Ver o código fonte de "Piratería"

Non tes os permisos necesarios para editar esta páxina, pola seguinte razón:

O teu enderezo IP está nun rango que foi bloqueado en todos os wikis da Fundación Wikimedia.

‪EPIC‬ realizou o bloqueo. O motivo achegado é Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Inicio do bloqueo: 2 de xullo de 2024 ás 08:48
Caducidade do bloqueo: 2 de xullo de 2025 ás 08:48

O teu enderezo IP actual é 206.189.44.186. O rango bloqueado é 206.189.32.0/20.

Por favor, inclúe todos estes detalles nas consultas que fagas. Se cres que o teu bloqueo foi un erro, podes atopar información adicional e instrucións na política global sobre a prohibición de proxies abertos.

Pola contra, para debater sobre o bloqueo publica unha solicitude de revisión en Meta-Wiki. Tamén podes enviar un correo electrónico á cola do equipo voluntario de resposta dos stewards no enderezo stewards@wikimedia.org, incluíndo todos os detalles anteriores.

Podes ver e copiar o código fonte desta páxina.

{{fusión desde|Historia da pirataría}}{{Outros homónimos|pirataría (homónimos)}}
[[Ficheiro:Pirate Flag of Rack Rackham.svg|dereita|miniatura|250px|[[Jolly Roger]] de [[Calico Jack|Calico Jack Rackham]], tida como representación clásica e simbólica da piratería.]] 
A '''piratería''' ou '''pirataría''' é unha práctica que consiste en que unha [[barco|embarcación]] ataca a outra co propósito de roubarlle a carga, esixir rescate polos pasaxeiros, convertelos en [[escravo]]s e moitas veces apoderarse da nave. A súa definición segundo o [[dereito internacional]] pode atoparse no artigo 101 da [[Convención das Nacións Unidas sobre o Dereito do Mar]]. A pirataría refírese tamén, desde mediados do [[século XX]] a un tipo de accións realizadas en [[Avión (medio de transporte)|avións]] que buscan reter pola forza tripulacións e pasaxeiros, así como as propias aeronaves. Outros autores, como Wolfram zu Mondfeld, consideran tamén pirataría os ataques privados realizados desde o mar contra buques e posicións en terra para roubar ou conquistar.

Xunto coa actividade dos piratas que roubaban pola súa conta pola cobiza, os [[corsario]]s eran mariñeiros contratados para traballar en naves privadas con [[patente de corso]], que atacaban embarcacións dun país inimigo. A distinción entre pirata e corsario é necesariamente parcial, pois corsarios como [[Francis Drake]] ou a frota [[Francia|francesa]] no desembarque da Baía das Mós foron considerados piratas polas autoridades españolas, ao entenderen estas que non existía unha guerra declarada entre as súas nacións. Dispor dunha patente de corso ofrecía certas garantías de ser tratado como soldado doutro exército e non coma un ladrón e asasino, se ben ao mesmo tempo carrexaba certas obrigacións. Os termos [[filibusteiro]] e [[bucaneiro]], máis específicos, están relacionados coa piratería no [[mar Caribe]].

== Etimoloxía ==
A voz ''pirata'' vén do grego πειρατής (''peiratés''), que á súa vez vén do verbo πειράω (''peiráo''), que significa «esforzarse», «tratar de», «intentar a fortuna nas aventuras».

== Historia ==
{{Artigo principal|Historia da pirataría}}

A piratería, como forma de delincuencia, foi unha constante na historia dende a Antigüidade ata os nosos días. Coñecida por referencias entre os gregos, converteuse nun problema de estado en [[Roma Antiga|Roma]], cando os piratas [[Cilicia|cilicios]] ameazaban as rotas comerciais e a subministración no [[Mediterráneo]]. Unha expedición de Pompeio, que foi investido como máxima autoridade marítima con poderes especiais, acabou con esa ameaza no [[século -I|século I a. C]].
[[Ficheiro:Pistolas, exposición 'Pitaras, los ladrones del mar'.jpg|miniatura|dereita|275px|<small>Pistolas na exposición ''"Piratas, os ladróns do mar"''.</small>]]

Na derradeira etapa do Imperio Romano as rutas comerciais comezaron a sufrir ataques dos pobos xermánicos, entre eles os dos [[Hérulos]], que foron avistados nas costas galegas segundo [[Hidacio]] no século V.
Coa caída do [[Imperio Romano]] a maior ameaza pirata en Occidente representárona os [[viquingos]]. Estes mantiveron durante máis de douscentos anos unha política de ataque a todas as costas da fachada atlántica europea, avanzando amplamente cara ao interior. Foron os viquingos os primeiros piratas que lanzaron ataques coñecidos contra as cidades da [[Galicia]] medieval (ano [[840]]).

