և նրա մոր հետ մեկնեց Եվրոպա^[61]: Փերիշներն ունեին բավականաչափ գումար,որ նավարկեին շքեղ Հանսա նավով^[58]: Եվրոպայում գտնվելու ընթացքում նրանք չորս օր անցկացրեցին Փարիզում, ճանապարհորդեցին Պրովանսով, Լանգեդոկով և Լազուր ափով^[62]: Մերի Ֆրենսիսը նաև կրկին այցելեց Դիժոն և Փերիշի հետ ճաշեց «Երեք փասիաններ»(ֆր.՝Aux Trois Faisans) ռեստորանում,որտեղ նրան սպասարկելիս ճանաչեց իր հին ընկերը՝ մատուցող Չարլզը^[63]: Նա հետո այդ այցելության մասին գրեց «կանգնելը և սպասելը» վերնագրով միկտոր,որը «Serve It Forth»-ի կենտրոնական մասը պետք է դառնար^[63]: Եվրոպայից վերադառնալուց հետո Մերի Ֆրենսիսն Ալֆրեդին հայտնեց Փերիշի հետ իր զարգացող հարաբերությունների մասին^[61]: 1936 թվականին Դիլվինը հրավիրեց Ֆիշերներին միանալ իրեն՝ ստեղծելու նկարիչների գաղութ Շվեյցարիայի Վևե քաղաքից հյուսիս, Լը Պաքիում՝ երկհարկանի մի քարե տանը, որը գնել էր Փերիշն իր քրոջ հետ^[64]: Եվ,չնայած, իրենց ամուսնությանը սպառնացող բացահայտ վտանգին՝ Ալֆրեդը համաձայնեց:

Ֆիշերները թեթև մարդատար նավով նավարկեցին Հոլանդիա,իսկ այնտեղից էլ գնացքով հասան դեպի Վևե^[65]: «Լը Պաքի»՝ նշանակում է արոտավայր։ Տունը գտվում էր Ժնևի լճի հյուսիսային ափի մի թեք մարգագետնում և ունենալով տեսարան դեպի ձյունապատ Ալպեր: Նրանք մի մեծ այգի ունեին,որտեղ.

Մենք աճեցնում էինք տասնյակ տարբեր տեսակի գեղեցիկ հազարներ, և այլ բուսատեսակներ: Կային սոխուկ,սոխ և սխտոր: Ես հյուսում էի դրանք մետաքսանման պարանների պես և կախում ձեղնահարկում՝ձողերի վրա:[66]

1937 թվականի կեսերին Ալֆրեդն ու Մերին բաժանվեցին։ Նա ճանապարհորդեց Ավստրիայով,այնուհետև վերադարձավ նահանգներ և Սմիթ քոլեջում սկսեց իր նշանավոր կարիերան,որպես ուսուցիչ և պոետ[67]: 1938 թվականի դեկտեմբերի 2-ին Փաուելին ուղղված նամակում Մերի Ֆրենսիսը բացատրեց բաժանությն իր տեսակետը: Մերին խոսում էր այն մասին,որ Ալֆրեդը վախենում էր ֆիզիկական սիրուց՝ նա իմպոտենցիա ուներ: Նա ինտելեկտով նույնպես թույլ էր,և զգացմունքային առումով օտարված էր Մերի Ֆրենսիսից: Ի հակադրություն Ալֆրեդի համոզմունքին,Մերին չի փոխարինել նրան մեկ այլ տղամարդու հետ,նա լքեց ամուսնուն,քանի որ վերջինս չէր կարողանում բավարարել կնոջ՝ֆիզիկական և հուզական կարիքները[68]: 1938 թվականին Մերի Ֆրենսիսը կարճ ժամանակով վերադարձավ տուն՝ ծնողներին անձամբ հայտնելու իր և Ալֆրեդի բաժանման մասին[69]:

Meanwhile, her first book, Serve It Forth, had opened to largely glowing reviews, including reviews in Harper's Monthly, The New York Times and the Chicago Tribune. Fisher, however, was disappointed in the book's meager sales because she needed the money.^[70] During this same period, Fisher and Parrish also co-wrote (alternating chapters) a light romance entitled Touch and Go under the pseudonym Victoria Berne. The book was published by Harper and Brothers in 1939.^[71][72]

