Մասնակից:Ani Margaryan/Ավազարկղ
Էլվիս Արոն Փրեսլի,[lower-alpha 1] (հունվարի 8, 1935 – Օգոստոսի, 1977) ամերիկացի երգիչ և դերասան։ Համարվելով քսաներրոդ դարի ամենանշանակալի մշակութային գործիչը, նրան հաճախ անվանում էին Ռոքն Ռոլի Արքա, կամ ուղղակի Արքա ("The king of Rock and Roll", or "The king"):
Փրեսլին ծնվել է Տուպելոում (Միսիսիպի), բայց երբ 13 տարեկան էր, ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Մեմֆիս (Թենեսի): Նա իր երաժշտական կարիերան սկսել է 1954 թվականին՝ համագործակցելով Սեմ Ֆիլիպսի՝ Սան Ռեքորդսի (Sun Records) հիմնադրի հետ, որ ցանկանում էր աֆրո-ամերիկյան երաժշտությունը հասարակությանը հասանելի դարձնել: Համագործակցելով կիթառահար Սքոթի Մուրի և բասկիթառահար Բիլ Բլեքի հետ՝ Փրեսլին դարձավ ռոք երաժշտության նախաձեռնողը և տարածողը: Presley was a pioneer of rockabilly, an uptempo, backbeat-driven fusion of country music and rhythm and blues. In 1955, drummer D. J. Fontana joined to complete the lineup of Presley's classic quartet and RCA Victor acquired his contract in a deal arranged by Colonel Tom Parker, who would manage him for more than two decades. Փրեսլիի առաջին RCA ձայնասկավառակը՝ «Heartbreak Hotel»-ը լույս տեսավ 1956 թվականի հունվարին և դարձավ ԱՄՆ-ի համար մեկ հիթը: Մի շարք հեռուստահաղորդումներից և շքերթներից հետո, նա դարձավ ռոքն ռոլի առաջատարը: Նրա՝ երգերի աշխույժ մեկնաբանումը, և կատարման վավաշոտ պրովոկացիոն ոճը՝ զուգորդված բացառիկ հզոր, տպավորիչ գունավոր գծերի միախառնումով, որը համընկավ քաղաքացիական իրավունքների շարժմանը, դարձրեցին նրան հռչակավոր և հակասական:
1956 թվականի նոյեմբերին, Փրեսլին առաջին անգամ հանդես եկավ «Love Me Tender» ֆիլմում: 1958 թվականին անցնում է զինվորական ծառայության, և միայն 2 տարի անց վերսկսում է ձայնագրման կարիերան՝ իր ամենահաջողված աշխատանքներով: Այնուամենայնիվ, Պարկերի ղեկավարությամբ նա մի քանի համերգներ ունեցավ, 1960-ական թվականների մեծ մասը տրամադրեց հոլիվուդյան ֆիլմարտադրությանը և դրանցում հնչող սաունդրեքների ստեղծմանը, որոնցից շատերը քննադատաբար ծաղրի էին ենթարկվում: 1968 թվականին 7 տարվա կենդանի համերգների դադարից հետո, նա վերադարձավ բեմ և բուռն կերպով ազդարարվեց Էլվիսի վերադարձը իր Լաս Վեգասում տեղի ունեցած մեծ համերգով և գլխավորեց ամենաեկամտաբեր շրջագայությունների շարքը։ 1973 թվականին նա առաջին անգամ հանդես եկավ որպես մեներգիչ, որը համարվեց ամենաշատ հեռարձակված համերգը ՝ Այովայից մինչև Հավայան կղզիներ: Մի քանի տարի շարունակ թմրանյութերի կախվածությունը հանգեցրեց նրա առողջական վիճակի վա��թարացմանը, և նա մահացավ 1977 թվականին 42 տարեկան հասակում։
Փրեսլին 20-րդ դարի ամենանշանավոր և ազդեցիկ երաժիշտներից մեկն է: Հաջողության հասնելով բազմաթիվ ժանրերում, ինչպիսիք են՝ փոփ, բլյուզ և գոսփել, նա համարվում է ամենաշատ վարձատրվող մեներգիչը երաժշտության պատմության մեջ: Նա ստացել է 3 Գրեմմի, 36 տարեկանում արժանացել է «Կյանքի նվաճում» մրցանակին, որը բազմիցս ներկայացվել է հռչակավոր երաժշտական դահլիճներում:
Կյանք և կարիերա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վաղ տարիներ (1935-1953)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մանկությունը Տուպելոյում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էլվիս Փրեսլին ծնվել է 1935 թվականի հունվարի 8-ին Միսիսիպի նահանգի Տուպելո քաղաքում՝ Գլեդիս Լով Փրեսլիի և Վերնոն Էլվիս Փրեսլիի ընտանիքում, վերջինիս կողմից երեխայի ծննդյան կապակցությամբ կառուցված երկուսենյականոց փայտե տանը[5] : Ջես Գարոն Փրեսլին՝ Էլվիսի երկվորյակ եղբայրը, ծնվել է մահացած՝ Էլվիսի ծնունդից 35 րոպե առաջ: Փրեսլին շատ մտերիմ հարաբերություններ ուներ ծնողների հետ և շատ կապված էր մոր հետ: Ընտանիքը հաճախ էր եկեղեցի այցելում, որտեղ էլ հենց գտավ երաժշտության հանդեպ իր սկզբնական ոգեշնչման աղբյուրը[6]:
Փրեսլիի Մորական կողմը ուներ շոտլանդա-իռլանդական, մի քիչ էլ ֆրանսիական արմատներ[7]: Գլեդիսը և ընտանիքի մյուս անդամները գիտեին, որ նրա տատիկի տատիկը՝ Մորնինգ Դավ Ուայթը, հավանաբար Չերոկի հնդկացի ցեղի բնիկ ամերիկացի էր[8][9]՝ Էլեն Դանդիի կենսագրության համաձայն[10][11][lower-alpha 2]: Վերոնայի նախնիները ունեին գերմանական[14] կամ շոտլանդական ծագում[15] : Ազգականների և ընկերների կողմից Գրեդիսը համարվում էր իր փոքր ընտանիքի գլուխը: Վերնոն մի գործից մյուսին էր անցնում՝ ցուցաբերելով ոչ պատվախնդիր բնավորություն[16][17]: Ընտանիքը հաճախ էր հույսը դնում հարևանների և կառավարության կողմից տրամադրված մթերքի օժանդակության վրա: 1938 թվականին նրանք կորցրեցին իրենց տունը, քանի որ Վենոնը մեղավոր էր ճանաչվել սեփականատիրոջ փասթաթուղթը կեղծելու մեջ։ Նա բանտարկվեց 8 ամսով, իսկ Գլեդիսն և Էլվիսը տեղափոխվեցին ազգականների մոտ[6]:
1941 թվականի սեպտեմբերին Փրեսլին առաջին դասարան գնաց արևելյան Տուպելոում, որտեղ նրան ուսուցիչները «միջակ» համարեցին[18]: Նրան խրախուսեցին մասնակցել երգի մրցույթի այն բանից հետո, երբ նա տպավորեց առավոտյան աղոթքին Ռեդ Ֆոլեյի «Old Shep» երգի կատարմամբ։ Մրցույթը, որը տեղի ունեցավ Միսիսիպի-Ալաբամա տոնավաճառում 1945 թվականի հոկտեմբերի 3-ին, Փրեսլիի առաջին հանրային ելույթն էր։ Տասնամյա Փրեսլին՝ կովբոյի զգեստով, կանգնեց էր աթոռին բարձրախոսին հասնելու համար և երգեց «Old Shep» երգը ։ Այս մրցույթում նա գրավեց 5-րդ տեղը[19]: Մի քանի ամիս անց Փրեսլին առաջին կիթառը ստացավ իր ծննդյան օրը, սակայն նա այլ բան էր ակնկալում՝ տարբեր տվյալներով, հեծանիվ կամ հրացան[20][21]: Այդ տարվա ընթացքում նա ��իթառի հիմնական դասեր ստացավ իր երկու քեռիների և ընտանիքի եկեղեցու նոր հոգևոր հովիվի կողմից։ Նա ասում էր . «Ես վերցնում էի կիթառը, նայում մարդկանց և սովորում փոքր-ինչ նվագել: Սակայն ես երբեք չէի երգի մարդկանց առջև: Ես շատ էի ամաչում դրա համար»[22]:
1946 թվականին Փրեսլին տեղափոխվեց Միլանի նոր դպրոցի վեցերորդ դասարան։ Այնտեղ էլ նրան մենակյաց էին համարում: Հաջորդ տարի նա ամեն օր սկսեց կիթառը իր հետ դպրոց բերել։ Նա նվագում և երգում էր մեծ դասամիջոցին, սակայն նրան հաճախ «անպիտան» երեխա էին անվանում, ով անլուրջ երաժշտություն է նվագում: Այդ ժամանակ նրա ընտանիքը ապրում էր մեծ մասամբ սևամորթներով բնակեցված թաղամասում[23]: Փրեսլին երգրպակում էր Տուպելո քաղաքի WELO ռադիո կայանի Միսիսիպի Սլիմ անունով հաղորդավարի հաղորդումը։ Սլիմի փոքր եղբայրը՝ Փրեսլիի դասարանցին, հաճառ էր տանում նրան ռադիոկայան և նկարագրում էր Փրեսլիին որպես երաժշտության խելագար: Սլիմը սովորեցրեց Էլվիսին ևս մի քանի ակորդ[24]: Երբ Փրեսլին 12 տարեկան էր, Սլիմը կազմակերպեց նրա երկու ելույթը ուղիղ եթերում։ Առաջին ելույթի ժամանակ նրան պատել էր բեմի վախը, սակայն հաջորդ շաբաթ նա հաջողություն ունեցավ[25]:
Դեռահասությունը Մեմֆիսում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1948 թվականի նոյեմբերին էլվիսի ընտանիքը տեղափոխվեց Մեմֆիս, Թենեսի: Մոտ մեկ տարի վարձու սենյակում բնակվելուց հետո, նրանք 2 սենյականոց բնակարան ստացան Լոդերդեյլ Քորթս անվանմամբ հայտնի հանրային բնակարանների հատվածում (public housing complex known as the Lauderdale Courts)[26]: Անդամագրվելով L.C. Հյումս ավագ դպրոցում՝ Փրեսլին ութերորդ դասարանում ստացավ ընդամենը ''C'' երաժշտության մեջ: Երբ իր երգի ուսուցիչը ասաց նրան, որ նա երգելու ոչ մի ունակություն չունի, նա հաջորդ դասին իր հետ բերեց կիթառը և սկսեց երգել "Keep Them Cold Icy Fingers Off'' հիթը՝ փորձելով հակառակը ապացուցել: Դասընկերներից մեկը հետագայում վերհիշեց, որ ուսուցիչը "համաձայնել էր, որ Էլվիսը ճիշտ էր, երբ ասում էր, որ նա ուղղակի չի հասկանում երաժշտության այս ձևը"[27]: Նա շատ ամաչկոտ էր, սովորաբար ամաչում էր հրապարակավ ելույթ ունենալ, և դրա համար էլ երբեմն դասընկերները "մամայի բալիկ" էին անվանում[28]: 1950 թվականին նա սկսեց կիթառի դասերի հաճախել իրենց հարևան Լի Դենսոնի մոտ: Նրանք և էլի 3 տղաներ-նրանց մեջ ապագա ռոքի աստղեր, եղբայրներ Դորսին և Ջոնի Բուրնետը ձևավորեցին երաժշտական մի խումբ, ովքեր հաճախ նվագում էին Քորթսի շրջակայքում[29]: Այդ սեպտեմբերին նա սկսեց Loew State թատրոնում հսկիչ աշխատել[30]: Դրանք հետևեցին այլ աշխատանքներ, ինչպիսիք են՝ Precision Tool, Loew's again, and MARL Metal Products.[31]
Ավագ դպրոցի տարիներին Փրեսլին սկսեց տարբերվել իր դասընկերներից հիմնականում արտաքնապես- նա մորուք էր պահում և մազերը հարդարում էր վարդի յուղով և վազելինով: Ազատ ժամանակ նա կգնար Բիլ փողոց, մեմֆիսի առևտրային հատված և սևեռված կնայեր Լանսկի եղբայրների խանութի վայրի, էժանագին հագուստին: Ուսանողական վերջին տարիներին նա հագնում էր այդպիսի հագուստ[32]: Հաղթահարելով Լուդերդեյլ Քորթսից դուրս ելույթ ունենալու մասին իր անխոհեմությունը, 1953 թվականի ապրիլին նա մրցեց Humes's Annual "Minstrel" շոու-ում: Երգելով և կիթառ նվագելով, նա սկսես Թերեղա Բռեվերի վերջին հիթով՝ "Till I Waltz Again with You": Փրեսլին վերհիշեց, որ այդ կատարումը իր հեղինակության վրա մեծ դեր խաղաց. «ես հայտնի չէր դպրոցում...ես ձախողեցի երաժշտությունը, միակ բանը, որ երբևէ ձախողեցի: Իսկ հետո նրանք ինձ մտցրեցին այս տաղանդի մրցույթը...երբ ես բեմ դուրս եկա, լսեցի մարդկանց թնդյուններն ու շշնջոցները, որովհետև ոչ ոք չգիտեր, որ ես կարողանում եմ երգել: Ուղղակի ապշեցուցիչ էր, ինչքան հայտնի դարձա ես դրանից հետո»[33]:
Փրեսլին, ով երաժշտական կրթութուն չուներ և չէր կարողանում նոտաները կարդալ, սովորեց և նվագեց ականջով: Նա գիտեր Հանկ Սնոուի ( Hank Snow)[34] բոլոր երգերը և սիրում էր այլ քաղաքի երգիչների ձայնագրությունները, ինչպիսիք են Ռոյ Աքուֆը ( Roy Acuff), Էռնեստ Տուբը(Ernest Tubb), Թեդ Դաֆան (Ted Daffan), Ջիմ Ռոջերսը (Jimmie Rodgers), Ջիմի Դեվիսը (Jimmie Rodgers) և Բոբ Վիլսը (Bob Wills)[35]: Հարավային ավետարանական երգիչ Ջեյք Հեսը, նրա սիրելի կատարողներց մեկը,իր էական ազդեցությունը թողեց իր բալլադային (ballad-singing style) ոճի վրա [36][37][38]: Նա պաշտում էր սևամորթ ավետարանչական երգիչ Սիսթեր Ռոզետա Թարփիի երաժշտությունը (Sister Rosetta Tharpe)[35]: Նրա հետագա ձայնագրություններից շատերը ոգեշնչված էին տեղացի աֆրիկա-ամերիկյան երաժիշտներից, ինչպիսիք են Արթուր Քրուդուպը (Arthur Crudup) Ռուֆուս Թոմասը (Rufus Thomas)[39][40]: Բ. Բ. Կինգը( B.B. King) հետագայում վերհիշեց, ասելով, որ ինքը Փրեսլիին ճանաչում էր նախքան նրա հայտնի դառնալը, Բիլ Սթրիթից[41]: 1953 թվականի հունիսին նա ավարտեց միջնակարգ դպրոցը, և այդ ժամանակվանից Փրոսլին երաժշտությունը համարեց իր ապագան[42][43]:
1953–1955: Առաջին ձայնագրությունները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սամ Ֆիլիպսը և Սան Ռեքորդսը (Sam Phillips and Sun Records)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1953 թվականի օգոստոսին Փրեսլին Sun Records ձայնագրման գրասենյակներում գրանցվեց։ Նա նպատակ ուներվճարել երկկողմանի սկավառակի ձայնագրման համար. «Իմ երջանկությունը» և «Երբ սկսվում է ձեր սրտի ցավը»: Հետագայում նա պնդում էր, որ նա ձայնագրությունը որպես նվեր պատրաստել իր մոր համար, կամ որ նրան միայն հետաքրքրում էր թե ինչպիսին է իր ձայնը, չնայած որ կար մոտակա խանութում շատ ավելի էժան, սիրողական ձայնագրման ծառայություն: Կենսագիր Պիտեր Գուրալնիքը պնդում էր, որ նա ընտրեց Sun-ը՝ հայտնի դառնալու հույսով։ Մարիոն Քեյսքերի Հարցին, թե ինչպիսի երգիչ էր նա, Փրեսլին պատասխանեց. «Ես երգում եմ բոլոր տեսակի երգեր»: Երբ նա հարցրեց նրան թե նա ում նման է երգում, նա կրկին անգամ պատասխանեց. «Ես ոչ ոքի նման չեմ երգում»: Ձայնագրվելուց հետո Sun-ի ղեկավար Սեմ Ֆիլիպսը Քեյսքերին խնդրեց գրել երիտասարդի անունը, որը նա գրեց իր ձևով «Լավ բալադ երգող։ Պահիր»[44]:
1954 թվականի հունվարին Փրեսլին իր երկրորդ սկավառակը ստեղծեց «Ես երբեք չեմ կանգնի ձեր ճանապարհին» և «Առանց քեզ նույնը չի լինի», սակայն կրկին ոչինչ չստացվեց[45]: Դրանից շատ չանցած նրան չհաջողվեց լսել տեղի վոկալ խմբին՝ Songfellows-ին։ Նա բացատրեց իր հորը. «Նրանք ասացին, որ չեմ կարող երգել»[46][47]: Ապրիլին Փրեսլին սկսեց աշխատել Crown Electric ընկերության համար որպես բեռնատարի վարորդ[48]: Նրա ընկեր Ռոնն Սմիթը, նրա հետ ջազային կատարումից հետո , առաջարկեց նրան կապ հաստատել Սմիթի պրոֆեսիոնալ խմբի ղեկավար Էդդի Բոնդի հետ, որը բացվել էր վոկալիստների համար: Նվագախումբը նրան մերժեց փորձից հետո, խորհուրդ տալով Փրեսլիին պահել մեքենա վարելու համար, ասելով « դու երբեք չես դառնա երգիչ»[49]:
Ֆիլիպսը, միևնույն ժամանակ, փնտրում էր այնպիսի տաղանդների, ովքեր կարող էին բերել սևամորթ երաժիշտների ձայնը ավելի լայն լսարան, որի վրա էլ հենց կենտրոնացած էր Sun-ը ։ Ինչպես Քեյսքերն էր ասում. «անընդմեջ հիշում եմ թե ինչ էր Sun-ն ասում. ‹‹Եթե ես կարողանայի գտնել մի սպիտակամորթի, ով կունենար սևամորթի ձայնային տվյալներ, ես միլիարդավոր դոլարներ կաշխատեի»[50]: Հունիսին նա ձեռք բերեց Ջիմի Սուինեյի բալադի «Առանց քեզ» ձայնագրությունը, որը նա կարծիքով կհամապատասխաներ պատանի երգչին: Չնայած դրան, Ֆիլիպսը խնդրեց Պրեսլիին երգել այնքան, որքան գիտի։ Նա այնքան էր հուզվել իր լսածից, որ հրավիրեց երկու տեղացի երաժիշտների, կիթառահար Վինֆիլդի «Scotty» Moore-ին և բասս նվագող Bill Black-ին` Presley- ի հետ ձայնագրման աշխատանքներ տանելու համար[51]:
Հուլիսի 5-ի երեկոյան տեղի ունեցած հանդիպումը մինչև ուշ գիշեր անարդյունավետ էր: Երբ նրանք արդեն մտադիր էին դադարեցնել և տուն գնալ, Presley- ն իր կիթառը վերցրեց ու սկսեց նվագել Արթուր Քրոդուփի «Ամեն ինչ կարգին է»: Մուրը հիշում է «Հանկարծ Էլվիսը սկսեց երգել այս երգը, գժի նման ցատկել այս ու այն կողմ, իսկ հետո Բիլը վերցրեց իր բասը, նորից գժի պես սկսեց նվագել, և ես միացա նրանց: Իսկ Sam-ը, կարծում եմ, հետևում էր բաց տաղավարից․․․ նա գլուխը այս կողմ բերեց ու ասաց. «Ինչ եք անում»: Եվ մենք պատասխանեցինք. «Չգիտենք»: «Լավ», - ասաց նա, - փորձեք մի տեղ գտնել և անել դա նորից»: Ֆիլիպսը արագ սկսեց կատարել. սա էր այն ձայնը, որը նա փնտրում էր[52]: Երեք օր անց հայտնի Մեմֆիս -ի հայտնի DJ Դյուի Ֆիլիպսը նվագեց «Ամեն ինչ կարգին է» երգը[53]:Ունկընդիրները սկսեցին հեռախոսազանգերը, ցանկանալով պարզել, թե ով է երգիչը: Հետաքրքրությունը այնքան մեծ էր, որ Ֆիլիպսը իր շոուի մնացած երկու ժամերի ընթացքում շարունակեց նվագել երգը: Հարցազրույց վերցնելով ինքնաթիռում, Ֆիլիպսը հարցրեց նրան, թե որ միջնակարգ դպրոցն էր նա հաճախում, ցանկանալով պարզել արդյոք սևամորթ է թէ ոչ[54]: Առաջիկա մի քանի օրերի ընթացքում, եռյակը ձայնագրեց Bluegrass համարը Bill Monroe- ի «Kentucky-ի Կապույտ Լուսինը», կրկին յուրահատուկ ոճով, կիրառելով «ժյուրիի կեղծ արձագանք» ձայնային էֆեկտը, որը Phillips-ն անվանել էր «slapback»[55]:
Վաղ կենդանի կատարումները և համագործակցությունը RCA-ի հետ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Եռյակն առաջին անգամ հրապարակավ ներկայացավ հուլիսի 17-ին Bon Air ակումբում՝ Փրեսլին դեռևս իր մանկական կիթառով[56]: Ամսվա վերջում նրանք հանդես եկան Overton Park Shell-ում՝ Slim Whitman վերնագրով։ Բազմաթիվ հանդիսատեսի առջև ելույթ ունենալու՝ ռիթմի և նյարդային վիճակի միախառնումը ստիպում էին Փրեսլիին շարժել ծունկը ելույթի ժամանակ։ Նրա լայն տաբատը ընդգծում էր շարժումները՝ ստիպելով երիտասարդ կանանց ճչալ[57]: ։ Moore-ը հիշում էր. «գործիքային կատարման ժամանակ նա հետ կքաշվեր բարձրախոսից և կնվագեր շարժվելով, իսկ հանդիսատեսը կթնդար»[58]: Բլեքը, իսկական շոումեն, բացականչում էր, կրկնակի հարվածներով այնպես բասեր ստեղծում, որ հետո Presley-ն կհիշեր. «իրական վայրի ձայն, ինչպես ջունգլիների թմբուկը կամ ինչ-որ նմանատիպ բան»[58]: Շուտով Moore- ը և Black- ը լքեցին իրենց հին խումբը՝ Starlite Wranglers-ը, որպեսզի կանոնավոր կերպող նվագեն Փրեսլիի հետ, իսկ DJ / խթանող Bob Neal-ը դարձավ եռյակի պրոդյուսերը: Օգոստոսից մինչև հոկտեմբեր նրանք հաճախակի նվագում էին Eagle's Nest ակումբում, որից հետո վերադարձան Sun Studiօ`ավելի շատ ձայնագրություններ անելու համար[59], որից հետո Փրեսլին ավելի ինքնավստահ էր զգում իրեն բեմում: Մուրի խոսքերով, «Նրա շարժումը բնական էր, բայց նա նաև գիտակցում էր դրա արձագանքը։ Նա մի անգամ էլ ինչ-որ բան արեց, որից հետո այն արագ տարածում գտավ»[60]: Փրեսլին հավուր պատշաճի պատրաստ��ել էր հոկտեմբերի 2-ին կայանալիք ներկայացման համար՝ Nashville- ի Grand Ole Opry- ի բեմում: Քաղաքակիրթ հանդիսատեսի պատասխանից հետո Opry մենեջեր Ջիմ Դենին Phillips-ին ասաց, որ իր երգիչը «վատը չէ», բայց չի համապատասխանում ծրագրին[61][62]:
Louisiana Hayride-ը, ռադիոն և առաջին հեռուստատեսային կատարումները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1954 թվականի Նոյեմբերին Փրեսլին հանդես եկավ Louisiana Hayride-ով: Shreveport- ի վրա հիմնված շոուն հեռարձակվեց 28 պետությունների 198 ռադիոկայաններով: Սկզբնական շրջանում Փրեսլին ևս մեկ նյարդային նոպա ունեցավ, որը ոչ մի ազդեցություն չունեցավ: Ավելի հանգիստ և էներգիայով լեցուն երկրորդ շրջանը ներշնչեց խանդավառ արձագանք առաջացրեց[63]: Թմբկահար Դ. Ֆ. Ֆոնտանան գիշերային ակումբներից իր հետ մի նոր տարր բերեց, որը շեշտակի հարվածներով լրացնում էր Փրեսլիի շարժումները[64]: Շոուի ավարտից անմիջապես հետո Hayride-ը Փրեսլիին արժանացրեց տարվա շաբաթ-երեկոյի հայտնությանը։ Վաճառելով իր հին կիթառը 8 դոլարով (և տեսնելով, որ այն անմիջապես աղբն են գցում) նա գնեց Martin ընկերության արտադրած գործիքը $ 175-ով, իսկ նրա եռյակը սկսեց նվագել նոր տեղերում, այդ թվում `Հյուսթոն, Տեխաս և Տեխասկանա, Արկանզասում[65]:
Շատ նորաթուխ կատարողներ, ինչպիսիք են Minnie Pearl, Johnny Horton, և Johnny Cash-ը երգեցին Louisiana Hayride sponsor, The Southern Maid Donut Flour Company (Texas), ներառյալ Էլվիս Փրեսլիի գովքը[66]: Փրեսլին նաև փքաբլիթների ընկերության համար ստեղծեց իր եզակի ապրանքատեսակը, որը երբեք չթողարկվեց` ռադիոհաղորդումներում հնչելով որպես «փոխանակում մի տուփ տաք շողացող փքաբլիթով»[67][68]:
Էլվիսն իր առաջին հեռուստատեսային ելույթը տեղի ունեցավ Լուիզիանայի Հայլրի հեռուստաընկերության KSLA-TV հեռուստահաղորդմամբ: Շուտով, նրան չհաջողվեց լսել Arthur Godfrey-ի «Տաղանդավոր հետախույներ» CBS հեռուստատեսության ցանցը: 1955-ի սկզբից Պրեսլիի պարբերական Hayride-ի ելույթները, անընդհատ շրջագայություններըը, բոլորի կողմից սիրված ձայնագրությունները նրան դարձրին տարածաշրջանային աստղ, Թենեսիից մինչև Արևմտյան Տեխաս: Հունվարին Neal- ը պաշտոնապես կնքեց Պրեսլիի հետ ղեկավարման պայմանագիր և առժանացրեց Tom Parker-ի ուշադրությանը , ում նա համարում էր երաժշտական բիզնեսի լավագույն խթանող: Parker-ը, ով պնդում էր, որ Արևմտյան Վիրջինիաից է (նա իրականում հոլանդացի էր): Parker-ը զբաղեցրել էր Փրեսլին Snow-ի փետրվարյան շրջագայությանը[69][70]։ Երբ շրջագայությունը հասավ Օդեսա, Տեխաս, 19-ամյա Ռոյ Օրբիսոնը առաջին անգամ տեսավ Փրեսլիին. «Նրա էներգիան անհավանական էր, նրա բնազդը պարզապես զարմանալի էր ... Ես պարզապես չգիտեի, թե ինչից էր դա:» Մշակույթի մեջ ոչ մի կետ չկա, այն համեմատելու համար[34]։ Օգոստոսին Sun- ը թողարկեց « Elvis Presley, Scotty and Bill»- ին շնորհված 10 կողմերը, վերջին ձայնագրություններում եռյակին միացավ թմբկահարը: Որոշ երգեր, ինչպիսիք են` «Ամեն ինչ կարգին է », այն էր, որում Memphis-ի լրագրողներից մեկն էր նկարագրել որպես. « R & B ոճով սևամորթների ջազի ոլորտում, մյուսները, ինչպես «Kentucky-ի Կապույտ Լուսինը», «ավելի շատ երկրի դաշտում էին», «բայց երկու տարբեր երաժշտականների զարմանահրաշ խառնուրդ է եղել»[71]: Neal- ի խոսքերով, շատ երկրներում DJ-ները չեն նվագի այն պատճառով, որ դա ավելի շատ սևամորթ արտիստի պես է հնչում, և ռիթմ-բլյուզային կայաններից ոչ մեկը չի կարող դիպչել դրան, քանի որ «դա չափազանց հնաոճ երաժշտության պես էր հնչում»[72]: Այդ խառնուրդն արդեն հայտնի դարձավ որպես rockabilly։ Այդ ժամանակ Փրեսլին տարբեր ձևերով ներկայացվեց. որպես «Արեւմտյան Բոպի թագավոր», «The Hillbilly Cat» և «The Memphis Flash»[73]:
1955 թվականի օգոստոսին Փրեսլին թարմացրեց Neal- ի ղեկավարման պայմանագիրը, այդպիսով Parker-ին դարձնելով որպես իր հատուկ խորհրդատու[74]: Խումբը տարվա երկրորդ կեսին լայն շրջագայություններ ունեցան[75]: Նիլը վերհիշեց. «Դա շատ վախեցնող էր, մանավանդ դեռահաս տղաների արձահանքը Էլվիսին ուղղված: Նրանցից շատերը, նախանձից ելնելով, գործնականում ատում էին նրան: Տեխասի որոշ քաղաքներում դեպքեր էին լինում, երբ մենք ոստիկան էինք պահանջում, քանի որ ինչ-որ մեկը միշտ փորձում էր վնասել նրան»[76]: Տրիոն դարձավ քառյակ, երբ թմբկահար Hayride Fontana-ն միացավ նրանց` որպես խմբի լիարժեք անդամ։ Հոկտեմբերի կեսերին նրանք մի քանի շոու ծրագրերում նվագեցին ի աջակցություն Բիլ Հալիիին, ում «Ռոքը ժամացույցի շուրջ» երգը դարձավ նախորդ տարվա համար մեկ հիթը։ Հալեյը նկատեց, որ Փրեսլին ի ծնե օժտված է ռիթմը զգալու ունակությամբ և խորհուրդ տվեց նրան ավելի քիչ բալլադներ երգել[77]:
Վաղ նոյեմբերին Country Disc Jockey համաժողովի ժամանակ Փրեսլին քվեարկեց տարվա ամենա խոստումնալից արական արվեստագետի օգտին[78]: Ձայնագրմամբ զբաղվող մի շարք ընկերություններ ներկայումս հետաքրքրություն են ցուցաբերել նրա հետ համագործակցելու համար: Մինչև 25,000 դոլար արժողությամբ երեք առաջարկ ստանալուց հետո Parker- ը և Phillips-ը նոյեմբերի 21-ին որոշեցին 40,000 դոլարով համագործակցել RCA Victor- ի հետ[79][lower-alpha 3]: 20-ամյա Փրեսլին դեռ փոքր էր, ուստի հայրը ստորագրեց պայմանագիրը[80] : Պարկերը համաձայնության եկավ Hill & Range Publishing- ի սեփականատերերի `Jean եւ Julian Aberbach-ի հետ: Դեկտեմբերից RCA- ն սկսեց մեծապես նպաստել իր նոր երգչին, իսկ ամսվա վերջում վերաթողարկվեցին Sun -ի իր մի շարք ձայնագրությունները[81]:
1956–1958: Առևտրային բեկում և հակասություն.
