نمایش مبدأ برای ورزشگاه آزادی

→ ورزشگاه آزادی

به دلایل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:

این صفحه اکنون نیمه حفاظت ویژه شده و فقط کاربران تأییدشدهٔ پایدار می‌توانند آن را ویرایش کنند.

چرا این صفحه محافظت شده است؟

با اینکه اغلب صفحه‌های ویکی‌پدیا قابل ویرایش توسط همه هستند، اما محافظت در این سطح توسط اجماع در بحث صفحه یا توسط هیئت داوری اعمال شده است.
دلیل حفاظت معمولاً در سیاههٔ محافظت موجود است. اگر چنین چیزی را نیافتید، احتمالاً این صفحه بعد از محافظت منتقل شده است.

من چه می‌توانم بکنم؟

دربارهٔ این صفحه با دیگران بحث کنید.
درخواست خروج از محافظت صفحه را بدهید.
به صفحه راهنمای ما بروید تا چیزهای بیشتری درباره ویکی یاد بگیرید.
اگر متوجه اشتباهی شده‌اید یا پیشنهادی دارید می‌توانید با کلیک بر پیوند زیر درخواست ویرایش دهید تا یک مدیر از طرف شما این ویرایش را انجام دهد. لطفاً ابتدا بررسی کنید که آیا دربارهٔ موضوع پیشنهادی شما قبلاً بحث شده است یا نه.
درخواست ویرایش بدهید

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
- Start of block: ۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۸
- Expiry of block: ۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۴۸
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
در صورت طرح هرگونه پرسش، لطفاً تمامی جزئیات فوق را در پرسش خود ذکر کنید. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:

{{pp-semi-indef|small=yes}}
{{coord|۳۵|۴۳|۲۸٫۳۱|N|۵۱|۱۶|۳۱٫۹۹|E|region:IR|display=title}}
{{جعبه ورزشگاه فوتبال
| نام ورزشگاه         = ورزشگاه آزادی
| لقب                 =
| تصویر               = Azadi Stadium, 31 Oct 2018.jpg
| نام کامل            = ورزشگاه آزادی
| محل                 = [[تهران]] - [[ایران]]
| ترابری عمومی        = {{Tehran Metro Line|5}} [[ایستگاه مترو ورزشگاه آزادی]]
| تاریخ شروع ساخت     = ۱۳۴۹
| تاریخ در حال ساخت   = ۱۳۴۹–۱۳۵۰
| تاریخ بازسازی       =خرداد ۱۳۹۶-تاکنون
| مالک                = [[وزارت ورزش و جوانان]]
| گرداننده            = [[مجموعه ورزشی آزادی تهران]]
| نوع زمین            = [[چمن]]
| هزینه ساخت          =
| طراح                = [[عبدالعزیز فرمانفرمائیان]]
| مهندس ساختمان       =
| مدیر پروژه         =
| مستاجرها           = [[باشگاه فوتبال استقلال تهران|استقلال]]{{سخ}}[[باشگاه فوتبال پرسپولیس تهران|پرسپولیس]] {{سخ}}(۱۳۵۲–اکنون)
|خانه = [[تیم ملی فوتبال ایران]]{{سخ}}(۱۳۵۲–اکنون)
| تعداد طبقات        = دو طبقه
| گنجایش          =۱۰۰٬۰۰۰ (۱۳۹۵-۱۳۵۰){{سخ}}
 ۷۸٬۱۱۶ (۱۳۹۵-تاکنون)
| ابعاد               = ۱۱۰ متر در ۷۵ متر|نشان‌واره=Azadi Stadium logo.png|اندازه نشان‌واره=150px|زیرنویس تصویر=ورزشگاه آزادی|تاریخ تاسیس=''۲۶ مهر ۱۳۵۰ ({{سن|۱۳۵۰|۷|۲۶|از تاریخ=خورشیدی}} پیش)''{{سخ}}(اولین مسابقه در ۲۷ اسفند ۱۳۵۰)<ref name="sadr"/>{{سخ}}''۱۰ شهریور ۱۳۵۳''{{سخ}}(افتتاحیه [[بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴]])}}
'''ورزشگاه آزادی تهران''' که پیش از [[انقلاب ۱۳۵۷]] با نام '''ورزشگاه آریامهر''' شناخته می‌شد، [[ورزشگاه]] ملّی و بزرگ‌ترین ورزشگاه [[ایران]] است. این ورزشگاه که بخشی از [[مجموعه ورزشی آزادی|مجموعهٔ ورزشی آزادی]] است، برای میزبانی [[بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴]] ساخته شد. بازی‌های خانگی [[تیم ملی فوتبال ایران]] و همچنین دو تیم بزرگ پایتخت‌نشین [[باشگاه فوتبال استقلال تهران|استقلال]] و [[باشگاه فوتبال پرسپولیس|پرسپولیس]] در این ورزشگاه برگزار می‌شود.