In September 1938, Fisher and Parrish could no longer afford to live at Les Paquis and they moved to Bern.^[73] After only two days in Bern, however, Parrish suffered severe cramping in his left leg. Hospitalized, he underwent two surgeries to remove clots. Gangrene then set in and his left leg had to be amputated. Parrish was in considerable pain and could not get a good diagnosis from his doctors. With the onset of World War II, and Parrish's need for medical care, Fisher and Parrish returned to the States, where he saw a number of doctors. He ultimately was diagnosed as having Buerger's disease (Thromboangiitis obliterans) — a circulatory system malady that causes extreme thrombosis of the arteries and veins, causing severe pain, and often necessitating multiple amputations. The disease is progressive and there was (and is) no known successful treatment. They returned briefly to Switzerland to close down their apartment, and returned to California. They also needed to accumulate a stock of the painkiller Analgeticum, the only one that Parrish found efficacious, unavailable in the States.

Once in California, Fisher searched for a warm dry climate that would be beneficial for Parrish's health. She found a small cabin on ninety acres of land south of Hemet, California. They bought the property and named it "Bareacres" after the character Lord Bareacres in Vanity Fair by Thackeray. Lord Bareacres was land-poor; his only asset was his estate. Fisher wrote Powell: "God help us ... We've put our last penny into 90 acres of rocks and rattlesnakes."^[74] Although Parrish's life at Bareacres had its ups and downs, its course was a downward spiral. He continued to paint, and Powell staged an exhibition of his works. Fisher was always trying to find ways to obtain Analgeticum; she even wrote President Roosevelt at one point to urge him to lift the import restriction on the drug.^[75] Ultimately, Parrish could no longer tolerate the pain and the probable need for additional amputations. On the morning of August 6, 1941, Fisher was awakened by a gunshot. Venturing outside, she discovered that Parrish had committed suicide.^[76] Fisher later would write, "I have never understood some (a lot of) taboos and it seems silly to me to make suicide one of them in our social life."^[77]

During the period leading up to Tim's death (Parrish was often called "Tim" by family and friends, but referred to as "Chexbres" in Fisher's autobiographical books), Fisher completed three books. The first was a novel entitled The Theoretical Foot. It was a fictional account of expatriates enjoying a summer romp when the protagonist, suffering great pain, ends up losing a leg.^[78] Transparently based on Tim, the novel was rejected by publishers. The second book was an unsuccessful attempt by her to revise a novel written by Tim, Daniel Among the Women.^[79] Third, she completed and published Consider the Oyster, which she dedicated to Tim. The book was humorous and informative. It contained numerous recipes incorporating oysters, mixed with musings on the history of the oyster, oyster cuisine, and the love life of the oyster.^[80]

In 1942, Fisher published How to Cook a Wolf. The book was published at the height of WWII food shortages. "Pages offered housewives advice on how to achieve a balanced diet, stretch ingredients, eat during blackouts, deal with sleeplessness and sorrow, and care for pets during wartime."^[81] The book received good reviews and attained literary success, leading to a feature article on Fisher in Look magazine in July 1942.^[82]

In May 1942 Fisher began working in Hollywood for Paramount Studios. While there she wrote gags for Bob Hope, Bing Crosby, and Dorothy Lamour.^[83] Fisher became pregnant in 1943, and secluded herself in a boarding house in Altadena. While there she worked on the book that would become The Gastronomical Me.^[84] On August 15, 1943, she gave birth to Anne Kennedy Parrish (later known as Anna).^[85] Fisher listed a fictional father on the birth certificate, Michael Parrish.^[85] Fisher initially claimed she had adopted the baby; she never revealed the father's identity.