O peso e dinamismo económico [[Árabes|árabe]] motivou a recuperación da pirataría no Mediterráneo, cos piratas [[bérber]]es e [[Imperio Otomán|otománs]], contra os que [[España]] librou a [[batalla de Lepanto]]. Ademais, a piratería comezou neste tempo a estar indisolublemente asociada co [[escravitude|tráfico de escravos]], que os árabes do norte de África comezaban a realizar cos reinos subsaharianos.

Pero o contacto de Europa con América e a creación de numerosas rotas comerciais no Atlántico estimularon a aparición da época máis brillante da piratería. Os piratas, ben pola súa conta ([[bucaneiro]]s), ben seguindo as ordes dun monarca e protexido por el ([[corsario]]) atacaron as frotas española e portuguesa, que posuían a maior parte do negocio americano. O [[Caribe (rexión)|Caribe]] e as súas illas, moitas delas baixo goberno francés ou inglés, foron porto seguro para estes piratas, que tamén importaron escravos e estimularon o comercio na área favorecendo o contrabando e permitíndolles aos produtores escapar do prezo único que fixaba a [[Casa da Contratación]].

A pirataría comeza a diminuír no [[século XVII]] cando os estados desenvolven armadas estábeis e adestradas e non necesitan máis do s [[mercenario]]s. Porén, durante todo o o [[XVIII]] e boa parte do [[XIX]], o proceso de independencias americanas estimulou a acción dos piratas que, ou ben aproveitaban a fraqueza das metrópoles europeas, ou ben participaban das estratexias expansionistas das novas nacións americanas, como foi o caso dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. Desta época é o pirata galego máis famoso, [[Benito Soto]].

Na actualidade, a piratería marítima está restrinxida a unhas poucas áreas subdesenvolvidas, fundamentalmente nas costas de [[Somalia]] e no [[Océano Índico|Índico]], entre [[Indonesia]] e [[Malaisia]].

== Literatura e piratería ==
A presenza da pirataría é un tema común e recorrente na literatura, en particular a partir do [[Romanticismo]]. Algúns exemplos:
* ''[[A illa do tesouro]]'', [[Robert Louis Stevenson]]. 
* A serie do [[Capitán Blood]], de [[Rafael Sabatini]]. 
* ''[[Sandokán]]'', [[Emilio Salgari]]. 
* ''[[En costas estrañas]]''. [[Tim Powers]]. (''[[Piratas do Caribe]]'' e ''[[Monkey Island (serie)|Monkey Island]]'' están baseados neste libro) 
* "[[Canción del pirata]]", [[José de Espronceda]].
* ''[[O libro dos piratas]]'', ilustrado por [[Howard Pyle]].
* ''[[Morning Star (novela)|Morning Star]]'', [[Xosé Miranda]].

== Piratas de sona ==
=== Reais ===
[[Ficheiro:Piratey transparent background.svg|miniatura|150px|Imaxe cómica dun pirata]] 
* [[Heiredín Barbarroxa]] 
* [[Roger de Flor]] 
* [[Barbanegra]] 
* [[Anne Bonny]] 
* [[Francis Drake]] 
* [[John Hawkins]] 
* [[Piet Pieterszoon Hein|Piet Hein]] 
* [[Laurens de Graff]] 
* [[Henry Morgan]] 
* [[Jean-David Nau|Jean-David Nau, o Olonés]] 
* [[John Rackham|Calico Jack]] 
* [[Mary Read]] 
* [[Bartholomew Roberts]] 
* [[Benito Soto]] 
* [[William Walker]] 
* [[Roberto Cofresí]] 
* [[Samuel Bellamy]] 
* [[Edward England]] 
* [[Louis-Michel Aury]] 
* [[Bartholomew Sharpe]] 
* [[Thomas Tew]]

=== De ficción ===
* [[Jack Sparrow]], do filme ''[[Piratas do Caribe]]''
* [[Capitán Garfo]], da novela ''[[Peter Pan]]'', de [[J. M. Barrie]]
* [[Guybrush Threepwood]], do [[videoxogo]] ''[[Monkey Island (serie)|Monkey Island]]''
* [[Long John Silver]], da novela ''[[A illa do tesouro]]'', de [[Robert Louis Stevenson]].
* [[Monkey D. Luffy]], do [[manga]] e do [[anime]] ''[[One Piece]]''.

== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Torre de San Sadurniño]]
* [[Torres de Oeste]]
* [[Viquingos en Galicia]]

[[Categoría:Pirataría]]

Modelos usados nesta páxina:

Modelo:Artigo principal (editar)
Modelo:Fusión desde (ver o código fonte) (semiprotexido)
Modelo:Ligazóns multiparámetros (editar)
Modelo:Mbox (ver o código fonte) (semiprotexido)
Modelo:Outros homónimos (editar)
Módulo:Argumentos (ver o código fonte) (semiprotexido)
Módulo:Message box (editar)
Módulo:Message box/configuración (editar)
Módulo:No globals (ver o código fonte) (semiprotexido)
Módulo:Yesno (editar)

Volver a «Piratería».

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Piratería»