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առաջին ազգային հեռուստատեսային ելույթներ և դեբյուտային ալբոմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1956 թ. hունվարի 10-ին Պրեսլին իր առաջին ձայնագրությունները կատարեց Նաշիվիլում RCA- ի համար[82]: Փրեսլին հանդես էր գալիս կենդանի ակումբներում Փրեսլի-RCA- ում, կիթառահար Չեթ Աթկինև երեք երգիչների հետ միասին, այդ թվում` Հորդանանի հայտնի քառյակ Գորդոն Ստոկերի հետ միասին: Նա կատարեց մի մռայլ, անսովոր «Հարթբրեյք հոթել», որը արձակվեց որպես սինգլ հունվարի 27-ին[83]: Պարկերը վերջապես Փրեսլիին մտցրեց ազգային հեռուստատեսություն՝ երկու ամսվա համար արդեն ամրագելով 6 ելույթ: Նյու-Յորքում ստեղծված ծրագիրը հյուրընկալվել էր այլընտրանքային շաբաթների ընթացքում մեծ խմբի ղեկավարների և եղբայրներ՝ Թոմմի և Ջիմի Դորսեյի կողմից: Առաջին ելույթից հետո, որը տեղի ունեցավ հունվարի 28-ին, Փրեսլին մնաց քաղաքում, որպեսզի ձայնագրվի RCA-ի Նյու Յորքի ստուդիայում: Այդ ժամանակաշրջանում թողարկվեց 8 երգ, ներառյալ Կառլ Պերկինսի '' Blue Suede Shoes'' ռոքի քավր տարբերակը: Փետրվարին Փրեսլիի ''I Forgot to Remember to Forget'' երգը իր գագաթնակետին հասավ Billiboard country chart-ում, որը Sun Recording-ը ի սկզբանե թողարկեց նախորդ օգօոստոսին[84]: Մարտի 2-ին լրացավ նեալի պայմանագրի ժամկետը և Պարկերը դարձավ Փրեսլիի պրոդյուսերը[85]:
RCA- ն արձակեց Պրեսլիի ինքնատիպ դեբյուտային ալբոմը մարտի 23-ին: Հինգ նախկինում չհրապարակված «Սան» ձայնագրություններով նրա վերջին յոթ արձանագրված ձայնագրությունները լայն բազմազանություն էին: Կային երկու երգ ու փոփ երաժշտություն: Ինչպես նկարագրված է Հիլբերնի կողմից, դրանք «ամենից առավել բացահայտածն էին»: Ի տարբերություն շատ արվեստագետների, ովքեր 50-ական թվականների երգերի բնօրինակի R & B տարբերակների մեջ սուր եզրեր էին մտցնում, Փրեսլին փոխեց դրանք: Նա իր վոկալային բնույթին ոչ միայն հաղորդեց երաժշտություն, այլ դարձրեց որպես իր գործիք կիթառը, ոչ թե դաշնամուրը: Այն դարձավ առաջին ռոքնընդ ռոլ ալբոմը Բիլուորդի գլխավերևում 10 շաբաթվա ընթացքում: Քանի որ Պրեսլին նորարար կիթառահար չէր Մուրի կամ ժամանակակից աֆրոամերիկացի ռոքերներ Բո Դիդլի և Չակ Բերրի նման, մշակութային պատմաբան Գիլբերտ Բոդմանը պնդում էր, որ ալբոմի կազմի Էլվիսի պատկերը, ով իր լավ ժամանակն էր վայելում բեմի վրա կիթառն իր ձեռքին, կարևոր դեր խաղաց, հատկապես կիթառը,... որպես գործիք, որը լավագույնն ձևով շունչ տվեց այս նոր երաժշտության ոճին և ոգուն"[86]:
Միլթոն Բերլ Շոուն և "Հաունդդոգը"
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ապրիլի 3-ին Պրեսլին NBC-ի Միլթոն Բերլ Շոում առաջին ելույթը ներկայացրեց: Նրա կատարումը, Կալիֆորնիայում՝ Սան Դիեգոյի USS Հանքոք տախտակամածի վրա, ուրախություն, խրախճանքև աղմուկ բերեց նավաստիների և նրանց հանդիպումների համար: Մի քանի օր անց Փրեսլին և նրա խումբը գնացին Նաշվիլ ձայնագրման: Ճանապարհին ինքնաթիռի շարժիչը խափանվեց, նրանք բոլորը ցնցված էին, երբ ինքնաթիռը գրեթե ընկնում էր Արկանզասի վրա[87]: Տասներկու շաբաթ հետո իր սկզբնական թողարկումից հետո «Հարթբրեյք հոթել»-ը դարձավ Փրեսլիի առաջին հիթը: Շոու-ծրագրերը վատ ընդունեցին պահպանողականները՝ միջին տարիքի հյուրանոցային հյուրերը[88]: Վեգասում պաշտոնավարման այցի ժամանակ, Փրեսլին որը լուրջ գործնական հավակնություններ ունեցավ, ստորագրեց յոթ տարվա պայմանագիր Պարամաունթ Թիքչրսի հետ[89]: Նա մայիսին սկսեց շրջագայություն Արևմտյան ափով, ամեն 15 քաղաքում մնալով օրեր շարունակ[90]: Նա Վեգասում Ֆրեդի Բելիի և Բելբոյսի կողմից մի քանի շոուի մասնակցեց, և ցնցված էր իրենց «Հունդ Դոգ»-ի կազմից, մի հիթի, որը 1953-ին բլյուզ երգչուհի Բիգ Մամա Թորնթոնի համար էր երգահաններ Ջերի Լեյբերի և Մայք Ստոլլերի կողմից պատրաստված: Այն դարձավ իր ակտի նոր փակման համարը: Վիկտորիայի La Քրոսսի ցուցադրությունից հետո տեղական կաթոլիկ թեմի թերթի հրատարակության հրատապ հաղորդագրությունը ուղարկվեց ՖԴԿ-ի տնօրեն Ջ. Էդգար Հուվերին: Այն զգուշացնում էր, որ «Փրեսլին ԱՄՆ-ի անվտանգության համար վտանգ է ներկայացնում ... [Նրա] գործողությունները և շարժառիթները նման էին պատանի դեռահասների սեռական կրքերը խթանելուն ... Շոուի ավարտից հետո ավելի քան 1000 պատանիներ դահլիճում փորձում էին բանդա մտցնել Փրես��ի սենյակ.... Պրեսլիին վնաս հասցնողները երկու դրրոցականներ էին, ովքեր ունեին իրենց փորի վրա Փրեսլիի ինքնագիրը":
Երկրորդ Միլթոն Բերլն Շոուն հայտնվեց հունիսի 5-ին NBC- ի Հոլիվուդի ստուդիայում: Բեռլին համոզեց ՓրեսլիԻն թողնել իր կիթառն՝ խորհուրդ տալով, "Թող այն տեսնեն քո որդիները." Ներկայացման ընթացքում Փրեսլին կտրուկ դադարեցրեց "Հանունդ Դոգ"-ի ներկայացումը: Հեռուստատեսության քննադատները վրդովված էին: Ջեյք Գուլդը Նյու Յորք Թայմզում գրել էր, որ"Պարոն Պրեսլին չունի ակնհայտ երգելու ունակություն. ... Նրա ձևակերպումը, եթե դա կարելի է անվանել, բաղկացած կարծրատիպային տատանումներից, որոնք բխում են նրա նորեկ լինելուց…. Նրա միակ մասնագիտությունը մարմնի ակտավորված շարժում է[91]... հիմնականում հայտնաբերվել է բրոնզե թռիչքուղու բեկորների ռեպերտուարով": Նյու- Յորքի Դեյլի Նյուզ Բեն Քրոսսը հայտնեց, որ հայտնի երաժշտությունը «հասել է էլվիս Փրեսլիի ամենացածր խորքերից մեկին ... Էլվիսն, ով պտտեցնում է իր կոնքերով ... ցուցահանդես էր տալիս զգայուն և գռեհիկ"[92]: Էդ Սալլիվանը, ում բազմազան շոուները ազգի ամենատարածվածն էին, հայտարարեց, որ «այն օգտակար չէ ընտանեկան դիտումների համար»[93]: Ի դժգոհություն Փրեսլիի՝ նա շուտով պարզեց, որ իրեն անվանում են «Էլվիս Կոնք», որը նա անվանեց «ամենամանկական արտահայտություններից մեկը, որը նա երբևէ լսել էր մեծահասակներից»[94]:
Սթիվ Ալեն Շոուն և առաջին Սալլիվանի տեսքը(երևալը)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալենը՝ ռոքնդ ռոլի երկրպագուն, ներկայացրեց «նոր Էլվիսին» սպիտակ գավազանով և սև փողկապով: Փրեսլին երգեց «ՀաունդԴոգ»-ը գլխարկով և փողկապով: Ինչպես նկարագրված է հեռուստատեսության պատմաբան Ջեյկ Օստենի կողմից "Ալլենը կարծում էր, որ Փրեսլին անտաղանդ և անհեթեթ էր ... նա ամեն ինչ այնպես էր դասավորում, որ Փրեսլին զղջա: Հետագայում Ալենը գրեց, որ գտել է Փրեսլիի «տարօրինակ խարիզման, նրա դժվարորոշելի գրավչությունը, և այն, որ նրա հմայիչ արտասովորությունը հետաքրքրություն էր առաջացնում"[95]: Շոուի վերջնական փորձից առաջ Փրեսլին լրագրողներին ասաց. «Ես ինձ զսպում եմ այս շոուում: Ես չեմ ուզում անել այնպիսի բաներ, որ մարդկիկ չսիրեն ինձ: Կարծում եմ, հեռուստատեսությունը կարևոր է, այսպիով ես պատրաստվում եմ հարմարվել, բայց ես չեմ կարողանա տալ այն տեսակի շոուն, որը տալիս եմ, անձնական տեսքով." Փրեսլին կհիշի Ալենի շոուն որպես իր կարիերայի ամենածիծաղելի կատարումը: Ավելի ուշ այդ գիշեր նա հայտնվեց ՀիԳանդեր Քոլինգում, որը հայտնի էր տեղական հեռուստատեսությամբ: Գուցե ճնշված լինելով այն բանից, թե արդյոք նա ինչ-որ բան սովորեց այն քննադատությունից, որին նա ենթարկվում է, Փրեսլին պատասխանեց, "Ոչ, չեմ զգում, որ որևէ սխալ եմ անում... Չեմ հասկանում, թե ինչպես որևէ տեսակի երաժշտություն կարող է վատ ազդեցություն ունենալ մարդկանց վրա, երբ դա միայն երաժշտություն է ... Ես նկատի ունեմ, թե ինչպես ռոք ընդ ռոլ երաժշտությունը կարող է որևէ մեկին ստիպել ապստամբել իրենց ծնողների դեմ"[92]:
Հաջորդ օրը Փրեսլին գրեց. «Hound Dog», դրա հետ մեկտեղ՝ "Any Way You Want Me" և "Don't Be Cruel" երգերը: Հորդանանցիները երգում էին ներդաշնակությամբ: Նրանք աշխատում էին Փրեսլիի հետ 1960-ականների ընթացքում: Մի քանի օր անց Պրեսլին Մեմֆիսում հանդես եկավ բացօթյա համերգով, որտեղ նա հայտարարեց, "Գիտեք, Նյու Յորքի այդ մարդկանցից ոչ ոք ինձ չի փոխի: Ես այս երեկո ձեզ ցույց կտամ, թե ինչպիսին է իրական Էլվիսը"[96]: Օգոստոսին Ֆլորիդայի Ջեքսիլվիլ քաղաքի դատավորը հրամայեց Փրեսլիին մեղմացնել իր ելույթը[97]: Հետևյալ կատարման ընթացքում նա մեծամասամբ շարունակում էր մնալ հանգիստ, բացառությամբ այն բանի,[98]: "Don't Be Cruel" "Hound Dog"-ի հետ 11 շաբաթ եղավ գլխավոր հիթերում, մի նշան, որը չի գերազանցվի 36 տարի: Հոլիվուդում տեղի ունեցավ Փրեսլիի երկրորդ ալբոմի ձայնագրությունները սեպտեմբերի առաջին շաբաթվա ընթացքում: Լեյբերը և Սթոլերը՝ "Hound Dog"-ի հեղինակները, տվեցին "Love Me"-ին[99]:
Ուղեկցելով Փրեսլիի համբավի մեծացմանը՝ մշակութային հերթափոխություն տեղի ունեցավ, որը և ոգեշնչեց, և եկավ խորհրդանշելու: Արթնացնելով «Ամենամեծ փոփ մոլություն՝ սկսած Գլեն Միլլերից և Ֆրենկ Սինատրայից ... Փրեսլին բերեց ռոքնդ ռոլը հանրաճանաչ մշակույթի հիմնական մաս», - գրում է պատմաբան Մերի Ջազերը: «Ինչպես Փրեսլին սահմանեց գեղարվեստական տեմպը, հաջորդ արվեստագետները հետևեցին դրան ... Փրեսլին, ավելի քան մեկ ուրիշը, երիտասարդներին հավատ ներշնչեց: Առաջինը Ամերիկայում էր, երբ երբևէ զգացվեցին տեգերված երիտասարդական մշակույթի ուժը»:
Խելագառված ամբոխներն և ֆիլմի դեբյուտը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փրեսլիի կենդանի շոուների ժամանակ հանդիսատեսի արձագանքները դառնում էին ավելի ու ավելի ոգևորված: Մուրը հիշեցրեց. «Նա սովորաբար այսպես էր սկսում , «դու Հաունդ դոգ ես», և նրանք պարզապես ընկնում էին: Նրանք միշտ նույն կերպ էին արձագանքում: Ամեն անգամ ապստամբություն էր լինում»[100]: Սեպտեմբերին Միսիսիպի-Ալաբա նահանգի Ֆեը Շոուում և Դայըրի Շշոում տեղի ունեցած երկու համերգին 50 ազգային գվարդիայի աշխատակիցներ ավելացան ոստիկանության անվտանգությունը ապահովելու համար, որ ամբողը աղմուկ չառաջացնի[101]: Էլվիս Փրեսլիի երկրորդ ալբոմը թողարկվել էր հոկտեմբերին և վահանակի վրա արագորեն առաջին տեղն էր զբաղեցրել: Ալբոմում ընդգրկված էր «Օուլդ շեպ»-ը, որը նա երգում էր 1945 թ-ի տաղանդի շոուի ժամանակ, և այդ օրը նա առաջին անգամ նշեց, որ դաշնամուր է նվագում RCA- ի նիստին: Գուրալնիկի խոսքերով, «ակկորդների և ռիթմի մեջ կարելի է լսել ինչպես անսխալ հույզն, այնպեսլ էլ անսխալ գնահատականը տեխնիկայի նկատմամբ»[102]: Գնահատելով երաժշտության և մշակութային ազդեցությունը Փրեսլիի ձայնագրությունների «That's All Right»՝ ռոք-քննադատ Դեյվ Մարշը գրումէր, որ «այսգրառումները, ավելի քան որևէ մեկը, պարունակումենայն, ինչ ռոք ընդ ռոլնէր, եղել էր և, ամենայն հավանականությամբ, կարող էր դառնալ»[103]:
Փրեսլին վերադարձավ Սուլիվյան շոուին Նյու Յորքիիր հիմնական ստուդիայում հոկտեմբերի 28-ին: Ելույթից հետո Նաշվիլում և Սենթ Լուիսում ամբոխն այրեց նրան խրտվիլակների մեջ[93]: Նոյեմբերի 21-ին ազատ արձակվեց նրա առաջին «Love Me Tender» հոլովակը: Չնայած նրան, որ նա չուներ լավագույն գովազդ՝ ֆիլմի սկզբնական անվանումը` «The Reno Brothers»-ը փոխվեց: «Love Me Tender»-ը հասավ այդ ամսվա բարձրակետին: Փրեսլիի հանրաճանաչությունից օգտվելով ՝ չորս երաժշտական համար ավելացվեց: Հոլովակն քննադատության ենթարկվեց[89]: Փրեսլին ստանում էր մեծ գումարներ բոլոր այն հաջորդ հոլովակների համար, որոնք անում էր: Թեև Ֆիլիպսն այլևս իրավունք չուներ ազատ արձակել Փրեսլիի որևէ կատարումներից, նա համոզված էր, որ լիստը ձայնագրվել էր ժապավենի վրա: Արդյունքները, որոնք պաշտոնապես ազատ չեն արձակվել 25 տարի, հայտնի դարձան որպես «Միլիոն դոլար քառյակի» ձայնագրություններ[104]: Տարին ավարտվեց «The Wall Street Journal» նախնական էջի տպագրությամբ, որտեղ ասվում էր, որ Պրեսլին ապրանքանիշը հասցվել էր 22 միլիոն դոլարի՝ իր ռեկորդային վաճառքի գագաթնակետին, իսկ Բիլբորդզի հայտարարությունն այն էր, որ նա ավելի շատ երգեր է տեղադրել թոփ 100-ում, քան ցանկացած այլ երգիչ:
Լեյբերի և Սթոլերի համագործակցությունն ու ծանուցման նախագիծը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փրեսլին 1957 թ. հունվարի 6-ին հանդես եկավ իր «Ed Sullivan Show»- ի իր երրորդ և եզրափակիչ ելույթով, այս առիթով, իրոք, նկարահանում էին ընդամենը մինչև իրան ընկած հատվածը: Որոշ մեկնաբաններ պնդել են, որ Պարկերը կազմակերպել է գրաքննություն հրապարակայնություն ստեղծելու համար: Քննադատ Գրիել Մարկուսը նկարագրում է, որ Փրեսլին «հավաքված չէր»: Թողնելով այն հագուստը, որը նա կրում էր առաջին երկու շոուներում, նա ելույթ ունեցավ փաշայի շքեղ հագուստով: Նա խաղում էր Ռռուդելֆ Վալենտինո իր աչքերի և դեմքի դիմահարդարումով, իր դեմքին ընկած մազերով, իր բերանի սեքսուալ շարժումով: Որպես եզրափակում՝ ցուցադրելով իր շարքը և չնայած Սուլիվյանի ցանկություններին՝ Փրեսլին երգեց նուրբ սև հոգևոր, «Խաղաղություն հովտում» երգը: Շոուի վերջում Սուլիվյանը հայտարարեց, որ Փրեսլին «իրական պարկեշտ, լավ տղա» է[105]: Երկու օր անց Մեմֆիսի նախագիծը հայտարարեց, որ Փրեսլին դասակարգվելու է որպես 1-Ա և որը հավանաբար կգործեր այդ տարվանից[106]:
1957 թվականի առաջին կեսին Փրեսլիի թողարկված երեք սինգլներից յուրաքանչյուրն առաջին տեղը զբաղեցրեց."Too Much", "All Shook Up", և "(Let Me Be Your) Teddy Bear". Արդեն լինելով միջազգային աստղ՝ նա գրավել էր երկրպագուներին նույնիսկ այնտեղ, որտեղ նրա երաժշտությունը պաշտոնապես չէր արձակվում: "Presley Records a Craze in Soviet" վերնագրի տակ Նյու-Յորք Թայմսը հաղորդում է, որ իր երաժշտության պրեսինգները՝ անջատված ռենտգենային թիթեղների վրա, Լենինգրադում բարձր գներ ունեին: Ֆիլմի նկարահանումների և ձայնագրման նիստերի միջև Պրեսլին նաև գտել է ժամանակ և ձեռք բերել 18 սենյականոց առանձնատուն `Մեմֆիս քաղաքից 8 կմ հեռավորության վրա, իր և իր ծնողների համար: "Loving You"՝ հուլիսին թողարկված իր երկրորդ հոլովակի ձայնասկավառակը, Փրեսլիի երրորդ առաջին համարն էր: Թրեքի վերնագիրը գրվել էր Լեյբերի և Սթոլերի կողմից, ովքեր այդ ժամանակ գրեցին վեց երգերից չորսը, որոնք արձակվեցին "Jailhouse Rock"՝ Փրեսլիի հաջորդ տեսահոլովակի ժամանակ: Երգ գրող թիմը արդյունավետորեն ստեղծեց Ջեյլհաուս նիստերը և զարգացրեց սերտ աշխատանքային հարաբերություններ Փրեսլիի հետ, ով սկսեց ընկալել նրանց որպես իր « հաջողություն բերող հմայք»[107]: "Նա շատ ճկուն էր," ասում էր Լեյբերը: "Ցանկացած ցուցադրություն, որը նրան տալիս էին, նա 10 րոպե անց անգիր գիտեր[108]: "Թրեքի վերնագիրը մեկ այլ հիթ էր Jailhouse Rock EP-ի նման:
Պրեսլին տարվա ընթացքում երեք կարճատև շրջագայություններ կատարեց՝ շարունակելով պահպանել խելագար լսարանի արձագանք: Դեթրոյթ թերթը ասաց, որ «Էլվիս Փրեսլիին տեսնելու խնդիրն այն է, որ դու կարող ես սպանվել»: Վիլլանովայի ուսանողները Ֆիլադելֆիայում նրա վար ձվեր էին շպրտում, իսկ Վանկուվերում ամբոխը ապստամբեց շոուի ավարտին`ոչնչացնելով բեմը: Ֆրենկ Սինատրան, ով 1940-ականներին ոգեշնչում էր դեռահաս աղջիկներին, դատապարտեց նոր երաժշտական երևույթը: Մի ամսագրի հոդվածում նա հայտարարեց, որ ռոքնդ ռոլը «կոպիտ է, տգեղ, դեգեներատիվ և արատավոր» ... Այն երիտասարդների մոտ բացասական և գրեթե կործանարար ռեակցիա է առաջացնում: Նրանից գալիս է տարօրինակ և կեղծ հոտ: Այն երգում են, նվագում և գրում մեծամասամբ բթամիտները ... "Ի պատասխան Փրեսլին ասաց, "Ես հիանում եմ այդ մարդով: Նա իրավունք ունի ասելու այն, ինչ ցանկանում է: Նա մեծ հաջողություն ունի և հինալի երգիչ է, սակայն կարծում եմ, նա չպետք է դա ասած լիներ…Սա միտում է, նույնն է, ինչ տարիներ առաջ սկսվեց:
Լեյներն և Սթրոլերը կրկին ստուդիայում էին՝ Էլվիսի Սուրբ Ծննդյան ալբոմի նկարահանման համար: Նիստի ավարտին նրանք տեղադրեցին երգը Փրեսլիի խնդրանքով՝ "Santa Claus Is Back in Town": Տոնական թողարկումն ընդգրկում էր Փրեսլիի- թվով առաջին ալբոմների շարքը և կդառնար ԱՄՆ-ում ամենալավ վաճառվող Սուրբ Ծննդյան ալբոմը: Նիստի ավարտից հետո Մուրը և Բլեքը հրաժարական տվեցին, քանի որ ստանում էին միայն շաբաթական ,համեստ աշխատավարձ, իսկ Փրեսլին խոշոր ֆինանսական հաջողություն ուներ: Դեկտեմբերի 20-ին Փրեսլին ստացավ իր նախագիծը: Նրան տվեցին արձակուրդ "King Creole"-ն ավարտելու համար, որտեղ արդեն 350.000 դոլար էր ներդրվել Պարամաունթի և պրոդյուսեր Հալ Վալիսի կողմից: "Don't", Լլեյբերի և Սթոլերի մեկ այլ երաժշտությունը դարձավ Փրեսլիի համար տասերորդ ը առաջին վաճառվողների շարքում: 21 ամիս էր անցել այն ժամանակվանից, երց առաջին անգամ "Heartbreak Hotel"-ը հասցրեց նրան բարձունքի: Ձայնագրման նիստերը "King Creole" սաունդթրեքի համար տեղի ունեցան Հոլիվուդում 1958 թվականի հունվարի կեսերին: Լլեյբերը և Սթոլերը երեք երգ տվեցին, սակայն դա վերջին անգամն էր, երբ Փրեսլին սերտորեն աշխատեց նրանց հետ: Ինչպես հիշում էր Սթոլերը, Փրեսլիի ղեկավարը և շրջապատը ձգտում էին պաշտպանել նրան, սակայն «Նա հեռացվեց ... Նրան պահում էին առանձին»: Փետրվարի 11-ին տեղի ունեցած կարճամետրաժ սաունդթրեքն այլ ավարտ ունեցավ: Դա վերջին առիթ էր, որտեղ Բլեքը պետք է հանդես գար Փրեսլիի հետ[109]: Նա մահացավ 1965 թվականին[110]:
1958–1960: Զինվորական ծառայությունը և մոր մահը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1958 թվականի մարտի 24-ին Փրեսլին ԱՄՆ-ի զինված ուժերում ծառայության անցավ-Ֆորթ Սմիթի, Արկանսասի Fort Chaffee-ում: Նրա ժամանումը մեծ իրադարձություն էր: Հարյուրավոր մարդիկ էին հավաքվել, ովքեր Փրեսլիի աբտոբուսից իջնելուն պես մոտեցան նրան, իսկ լուսանկարիչները նրան մինչև զորամաս ուղեկցեցին[111]: Փրեսլին սկսեց իր հիմնական մարզումը Տեխասի Ֆորտ Հուդում: Հունիսի սկզբին երկշաբաթյա արձակուրդի ընթացքում նա Նաշվիլում 5 երգ ձայնագրեց[112]: Օգոստոսի սկզբին նրա մոր մոտ հեպատիտ ախտորոշվեց, և նրա վիճակը կտրուկ վատացավ: Փրեսլին նրան տեսնելու համար արձակուրդ վերցրեց, և ժամանեց Մեմֆիս օգոստոսի 12-ին: 2 օր անց, նա մահացավ սրտային անբավարարություն, 46 տարեկան հասակում: Փրեսլին հուսահատ էր. նրանք շատ մոտ էին իրար, նույնիսկ հասուն տարիքում նրանք կխոսեին երեխայի նման միմյանց հետ և Փրեսլին նրան կենդանու անունով կդիմեր:
Մարզումից հետո, հոկտեմբերի 1-ին Փրեսլին միացավ Գերմանիայի Ֆրիդբերգի ՛՛3-րդ Armored՛՛ ստորաբաժանմանը[113]: Բանակում նա Jurgen Seydel-ի հետ լրջորեն կարատե պարապեց և դա դարձավ կենսական հետաքրքրություն իր համար, որը նա հետագայում ընդգրկեց իր կատարումների մեջ: Զինակից ընկերները հաստատում էին Փրեսլիի սովորական, շարքային զինվոր լինելու ցանկությունը չնայած իր համբավին և առատաձեռնությանը: Բանակկից ստացած գումարը նա նվիրատվություն արեց և ձեռք բերեց բազային հեռուստացույցներ:
Ֆրիդբերգում Փրեսլին հանդիպում է 14- ամյա Փրիսքիլա Բելոին: 7,5 տարի տևող հարաբերություններից հետո, նրանք վերջապես ամուսնանում են[114]: Իր կենսագր��ւթյան մեջ Փրիսոիլան ասում էր. ՛՛Փրեսլին մտահոգված էր, որ իր 24-ամյա կապարդանքը կարող էր խթանել իր կարիերան՛՛: Հատուկ ծառայություններում նա կկարողանար տալ երաժշտական համերգներ և պահպանել կապը հանրության հետ, բայց Պարկերը հավաստիացնում էր նրան, որ ժողժվրդի հարգանքը վայելելեւ համար նա պետք է ծառայեր իր ժողովրդին կանոնավոր կերպով: Լրատվական միջոցները արձագանքեցին Փրեսլիի իր կարիերայի վերաբերյալ ունեցած մտահոգությունների, սակայն RCA-ի պրոդյուսերը- Սթիվ Շոլսը և Ֆրեդի Բիենսթոքը խնամքով պատրաստվել էին նրա երկու տարվա ընդմիջմանը: Զինվելով մեծ քանակությամբ, դեռևս չցուցադրված նյութերով, նրանք ներկայացրի հաջողված ելույթների շարք[115]: Զորակոչի և զորացրման արանքում Փրեսլին ունեցավ 40 հիթ, որը ներառում էր ''Wear My Ring Around Your Neck'', ''Hard Headed Woman'' և ''One Night'' 1958-ին և ''(Now and Then There's) A Fool Such as I'' և 1959-ի համար մեկ հիթը ''A Big Hunk o'Love"-ը[116]: RCA-ն նաև ստեղծեց 4 ալբոմ հավաքագրելով այդ ժամանակահատվածի հին նյութերը, որոնցից ամենահաջողվածը Էլվիսի ոսկյա ձայնագրություններն էին, որը LP-ի ցուցակում զբաղեցրեց 3-րդ հորիզոնականը[117]:
1960–1967: Կենտրոնացումը ֆիլմերի վրա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]էլվիսը վերադառնում է
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փրեսլին վերադարձավ Միացյալ Նահանգներ 1960 թ. մարտի 2-ի և երեք օր անց պատվավոր կերպով ազատվեց սերժանտի կոչումից[118]: Գնացքը, որը տանում էր նրանՆյու Ջերսիից մինչև Թեննեսին ամբողջովին երկրպագուների ամբոխի մեջ էր[119]: Մարտի 20-ի գիշերը նա ընդունվեց RCA-ի Նաշվիլ ստուդիա, մեկ միասնական ալբոմի համար թրեքներ արձակելու համար: "Stuck on You"-ն արագ ազատ արձակվեց և արագորեն դարձավ համար առաջին հիթ[120]: Նաշվիլ մյուս նիստը երկու շաբաթ անց տվեց բալլադներ "It's Now or Never" և "Are You Lonesome Tonight?"Էլվիսի երգերը սեքսուալ չէին, այլ պոռնոգրաֆիկ:
Փրեսլին մայիսի 12-ին վերադարձավ հեռուստատեսություն որպես հյուր: Նաև հայտնի որպես՝ Welcome Home Elvis, շոուն գրվել էր մարտի վերջին, միակ անգամն ամբողջ տարվա ընթացքում, որ Փրեսլին կատարեց հանդիսատեսի առջև: Պարկերը ստացավ ութ րոպե երգելու համար չլսված 125,000 դոլար վճար: Հեռարձակումը գրավեց մեծ թվով հանդիսատեսների: G.I. Blues-ը՝ Փրեսլիի առաջին հոլովակի երաժշտությունը, իր վերադարձից հետո, հոկտեմբերին համար առաջին ալբոմ էր:
Հոլիվուդում կորածը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պարկերը ստիպում էր Պրեսլիին նկարահանել հոլովակներ ծանր ժամանակացույցով՝ կենտրոնանալով բանաձևային, համեստ բյուջետային երաժշտական կոմեդիաների վրա:Պրեսլին սկզբում պնդում էր, որ ավելի բարձր դերեր ունենա, բայց երբ երկու հոլովակներն ավելի դրամատիկ էին—Flaming Star (1960) ևWild in the Country (1961)—ավելի քիչ առևտրային հաջողություն ունեցան, նա վերադարձավ բանաձևին: 1960-ականների ընթացքում կատարված 27 հոլովակներից մի քանիսը բացառիկ էին: Նրա ֆիլմերը գրեթե համընդհանուր էին: Քննադատ Էնդրյու Կինը մերժեց դրանք՝ որպես «վատ ճաշակի պանթեոն»: Այնուամենայնիվ, դրանք գրեթե բոլոր շահութաբեր էին:Հալ Ուոլիսը, ով ստեղծել էր դրանցից ինը, հայտարարեց. "Պրեսլիի նկարը Հոլիվուդում միակ հուսալի բանն է»:
1964-ից մինչև 1968 թվականը Պրեսլին ունեցել է ընդամենը մեկ տասնյակից ավելի հիթ՝"Crying in the Chapel" (1965), ավետարանի համարը, որը գրանցվել է 1960 թվականին: Ինչ վերաբերում է ոչ հոլովակային ալբոմներին, հունիսի 1962 թ. եղավՓոթ Լուքի թողարկումը և նոյեմբերի 1968 թ. սաունդթրեքի թողարկումը, որը արձակվեցհեռուստատեսությամբ:
Ինչպես Մարշը նկարագրում էր, Պրեսլին «թերևս իր ժամանակի ամենամեծ սպիտակ ավետարանի երգիչն էր և իսկապես ռոք-ռոլի վերջին երգիչը, ավետարանը որպես իր երաժշտական անձնավորության կենսական բաղադրիչ դարձնելով, ինչպես իր աշխարհիկ երգերը»:
1966 թ. Սուրբ ծնունդից կարճ ժամանակ առաջ Փրեսլին առաջարկություն արեց Պրիսիլա Բոուլյոյին, ում հետ հանդիպում էր ավելի քան յոթ տարի: Նրանք ամուսնացան 1967 թվականի մայիսի 1-ին, Լաս Վեգասի «Ալադդին» հյուրանոցում իրենց հավաքակազմի կարճատև արարողության ժամանակ: Մինչև հոկտեմբերի 1967, երբ Clambake-ի ձայնասկավառակը, LP-ը գրանցեց ցածր վաճառք Փրեսլիի նոր ալբոմի համար, և RCA- ի ղեկավարների համար դա խնդիր էր: "Մինչ այդ ժամանակ, իհարկե, վնասը արդեն եղած էր ", ինչպես պատմաբաններ Կոննի Կիրխբերգը և Մարկ Հենդրիկըն արտահայտվում էին": Էլվիսը լուրջ երաժշտասերների կողմից դիտվում էր որպես ՛՛կատակ՛՛, և ամենից շատ, իր ամենահավատարիմ երկրպագուների կողմից:
1968–1973: Comeback
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Elvis: the '68 Comeback Special
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Presley's only child, Lisa Marie, was born on February 1, 1968, during a period when he had grown deeply unhappy with his career.[121] Of the eight Presley singles released between January 1967 and May 1968, only two charted in the top 40, and none higher than number 28.[122] His forthcoming soundtrack album, Speedway, would rank at number 82 on the Billboard chart. Parker had already shifted his plans to television, where Presley had not appeared since the Sinatra Timex show in 1960. He maneuvered a deal with NBC that committed the network to both finance a theatrical feature and broadcast a Christmas special.[123]
Recorded in late June in Burbank, California, the special, simply called Elvis, aired on December 3, 1968. Later known as the '68 Comeback Special, the show featured lavishly staged studio productions as well as songs performed with a band in front of a small audience—Presley's first live performances since 1961. The live segments saw Presley dressed in tight black leather, singing and playing guitar in an uninhibited style reminiscent of his early rock and roll days. Director and co-producer Steve Binder had worked hard to produce a show that was far from the hour of Christmas songs Parker had originally planned.[124] The show, NBC's highest rated that season, captured 42 percent of the total viewing audience.[125] Jon Landau of Eye magazine remarked, "There is something magical about watching a man who has lost himself find his way back home. He sang with the kind of power people no longer expect of rock 'n' roll singers. He moved his body with a lack of pretension and effort that must have made Jim Morrison green with envy."[126] Dave Marsh calls the performance one of "emotional grandeur and historical resonance".[127]
By January 1969, the single "If I Can Dream", written for the special, reached number 12. The soundtrack album rose into the top ten. According to friend Jerry Schilling, the special reminded Presley of what "he had not been able to do for years, being able to choose the people; being able to choose what songs and not being told what had to be on the soundtrack. ... He was out of prison, man."[125] Binder said of Presley's reaction, "I played Elvis the 60-minute show, and he told me in the screening room, 'Steve, it's the greatest thing I've ever done in my life. I give you my word I will never sing a song I don't believe in.[125]
From Elvis In Memphis and the International
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Buoyed by the experience of the Comeback Special, Presley engaged in a prolific series of recording sessions at American Sound Studio, which led to the acclaimed From Elvis in Memphis. Released in June 1969, it was his first secular, non-soundtrack album from a dedicated period in the studio in eight years. As described by Dave Marsh, it is "a masterpiece in which Presley immediately catches up with pop music trends that had seemed to pass him by during the movie years. He sings country songs, soul songs and rockers with real conviction, a stunning achievement."[128] The album featured the hit single "In the Ghetto", issued in April, which reached number three on the pop chart—Presley's first non-gospel top ten hit since "Bossa Nova Baby" in 1963. Further hit singles were culled from the American Sound sessions: "Suspicious Minds", "Don't Cry Daddy", and "Kentucky Rain".[129]
Presley was keen to resume regular live performing. Following the success of the Comeback Special, offers came in from around the world. The London Palladium offered Parker $28,000 for a one-week engagement. He responded, "That's fine for me, now how much can you get for Elvis?"[130] In May, the brand new International Hotel in Las Vegas, boasting the largest showroom in the city, announced that it had booked Presley. He was scheduled to perform 57 shows over four weeks beginning July 31. Moore, Fontana, and the Jordanaires declined to participate, afraid of losing the lucrative session work they had in Nashville. Presley assembled new, top-notch accompaniment, led by guitarist James Burton and including two gospel groups, The Imperials and Sweet Inspirations.[131] Costume designer Bill Belew, responsible for the intense leather styling of the Comeback Special, created a new stage look for Presley, inspired by Presley's passion for karate.[132] Nonetheless, he was nervous: his only previous Las Vegas engagement, in 1956, had been dismal. Parker, who intended to make Presley's return the show business event of the year, oversaw a major promotional push. For his part, hotel owner Kirk Kerkorian arranged to send his own plane to New York to fly in rock journalists for the debut performance.[133]
Presley took to the stage without introduction. The audience of 2,200, including many celebrities, gave him a standing ovation before he sang a note and another after his performance. A third followed his encore, "Can't Help Falling in Love" (a song that would be his closing number for much of the 1970s).[134] At a press conference after the show, when a journalist referred to him as "The King", Presley gestured toward Fats Domino, who was taking in the scene. "No," Presley said, "that's the real king of rock and roll."[135] The next day, Parker's negotiations with the hotel resulted in a five-year contract for Presley to play each February and August, at an annual salary of $1 million.[136] Newsweek commented, "There are several unbelievable things about Elvis, but the most incredible is his staying power in a world where meteoric careers fade like shooting stars."[137] Rolling Stone called Presley "supernatural, his own resurrection."[138] In November, Presley's final non-concert film, Change of Habit, opened. The double album From Memphis to Vegas/From Vegas to Memphis came out the same month; the first LP consisted of live performances from the International, the second of more cuts from the American Sound sessions. "Suspicious Minds" reached the top of the charts—Presley's first U.S. pop number one in over seven years, and his last.[139]
Cassandra Peterson, later television's Elvira, met Presley during this period in Las Vegas, where she was working as a showgirl. She recalled of their encounter, "He was so anti-drug when I met him. I mentioned to him that I smoked marijuana, and he was just appalled. He said, 'Don't ever do that again.Կաղապար:'"[140] Presley was not only deeply opposed to recreational drugs, he also rarely drank. Several of his family members had been alcoholics, a fate he intended to avoid.[141]
Back on tour and meeting Nixon
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Presley returned to the International early in 1970 for the first of the year's two month-long engagements, performing two shows a night. Recordings from these shows were issued on the album On Stage.[142] In late February, Presley performed six attendance-record–breaking shows at the Houston Astrodome.[143] In April, the single "The Wonder of You" was issued—a number one hit in the U.K., it topped the U.S. adult contemporary chart, as well. MGM filmed rehearsal and concert footage at the International during August for the documentary Elvis: That's the Way It Is. Presley was performing in a jumpsuit, which would become a trademark of his live act. During this engagement, he was threatened with murder unless $50,000 was paid. Presley had been the target of many threats since the 1950s, often without his knowledge.[144] The FBI took the threat seriously and security was stepped up for the next two shows. Presley went onstage with a Derringer in his right boot and a .45 pistol in his waistband, but the concerts succeeded without any incidents.[145][146]
The album, That's the Way It Is, produced to accompany the documentary and featuring both studio and live recordings, marked a stylistic shift. As music historian John Robertson noted, "The authority of Presley's singing helped disguise the fact that the album stepped decisively away from the American-roots inspiration of the Memphis sessions towards a more middle-of-the-road sound. With country put on the back burner, and soul and R&B left in Memphis, what was left was very classy, very clean white pop—perfect for the Las Vegas crowd, but a definite retrograde step for Elvis."[147] After the end of his International engagement on September 7, Presley embarked on a week-long concert tour, largely of the South, his first since 1958. Another week-long tour, of the West Coast, followed in November.[148]