In 1944, Fisher broke her contract with Paramount. On a trip to New York, she met and fell in love with publisher Donald Friede. In a letter to Powell she wrote, "I accidentally got married to Donald Friede." She spent the summer in Greenwich Village with Friede, working on the book that would become Let Us Feast.^[86] Her relationship with Friede gave her entree to additional publishing markets, and she wrote articles for Atlantic Monthly, Vogue, Town and Country, Today's Woman and Gourmet. In fall 1945, Friede's publishing entity failed, and Fisher and Friede returned to Bareacres, both to write.^[87] On March 12, 1946, Fisher gave birth to her second daughter, Kennedy Mary Friede.^[88] Fisher began work on With Bold Knife and Fork.

Mary Frances's mother died in 1948.^[88] In 1949, she moved to the Ranch to take care of her father, Rex.^[89] On Christmas Eve 1949, the limited edition release of her translation of Savarin's The Physiology of Taste received rave reviews. "Craig Claiborne of the New York Times said Fisher's prose perfectly captured the wit and gaiety of the book and lauded the hundreds of marginal glosses that [she] added to elucidate the text."^[90] During this period, Fisher also was working on a biography of Madame Récamier for which she had received an advance. Her marriage with Donald was starting to unravel. He became ill with intestinal pains and after considerable medical treatment, it became apparent that the pain was psychosomatic, and Don began receiving psychiatric care. Fisher in turn had been under considerable stress. She had been caretaker for Tim, had weathered his suicide, suffered her brother's suicide a year later, followed by the death of her mother, only to be thrust into the role of caretaker for Rex. Despite her financially successful writing career, Don lived a lifestyle that exceeded their income, leaving her $27,000 in debt.^[91] She sought psychiatric counseling for what essentially was a nervous breakdown. By 1949, Donald had become frustrated by his isolation in a small Southern California town and separated from Fisher.^[89] Don sought further treatment at the Harkness Pavilion in New York.^[91] Fisher and Friede divorced on August 8, 1950.^[92]

Her father died June 2, 1953.^[93] Mary Frances subsequently sold the Ranch and the newspaper.^[94] She rented out Bareacres and moved to Napa Valley, renting "Red Cottage" south of St. Helena, California.^[93] Dissatisfied with the educational opportunities available to her children, Fisher sailed to France in 1954.^[95] She ended up in Aix-en-Provence, France. She planned to live in Aix using the proceeds from the sale of her father's paper.^[96]

Once in Aix, Fisher lodged with Mme Lanes at 17 rue Cardinale.^[97] She employed a French tutor and enrolled Anna and Kennedy, then aged 11 and 8, in the École St Catherine.^[97] She described Mme Lanes as "incredibly fusty and 'correcte,'" part of the "poor but proud aristocracy."^[98] In Aix, her life developed a pattern. Each day she would walk across town to pick up the girls from school at noon, and in late afternoon they ate snacks or ices at the Deux Garçons or Glacière.^[99] She never felt completely at home. She felt patronized because she was an American: "I was forever in their eyes the product of a naïve, undeveloped, and indeed infantile civilization ...".^[100] At one point, an important local woman, introduced to her through mutual friends in Dijon, invited her to lunch. During the meal, the woman sneered at Fisher:

"Tell me dear lady," she would shriek down the table at me, "tell me ... explain to all of us, how one can dare to call herself a writer on gastronomy in the United States, where, from everything we hear, gastronomy does not yet exist?"[101]

Fisher left Provence in July 1955, and sailed for San Francisco on the freighter Vesuvio.^[102] After living in the city for a short period, she decided that the intense urban environment did not provide the children enough freedom.^[94] She sold Bareacres and used the proceeds to buy an old Victorian house on Oak Street in St. Helena.^[103] She owned the house until 1970, using it as a base for frequent travels. During extended absences she would rent it out.

In fall 1959 she moved the family to Lugano, Switzerland, where she hoped to introduce her daughters to a new language and culture. She enrolled the girls in the Istituto Sant'Anna Convent boarding school.^[104] She revisited Dijon and Aix. Falling back in love with Aix, she rented the L'Harmas farmhouse outside Aix.^[105] In July 1961, she returned to San Francisco.^[106]

In 1963, Fisher decided to try her hand at teaching at the African-American Piney Woods Country Life School in Mississippi.^[107] It was not a good experience for her. She received mixed reviews and was not invited back for another term.

