Besjoch de boarne foar Orinoco

Jo hawwe gjin rjochten dizze side te bewurkjen, om de neikommende reden:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 2 jul 2024, 09.48
Expiry of block: 2 jul 2025, 09.48

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Jo kinne de boarnetekst fan dizze side besjen en kopiearje.

{{Ynfoboks rivier
| namme                      = Orinoco<br/> <small>Rio Orinoco</small>
| ôfbylding                  = Cuenca del Orinoco.png
| ôfbyldingsbreedte          = 
| ôfbyldingstekst            = De streamkrite fan de Orinoco
| lân                        = {{Flagge_CO}}[[Kolombia]]<br/>{{Flagge_VE}} [[Fenezuela]] 
| bestjoerlike ienheid       = 
| namme bestjoerlike ienheid = 
| ûntspringt yn              = Parrimaberchtme, Fenezuëla
| lokaasje boarne            = Cerro Delgado-Chalbaud
| mûnet út yn                = [[Atlantyske Oseaan]]
| lokaasje mûning            = [[Delta Amacuro]]
| plakken                    = 
| sydstreamen                = 
| fertakkings                = 
| lingte                     = 2140 km
| hichte boarne              = 1047 m
| hichte mûning              = 0 m
| ferfal                     = 
| maks. breedte              = 
| djiptegemiddelde           = 
| maks. djipte               = 
| ôfwetteringsgebiet         = 880.000 km²
| ôffier by mûning           = 37.000 m³/s
}}
[[Ofbyld:Orinoco Bridge.jpg|thumb|De Orinoquia-Brêge by Ciudad Guayana]]
[[Ofbyld:Deltaorinoco.jpg|thumb|De delta fan de Orinoco]]
De '''Orinoco''' ([[Spaansk]]: ''Rio Orinoco'', [[útsprutsen]] as: [oɾiˈnoko], likernôch: "ori<u>no</u>ko") is in [[rivier]] yn it noardlike diel fan [[Súd-Amearika]]. It is ien fan de langste rivieren fan dat [[wrâlddiel]] mei in lingte fan 2.140&nbsp;[[km]] fan syn boarne yn it [[Parimaberchtme]] oant syn mûning yn 'e [[Atlantyske Oseaan]]. De ôfwetteringskrite, bytiden bekend as '''Orinoquia''', beslacht sa'n 880.000 [[km²]], mei 76,3% yn [[Fenezuëla]] en de rest yn [[Kolombia]]. De Orinoco is de op twa nei grutste rivier yn de wrâld neffens [[wetter]]ôffier. De rivier sels  en syn [[sydrivier]]en binne wichtich foar [[ferfier]] yn eastlik en ynlânsk Fenezuëla en de [[gers]][[flakte]]n (''llanos'') fan Kolombia. It [[miljeu]] yn it bekken fan de Orinoco hat in ryk ferskaat oan [[floara]] en [[fauna]].

== Skiednis ==
[[Ofbyld:Map of Lower Orinoco pub. 1897.jpg|thumb|Kaart fan de Leech-Orinoco út 1987]]
[[Ofbyld:Orinoco-Landschaft.JPG|thumb|De Orinoco by Puerto Ayacucho]]
De mûning fan de rivier de Orinoco yn de [[Atlantyske Oseaan]] waard neamd troch [[Kolumbus]] op [[1 augustus]] [[1498]] yn syn tredde reis. De boarne fan de rivier by [[Cerro Delgado-Chalbaud]], yn it [[Parima]]berchtme, waard pas ûntdutsen yn [[1951]], 453 jier letter. De boarne, tichteby de Fenezolaansk-Brazyljaanske grins op 1047 meter hichte boppe seenivo (2°19′05″N 63°21′42″W), waard ûntdutsen troch in groep Fenezolaanske en Frânske ûntdekkers.

De delta fan de Orinoco en de [[sydrivier]]en yn de eastlike flakten, lykas dy fan de [[Apura (rivier)|Apura]] en [[Meta (rivier)|Meta]], waarden yn de [[sechtjinde iuw]] ûntdutsen troch Dútske ekspedysjes ûnder [[Ambrosius Ehringer]] en syn opfolgers. Yn [[1531]] fear [[Diego de Ordaz]] oant de rivier de Meta. [[Antonio de Berrio]] fear de rivier de [[Casanare (rivier)|Casanare]] del oant de rivier de Meta en doe fear er de Orinoco del oant [[Santa Ana de Coro]]. De Ingelskman [[Walter Raleigh]] fear de rivier del mei de hoop en sykje de mytyske stêd ''[[El Dorado]]'' en naam Antonio de Berrio yn [[1595]] finzen om ynformaasje te krijen dêroer. Hy berikte de [[savanne]]gebieten.