On December 21, 1970, Presley engineered a meeting with President Richard Nixon at the White House, where he expressed his patriotism and explained how he believed he could reach out to the hippies to help combat the drug culture he and the president abhorred. He asked Nixon for a Bureau of Narcotics and Dangerous Drugs badge, to add to similar items he had begun collecting and to signify official sanction of his patriotic efforts. Nixon, who apparently found the encounter awkward, expressed a belief that Presley could send a positive message to young people and that it was therefore important that he "retain his credibility".[149] Presley told Nixon that The Beatles, whose songs he regularly performed in concert during the era,[150] exemplified what he saw as a trend of anti-Americanism.[151] Presley and his friends previously had a four-hour get-together with The Beatles at his home in Bel Air, California in August 1965. On hearing reports of the meeting, Paul McCartney later said that he "felt a bit betrayed. ... The great joke was that we were taking [illegal] drugs, and look what happened to him", a reference to Presley's early death, linked to prescription drug abuse.[152]
The U.S. Junior Chamber of Commerce named Presley one of its annual Ten Most Outstanding Young Men of the Nation on January 16, 1971.[153] Not long after, the City of Memphis named the stretch of Highway 51 South on which Graceland is located "Elvis Presley Boulevard". The same year, Presley became the first rock and roll singer to be awarded the Lifetime Achievement Award (then known as the Bing Crosby Award) by the National Academy of Recording Arts and Sciences, the Grammy Award organization.[154][155] Three new, non-film Presley studio albums were released in 1971, as many as had come out over the previous eight years. Best received by critics was Elvis Country, a concept record that focused on genre standards.[156] The biggest seller was Elvis Sings the Wonderful World of Christmas, "the truest statement of all", according to Greil Marcus. "In the midst of ten painfully genteel Christmas songs, every one sung with appalling sincerity and humility, one could find Elvis tom-catting his way through six blazing minutes of 'Merry Christmas Baby,' a raunchy old Charles Brown blues. ... If [Presley's] sin was his lifelessness, it was his sinfulness that brought him to life".[157]
Marriage breakdown and Aloha from Hawaii
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]MGM again filmed Presley in April 1972, this time for Elvis on Tour, which went on to win the Golden Globe Award for Best Documentary Film that year. His gospel album He Touched Me, released that month, would earn him his second competitive Grammy Award, for Best Inspirational Performance. A 14-date tour commenced with an unprecedented four consecutive sold-out shows at New York's Madison Square Garden.[158] The evening concert on July 10 was recorded and issued in an LP form a week later. Elvis: As Recorded at Madison Square Garden became one of Presley's biggest-selling albums. After the tour, the single "Burning Love" was released—Presley's last top ten hit on the U.S. pop chart. "The most exciting single Elvis has made since 'All Shook Up'", wrote rock critic Robert Christgau. "Who else could make 'It's coming closer, the flames are now licking my body' sound like an assignation with James Brown's backup band?"[159]
Presley and his wife, meanwhile, had become increasingly distant, barely cohabiting. In 1971, an affair he had with Joyce Bova resulted—unbeknownst to him—in her pregnancy and an abortion.[161] He often raised the possibility of her moving into Graceland, saying that he was likely to leave Priscilla.[162] The Presleys separated on February 23, 1972, after Priscilla disclosed her relationship with Mike Stone, a karate instructor Presley had recommended to her. Priscilla related that when she told him, Presley "grabbed ... and forcefully made love to" her, declaring, "This is how a real man makes love to his woman."[163] She later stated in an interview that she regretted her choice of words in describing the incident, and said it had been an overstatement.[164] Five months later, Presley's new girlfriend, Linda Thompson, a songwriter and one-time Memphis beauty queen, moved in with him.[165] Presley and his wife filed for divorce on August 18.[166] According to Joe Moscheo of the Imperials, the failure of Presley's marriage "was a blow from which he never recovered."[167] At a rare press conference that June, a reporter had asked Presley whether he was satisfied with his image. Presley replied, "Well, the image is one thing and the human being another ... it's very hard to live up to an image."[168]
In January 1973, Presley performed two benefit concerts for the Kui Lee Cancer Fund in connection with a groundbreaking TV special, Aloha from Hawaii, which would be the first concert by a solo artist to be aired globally. The first show served as a practice run and backup should technical problems affect the live broadcast two days later. On January 14, Aloha from Hawaii aired live via satellite to prime-time audiences in Japan, South Korea, Thailand, the Philippines, Australia, and New Zealand, as well as to U.S. servicemen based across Southeast Asia. In Japan, where it capped a nationwide Elvis Presley Week, it smashed viewing records. The next night, it was simulcast to 28 European countries, and in April an extended version finally aired in the U.S., where it won a 57 percent share of the TV audience.[169] Over time, Parker's claim that it was seen by one billion or more people[170] would be broadly accepted,[171][172][173] but that figure appeared to have been sheer invention.[174] Presley's stage costume became the most recognized example of the elaborate concert garb with which his latter-day persona became closely associated. As described by Bobbie Ann Mason, "At the end of the show, when he spreads out his American Eagle cape, with the full stretched wings of the eagle studded on the back, he becomes a god figure."[175] The accompanying double album, released in February, went to number one and eventually sold over 5 million copies in the United States.[176] It proved to be Presley's last U.S. number one pop album during his lifetime.[177]
At a midnight show the same month, four men rushed onto the stage in an apparent attack. Security men came to Presley's defense, and he ejected one invader from the stage himself. Following the show, he became obsessed with the idea that the men had been sent by Mike Stone to kill him. Though they were shown to have been only overexuberant fans, he raged, "There's too much pain in me ... Stone [must] die." His outbursts continued with such intensity that a physician was unable to calm him, despite administering large doses of medication. After another two full days of raging, Red West, his friend and bodyguard, felt compelled to get a price for a contract killing and was relieved when Presley decided, "Aw hell, let's just leave it for now. Maybe it's a bit heavy."[178]
1973–1977: Health deterioration and death
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Medical crises and last studio sessions
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Presley's divorce was finalized on October 9, 1973.[179] By then, his health was in serious decline. Twice during the year, he overdosed on barbiturates, spending three days in a coma in his hotel suite after the first incident. Towards the end of 1973, he was hospitalized, semi-comatose from the effects of pethidine addiction. According to his primary care physician, Dr. George C. Nichopoulos, Presley "felt that by getting [drugs] from a doctor, he wasn't the common everyday junkie getting something off the street".[180] Since his comeback, he had staged more live shows with each passing year, and 1973 saw 168 concerts, his busiest schedule ever.[181] Despite his failing health, in 1974, he undertook another intensive touring schedule.[182]
Presley's condition declined precipitously in September. Keyboardist Tony Brown remembered Presley's arrival at a University of Maryland concert: "He fell out of the limousine, to his knees. People jumped to help, and he pushed them away like, 'Don't help me.' He walked on stage and held onto the mike for the first thirty minutes like it was a post. Everybody's looking at each other like, Is the tour gonna happen?"[183] Guitarist John Wilkinson recalled, "He was all gut. He was slurring. He was so fucked up. ... It was obvious he was drugged. It was obvious there was something terribly wrong with his body. It was so bad the words to the songs were barely intelligible. ... I remember crying. He could barely get through the introductions."[184] Wilkinson recounted that a few nights later in Detroit, "I watched him in his dressing room, just draped over a chair, unable to move. So often I thought, 'Boss, why don't you just cancel this tour and take a year off ...?' I mentioned something once in a guarded moment. He patted me on the back and said, 'It'll be all right. Don't you worry about it.Կաղապար:'"[184] Presley continued to play to sellout crowds. As cultural critic Marjorie Garber describes, he was now widely seen as a garish pop crooner: "in effect he had become Liberace. Even his fans were now middle-aged matrons and blue-haired grandmothers."[185]
On July 13, 1976, Vernon Presley—who had become deeply involved in his son's financial affairs—fired "Memphis Mafia" bodyguards Red West (Presley's friend since the 1950s), Sonny West, and David Hebler, citing the need to "cut back on expenses".[186][187][188] Presley was in Palm Springs at the time, and some suggested that he was too cowardly to face the three himself. Another associate of Presley's, John O'Grady, argued that the bodyguards were dropped because their rough treatment of fans had prompted too many lawsuits.[189] However, Presley's stepbrother, David Stanley, claimed that the bodyguards were fired because they were becoming more outspoken about Presley's drug dependency.[190]
RCA, which had enjoyed a steady stream of product from Presley for over a decade, grew anxious as his interest in spending time in the studio waned. After a December 1973 session that produced 18 songs, enough for almost two albums, he did not enter the studio in 1974.[191] Parker sold RCA on another concert record, Elvis Recorded Live on Stage in Memphis.[192] Recorded on March 20, it included a version of "How Great Thou Art" that would win Presley his third and final competitive Grammy Award.[193][194] (All three of his competitive Grammy wins—out of 14 total nominations—were for gospel recordings.)[193] Presley returned to the studio in Hollywood in March 1975, but Parker's attempts to arrange another session toward the end of the year were unsuccessful.[195] In 1976, RCA sent a mobile studio to Graceland that made possible two full-scale recording sessions at Presley's home.[196] Even in that comfortable context, the recording process became a struggle for him.[197]
For all the concerns of his label and manager, in studio sessions between July 1973 and October 1976, Presley recorded virtually the entire contents of six albums. Though he was no longer a major presence on the pop charts, five of those albums entered the top five of the country chart, and three went to number one: Promised Land (1975), From Elvis Presley Boulevard, Memphis, Tennessee (1976), and Moody Blue (1977).[198] The story was similar with his singles—there were no major pop hits, but Presley was a significant force in not just the country market, but on adult contemporary radio as well. Eight studio singles from this period released during his lifetime were top ten hits on one or both charts, four in 1974 alone. "My Boy" was a number one adult contemporary hit in 1975, and "Moody Blue" topped the country chart and reached the second spot on the adult contemporary chart in 1976.[199] Perhaps his most critically acclaimed recording of the era came that year, with what Greil Marcus described as his "apocalyptic attack" on the soul classic "Hurt".[200] "If he felt the way he sounded", Dave Marsh wrote of Presley's performance, "the wonder isn't that he had only a year left to live but that he managed to survive that long."[201]
Final months and death
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Presley and Linda Thompson split in November 1976, and he took up with a new girlfriend, Ginger Alden.[202] He proposed to Alden and gave her an engagement ring two months later, though several of his friends later claimed that he had no serious intention of marrying again.[203] Journalist Tony Scherman wrote that by early 1977, "Presley had become a grotesque caricature of his sleek, energetic former self. Hugely overweight, his mind dulled by the pharmacopia he daily ingested, he was barely able to pull himself through his abbreviated concerts."[204] In Alexandria, Louisiana, he was on stage for less than an hour, and "was impossible to understand".[205] On March 31, Presley failed to perform in Baton Rouge, unable to get out of his hotel bed; a total of four shows had to be canceled and rescheduled.[206] Despite the accelerating deterioration of his health, he stuck to most touring commitments. According to Guralnick, fans "were becoming increasingly voluble about their disappointment, but it all seemed to go right past Presley, whose world was now confined almost entirely to his room and his spiritualism books."[207] A cousin, Billy Smith, recalled how Presley would sit in his room and chat for hours, sometimes recounting favorite Monty Python sketches and his own past escapades, but more often gripped by paranoid obsessions that reminded Smith of Howard Hughes.[208]
"Way Down", Presley's last single issued during his career, was released on June 6. That month, CBS filmed two concerts for a TV special, Elvis in Concert, to be aired in October. In the first, shot in Omaha on June 19, Presley's voice, Guralnick writes, "is almost unrecognizable, a small, childlike instrument in which he talks more than sings most of the songs, casts about uncertainly for the melody in others, and is virtually unable to articulate or project".[209] Two days later, in Rapid City, South Dakota, "he looked healthier, seemed to have lost a little weight, and sounded better, too", though by the conclusion of the performance, his face was "framed in a helmet of blue-black hair from which sweat sheets down over pale, swollen cheeks".[209] His final concert was held in Indianapolis at Market Square Arena, on June 26.