She next contracted to write a series of cookbook reviews for The New Yorker magazine. Because her St. Helena house was rented out, she moved to her sister's home in Genoa, Nevada, to work on the assignment.^[108]

In 1966, Time-Life hired Fisher to write The Cooking of Provincial France.^[109] She traveled to Paris to research material for the book. While there, she met Paul and Julia Child, and through them James Beard.^[110] Child was hired to be a consultant on the book; Michael Field was the consulting editor.^[111] Field rented out the Childs' country home — La Pitchoune — to work on the book. When Fisher later moved into the house immediately after Field, she found the refrigerator empty. She remarked: "How could a person who loves food be in the south of France and not at least have a piece of cheese in the refrigerator?"^[112] Fisher was disappointed in the book's final form; it contained restaurant recipes, without regard to regional cuisine, and much of her signature prose had been cut.^[113]

In 1971, Fisher's friend David Bouverie, who owned a ranch in Glen Ellen, California, offered to build Fisher a house on his ranch. Fisher designed it, calling it "Last House". The presence of ranch staff made it easy for her to use the house as a base for frequent travels. She returned to France in 1970, 1973, 1976 and 1978, visiting, inter alia, La Roquette, Marseilles, and Aix.^[114]

Դիլվին Փերիշի մահից հետո Ֆիշերն իրեն մարդու «ուրվական» էր համարում, բայց նա շարունակեց երկար և արդյունավետ կյանքը՝մահ��նալով 1992 թվականին, 83 տարեկանում,Կալիֆորնիայի Գլեն Էլենում: Նա երկար ժամանակ տառապում էր Պարկինսոնի հիվանդությամբ և հոդաբորբով: Կյանքի վերջին քսան տարիները նա անցկացրել է «Վերջին տանը»(Last House)^[115]:

• Serve It Forth (Harper 1937)
• "Victoria Berne" (M. F. K. Fisher and Dillwyn Parrish under a pseudonym), Touch and Go, a novel (Harper and Brothers 1939)
• Consider the Oyster (Duell, Sloan and Pierce 1941) 0-86547-335-8
• How to Cook a Wolf (Duell, Sloan and Pierce 1942; revised edition: North Point Press 1954) 0-86547-336-6
• The Gastronomical Me (Duell, Sloan and Pierce 1943) 0-86547-392-7
• Here Let Us Feast: A Book of Banquets (Viking 1946; revised edition: North Point Press 1986) 0-86547-206-8
• Not Now but Now, a novel (Viking 1947) 0-86547-072-3
• An Alphabet for Gourmets (Viking 1949) 0-86547-391-9
• Jean Anthelme Brillat-Savarin, The Physiology of Taste, or Meditations on Transcendental Gastronomy, translated and annotated by M. F. K. Fisher (Limited Editions Club 1949) 978-1-58243-103-1
• A Cordiall Water: A Garland of Odd & Old Receipts to Assuage the Ills of Man or Beast (Little Brown 1961) 0-86547-036-7
• Text by M. F. K. Fisher, photographs by Max Yavno, The Story of Wine in California (University of California Press 1962) OCLC 560806180 Կաղապար:LCCN
• Map of Another Town: A Memoir of Provence (Little Brown 1964) OCLC 1597658 Կաղապար:LCCN
• M. F. K. Fisher and the staff of Time-Life Books, The Cooking of Provincial France (Time-Life Books 1968), abridged version: Recipes: The Cooking of Provincial France
• With Bold Knife and Fork (Putnam 1969) 0-399-50397-8
• Among Friends (Knopf 1971) 0-86547-116-9
• A Considerable Town (Knopf 1978) 0-394-42711-4
• As They Were (Knopf 1982) 0-394-71348-6
• Sister Age (Knopf 1983) 0-394-72385-6.
• Dubious Honors (North Point Press 1988) 0-86547-318-8
• The Boss Dog: A Story of Provence (Yolla Bolly Press 1990) 0-86547-465-6
• Long Ago in France: The Years in Dijon (Prentice Hall 1991) 0-13-929548-8
• To Begin Again: Stories and Memoirs, 1908–1929 (Pantheon 1992) 0-679-41576-9
• Stay Me, Oh Comfort Me: Journals and Stories, 1933–1941 (Pantheon 1993) 0-679-75825-9
• Last House: Reflections, Dreams and Observations, 1943–1991 (Pantheon 1995) 0-679-77411-4
• The Theoretical Foot, a novel (Counterpoint 2016)