ورزشگاه توسط شرکت متعلق به [[عبدالعزیز فرمانفرمائیان]] (AFFA) و سایر بخش‌های این مجموعه ورزشی توسط شرکت [[ایالات متحده آمریکا|آمریکایی]] [[اسکیدمور، اوینگز و مریل]]، طراحی و  در ۲۵ مهر ۱۳۵۰ توسط [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]] افتتاح شد. ظرفیت آن ۷۸,۱۱۶ تماشاگر است و بخشی از [[مجموعه ورزشی آزادی تهران|مجموعه ورزشی آزادی]] است.<ref name=":2" /><ref name=":3" />

طبق گزارشی که مهرماه ۱۳۹۲ در [[بلیچر رپورت]] منتشر شد، ورزشگاه آزادی در میان ۲۰ ورزشگاه برتر جهان جای گرفت.<ref>{{یادکرد خبر|نام خانوادگی=Hayward|نام=Joshua|کوشش=Bleacher Report|عنوان=Ranking the Top 20 Stadiums in World Football|نشانی=http://bleacherreport.com/articles/1804430-ranking-the-top-20-stadiums-in-world-football|زبان=en-US|تاریخ بازبینی=2018-02-07}}</ref> همچنین رسانه‌های مطرح جهان از جمله [[گاردین]] این ورزشگاه را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین ورزشگاه‌های جهان معرفی کرده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=en|تاریخ=2013-12-10|وبگاه=the Guardian|نشانی=http://www.theguardian.com/football/gallery/2013/dec/10/worlds-10-largest-football-stadiums-gallery|عنوان=The world's 10 largest football stadiums – in pictures|بازبینی=2018-02-07}}</ref>

ورزشگاه آزادی تهران از نظر استانداردها و ضوابط [[کنفدراسیون فوتبال آسیا]] در آخرین بازنگری‌اش نمرهٔ A منفی دریافت کرده است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.varzesh3.com/news.do?itemid=1008210&title=میزبانی_تبریز_در_آسیا_،_بسیار_مطلوب_بود |عنوان=میزبانی تبریز در آسیا، بسیار مطلوب بود | ناشر =ورزش ۳ |تاریخ =۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>

