Դիտել Ստորին պալեոլիթ էջի աղբյուրը

Ձեզ չի թույլատրվում խմբագրել այս էջը հետևյալ պատճառով.

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 Հուլիսի 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Հուլիսի 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Դուք կարող եք դիտել և պատճենել այս էջի ելատեքստը.

{{Հին քարի դար}}
'''Ստորին պալեոլիթ''' կամ '''վաղ պալեոլիթ''', ժամանակահատված մարդկության պատմության ընթացքում, [[հին քարի դար]]ի վաղ շրջանը։ Սկսվել է [[պլիոցենյան բաժին|պլիոցեն]]ի ավարտից հետո՝ 2,5 որոշ հաշվարկներով՝ 3,3-3 միլիոն տարի առաջ<ref>[http://www.nature.com/nature/journal/v521/n7552/full/nature14464.html 3.3-million-year-old stone tools from Lomekwi 3, West Turkana, Kenya]</ref>։ Ժամանակաշրջանը ավարտվել է 300 000 տարի առաջ, և միայն ստորինպալեոլիթյան մշակույթներից [[Աշելյան մշակույթ|աշելյանն]] է, որի գտածոները հասցվում են մինչև 100 000 տարի առաջ։

Ժամանակակից մարդու նախնին՝ [[Homo habilis]] նախամարդը, սկսել է օգտագործել քարե գործիքներ։ Դրանք համեմատաբար պարզ գործիքներ էին, որոնք մշակվում էին այլ քարերի օգնությամբ։ Այս դարաշրջանում [[նախամարդ]]իկ սնվելու համար գործածել են զոհված կենդանիների միս, զբաղվել են բույսերի [[Հավաքչություն|հավաքչությամբ]]. [[որսորդություն]]ը դեռ տարածված չէր։

== Նախամարդիկ ստորին պալեոլիթում ==
Homo habilis-ը կարողանում է յուրացնել քարե գործիքները [[Օլդուվայան մշակույթ]]ի ընթացքում։ Վերջինս իր անվանումը ստացել է այն տեղից, որտեղ գտնվել են քարե գործիքները (Օլդուվայան կիրճ, [[Տանզանիա]])։ Դարաշրջանն ավարտվում է [[Աշելյան մշակույթ]]ով՝ մինչև 100 000 տարի առաջ։

Մոտ 1,5 միլիոն տարի առաջ առաջանում է նախամարդու ավելի զարգացած տեսակ՝ [[Homo erectus]]-ը։ Այս տեսակի ներկայացուցիչները սովորում են օգտագործել կրակ և ստեղծում էին ավելի մշակված քարե գործիքներ։ Նրանք ընդլայնում են իրենց բնակության տարածքները, յուրացնում [[Ասիա]] աշխարհամասը։ Դրա ապացույցն են հանդիսանում [[Չինաստան]]ում գտնվող Չժոուկոուդյան հովտում արված պեղումները։ Մոտ 1 միլիոն տարի առաջ նախամարդը բնակություն է հաստատում [[Եվրոպա]] աշխարհամասում և սկսում գործածել քարե կացիններ։

Մարդկանց հասարակական կազմակերպումն իրականացվում էր նախնադարյան հոտի մակարդակով։ Մարդիկ հավաքվում էին թշնամիներից պաշտպանվելու, որսորդությամբ ու հավաքչութամբ զբաղվելու համար։ Աշխատանքի հիմնական գործիքը քարե, փայտե և ոսկրե պարզ գործիքներն էին։ Մարդկանց կենսակերպը հիմնականում քոչվորական էր։

== Ստորինպալելոիթյան մշակույթներ ==
{{Հին քարի դար}}
Ստորին հին քարի դարը մարդկության պատմության մեջ ներկայանում է 4 մշակույթով։ [[Աֆրիկա]]յում այն տևել է ավելի քան 2,5 միլիոն տարի (տարբեր հաշվարկներով՝ 3-3,5 միլիոն տարի)։ Այստեղ գերակշռել են՝
* [[Օլդուվայան մշակույթ]]ը՝ 2,5-1 միլիոն տարի առաջ
* [[Աշելյան մշակույթ]]ը՝ 1,5 միլիոնից 100 000 տարի առաջ