• The Art of Eating, collects Serve It Forth, Consider the Oyster, How to Cook a Wolf, The Gastronomical Me, and An Alphabet for Gourmets (MacMillan 1954) 0-394-71399-0
• Two Towns in Provence, collects Map of Another Town and A Considerable Town (Vintage 1983)
• A Life in Letters: Correspondence, 1929–1991, selected and compiled by Norah K. Barr, Marsha Moran, and Patrick Moran (Counterpoint 1998) 1-887178-46-5
• The Measure of Her Powers: An M.F.K. Fisher Reader, edited by Dominique Gioia (Counterpoint 1999)
• From the Journals of M.F.K. Fisher, collects To Begin Again, Stay Me, Oh Comfort Me, and Last House (Pantheon 1999) 0-375-70807-3
• A Stew or a Story: An Assortment of Short Works by M. F. K. Fisher, gathered and Introduced by Joan Reardon (Shoemaker & Hoard, 2006)

• Judith S. Clancy, Not a Station but a Place: Drawings/Collages of and related to the Gare de Lyon, Paris, introduced by M. F. K. Fisher (Synergistic Press 1979) 0-912184-02-7
• Spirits of the Valley (Targ Editions 1985)
• Catherine Plagemann, Fine Preserving: M.F.K. Fisher's Annotated Edition of Catherine Plagemann's Cookbook, annotated by M. F. K. Fisher (Aris Books 1986) 0-671-63065-2
• Jean Anthelme Brillat-Savarin, Aphorisms of Jean Anthelme Brillat-Savarin from His Work, The Physiology of Taste, translated by M. F. K. Fisher (1998)
• Two Kitchens in Provence (Yolla Bolly Press 1999)
• Home Cooking: An Excerpt from a Letter to Eleanor Friede, December, 1970 (Weatherford Press 2000)

• Fisher, M. F. K. (September 6, 2021). «Once a tramp, always ... : on caviar, potato chips, and other favorites–of–a–lifetime». Gastronomy Recalled. September 7, 1968. The New Yorker. Vol. 97, no. 27. էջեր 18–21.^[116][117]

• Barr, Norah Kennedy (1993), Foreword to Stay Me, Oh Comfort Me: journals and stories, 1933–1941, M. F. K. Fisher. New York: Pantheon Books
• A biography of M. F. K. Fisher by Janice Albert
• Ferrarry, Jeannette (1998) M. F. K. Fisher and Me: a Memoir of Food and Friendship 0-312-19442-0
• Reardon, Joan (2004) Poet of the Appetites New York: North Point Press 0-86547-562-8 (also see bio of M. F. K. Fisher by Joan Reardon)
• Derwin, Susan (2003), "The poetics of M. F. K. Fisher", in: Style, Fall 2003
• Green, Michelle (2003) "M. F. K. Fisher's Sonoma – a House Built to Feed Body and Soul", Michelle Green, in: New York Times Aug. 31, 2008
• Zealand, Donald and Randall Tarpey-Schwed M.F.K. Fisher: An Annotated Bibliography (Createspace 2013)
• Zimmerman, Anne (Counterpoint 2011) "An Extravagant Hunger: The Passionate Years of M.F.K. Fisher" 1-58243-546-4
• Zimmerman, Anne (Sterling Epicure 2012) "M. F. K. Fisher: Musings on Wine and Other Libations" 978-1402778131

• Fisher, M.F.K. at encyclopedia.com
• M.F.K. Fisher Papers 1860–1995 at the Schlesinger Library, Harvard University
• Short radio segment (script and audio) A Thing Shared from The Gastronomical Me at California Legacy Project
• M.F.K. Fisher Կոնգրեսի գրադարանի կայքում, with 74 library catalog records
• Victoria Berne at LC Authorities, 1 record (Fisher and her second husband Dillwyn Parrish as co-authors)