== پیشینه ==
=== دوران پهلوی ===
ورزشگاه آریامهر، با بالاترین معیارهای بین‌المللی دوران خود و برای [[بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴|بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ (تهران)]]، و سپس گرفتن میزبانی [[المپیک ۱۹۸۴ لس آنجلس|المپیک ۱۹۸۴]]، با مساحت ۱۴۱٬۰۰۰ [[متر مربع]]<ref name="azadi">{{یادکرد وب |url=http://www.azadisportcomplex.com/amakennew.asp?news=160 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۲۶ فوریه ۲۰۱۳ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130212181234/http://www.azadisportcomplex.com/amakennew.asp?news=160 |archivedate=۱۲ فوریه ۲۰۱۳ |dead-url=yes}}</ref> در [[مجموعه ورزشی آزادی تهران|مجموعه ورزشی آزادی]] ساخته شد. طراحی و ساخت این ورزشگاه را [[عبدالعزیز فرمانفرماییان]] به عهده گرفت و در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۵۰ گشایش یافت.<ref name=":2">نهاوندی، هوشنگ، آخرین روزها، پایان سلطنت و درگذشت شاه، ترجمهٔ بهروز صوراسرافیل و مریم سیحون، لس‌آنجلس، ۱۳۸۳/۲۰۰۴، شابک ۹۷۸۱۵۹۵۸۴۰۱۹۶</ref><ref name=":3">{{یادکرد وب|عنوان=روزی که تهران میزبان المپیک شد (عکس)|نشانی=https://www.varzesh3.com/news/1346759/روزی-که-تهران-میزبان-المپیک-شدعکس|وبگاه=ورزش سه|بازبینی=2023-08-26|کد زبان=fa}}</ref> و در ۱۰ شهریور ۱۳۵۳ و همزمان با [[بازی‌های آسیایی سال ۱۹۷۴ (میلادی) تهران]] رسماً بازگشایی شد.<ref name="Goal">[http://www.goal.com/iran/news/1825/ایران/2013/05/10/3968357/گزارشی-درباره-صحت-یک-ادعا-آیا-آزادی-100هزارنفری-نیست گزارشی درباره صحت یک ادعا آیا آزادی ۱۰۰هزارنفری نیست]</ref> در سال ۱۳۵۶، در درخواست میزبانی ایران به فیفا، ورزشگاه آزادی به عنوان ورزشگاه اصلی برای میزبانی [[جام جهانی فوتبال ۱۹۹۰]] معرفی شده بود. هر دو درخواست میزبانی [[بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۸۴|المپیک ۱۹۸۴]] که تهران و وزشگاه آزادی بخت نخست را داشت، و [[جام جهانی فوتبال ۱۹۹۰]]، به علت حوادث سیاسی منتهی به انقلاب ۵۷ حذف شدند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سند تاریخی: ایران و میزبانی جام جهانی ۹۰|نشانی=https://www.varzesh3.com/news/1416397/سند-تاریخی-ایران-و-میزبانی-جام-جهانی-90|وبگاه=ورزش سه|بازبینی=2023-08-26|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزی که ایران، آمریکا را تحریم ورزشی کرد|نشانی=http://tarikhirani.ir/fa/news/5320/روزی-که-ایران-آمریکا-را-تحریم-ورزشی-کرد|وبگاه=تاریخ ایرانی|بازبینی=2023-08-26|کد زبان=fa}}</ref>
[[پرونده:ویدئویی قدیمی از مراحل ساخت ورزشگاه آزادی با 174 میلیون تومان.ogv|thumb|وسط|ویدئویی قدیمی از مراحل ساخت ورزشگاه آریامهر]]
این ورزشگاه در بخشی از پیمان‌نامه‌های میان تهران و شهرهایی در آمریکا شامل [[لس آنجلس|لس‌آنجلس]] مورد اشاره قرار گرفته‌است و ایجاد کانونی ورزشی برای تهران که شامل ورزشگاه‌هایی برای [[هاکی|هاکی روی یخ]] و اتوموبیل رانی حرفه‌ای [[نسکار]] باشد نیز در آینده پیش‌بینی شده‌بود. موارد مربوط به مسابقات اتوموبیل‌رانی همزمان با تغییرات قابل توجه این ورزش‌ها در غرب بودند. اگرچه که طرح‌های توسعه‌ای ورزشگاه و پیرامون آن با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ لغو شدند اما خود ورزشگاه مدت‌ها پیش ساخته شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=New: The Book of Iran: The History of Iranian Art - Page 292|زبان=en}}</ref> این ورزشگاه تا سال ۱۳۵۷، «آریامهر» خوانده می‌شد و با رخ دادن [[انقلاب ایران (۱۳۵۷)|انقلاب ۱۳۵۷ ایران]] و در پی تغییر نام‌های گسترده در کشور، «آزادی» نام گرفت.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نام خانوادگی=YJC|نام=خبرگزاری باشگاه خبرنگاران {{!}} آخرین اخبار ایران و جهان {{!}}|کد زبان=fa-IR|وبگاه=خبرگزاری باشگاه خبرنگاران {{!}} آخرین اخبار ایران و جهان {{!}} YJC|نشانی=http://www.yjc.ir/fa/news/4786375/تاریخچه-ورزشگاه-آزادی-تهران|عنوان=تاریخچه ورزشگاه آزادی تهران|بازبینی=2018-02-07}}</ref>