[[Alexander von Humboldt]] ferkende de bekken yn [[1800]]. Hy skreau in soad oer de floara en fauna yn it gebiet.

De earste brêge oer de Orinoco wie de Angostura-Brêge by [[Ciudad Bolívar]], dy't yn [[1967]] reekaam. Yn [[2006]] waard in twadde brêge dien makke by [[Ciudad Guayana]], dy't de Orinoquia-Brêge hjit.

== Geografy ==
De rin fan de Orinoco foarmet in wide bôch om de [[Guyanaskyl]] hinne en is ferdield yn fjouwer parten:
* '''Boppe-Orinoco''', is 242 km lang, dy't fan it plak dêr't it ûntspringt nei de streamfersnellings [[Raudales de Guaharibos]] rint en troch bercheftich gebiet yn noardwestlike rjochting rint.
* '''Midden-Orinoco''', is 750 km lang en ferdield yn twa parten; it earste part, dat likernôch 480 km lang is, rint yn westlike rjochting oant it plak dêr't de rivieren de [[Atabapo (rivier)|Atabapo]] en [[Guaviare (rivier)|Guaviare]] mei de Orinoco gearkomme by [[San Fernando de Atabapo]]; it twadde part, dat likernôch 270 km lang is, rint yn noardlike rjochting by de Fenezolaansk-Kolombiaanske grins del, dêr't de rivier in [[kleau]] foarmet yn de westlike diel fan it Heechlân fan de Guyanaskyl, en dêrnei oer de streamfersnellings de [[Atures]] rint by it gearkommen mei de rivier de Meta by [[Puerto Carreño]].
* '''Leech-Orinoco''', is 959 km lang, dat troch in flakte, dêr't it in soad reint, rint yn noardeastlike rjochting fan de Atures oer Piacoa by [[Barrancas]].
* '''Delta Amacuro''', is 200 km lang en fiert ôf yn de Golf fan Paría en de Atlantyske Oseaan. It is in tige grutte delta, dat in oerflak fan 22.500 km² hat en dat op syn wiidst 370 km wiid is.

By de mûning, foarmet de Orinoco in brede delta, dy't hûnderten sydtakken en -rivieren hat, dy't troch in sompich gebiet fan 41.000 km² mei bosken rinne. Yn it reinseizoen kin de Orinoco wol 22 km breed en 100 m djip wurde.

De measte rivieren yn Fenezuëla binne sydrivieren fan de Orinoco. Nijsgjirrich is dat it [[kanaal (wetterwei)|kanaal]] de [[Casiquiare]] in "natuerlike kanaal" is dy't de Orinoco ferbynt mei de rivier de [[Amazône (rivier)|Amazône]].

== Nijsgjirrich ==
* It liet ''Orinoco Flow'' fan de Ierske sjongster [[Enya]]
* It ferhaal fan Robinson Crusoe fan Daniel Defoe spilet him ôf yn de delta fan de Orinoco

== Sydrivieren ==
* [[Apure (rivier)|Apure]] 
* [[Arauca (rivier)|Arauca]]
* [[Atabapo (rivier)|Atabapo]]
* [[Caroní (rivier)|Caroní]]
* [[Casiquiare]]
* [[Caura (rivier)|Caura]]
* [[Guaviare (rivier)|Guaviare]]
* [[Inírida (rivier)|Inírida]]
* [[Meta (rivier)|Meta]]
* [[Ventuari (rivier)|Ventuari]]
* [[Vichada (rivier)|Vichada]]

 {{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Orinoco ''References'', op dizze side].
----
{{Commonscat|Orinoco River|Orinoco}}
}}


[[Kategory:Rivier yn Fenezuëla]]
[[Kategory:Rivier yn Kolombia]]

Berjochten brûkt op dizze side:

Berjocht:!! (bewurkje)
Berjocht:Boarnen (bewurkje)
Berjocht:Commonscat (bewurkje)
Berjocht:Flagge CO (bewurkje)
Berjocht:Flagge VE (bewurkje)
Berjocht:Ynfoboks/breedte (bewurkje)
Berjocht:Ynfoboks generyk (boarne besjen) (befeilige)
Berjocht:Ynfoboks rivier (boarne besjen) (semy-befeilige)

Werom nei Orinoco.

Opfrege fan "https://fy.wikipedia.org/wiki/Orinoco"