The book Elvis: What Happened?, co-written by the three bodyguards fired the previous year, was published on August 1.[210] It was the first exposé to detail Presley's years of drug misuse. He was devastated by the book and tried unsuccessfully to halt its release by offering money to the publishers.[211] By this point, he suffered from multiple ailments: glaucoma, high blood pressure, liver damage, and an enlarged colon, each magnified—and possibly caused—by drug abuse.[180]
On the evening of August 16, 1977, Presley was scheduled to fly out of Memphis to begin another tour. That afternoon, Ginger Alden discovered him in an unresponsive state on a bathroom floor. According to her eyewitness account, "Elvis looked as if his entire body had completely frozen in a seated position while using the commode and then had fallen forward, in that fixed position, directly in front of it. [...] It was clear that, from the time whatever hit him to the moment he had landed on the floor, Elvis hadn't moved."[212] Attempts to revive him failed, and his death was officially pronounced at 3:30 p.m. at the Baptist Memorial Hospital.[213]
President Jimmy Carter issued a statement that credited Presley with having "permanently changed the face of American popular culture".[214] Thousands of people gathered outside Graceland to view the open casket. One of Presley's cousins, Billy Mann, accepted $18,000 to secretly photograph the corpse; the picture appeared on the cover of the National Enquirer's biggest-selling issue ever.[215] Alden struck a $105,000 deal with the Enquirer for her story, but settled for less when she broke her exclusivity agreement.[216] Presley left her nothing in his will.[217]
Presley's funeral was held at Graceland on Thursday, August 18. Outside the gates, a car plowed into a group of fans, killing two women and critically injuring a third.[218] About 80,000 people lined the processional route to Forest Hill Cemetery, where Presley was buried next to his mother.[219] Within a few weeks, "Way Down" topped the country and U.K. pop charts.[199][220] Following an attempt to steal Presley's body in late August, the remains of both Presley and his mother were reburied in Graceland's Meditation Garden on October 2.[216]
Questions over cause of death
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]While an autopsy, undertaken the same day Presley died, was still in progress, Memphis medical examiner Dr. Jerry Francisco announced that the immediate cause of death was cardiac arrest. Asked if drugs were involved, he declared that "drugs played no role in Presley's death".[221] In fact, "drug use was heavily implicated" in Presley's death, writes Guralnick. The pathologists conducting the autopsy thought it possible, for instance, that he had suffered "anaphylactic shock brought on by the codeine pills he had gotten from his dentist, to which he was known to have had a mild allergy". A pair of lab reports filed two months later strongly suggested that polypharmacy was the primary cause of death; one reported "fourteen drugs in Elvis' system, ten in significant quantity".[222] In 1979, forensic pathologist Cyril Wecht conducted a review of the reports and concluded that a combination of central nervous system depressants had resulted in Presley's accidental death.[221] Forensic historian and pathologist Michael Baden viewed the situation as complicated: "Elvis had had an enlarged heart for a long time. That, together with his drug habit, caused his death. But he was difficult to diagnose; it was a judgment call."[223]
The competence and ethics of two of the centrally involved medical professionals were seriously questioned. Dr. Francisco had offered a cause of death before the autopsy was complete; claimed the underlying ailment was cardiac arrhythmia, a condition that can be determined only in someone who is still alive; and denied drugs played any part in Presley's death before the toxicology results were known.[221] Allegations of a cover-up were widespread.[223] While a 1981 trial of Presley's main physician, Dr. George Nichopoulos, exonerated him of criminal liability for his death, the facts were startling: "In the first eight months of 1977 alone, he had [prescribed] more than 10,000 doses of sedatives, amphetamines, and narcotics: all in Elvis's name." His license was suspended for three months. It was permanently revoked in the 1990s after the Tennessee Medical Board brought new charges of over-prescription.[180]
In 1994, the Presley autopsy report was reopened. Dr. Joseph Davis, who had conducted thousands of autopsies as Miami-Dade County coroner,[224] declared at its completion, "There is nothing in any of the data that supports a death from drugs. In fact, everything points to a sudden, violent heart attack."[180] More recent research has revealed that Dr. Francisco did not speak for the entire pathology team. Other staff "could say nothing with confidence until they got the results back from the laboratories, if then. That would be a matter of weeks." One of the examiners, Dr. E. Eric Muirhead "could not believe his ears. Francisco had not only presumed to speak for the hospital's team of pathologists, he had announced a conclusion that they had not reached. ... Early on, a meticulous dissection of the body ... confirmed [that] Elvis was chronically ill with diabetes, glaucoma, and constipation. As they proceeded, the doctors saw evidence that his body had been wracked over a span of years by a large and constant stream of drugs. They had also studied his hospital records, which included two admissions for drug detoxification and methadone treatments."[225] Writer Frank Coffey thought Elvis' death was due to "a phenomenon called the Valsalva maneuver (essentially straining on the toilet leading to heart stoppage—plausible because Elvis suffered constipation, a common reaction to drug use)".[226] In similar terms, Dr. Dan Warlick, who was present at the autopsy, "believes Presley's chronic constipation—the result of years of prescription drug abuse and high-fat, high-cholesterol gorging—brought on what's known as Valsalva's maneuver. Put simply, the strain of attempting to defecate compressed the singer's abdominal aorta, shutting down his heart."[227]
However, in 2013, Dr. Forest Tennant, who had testified as a defense witness in Nichopoulos' trial, described his own analysis of Presley's available medical records. He concluded that Presley's "drug abuse had led to falls, head trauma, and overdoses that damaged his brain", and that his death was due in part to a toxic reaction to codeine—exacerbated by an undetected liver enzyme defect—which can cause sudden cardiac arrhythmia.[228] DNA analysis in 2014 of a hair sample purported to be Presley's found evidence of genetic variants that can lead to glaucoma, migraines, and obesity; a crucial variant associated with the heart-muscle disease hypertrophic cardiomyopathy was also identified.[229]
Since 1977
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Between 1977 and 1981, six of Presley's posthumously released singles were top ten country hits.[199] Graceland was opened to the public in 1982. Attracting over half a million visitors annually, it is the second most-visited home in the United States, after the White House.[230] It was declared a National Historic Landmark in 2006.[231]
Presley has been inducted into five music halls of fame: the Rock and Roll Hall of Fame (1986), the Country Music Hall of Fame (1998), the Gospel Music Hall of Fame (2001), the Rockabilly Hall of Fame (2007), and the Memphis Music Hall of Fame (2012). In 1984, he received the W. C. Handy Award from the Blues Foundation and the Academy of Country Music's first Golden Hat Award. In 1987, he received the American Music Awards' Award of Merit.[232]
A Junkie XL remix of Presley's "A Little Less Conversation" (credited as "Elvis Vs JXL") was used in a Nike advertising campaign during the 2002 FIFA World Cup. It topped the charts in over 20 countries, and was included in a compilation of Presley's number one hits, ELV1S, that was also an international success. The album returned Presley to the Billboard summit for the first time in almost three decades.[233] In 2003, a remix of "Rubberneckin'", a 1969 recording of Presley's, topped the U.S. sales chart, as did a 50th-anniversary re-release of "That's All Right" the following year.[234] The latter was an outright hit in Britain, debuting at number three on the pop chart; it also made the top ten in Canada.[235] In 2005, another three reissued singles, "Jailhouse Rock", "One Night"/"I Got Stung", and "It's Now or Never", went to number one in the United Kingdom. They were part of a campaign that saw the re-release of all 18 of Presley's previous chart-topping U.K. singles. The first, "All Shook Up", came with a collectors' box that made it ineligible to chart again; each of the other 17 reissues hit the British top five.[236]
In 2005, Forbes named Presley the top-earning deceased celebrity for the fifth straight year, with a gross income of $45 million.[237] He placed second in 2006,[238] returned to the top spot the next two years,[239][240] and ranked fourth in 2009.[241] The following year, he was ranked second, with his highest annual income ever—$60 million—spurred by the celebration of his 75th birthday and the launch of Cirque du Soleil's Viva Elvis show in Las Vegas.[242] In November 2010, Viva Elvis: The Album was released, setting his voice to newly recorded instrumental tracks.[243][244] As of mid-2011, there were an estimated 15,000 licensed Presley products,[245] and he was again the second-highest-earning deceased celebrity.[246] Six years later, he ranked fourth with earnings of $35 million, up $8 million from 2016 due in part to the opening of a new entertainment complex, Elvis Presley's Memphis, and hotel, The Guest House at Graceland.[247]
For much of his adult life, Presley, with his rise from poverty to riches and massive fame, had seemed to epitomize the American Dream.[248][249] In his final years and even more so after his death, and the revelations about its circumstances, he became a symbol of excess and gluttony.[250][251] Increasing attention, for instance, was paid to his appetite for the rich, heavy Southern cooking of his upbringing, foods such as chicken-fried steak and biscuits and gravy.[252][253] In particular, his love of calorie-laden fried peanut butter, banana, and (sometimes) bacon sandwiches,[254][252] now known as "Elvis sandwiches",[255] came to stand for this aspect of his persona.[256] But the Elvis sandwich represents more than just unhealthy overindulgence—as media and culture scholar Robert Thompson describes, the unsophisticated treat also signifies Presley's enduring all-American appeal: "He wasn't only the king, he was one of us."[257]
Since 1977, there have been numerous alleged sightings of Presley. A long-standing conspiracy theory among some fans is that he faked his death.[258][259] Adherents cite alleged discrepancies in the death certificate, reports of a wax dummy in his original coffin, and accounts of Presley planning a diversion so he could retire in peace.[260] An unusually large number of fans have domestic shrines devoted to Presley and journey to sites with which he is connected, however faintly.[261] Every August 16, the anniversary of his "death", thousands of people gather outside Graceland and celebrate his memory with a candlelight ritual.[262] "With Elvis, it is not just his music that has survived death", writes Ted Harrison. "He himself has been raised, like a medieval saint, to a figure of cultic status. It is as if he has been canonized by acclamation."[261]
Artistry
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Influences
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Presley's earliest musical influence came from gospel. His mother recalled that from the age of two, at the Assembly of God church in Tupelo attended by the family, "he would slide down off my lap, run into the aisle and scramble up to the platform. There he would stand looking at the choir and trying to sing with them."[263] In Memphis, Presley frequently attended all-night gospel singings at the Ellis Auditorium, where groups such as the Statesmen Quartet led the music in a style that, Guralnick suggests, sowed the seeds of Presley's future stage act:
The Statesmen were an electric combination ... featuring some of the most thrillingly emotive singing and daringly unconventional showmanship in the entertainment world ... dressed in suits that might have come out of the window of Lansky's. ... Bass singer Jim Wetherington, known universally as the Big Chief, maintained a steady bottom, ceaselessly jiggling first his left leg, then his right, with the material of the pants leg ballooning out and shimmering. "He went about as far as you could go in gospel music," said Jake Hess. "The women would jump up, just like they do for the pop shows." Preachers frequently objected to the lewd movements ... but audiences reacted with screams and swoons.[264] |
As a teenager, Presley's musical interests were wide-ranging, and he was deeply informed about both white and African-American musical idioms. Though he never had any formal training, he was blessed with a remarkable memory, and his musical knowledge was already considerable by the time he made his first professional recordings aged 19 in 1954. When Jerry Leiber and Mike Stoller met him two years later, they were astonished at his encyclopedic understanding of the blues,[265] and, as Stoller put it, "He certainly knew a lot more than we did about country music and gospel music."[266] At a press conference the following year, he proudly declared, "I know practically every religious song that's ever been written."[267]
Musical styles and genres
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Presley was a central figure in the development of rockabilly, according to music historians. "Rockabilly crystallized into a recognizable style in 1954 with Elvis Presley's first release, on the Sun label", writes Craig Morrison.[268] Paul Friedlander describes the defining elements of rockabilly, which he similarly characterizes as "essentially ... an Elvis Presley construction": "the raw, emotive, and slurred vocal style and emphasis on rhythmic feeling [of] the blues with the string band and strummed rhythm guitar [of] country".[269] In "That's All Right", the Presley trio's first record, Scotty Moore's guitar solo, "a combination of Merle Travis–style country finger-picking, double-stop slides from acoustic boogie, and blues-based bent-note, single-string work, is a microcosm of this fusion."[269] While Katherine Charlton likewise calls Presley "rockabilly's originator",[270] Carl Perkins has explicitly stated that "[Sam] Phillips, Elvis, and I didn't create rockabilly."[271] and, according to Michael Campbell, "Bill Haley recorded the first big rockabilly hit."[272] In Moore's view, too, "It had been there for quite a while, really. Carl Perkins was doing basically the same sort of thing up around Jackson, and I know for a fact Jerry Lee Lewis had been playing that kind of music ever since he was ten years old."[273]
At RCA, Presley's rock and roll sound grew distinct from rockabilly with group chorus vocals, more heavily amplified electric guitars[274] and a tougher, more intense manner.[275] While he was known for taking songs from various sources and giving them a rockabilly/rock and roll treatment, he also recorded songs in other genres from early in his career, from the pop standard "Blue Moon" at Sun to the country ballad "How's the World Treating You?" on his second LP to the blues of "Santa Claus Is Back In Town". In 1957, his first gospel record was released, the four-song EP Peace in the Valley. Certified as a million seller, it became the top-selling gospel EP in recording history.[276] Presley would record gospel periodically for the rest of his life.
After his return from military service in 1960, Presley continued to perform rock and roll, but the characteristic style was substantially toned down. His first post-Army single, the number one hit "Stuck on You", is typical of this shift. RCA publicity materials referred to its "mild rock beat"; discographer Ernst Jorgensen calls it "upbeat pop".[277] The number five "She's Not You" (1962) "integrates the Jordanaires so completely, it's practically doo-wop".[278] The modern blues/R&B sound captured with success on Elvis Is Back! was essentially abandoned for six years until such 1966–67 recordings as "Down in the Alley" and "Hi-Heel Sneakers".[279] Presley's output during most of the 1960s emphasized pop music, often in the form of ballads such as "Are You Lonesome Tonight?", a number one in 1960. "It's Now or Never", which also topped the chart that year, was a classically influenced variation of pop based on the Neapolitan "’O sole mio" and concluding with a "full-voiced operatic cadence".[280] These were both dramatic numbers, but most of what Presley recorded for his many film soundtracks was in a much lighter vein.[281]
While Presley performed several of his classic ballads for the '68 Comeback Special, the sound of the show was dominated by aggressive rock and roll. He would record few new straight-ahead rock and roll songs thereafter; as he explained, they were "hard to find".[282] A significant exception was "Burning Love", his last major hit on the pop charts. Like his work of the 1950s, Presley's subsequent recordings reworked pop and country songs, but in markedly different permutations. His stylistic range now began to embrace a more contemporary rock sound as well as soul and funk. Much of Elvis In Memphis, as well as "Suspicious Minds", cut at the same sessions, reflected his new rock and soul fusion. In the mid-1970s, many of his singles found a home on country radio, the field where he first became a star.[283]
Vocal style and range
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]The developmental arc of Presley's singing voice, as described by critic Dave Marsh, goes from "high and thrilled in the early days, [to] lower and perplexed in the final months."[284] Marsh credits Presley with the introduction of the "vocal stutter" on 1955's "Baby Let's Play House".[285] When on "Don't Be Cruel", Presley "slides into a 'mmmmm' that marks the transition between the first two verses," he shows "how masterful his relaxed style really is."[286] Marsh describes the vocal performance on "Can't Help Falling in Love" as one of "gentle insistence and delicacy of phrasing", with the line '"Shall I stay' pronounced as if the words are fragile as crystal".[287]
Jorgensen calls the 1966 recording of "How Great Thou Art" "an extraordinary fulfillment of his vocal ambitions", as Presley "crafted for himself an ad-hoc arrangement in which he took every part of the four-part vocal, from [the] bass intro to the soaring heights of the song's operatic climax", becoming "a kind of one-man quartet".[288] Guralnick finds "Stand By Me" from the same gospel sessions "a beautifully articulated, almost nakedly yearning performance," but, by contrast, feels that Presley reaches beyond his powers on "Where No One Stands Alone", resorting "to a kind of inelegant bellowing to push out a sound" that Jake Hess of the Statesmen Quartet had in his command. Hess himself thought that while others might have voices the equal of Presley's, "he had that certain something that everyone searches for all during their lifetime."[289] Guralnick attempts to pinpoint that something: "The warmth of his voice, his controlled use of both vibrato technique and natural falsetto range, the subtlety and deeply felt conviction of his singing were all qualities recognizably belonging to his talent but just as recognizably not to be achieved without sustained dedication and effort."[290]
Marsh praises his 1968 reading of "U.S. Male", "bearing down on the hard guy lyrics, not sending them up or overplaying them but tossing them around with that astonishingly tough yet gentle assurance that he brought to his Sun records."[291] The performance on "In the Ghetto" is, according to Jorgensen, "devoid of any of his characteristic vocal tricks or mannerisms", instead relying on the exceptional "clarity and sensitivity of his voice".[292] Guralnick describes the song's delivery as of "almost translucent eloquence ... so quietly confident in its simplicity".[293] On "Suspicious Minds", Guralnick hears essentially the same "remarkable mixture of tenderness and poise", but supplemented with "an expressive quality somewhere between stoicism (at suspected infidelity) and anguish (over impending loss)".[294]
Music critic Henry Pleasants observes that "Presley has been described variously as a baritone and a tenor. An extraordinary compass ... and a very wide range of vocal color have something to do with this divergence of opinion."[295] He identifies Presley as a high baritone, calculating his range as two octaves and a third, "from the baritone low G to the tenor high B, with an upward extension in falsetto to at least a D-flat. Presley's best octave is in the middle, D-flat to D-flat, granting an extra full step up or down."[295] In Pleasants' view, his voice was "variable and unpredictable" at the bottom, "often brilliant" at the top, with the capacity for "full-voiced high Gs and As that an opera baritone might envy".[295] Scholar Lindsay Waters, who figures Presley's range as two-and-a-quarter octaves, emphasizes that "his voice had an emotional range from tender whispers to sighs down to shouts, grunts, grumbles, and sheer gruffness that could move the listener from calmness and surrender, to fear. His voice can not be measured in octaves, but in decibels; even that misses the problem of how to measure delicate whispers that are hardly audible at all."[296] Presley was always "able to duplicate the open, hoarse, ecstatic, screaming, shouting, wailing, reckless sound of the black rhythm-and-blues and gospel singers", writes Pleasants, and also demonstrated a remarkable ability to assimilate many other vocal styles.[295]
Public image
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Racial issues