=== دوران جمهوری اسلامی ایران ===
[[پرونده:Persepolis F.C. v Tractor FC, 26 January 2020 (7).jpg|راست|بندانگشتی|دروازه‌های اصلی کنترل ورود تماشاگران که در سال ۲۰۱۸ ساخته شدند. یک پارکینگ مجموعه در پشت تصویر نمایان است.]]
در سال ۲۰۱۸ میلادی، فرهاد نیکوخصال، مدیر ورزشگاه آزادی اعلام داشت که بیشترین کار بازسازی ورزشگاه آزادی در بخش جایگاه ویژه، اصلاحاتی در معابر، جایگزینی صندلی‌های قدیمی، اصلاح اتاق داوران، دبیرخانه کنفدراسیون آسیا، اتاق ناظرین، اتاق بررسی دوپینگ، کنفرانس خبری و محوطه میکسدزون و اصلاح پشت دروازه‌ها بوده‌است. همچنین پس از راه‌یابی [[باشگاه فوتبال پرسپولیس|پرسپولیس]] به فینال [[لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۸]]، دروازه‌های کنترل ورود تماشاگران در ورزشگاه نصب شدند تا استانداردهای بین‌المللی رعایت شود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گزارش ایسنا از آماده‌سازی "آزادی" برای فینال لیگ قهرمانان + عکس و فیلم|نشانی=https://www.isna.ir/news/97080904582/گزارش-ایسنا-از-آماده-سازی-آزادی-برای-فینال-لیگ-قهرمانان-عکس|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2018-10-31|بازبینی=2020-09-13|کد زبان=fa}}</ref>

در همین سال ۲۰۱۸، شماری دستشویی جدید هم در ورزشگاه آزادی کشف شدند؛ که بنابر گزارش‌ها، پشت یک دیوار مخفی بودند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.varzesh3.com/news/1566964/کشف-6-چشمه-دستشویی-جدید-در-آزادی|وبگاه=www.varzesh3.com|بازبینی=2020-09-13|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|عنوان=کشف 6 چشمه دستشویی جدید در آزادی!}}</ref>

در سال ۲۰۲۰ میلادی، گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد بخش‌های اطراف ورزشگاه آزادی به زباله‌دانی و محل تخلیه پسماندهای فلزی تبدیل شده‌بودند.<ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=ساخت و سازهای پرشتاب ورزشگاه آزادی و کوچک‌تر شدن پارکینگ ها|نشانی=https://footballi.net/video/579631/ساخت-و-سازهای-پرشتاب-ورزشگاه-آزادی-و-کوچک-تر-شدن-پارکینگ-ها|وبگاه=فوتبالی|بازبینی=2020-09-13|کد زبان=fa}}</ref> همچنین بخش‌های قابل توجهی از زمین‌های اطراف ورزشگاه که در اختیار مجموعه بوده و به عنوان پارکینگ ثبت شده بودند، مورد ساخت و ساز قرار گرفتند و در گزارشی، به تقسیم زمین‌های مجموعه ورزشی آزادی پرداخته شد.<ref name=":1"/><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ویدیو ورزش سه {{!}} ساخت وسازهای پر شتاب در پارکینگ مجموعه ورزشی آزادی|نشانی=http://video.varzesh3.com/video/219965/ساخت-وسازهای-پر-شتاب-در-پارکینگ-مجموعه-ورزشی-آزادی|وبگاه=ویدیو ورزش سه|بازبینی=2020-09-13|کد زبان=en}}</ref>

== مجموعه ورزشی آزادی ==
{{اصلی|مجموعه ورزشی آزادی تهران}}
ورزشگاه آزادی، بخشی از مجموعه ورزشی آزادی است. این مجموعه ورزشی هم‌اکنون با دارا بودن سالن‌های چند منظوره، سالن دوازده هزار نفری و دریاچه مصنوعی یکی از بی‌نظیرترین مجموعه‌های ورزشی خاورمیانه و آسیا می‌باشد. این مجموعه در آغاز با نام '''مجموعه ورزشی آریامهر تهران''' برای برگزاری [[بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴]] (سال [[۱۳۵۳ (خورشیدی)|۱۳۵۳]]) ساخته شد و در دهم شهریور همان سال گشایش یافت. پس از [[انقلاب اسلامی]] در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، به '''مجموعه ورزشی آزادی تهران''' تغییر نام داد.