Աշելյան մշակույթի դարաշրջանում նախամարդը թափանցել է [[Եվրասիա]] մայրցամաք՝
* [[Աբբեվիլյան մշակույթ]] ([[Ֆրանսիա]]) 1,5 միլիոնից 600 000 տարի առաջ
* [[Տամպանյան մշակույթ]] ([[Մալայզիա]]) 
* [[Կլեկտոնյան մշակույթ]] ([[Մեծ Բրիտանիա]]) 600 000-400 000 տարի առաջ

600-350 հազար տարի առաջ հայտնվում են մարդկանց ավելի կատարելագործված տեսակները՝ [[Նեանդերթալյան մարդ|նեանդերթալացիները]] և [[կրոմանյոնյան մարդ]]իկ։ Ստորին պալեոլիթի վերջին շրջանում՝ 200-100 հազար տարի առաջ, հայտնվում է բանական մարդը ([[Homo Sapiens]])։

== Ստորին պալեոլիթը Հայկական լեռնաշխարհում ==
{{Հիմնական հոդված|Նախնադարյան հասարակությունը Հայկական լեռնաշխարհում}}
Հայկական լեռնաշխարհի տարածքում նախնադարյան հասարակության [[հին քարի դար]]ի առաջին ենթափուլը՝ ստորին հին քարի դարը սկսվել է մոտ 2 մլն տարի առաջ և ավարտվել է մոտ 100 000 տարի առաջ։ Այս ժամանակաշրջանից մեզ են հասել մի քանի բացօթյա հնավայրեր, կայանններ և քարայրային տիպի հուշարձաններ։ Հայտնի են [[Գուգարք]]ում հայտնաբերված հինքարիդարյան կայանը մոտ (1.8 միլիոն տարեկան), [[Ազոխի քարանձավ|Ազոխի]] քարայրն [[Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն (Արցախ)|Արցախում]], [[Արտին լեռան պալեոլիթյան կայաններ|Արտին լեռան շրջակայքը]] և մի քանի հուշարձաններ Արևմտյան Հայաստանում։

== Տես նաև ==
* [[Ստորին պալեոզոյ]]

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

== Աղբյուրներ ==
* [http://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1576654 Ранний палеолит]

[[Կատեգորիա:Ստորին պալեոլիթ]]

Այս էջում օգտագործված կաղապարները.

Կաղապար:Main other (խմբագրել)
Կաղապար:Գույն (դիտել ելատեքստը) (կիսա-պաշտպանված է)
Կաղապար:Երկրի պատմություն (խմբագրել)
Կաղապար:Ծանցանկ (դիտել ելատեքստը) (կիսա-պաշտպանված է)
Կաղապար:Ծանցանկ/styles.css (խմբագրել)
Կաղապար:Հիմնական հոդված (խմբագրել)
Կաղապար:Հին քարի դար (խմբագրել)
Կաղապար:Տեղեկաքարտ (դիտել ելատեքստը) (պաշտպանված է)
Մոդուլ:Arguments (դիտել ելատեքստը) (կիսա-պաշտպանված է)
Մոդուլ:Check for unknown parameters (խմբագրել)
Մոդուլ:Hatnote (խմբագրել)
Մոդուլ:Hatnote list (խմբագրել)
Մոդուլ:Infobox (դիտել ելատեքստը) (կիսա-պաշտպանված է)
Մոդուլ:Main (խմբագրել)
Մոդուլ:Navbar (դիտել ելատեքստը) (կիսա-պաշտպանված է)

Վերադարձ դեպի Ստորին պալեոլիթ։

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ստորին_պալեոլիթ» էջից