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]When Dewey Phillips first aired "That's All Right" on Memphis's WHBQ, many listeners who contacted the station by phone and telegram to ask for it again assumed that its singer was black.[54] From the beginning of his national fame, Presley expressed respect for African-American performers and their music, and disregard for the norms of segregation and racial prejudice then prevalent in the South. Interviewed in 1956, he recalled how in his childhood he would listen to blues musician Arthur Crudup—the originator of "That's All Right"—"bang his box the way I do now, and I said if I ever got to the place where I could feel all old Arthur felt, I'd be a music man like nobody ever saw."[39] The Memphis World, an African-American newspaper, reported that Presley, "the rock 'n' roll phenomenon", "cracked Memphis' segregation laws" by attending the local amusement park on what was designated as its "colored night".[39] Such statements and actions led Presley to be generally hailed in the black community during the early days of his stardom.[39] In contrast, many white adults, according to Billboard Arnold Shaw, "did not like him, and condemned him as depraved. Anti-negro prejudice doubtless figured in adult antagonism. Regardless of whether parents were aware of the Negro sexual origins of the phrase 'rock 'n' roll', Presley impressed them as the visual and aural embodiment of sex."[297]
Despite the largely positive view of Presley held by African Americans, a rumor spread in mid-1957 that he had at some point announced, "The only thing Negroes can do for me is buy my records and shine my shoes." A journalist with the national African-American weekly Jet, Louie Robinson, pursued the story. On the set of Jailhouse Rock, Presley granted Robinson an interview, though he was no longer dealing with the mainstream press. He denied making such a statement or holding in any way to its racist view: "I never said anything like that, and people who know me know that I wouldn't have said it. ... A lot of people seem to think I started this business. But rock 'n' roll was here a long time before I came along. Nobody can sing that kind of music like colored people. Let's face it: I can't sing like Fats Domino can. I know that."[298] Robinson found no evidence that the remark had ever been made, and on the contrary elicited testimony from many individuals indicating that Presley was anything but racist.[39][299] Blues singer Ivory Joe Hunter, who had heard the rumor before he visited Graceland one evening, reported of Presley, "He showed me every courtesy, and I think he's one of the greatest."[300] Though the rumored remark was wholly discredited at the time, it was still being used against Presley decades later.[301] The identification of Presley with racism—either personally or symbolically—was expressed most famously in the lyrics of the 1989 rap hit "Fight the Power", by Public Enemy: "Elvis was a hero to most / But he never meant shit to me / Straight-up racist that sucker was / Simple and plain".[302]
The persistence of such attitudes was fueled by resentment over the fact that Presley, whose musical and visual performance idiom owed much to African-American sources, achieved the cultural acknowledgement and commercial success largely denied his black peers.[299] Into the 21st century, the notion that Presley had "stolen" black music still found adherents.[301][302] Notable among African-American entertainers expressly rejecting this view was Jackie Wilson, who argued, "A lot of people have accused Elvis of stealing the black man's music, when in fact, almost every black solo entertainer copied his stage mannerisms from Elvis."[303] And throughout his career, Presley plainly acknowledged his debt. Addressing his '68 Comeback Special audience, he said, "Rock 'n' roll music is basically gospel or rhythm and blues, or it sprang from that. People have been adding to it, adding instruments to it, experimenting with it, but it all boils down to [that]."[304] Nine years earlier, he had said, "Rock 'n' roll has been around for many years. It used to be called rhythm and blues."[305]
Sex symbol
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Presley's physical attractiveness and sexual appeal were widely acknowledged. "He was once beautiful, astonishingly beautiful", in the words of critic Mark Feeney.[306] Television director Steve Binder, no fan of Presley's music before he oversaw the '68 Comeback Special, reported, "I'm straight as an arrow and I got to tell you, you stop, whether you're male or female, to look at him. He was that good looking. And if you never knew he was a superstar, it wouldn't make any difference; if he'd walked in the room, you'd know somebody special was in your presence."[307] His performance style, as much as his physical beauty, was responsible for Presley's eroticized image. Writing in 1970, critic George Melly described him as "the master of the sexual simile, treating his guitar as both phallus and girl".[308] In his Presley obituary, Lester Bangs credited him as "the man who brought overt blatant vulgar sexual frenzy to the popular arts in America".[309] Ed Sullivan's declaration that he perceived a soda bottle in Presley's trousers was echoed by rumors involving a similarly positioned toilet roll tube or lead bar.[310]
While Presley was marketed as an icon of heterosexuality, some cultural critics have argued that his image was ambiguous. In 1959, Sight and Sound's Peter John Dyer described his onscreen persona as "aggressively bisexual in appeal".[311] Brett Farmer places the "orgasmic gyrations" of the title dance sequence in Jailhouse Rock within a lineage of cinematic musical numbers that offer a "spectacular eroticization, if not homoeroticization, of the male image".[312] In the analysis of Yvonne Tasker, "Elvis was an ambivalent figure who articulated a peculiar feminised, objectifying version of white working-class masculinity as aggressive sexual display."[313]
Reinforcing Presley's image as a sex symbol were the reports of his dalliances with various Hollywood stars and starlets, from Natalie Wood in the 1950s to Connie Stevens and Ann-Margret in the 1960s to Candice Bergen and Cybill Shepherd in the 1970s. June Juanico of Memphis, one of Presley's early girlfriends, later blamed Parker for encouraging him to choose his dating partners with publicity in mind.[140] Presley never grew comfortable with the Hollywood scene, and most of these relationships were insubstantial.[314]
Associates
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Colonel Parker and the Aberbachs
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Once he became Presley's manager, Colonel Tom Parker insisted on exceptionally tight control over his client's career. Early on, he and his Hill and Range allies, the brothers Jean and Julian Aberbach, perceived the close relationship that developed between Presley and songwriters Jerry Leiber and Mike Stoller as a serious threat to that control.[315] Parker effectively ended the relationship, deliberately or not, with the new contract he sent Leiber in early 1958. Leiber thought there was a mistake—the sheet of paper was blank except for Parker's signature and a line on which to enter his. "There's no mistake, boy, just sign it and return it", Parker directed. "Don't worry, we'll fill it in later." Leiber declined, and Presley's fruitful collaboration with the writing team was over.[316] Other respected songwriters lost interest in or simply avoided writing for Presley because of the requirement that they surrender a third of their usual royalties.[317]
By 1967, Parker's contracts gave him 50 percent of most of Presley's earnings from recordings, films, and merchandise.[318] Beginning in February 1972, he took a third of the profit from live appearances;[319] a January 1976 agreement entitled him to half of that as well.[320] Priscilla Presley noted that "Elvis detested the business side of his career. He would sign a contract without even reading it."[321] Presley's friend Marty Lacker regarded Parker as a "hustler and a con artist. He was only interested in 'now money'—get the buck and get gone."[322]
Lacker was instrumental in convincing Presley to record with Memphis producer Chips Moman and his handpicked musicians at American Sound Studio in early 1969. The American Sound sessions represented a significant departure from the control customarily exerted by Hill and Range. Moman still had to deal with the publisher's staff on site, whose song suggestions he regarded as unacceptable. He was on the verge of quitting, until Presley ordered the Hill and Range personnel out of the studio.[323] Although RCA executive Joan Deary was later full of praise for the producer's song choices and the quality of the recordings,[324] Moman, to his fury, received neither credit on the records nor royalties for his work.[325]
Throughout his entire career, Presley performed in only three venues outside the United States—all of them in Canada, during brief tours there in 1957.[326] In 1968, he remarked, "Before too long I'm going to make some personal appearance tours. I'll probably start out here in this country and after that, play some concerts abroad, probably starting in Europe. I want to see some places I've never seen before."[126] Rumors that he would play overseas for the first time were fueled in 1974 by a million-dollar bid for an Australian tour. Parker was uncharacteristically reluctant, prompting those close to Presley to speculate about the manager's past and the reasons for his evident unwillingness to apply for a passport.[327] After Presley's death, it was revealed that Parker was born Andreas Cornelis van Kuijk in the Netherlands; having immigrated illegally to the U.S., he had reason to fear that if he left the country, he would not be allowed back in again.[328] Parker ultimately squelched any notions Presley had of working abroad, claiming that foreign security was poor and the venues unsuitable for a star of his magnitude.[329]
Parker arguably exercised tightest control over Presley's film career. Hal Wallis said, "I'd rather try and close a deal with the devil" than with Parker. Fellow film producer Sam Katzman described him as "the biggest con artist in the world".[330] In 1957, Robert Mitchum asked Presley to costar with him in Thunder Road, which Mitchum was producing and writing.[331] According to George Klein, one of his oldest friends, Presley was also offered starring roles in West Side Story and Midnight Cowboy.[332] In 1974, Barbra Streisand approached Presley to star with her in the remake of A Star is Born.[333] In each case, any ambitions Presley may have had to play such parts were thwarted by his manager's negotiating demands or flat refusals. In Lacker's description, "The only thing that kept Elvis going after the early years was a new challenge. But Parker kept running everything into the ground."[322] The prevailing attitude may have been summed up best by the response Leiber and Stoller received when they brought a serious film project for Presley to Parker and the Hill and Range owners for their consideration. In Leiber's telling, Jean Aberbach warned them to never again "try to interfere with the business or artistic workings of the process known as Elvis Presley".[334]
Memphis Mafia
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]In the early 1960s, the circle of friends with whom Presley constantly surrounded himself until his death came to be known as the "Memphis Mafia".[335] "Surrounded by the[ir] parasitic presence", as journalist John Harris puts it, "it was no wonder that as he slid into addiction and torpor, no-one raised the alarm: to them, Elvis was the bank, and it had to remain open."[336] Tony Brown, who played piano for Presley regularly in the last two years of Presley's life, observed his rapidly declining health and the urgent need to address it: "But we all knew it was hopeless because Elvis was surrounded by that little circle of people ... all those so-called friends".[337] In the Memphis Mafia's defense, Marty Lacker has said, "[Presley] was his own man. ... If we hadn't been around, he would have been dead a lot earlier."[338]
Larry Geller became Presley's hairdresser in 1964. Unlike others in the Memphis Mafia, he was interested in spiritual questions and recalls how, from their first conversation, Presley revealed his secret thoughts and anxieties: "I mean there has to be a purpose ... there's got to be a reason ... why I was chosen to be Elvis Presley. ... I swear to God, no one knows how lonely I get. And how empty I really feel."[339] Thereafter, Geller supplied him with books on religion and mysticism, which Presley read voraciously.[340] Presley would be preoccupied by such matters for much of his life, taking trunkloads of books on tour.[180]
Legacy
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]I know he invented rock and roll, in a manner of speaking, but ... that's not why he's worshiped as a god today. He's worshiped as a god today because in addition to inventing rock and roll he was the greatest ballad singer this side of Frank Sinatra—because the spiritual translucence and reined-in gut sexuality of his slow weeper and torchy pop blues still activate the hormones and slavish devotion of millions of female human beings worldwide.
Presley's rise to national attention in 1956 transformed the field of popular music and had a huge effect on the broader scope of popular culture.[342] As the catalyst for the cultural revolution that was rock and roll, he was central not only to defining it as a musical genre but in making it a touchstone of youth culture and rebellious attitude.[343] With its racially mixed origins—repeatedly affirmed by Presley—rock and roll's occupation of a central position in mainstream American culture facilitated a new acceptance and appreciation of black culture.[344] In this regard, Little Richard said of Presley, "He was an integrator. Elvis was a blessing. They wouldn't let black music through. He opened the door for black music."[345] Al Green agreed: "He broke the ice for all of us."[346] President Jimmy Carter remarked on his legacy in 1977: "His music and his personality, fusing the styles of white country and black rhythm and blues, permanently changed the face of American popular culture. His following was immense, and he was a symbol to people the world over of the vitality, rebelliousness, and good humor of his country."[214] Presley also heralded the vastly expanded reach of celebrity in the era of mass communication: at the age of 21, within a year of his first appearance on American network television, he was one of the most famous people in the world.[347]
Presley's name, image, and voice are instantly recognizable around the globe.[348] He has inspired a legion of impersonators.[349] In polls and surveys, he is recognized as one of the most important popular music artists and influential Americans.[lower-alpha 4] "Elvis Presley is the greatest cultural force in the twentieth century", said composer and conductor Leonard Bernstein. "He introduced the beat to everything and he changed everything—music, language, clothes. It's a whole new social revolution—the sixties came from it."[357] In the words of John Lennon, "Nothing really affected me until Elvis."[358] Bob Dylan described the sensation of first hearing Presley as "like busting out of jail".[346]
On the 25th anniversary of Presley's death, The New York Times asserted, "All the talentless impersonators and appalling black velvet paintings on display can make him seem little more than a perverse and distant memory. But before Elvis was camp, he was its opposite: a genuine cultural force. ... Elvis's breakthroughs are underappreciated because in this rock-and-roll age, his hard-rocking music and sultry style have triumphed so completely."[359] Not only Presley's achievements, but his failings as well, are seen by some cultural observers as adding to the power of his legacy, as in this description by Greil Marcus:
Elvis Presley is a supreme figure in American life, one whose presence, no matter how banal or predictable, brooks no real comparisons. ... The cultural range of his music has expanded to the point where it includes not only the hits of the day, but also patriotic recitals, pure country gospel, and really dirty blues. ... Elvis has emerged as a great artist, a great rocker, a great purveyor of schlock, a great heart throb, a great bore, a great symbol of potency, a great ham, a great nice person, and, yes, a great American.[360]
Achievements
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]To this day, Presley remains the best selling solo artist,[361] with sales estimates ranging from 600 million to 1 billion sales.[362][363]
Presley holds the records for most songs charting in Billboard's top 40—115[364][365][366]—and top 100: 152, according to chart statistician Joel Whitburn,[367][368] 139 according to Presley historian Adam Victor.[365][369] Presley's rankings for top ten and number one hits vary depending on how the double-sided "Hound Dog/Don't Be Cruel" and "Don't/I Beg of You" singles, which precede the inception of Billboard's unified Hot 100 chart, are analyzed.[lower-alpha 5] According to Whitburn's analysis, Presley holds the record with 38, tying with Madonna;[364] per Billboard's current assessment, he ranks second with 36.[370] Whitburn and Billboard concur that the Beatles hold the record for most number one hits with 20, and that Mariah Carey is second with 18. Whitburn has Presley also with 18, and thus tied for second;[364] Billboard has him third with 17.[371] Presley retains the record for cumulative weeks at number one: alone at 80, according to Whitburn and the Rock and Roll Hall of Fame;[372][373] tied with Carey at 79, according to Billboard.[374][375] He holds the records for most British number one hits with 21, and top ten hits with 76.[376][377]
As an album artist, Presley is credited by Billboard with the record for the most albums charting in the Billboard 200: 129, far ahead of second-place Frank Sinatra's 82. He also holds the record for most time spent at number one on the Billboard 200: 67 weeks.[378] In 2015 and 2016, two albums setting Presley's vocals against music by the Royal Philharmonic Orchestra, If I Can Dream and The Wonder of You, both reached number one in the United Kingdom. This gave him a new record for number one U.K. albums by a solo artist with 13, and extended his record for longest span between number one albums by anybody—Presley had first topped the British chart in 1956 with his self-titled debut.[379]
As of 2018[update], the Recording Industry Association of America (RIAA) credits Presley with 146.5 million certified album sales in the U.S., third all time behind the Beatles and Garth Brooks.[380] He holds the records for most gold albums (117, more than twice as many as second-place Barbra Streisand's 51),[381] most platinum albums (67),[382] and most multi-platinum albums (27).[383] His total of 197 album certification awards (including one diamond award), far outpaces the Beatles' second-best 122.[384] He has the most gold singles (54)[385] and the fourth-most platinum singles (27, behind Rihanna, Taylor Swift, and Chris Brown).[386]
In 2012 the spider Paradonea presleyi was named in his honor.[387]
In 2018, President Donald Trump awarded Presley the Presidential Medal of Freedom posthumously.[388]
Դիսկոգրաֆիան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փրեսլիի անունով թաղարկվել է ձայնագրությունների մի հսկայական շարք: Հաշվարկվում է 665[365] և 771[306] օիգինալ ձայնագրություններ: Նրա կարիերայի սկզբից ի վեր նա համարվում էր դարի ամենահաջողակ երաժիշտը, երբ նրա ձայնասկավարակները հիմնական առևտրային միջոցն էին փոփ երաժշտության համար: 1960-ական թվականի մեծ մասը նա իր ձայնագրությունները կենտրոնացրել էր սաունդրեքների վրա: 1970-ականերին նրա ամենաբարձր վարձատրվող LP թողարկուները հակված էին արդեն լինելու համերգային ալբոմներ:
Filmography
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
|
|
TV concert specials
- Elvis (1968)
- Elvis: Aloha from Hawaii via Satellite (1973)
- Elvis in Concert (1977)
Նշումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Although some pronounce his surname /ˈprɛzli/ PREZ-lee, Presley himself used the Southern American English pronunciation, /ˈprɛsli/ PRESS-lee, as did his family and those who worked with him.[1] The correct spelling of his middle name has long been a matter of debate. The physician who delivered him wrote "Elvis Aaron Presley" in his ledger.[2] The state-issued birth certificate reads "Elvis Aron Presley". The name was chosen after the Presleys' friend and fellow congregation member Aaron Kennedy, though a single-A spelling was probably intended by Presley's parents in order to parallel the middle name of Presley's stillborn brother, Jesse Garon.[3] It reads Aron on most official documents produced during his lifetime, including his high school diploma, RCA record contract, and marriage license, and this was generally taken to be the proper spelling.[4] In 1966, Presley expressed the desire to his father that the more traditional biblical rendering, Aaron, be used henceforth, "especially on legal documents".[2] Five years later, the Jaycees citation honoring him as one of the country's Outstanding Young Men used Aaron. Late in his life, he sought to officially change the spelling to Aaron and discovered that state records already listed it that way. Knowing his wishes for his middle name, Aaron is the spelling his father chose for Presley's tombstone, and it is the spelling his estate has designated as official.[4]
- ↑ In her book Elvis and Gladys, Dundy also states that Presley's great-great-grandmother Nancy Burdine Tackett was Jewish, citing a third cousin of Presley's, Oscar Tackett.[12] However, there is no evidence that the Presley family shared this belief and the syndicated columnist and Jewish genealogist Nate Bloom has challenged the cousin's account, which he calls a "tall tale".[13]
- ↑ Of the $40,000, $5,000 covered back royalties owed by Sun.[79]
- ↑ VH1 ranked Presley No. 8 among the "100 Greatest Artists of Rock & Roll" in 1998.[350] The BBC ranked him as the No. 2 "Voice of the Century" in 2001.[351] Rolling Stone placed him No. 3 in its list of "The Immortals: The Fifty Greatest Artists of All Time" in 2004.[352] CMT ranked him No. 15 among the "40 Greatest Men in Country Music" in 2005.[353] The Discovery Channel placed him No. 8 on its "Greatest American" list in 2005.[354] Variety put him in the top ten of its "100 Icons of the Century" in 2005.[355] The Atlantic ranked him No. 66 among the "100 Most Influential Figures in American History" in 2006.[356]
- ↑ Whitburn follows actual Billboard history in considering the four songs on the "Don't Be Cruel/Hound Dog" and "Don't/I Beg of You" singles as distinct. He tallies each side of the former single as a number one (Billboard's sales chart had "Don't Be Cruel" at number one for five weeks, then "Hound Dog" for six) and reckons "I Beg of You" as a top ten, as it reached number eight on the old Top 100 chart. Billboard now considers both singles as unified items, ignoring the historical sales split of the former and its old Top 100 chart entirely. Whitburn thus analyzes the four songs as yielding three number ones and a total of four top tens. Billboard now states that they yielded just two number ones and a total of two top tens, voiding the separate chart appearances of "Hound Dog" and "I Beg of You".