== مراسم گشایش ==
[[پرونده:Mohammadreza Pahlavi 1974 Asian Games.jpg|بندانگشتی|[[محمدرضا پهلوی]] در آیین گشایش بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴]]
ورزشگاه آریامهر در روز ۲۵ مهر ۱۳۵۰ و یک روز پس از افتتاح [[برج شهیاد]] افتتاح شد. مراسم افتتاح این ورزشگاه در واقع پایان رسمی [[جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی]] بود که به مدت ۵ روز در ایران برگزار شده بود. با این حال نخستین مسابقه فوتبال که در این ورزشگاه برگزار شد، بازی دوستانه بین دو تیم [[باشگاه فوتبال پرسپولیس تهران|پرسپولیس]] و [[باشگاه فوتبال کروزیرو برزیل|کروزیرو]] در تاریخ ۲۷ اسفند [[۱۳۵۰ (خورشیدی)|۱۳۵۰خورشیدی]] بود که با پیروزی چهار بر دو کروزیرو به پایان رسید. [[توستائو]] نخستین گلزن و [[صفر ایرانپاک]] نخستین گلزن ایرانی ورزشگاه آریامهر بود. [[عارف (خواننده)|عارف]] در بین دو نیمه مسابقه به اجرای برنامه پرداخت.<ref name="sadr">{{یادکرد|نویسنده = صدر، حمیدرضا|عنوان = پسری روی سکوها|ناشر = نشر زاوش|شهر = تهران|تاریخ = ۱۳۹۲}}</ref> {{سرخط}}
نخستین بازی دو تیم ایرانی در ورزشگاه آریامهر در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۵�� بین دو تیم تهرانی [[باشگاه فوتبال پاس تهران|پاس]] و [[باشگاه فوتبال عقاب تهران|عقاب]] از سری مسابقات چهار جانبهٔ [[جام اتحاد ۱۳۵۲|جام اتحاد]] برگزار شد که با دو گل [[حسین کازرانی]] و اکبر مالکی تیم [[باشگاه فوتبال پاس تهران|پاس]] این بازی را با برد پشت سر گذاشت. بعد از این بازی و در فینال بازی‌های جام اتحاد دو تیم [[باشگاه فوتبال استقلال تهران|تاج]] و [[باشگاه فوتبال پرسپولیس|پرسپولیس]] در همین ورزشگاه به مصاف هم رفتند که تاجی‌ها با گل دقیقه ۳ [[محمدرضا عادلخانی]] موفق به کسب برد در این بازی شدند. تیم [[باشگاه فوتبال استقلال تهران|تاج]] با کسب این برد هم اولین دربی در ورزشگاه آریامهر را با برد پشت سر گذاشتند و هم اولین تیمی شدند که قهرمانی را در این ورزشگاه جشن می‌گیرند. [//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/4/4d/Jaam-Etehad-5.JPG/623px-Jaam-Etehad-5.JPG منبع]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=روزنامه اطلاعات - ص ۳ - شماره ۱۴۱۲۶|کد زبان=|تاریخ=چاپ ۲۶ فروردین ۱۳۵۲|وبگاه=|نشانی=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/4/4d/Jaam-Etehad-5.JPG/623px-Jaam-Etehad-5.JPG|عنوان=تاج بر پرسپولیس پیروز شد}}</ref>{{سرخط}}
همچنین نخستین بازی [[تیم ملی فوتبال ایران]] در این ورزشگاه، دیدار مقابل [[تیم ملی فوتبال کره شمالی|کره شمالی]] در روز ۱۴ اردیبهشت ۱۳۵۲ و در چارچوب مسابقات مقدماتی [[جام جهانی ۱۹۷۴]] بود که در پایان با تساوی بدون گل خاتمه یافت.<ref name="Temamelli">http://www.rsssf.com/tablesi/iran-intres.html</ref>

== ویژگی‌های سازه و امکانات ==
[[پرونده:Tehran Azadi complex.jpg|بندانگشتی|نقشه و موقعیت ورزشگاه در مجموعه آزادی|جایگزین=|250x250پیکسل]]
زمین بازی ورزشگاه از [[چمن طبیعی]] و اطراف [[چمن]] یک [[پیست دو و میدانی]] در هشت ردیف از جنس [[تارتان]] قرار دارد و در قسمت غربی ورزشگاه و ضلع جنوب جایگاه ویژه، جایگاه گزارشگران صدا و سیما و در جنب راست این محل جایگاه خبرنگاران با ظرفیت ۸۵ نفر ساخته شده‌است.<ref name="azadi"/>

=== ایمنی ===
زمان تخلیه برای ورزشگاه ۱۱ دقیقه محاسبه شده‌است. تونل‌ها و راهروهای ورزشگاه به گونه‌ای پیش‌بینی شده‌اند که وسایل نقلیه مانند آتش‌نشانی، تمیزکاری و همچنین کانتینرهای مخصوص تلویزیون می‌توانند در هنگام لزوم تا نزدیک جایگاه بیایند.<ref name="azadi"/>