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Elster, 2006, էջ 391
- ↑ 2,0 2,1 Nash, 2005, էջ 11
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 13
- ↑ 4,0 4,1 Adelman, 2002, էջեր 13–15
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջ 3
- ↑ 6,0 6,1 Guralnick, 1994, էջեր 12–14
- ↑ Dundy, 2004, էջեր 13, 16, 20–22, 26
- ↑ Dundy, 2004, էջ 301
- ↑ Nash, 2005, էջեր 2, 188
- ↑ Dundy, 2004, էջեր xv, 13, 16
- ↑ VOA, 2009
- ↑ Dundy, 2004, էջ 21
- ↑ Bloom, 2010
- ↑ Kamphoefner, 2009, էջ 33
- ↑ Dundy, 2004, էջ 60
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 11–12, 23���24
- ↑ Victor, 2008, էջ 419
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 15–16
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 17–18
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 19
- ↑ Dundy, 2004, էջ 101
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 23
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 23–26
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 19–21
- ↑ Dundy, 2004, էջեր 95–96
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 32–33
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 36
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 35–38
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 40–41
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 20
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 43, 44, 49
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 44, 46, 51
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 52–53
- ↑ 34,0 34,1 Guralnick, 1994, էջ 171
- ↑ 35,0 35,1 Matthew-Walker, 1979, էջ 3
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 46–48, 358
- ↑ Wadey, 2004
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 47–48, 77–78
- ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 39,4 Guralnick, 2004
- ↑ Bertrand, 2000, էջ 205
- ↑ Szatmary, 1996, էջ 35
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 54
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 8
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 62–64
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 65
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 77
- ↑ Cusic, 1988, էջ 10
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 80
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 83
- ↑ Miller, 2000, էջ 72
- ↑ Jorgensen, 1998, էջեր 10–11
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 94–97
- ↑ Ponce de Leon, 2007, էջ 43
- ↑ 54,0 54,1 Guralnick, 1994, էջեր 100–01
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 102–04
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 105, 139
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 106, 108–11
- ↑ 58,0 58,1 Guralnick, 1994, էջ 110
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 117–27, 131
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 119
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 128–30
- ↑ Mason, 2007, էջեր 37–38
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 127–28, 135–42
- ↑ Burke, Griffin, էջեր 61, 176
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 152, 156, 182
- ↑ Everet, 1977
- ↑ Blazeski, 2017
- ↑ Poché, 2017
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 144, 159, 167–68
- ↑ Nash, 2003, էջեր 6–12
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 163
- ↑ Bertrand, 2000, էջ 104
- ↑ Hopkins, 2007, էջ 53
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջ 45
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 29
- ↑ Rogers, 1982, էջ 41
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 217–19
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 31
- ↑ 79,0 79,1 Stanley, Coffey, էջեր 28–29
- ↑ Escott, 1998, էջ 421
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 29
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 30
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 235–36
- ↑ Slaughter, Nixon, էջ 21
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջեր 50, 54, 64
- ↑ Rodman, 1996, էջ 28
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 267
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 274
- ↑ 89,0 89,1 Victor, 2008, էջ 315
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջեր 72–73
- ↑ Burke, Griffin, էջ 52
- ↑ 92,0 92,1 Guralnick, Jorgensen, էջ 73
- ↑ 93,0 93,1 Marcus, 2006
- ↑ Marsh, 1982, էջ 100
- ↑ Allen, 1992, էջ 270
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 51
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջեր 80–81
- ↑ Whitburn, 1993, էջ 5
- ↑ Jorgensen, 1998, էջեր 60–65
- ↑ Moore, Dickerson, էջ 175
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 343
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 335
- ↑ Marsh, 1980, էջ 395
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 71
- ↑ Keogh, 2004, էջ 90
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջ 95
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 406–08, 452
- ↑ Fox, 1986, էջ 178
- ↑ Jorgensen, 1998, էջեր 99, 105
- ↑ "Bill Black", 1965
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 461–74
- ↑ Jorgensen, 1998, էջեր 106–11
- ↑ Ponce de Leon, 2007, էջ 115
- ↑ Victor, 2008, էջ 415
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 107
- ↑ Whitburn, 2010, էջ 520
- ↑ Marcus, 1982, էջ 278
- ↑ Slaughter, Nixon, էջ 54
- ↑ Matthew-Walker, 1979, էջ 19
- ↑ Slaughter, Nixon, էջ 57
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 171
- ↑ Whitburn, 2010, էջ 521
- ↑ Kubernick, 2008, էջ 4
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 293, 296
- ↑ 125,0 125,1 125,2 Kubernick, 2008, էջ 26
- ↑ 126,0 126,1 Hopkins, 2007, էջ 215
- ↑ Marsh, 2004, էջ 649
- ↑ Marsh, 1980, էջ 396
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 419
- ↑ Gordon, 2005, էջ 146
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 283
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 343
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 346–47
- ↑ Gordon, 2005, էջեր 149–50
- ↑ Cook, 2004, էջ 39
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջեր 259, 262
- ↑ Moyer, 2002, էջ 73
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 287
- ↑ Whitburn, 2010, էջեր 521–22
- ↑ 140,0 140,1 Stein, 1997
- ↑ Mason, 2007, էջ 81
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 94
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 95
- ↑ Hopkins, 2007, էջ 253
- ↑ Hopkins, 2007, էջ 254
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 96
- ↑ Robertson, 2004, էջ 70
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 99
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 419–22
- ↑ Jorgensen, 1998, էջեր 284, 286, 307–08, 313, 326, 338, 357–58
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 420
- ↑ The Beatles, 2000, էջ 192
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 321
- ↑ «Elvis: Do You Know These 5 Facts?». GRAMMY.com (անգլերեն). 2017-08-15. Վերցված է 2019-01-09-ին.
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջեր 299–300
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 319
- ↑ Marcus, 1982, էջեր 284–85
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջ 308
- ↑ Marcus, 1982, էջ 283
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 478
- ↑ Williamson, 2015, էջեր 253–54
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 451, 446, 453
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 456
- ↑ Marsh, 2015
- ↑ Hopkins, 2007, էջ 291
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 474
- ↑ Moscheo, 2007, էջ 132
- ↑ Keogh, 2004, էջեր 234–35
- ↑ Hopkins, 2002, էջեր 61, 67, 73
- ↑ Hopkins, 2002, էջ 73
- ↑ Victor, 2008, էջ 10
- ↑ Brown, Broeske, էջ 364
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 475
- ↑ Fessier, 2013
- ↑ Mason, 2007, էջ 141
- ↑ RIAA, 2010
- ↑ Jorgensen, 1998, էջեր 422–25
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 488–90
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջ 329
- ↑ 180,0 180,1 180,2 180,3 180,4 Higginbotham, 2002
- ↑ Keogh, 2004, էջ 238
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 481, 487, 499, 504, 519–20
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 547
- ↑ 184,0 184,1 Hopkins, 1986, էջ 136
- ↑ Garber, 1997, էջ 364
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 50, 148
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 601–04
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 139
- ↑ Hopkins, 2007, էջ 354
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 140
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 560
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջ 336
- ↑ 193,0 193,1 «Elvis Presley». GRAMMY.com (անգլերեն). 2014-03-17. Վերցված է 2019-01-09-ին.
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 381
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 584–85
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 593–95
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 595
- ↑ Caulfield, 2004, էջ 24
- ↑ 199,0 199,1 199,2 Whitburn, 2006, էջ 273
- ↑ Marcus, 1982, էջ 284
- ↑ Marsh, 1989, էջ 430
- ↑ Victor, 2008, էջեր 8, 526
- ↑ Victor, 2008, էջեր 8, 224, 325
- ↑ Scherman, 2006
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 628
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 628–30
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 634
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 212, 642
- ↑ 209,0 209,1 Guralnick, 1999, էջ 638
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 148
- ↑ Humphries, 2003, էջ 79
- ↑ Alden, 2014
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 645–48
- ↑ 214,0 214,1 Woolley, Peters
- ↑ Hopkins, 2007, էջ 386
- ↑ 216,0 216,1 Guralnick, 1999, էջ 660
- ↑ Victor, 2008, էջեր 581–82
- ↑ Matthew-Walker, 1979, էջ 26
- ↑ Pendergast, Pendergast, էջ 108
- ↑ Warwick et al., 2004, էջեր 860–66
- ↑ 221,0 221,1 221,2 Ramsland, 2010
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 651–53
- ↑ 223,0 223,1 Baden, Hennessee, էջ 35
- ↑ Tennant, 2013, էջ 2
- ↑ Williamson, 2015, էջեր 11–14
- ↑ Coffey, 1997, էջ 247
- ↑ Wertheimer, 1997, էջ 132
- ↑ Tennant, 2013
- ↑ Guardian, 2014
- ↑ Brown, Broeske, էջ 433
- ↑ National Park Service, 2010
- ↑ Cook, 2004, էջ 33
- ↑ Garrity, 2002
- ↑ Bronson, 2004, էջ 1
- ↑ "Hits of the World", 2004
- ↑ Sexton, 2007
- ↑ Goldman, Ewalt
- ↑ Rose, 2006
- ↑ Goldman, Paine
- ↑ Hoy, 2008
- ↑ Pomerantz et al., 2009
- ↑ Rose et al., 2010
- ↑ Baillie, 2010
- ↑ Bouchard, 2010
- ↑ Lynch, 2011
- ↑ Pomerantz, 2011
- ↑ Greenburg, 2017
- ↑ Nash, 2005, էջ xv
- ↑ Harrison, 2016, էջ 149
- ↑ Cosby, 2016, էջ 144
- ↑ Doll, 2016, էջ 186
- ↑ 252,0 252,1 Martin, 2000
- ↑ Smith, 2002
- ↑ Dundy, 2004, էջեր 227, 256
- ↑ Wilson, 2010, էջ 121
- ↑ Slater, 2002
- ↑ Milly, 2002
- ↑ Harrison, 1992, էջեր 42, 157–60, 169
- ↑ Clarke, 2006, էջեր 77, 80
- ↑ Harrison, 1992, էջեր 159–60
- ↑ 261,0 261,1 Harrison, 2016, էջ 10
- ↑ Segré, 2002
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 14
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 47–48
- ↑ Bertrand, 2000, էջ 211
- ↑ Fox, 1986, էջ 179
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 430
- ↑ Morrison, 1996, էջ x
- ↑ 269,0 269,1 Friedlander, 1996, էջ 45
- ↑ Charlton, 2006, էջ 103
- ↑ Jancik, 1998, էջ 16
- ↑ Campbell, 2009, էջ 161
- ↑ Guralnick, 1989, էջ 104
- ↑ Gillett, 2000, էջ 113
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 39
- ↑ Wolfe, 1994, էջ 14
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 123
- ↑ Marsh, 1982, էջ 145
- ↑ Jorgensen, 1998, էջեր 213, 237
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 65
- ↑ Jorgensen, 1998, էջեր 142–43
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 343
- ↑ Ponce de Leon, 2007, էջ 199
- ↑ Marsh, 1982, էջ 234
- ↑ Marsh, 1989, էջ 317
- ↑ Marsh, 1989, էջ 91
- ↑ Marsh, 1989, էջ 490
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 212
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 232
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 231
- ↑ Marsh, 1989, էջ 424
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 271
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 332
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 335
- ↑ 295,0 295,1 295,2 295,3 Pleasants, 2004, էջ 260
- ↑ Waters, 2003, էջ 205
- ↑ Denisoff, 1975, էջ 22
- ↑ Williams, 2012
- ↑ 299,0 299,1 Pilgrim, 2006
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 426
- ↑ 301,0 301,1 Kolawole, 2002
- ↑ 302,0 302,1 Myrie, 2009, էջեր 123–24
- ↑ Masley, 2002
- ↑ Osborne, 2000, էջ 207
- ↑ Bertrand, 2000, էջ 198
- ↑ 306,0 306,1 Feeney, 2010
- ↑ Ashley, 2009, էջ 76
- ↑ Rodman, 1996, էջ 58
- ↑ Rodman, 1996, էջեր 58–59
- ↑ Garber, 1997, էջ 366
- ↑ Dyer, 1959–1960, էջ 30
- ↑ Farmer, 2000, էջ 86
- ↑ Tasker, 2007, էջ 208
- ↑ Kirchberg, Hendrickx, էջ 109
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 415–17, 448–49
- ↑ Guralnick, 1994, էջեր 452–53
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 198
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 248
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջեր 304, 365
- ↑ Guralnick, Jorgensen, էջեր 358, 375
- ↑ Presley, 1985, էջ 188
- ↑ 322,0 322,1 Nash, 2005, էջ 290
- ↑ Clayton, Heard, էջեր 262–65
- ↑ Clayton, Heard, էջ 267
- ↑ Jorgensen, 1998, էջ 281
- ↑ Nash, 2003, էջ 186
- ↑ Nash, 2003, էջ 187
- ↑ Nash, 2005, էջեր 64, 478
- ↑ Stanley, Coffey, էջ 123
- ↑ Hopkins, 2007, էջ 192
- ↑ Brown, Broeske, էջ 125
- ↑ Clayton, Heard, էջ 226
- ↑ Guralnick, 1999, էջեր 563–65
- ↑ Guralnick, 1994, էջ 449
- ↑ Ponce de Leon, 2007, էջեր 139–40
- ↑ Harris, 2006
- ↑ Clayton, Heard, էջ 339
- ↑ Connelly, 2008, էջ 148
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 174
- ↑ Guralnick, 1999, էջ 175
- ↑ Christgau, 1985
- ↑ Collins, 2002
- ↑ Sadie, 1994, էջ 638
- ↑ Bertrand, 2000, էջ 94
- ↑ Rodman, 1996, էջ 193
- ↑ 346,0 346,1 Victor, 2008, էջ 356
- ↑ Arnett, 2006, էջ 400
- ↑ Doss, 1999, էջ 2
- ↑ Lott, 1997, էջ 192
- ↑ VH1, 1998
- ↑ BBC News, 2001
- ↑ Rolling Stone, 2004
- ↑ CMT, 2005
- ↑ Discovery Channel, 2005
- ↑ Variety.com, 2005
- ↑ Atlantic, 2006
- ↑ Keogh, 2004, էջ 2
- ↑ Davies, 1996, էջ 19
- ↑ New York Times, 2002
- ↑ Marcus, 1982, էջեր 141–42
- ↑ Kennedy, Gadpaille, էջ 188
- ↑ Bennet, 2017
- ↑ CNN, 2017
- ↑ 364,0 364,1 364,2 Whitburn, 2010, էջ 875
- ↑ 365,0 365,1 365,2 Victor, 2008, էջ 438
- ↑ https://www.billboard.com/articles/columns/chart-beat/8491989/elvis-presley-highest-charting-hot-100-hit-since-1978-blue-christmas-debut
- ↑ Hilburn, 2007
- ↑ https://www.billboard.com/articles/columns/chart-beat/8491989/elvis-presley-highest-charting-hot-100-hit-since-1978-blue-christmas-debut
- ↑ https://www.billboard.com/articles/columns/chart-beat/8491989/elvis-presley-highest-charting-hot-100-hit-since-1978-blue-christmas-debut
- ↑ Hasty, 2008
- ↑ Moody, 2008
- ↑ Whitburn, 2010, էջ 876
- ↑ RRHF, 2010
- ↑ Bronson, 1998
- ↑ Trust, 2010
- ↑ everyHit.com, 2010a
- ↑ everyHit.com, 2010b
- ↑ Trust, 2015
- ↑ Sexton, 2016
- ↑ RIAA, 2018a
- ↑ RIAA, 2018b
- ↑ RIAA, 2018c
- ↑ RIAA, 2018d
- ↑ Lewis, 2017
- ↑ RIAA, 2018e
- ↑ RIAA, 2018f
- ↑ Miller, Jeremy; Griswold, Charles; Scharff, Nikolaj; Rezac, Milan; Szuts, Tamas; Marhabaie, Mohammad (18 May 2012). «The velvet spiders: an atlas of the Eresidae (Arachnida, Araneae)». ZooKeys (անգլերեն). 195: 1–144. doi:10.3897/zookeys.195.2342. ISSN 1313-2970. Վերցված է 14 May 2017-ին.
{{cite journal}}
: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link) - ↑ BBC, 2018