=== گنجایش ===
[[پرونده:Azadi stadium.jpg|بندانگشتی|نصب صندلی در طبقه دوم ورزشگاه در تیر ماه ۱۳۹۵. پس از نصب صندلی در طبقه دوم، گنجایش ورزشگاه از ۱۰۰٬۰۰۰ به ۷۸٬۱۱۶ نفر کاهش یافت.|جایگزین=|250x250پیکسل]]گنجایش این ورزشگاه ۷۸٬۱۱۶ صندلی است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.azadisportcomplex.com/amaken.asp?id=7392#| عنوان = بهروان تأکید کرد: گنجایش ورزشگاه آزادی حداکثر ۸۵هزارنفر است| تاریخ بازدید = ۱۳ خرداد ۱۳۹۱| نویسنده = | تاریخ = | ناشر = سایت گل| archiveurl = https://web.archive.org/web/20080607032504/http://www.azadisportcomplex.com/amaken.asp?id=7392| archivedate = ۷ ژوئن ۲۰۰۸| dead-url = yes}}</ref> تا پیش از نصب صندلی در ورزشگاه، گنجایش این ورزشگاه ۱۰۰ هزار نفر بود؛ اما پس از نصب صندلی و اعلام تعداد دقیق صندلی‌ها، گنجایش اسمی ورزشگاه به ۷۸٬۱۱۶ نفر کاهش یافت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.varzesh3.com/news/1343025/22-هزار-نفر-از-ظرفیت-آزادی-کم-شد|عنوان= 22-هزار-نفر-از-ظرفیت-آزادی-کم-شد|بازبینی=2018-02-01}}</ref>

=== طراحی و معماری ===
معمار و طراح این ورزشگاه [[عبدالعزیز فرمانفرمائیان]] است، طرح ورزشگاه براساس دید کامل برای همه تماشاچیان در نظر گرفته شده‌است بطوریکه بیشترین دید تماشاچی از مرکز زمین در شمال و جنوب ۱۳۶ متر و در شرق و غرب ۱۲۶ متر است.<ref name="azadi"/>

=== زمین شماره ۲ و ۳ آزادی ===
در کنار ورزشگاه آزادی دو زمین چمن [[فوتبال]] قرار دارند که با نام‌های زمین شماره ۲ و ۳ شناخته می‌شوند. این دو زمین چمن، مخصوصاً زمین شماره ۲ تا مدت‌ها محل تمرین تیم‌های ملی فوتبال ایران و تیم‌های باشگاهی از جمله استقلال و پرسپولیس بوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-ir|وبگاه=کاپ {{!}} پایگاه خبری تحلیلی کاپ|نشانی=http://cup.ir/sport/iranianfootball/487/تمرین-سرخابی-ها-در-آزادی؛-فعلا-ممنوع/189348|عنوان=تمرین سرخابی‌ها در آزادی؛ فعلاً ممنوع!|بازبینی=2018-12-13|archive-date=6 آوریل 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406191425/http://cup.ir/sport/iranianfootball/487/%D8%AA%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%9B-%D9%81%D8%B9%D9%84%D8%A7-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9/189348}}</ref>

== رویدادها و میزبانی‌های مهم ==

* فیلم‌برداری [[آفساید (فیلم)|فیلم آفساید]] (برنده خرس نقره‌ای در [[جشنواره بین‌المللی فیلم برلین]] در سال ۲۰۰۶) در این مکان انجام شده‌است.
* میزبان اصلی [[بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴]] که توسط [[ایران]] برگزار شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Asriran|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.asriran.com/fa/news/414958/تهران-میزبان-المپیک-آسیا-سال-1353-افتتاحیه-در-استادیوم-آزادی-مشعل-در-سعدآباد-عکس|عنوان=تهران میزبان المپیک آسیا - سال 1353 / افتتاحیه در استادیوم آزادی / مشعل در سعدآباد (عکس)}}</ref>
* میزبان گشایش المپیک آسیا ۱۳۵۳<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Website-CDN|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://cdn.asriran.com/files/fa/news/1394/6/10/496547_804.jpg|عنوان=گشایش المپیک آسیا ۱۳۵۳ در آزادی}}</ref>
* میزبان [[بازی‌های اسلامی زنان]] (۲۰۱۵)

=== میزبانی‌های بین‌المللی ===
مهم‌ترین رویدادهای بین‌المللی برگزار شده در این ورزشگاه از هنگام ساخت تاکنون:
* [[بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران]]
* [[جام ملت‌های آسیا ۱۹۷۶|فینال جام ملت‌های آسیا ۱۹۷۶ ایران]]
* فینال [[جام ملت‌های آفریقا–آسیا]]۱۹۷۸و۱۹۹۱
* فینال [[چلنج کاپ آسیا–اقیانوسیه]] ۲۰۰۳
* فینال [[جام برندگان جام آسیا]] ([[جام برندگان جام آسیا ۹۱–۱۹۹۰|۹۱–۱۹۹۰]]) و ([[جام برندگان جام آسیا ۹۳–۱۹۹۲|۹۳–۱۹۹۲]])
* [[فهرست فینال‌های جام باشگاه‌های آسیا و لیگ قهرمانان آسیا|فینال جام باشگاه‌ها و لیگ قهرمانان آسیا]] ([[فینال جام باشگاه‌های آسیا ۹۹–۱۹۹۸|۹۹–۱۹۹۸]])، ([[فینال جام باشگاه‌های آسیا ۰۲–۲۰۰۱|۰۲–۲۰۰۱]]) و ([[فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۸|۲۰۱۸]])
* [[قهرمانی فوتبال غرب آسیا|مسابقهٔ قهرمانی غرب آسیا]] ([[مسابقات فوتبال غرب آسیا ۲۰۰۴|۲۰۰۴]])، ([[مسابقات فوتبال غرب آسیا ۲۰۰۸|۲۰۰۸]])
* [[بازی‌های همبستگی اسلامی]] ۲۰۱۰ لغو شد
*[[جام ال‌جی (فوتبال)]]([[جام ال جی ۱۹۹۸ (ایران)]]،[[جام ال‌جی ۲۰۰۱ (ایران)]]،[[جام ال جی ۲۰۰۲ (ایران)]]،[[جام ال جی ۲۰۰۳ (ایران)]])
*[[جام اکو ۱۹۹۳]]

===نامزدهای میزبانی‌بین‌المللی===
*[[بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۸۴]]
*[[جام جهانی ۱۹۹۰]]
*[[جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۷]]،[[جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۹]] و[[جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۱]]
*جام جهانی فوتسال ۲۰۲۱
*جام جهانی فوتسال ۲۰۲۴

== روش‌های سفر ==
روش‌های رفتن به ورزشگاه آزادی شامل [[متروی تهران|مترو]]، [[اتوبوس]] و [[خودرو]] (یا وسیله نقلیه) شخصی می‌شود؛ [[ایستگاه متروی ورزشگاه آزادی]] که به نام همین ورزشگاه هم هست، یکی از ایستگاه‌های [[خط ۵ متروی تهران|خط پنج مترو تهران]] است. این ایستگاه در بزرگراه تهران – کرج، کنار مجموعه ورزشی آزادی قرار دارد.

این ایستگاه در سال ۱۳۸۶ بنیان‌گذاری شد؛ ایستگاه متروی صادقیه یکی از راه‌های رفتن به این ایستگاه است. ایستگاه ورزشگاه آزادی پس از ارم سبز قرار دارد.

همچنین در کنار ورزشگاه یک پایانه [[اتوبوس]] و [[تاکسی]] نیز قرار دارد. این ورزشگاه محل پارک برای ۴۰۰ وسیله نقلیه به صورت سر پوشیده و ۷ هزار جای پارک در بیرون از ورزشگاه دارد.<ref name=":0"/>

== نگارخانه ==
{{وسط‌چین}}
<gallery>
پرونده:Azadi Stadiom.jpg |ورزشگاه آزادی هنگام ساخت
پرونده:استادیوم آزادی.jpg|گشایش ورزشگاه آزادی
پرونده:Azadistadium tehran iran.jpg|هواداران [[تیم ملی فوتبال ایران|تیم ملی فوتبال]]
پرونده:PersePolis.jpg|هواداران [[باشگاه فوتبال پرسپولیس تهران|پرسپولیس]]
پرونده:Esteghlal vs Damash 1392 02 20.jpg|هواداران [[باشگاه فوتبال استقلال تهران|استقلال]]
پرونده:1974 Asian Game inauguration.jpg|گشایش رسمی [[بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴|بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران]]
پرونده:سردر غربی ورزشگاه آزادی.JPG|سردر [[مجموعه ورزشی آزادی]]
پرونده:The special ceremony to Iranian EMS teams during Nowruz holidays (1).jpg|بانوان در ورزشگاه آزادی
پرونده:Azadi old (2).jpg |نمایی از بیرون ورزشگاه آزادی
پرونده:Iran Korea 2010 FIFA World Cup qualification.jpg|[[تیم ملی فوتبال ایران|ایران]] - [[تیم ملی فوتبال کره جنوبی|کره‌جنوبی]] مقدماتی [[جام جهانی فوتبال ۲۰۱۰|جام جهانی ۲۰۱۰]]
</gallery>
{{پایان}}

== منابع ==
* [https://web.archive.org/web/20160728030503/http://azadi.tanavar.ir/am.asp?id=4 ورزشگاه یکصد هزار نفری] در وبگاه رسمی مجموعه ورزشی آزادی
{{پانویس|۲}}

== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌انبار-رده|Azadi Tehran Stadium}}
* [http://www.azadisportcomplex.com/ وبگاه رسمی]

{{تیم ملی فوتبال ایران}}
{{باشگاه فوتبال استقلال تهران}}
{{باشگاه پرسپولیس}}
{{ورزشگاه‌های بازی‌های آسیایی}}

{{ترتیب‌پیش‌فرض:آزادی، تهران}}
[[رده:باشگاه استقلال]]
[[رده:باشگاه پرسپولیس]]
[[رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۳۵۰ در ایران]]
[[رده:ساختمان‌ها و سازه‌ها در تهران]]
[[رده:ساختمان‌های عبدالعزیز فرمانفرمائیان]]
[[رده:مجموعه ورزشی آزادی]]
[[رده:مکان‌های ورزشی در تهران]]
[[رده:ورزش در تهران]]
[[رده:ورزشگاه‌های بازی‌های آسیایی]]
[[رده:ورزشگاه‌های تهران|آزادی، ورزشگاه]]
[[رده:ورزشگاه‌های جام ملت‌های آسیا]]
[[رده:ورزشگاه‌های فوتبال ایران]]
[[رده:ورزشگاه‌های کامل‌شده در ۱۹۷۳ (میلادی)]]
[[رده:ورزشگاه‌های ملی]]
[[رده:ورزشگاه‌های میزبان باشگاه استقلال]]
[[رده:ورزشگاه‌های میزبان باشگاه پرسپولیس]]

الگوهای به‌کاررفته در این صفحه:

الگو:Box-shadow border (ویرایش)
الگو:Cite book (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Cite web (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Color (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Coord (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Hlist/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Infobox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Main other (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Navbox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Pp-semi-indef (ویرایش)
الگو:Replace (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Side box (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Tehran Metro Line (ویرایش)
الگو:Template other (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:Yesno (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:آیکون (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:اصلی (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:باشگاه فوتبال استقلال تهران (ویرایش)
الگو:باشگاه پرسپولیس (ویرایش)
الگو:تیم ملی فوتبال ایران (ویرایش)
الگو:جعبه ورزشگاه فوتبال (ویرایش)
الگو:حص-نیمه-بی‌پایان (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:خط متروی تهران (ویرایش)
الگو:رده انبار (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:رنگ‌آمیزی (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:سخ (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:سرخط (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:سن (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:فهرست ساده/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:هشدار پیش‌نمایش (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:ورزشگاه‌های بازی‌های آسیایی (ویرایش)
الگو:وسط‌چین (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:ویکی‌انبار-رده (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پانویس (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پانویس/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پایان (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:پروژه خواهر (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد/هسته پودمان (نمایش مبدأ) (نیمه‌حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد خبر (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد خبر/هسته (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد وب (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد وب/هسته (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
الگو:یادکرد کتاب (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Arguments (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Break (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Check for unknown parameters (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/COinS (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Date validation (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Identifiers (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Utilities (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/Whitelist (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/en/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/COinS (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Date validation (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Identifiers (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Utilities (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/Whitelist (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/CS1/fa/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/lang (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Citation/lang/data/ISO 639-1 (ویرایش)
پودمان:Coordinates (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Coordinates/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Date2en (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Effective protection expiry (نمایش مبدأ) (محافظت‌شده ویژه)
پودمان:Effective protection level (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:File link (ویرایش)
پودمان:Format link (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Hatnote (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Hatnote/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Hatnote list (ویرایش)
پودمان:I18n (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Icon (ویرایش)
پودمان:Icon/data (ویرایش)
پودمان:If preview (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:If preview/configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:If preview/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Infobox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Infobox/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:InfoboxImage (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Infobox mapframe (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Iranian calendar (ویرایش)
پودمان:Iranian calendar/library (ویرایش)
پودمان:Labelled list hatnote (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Mapframe (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Math (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbar (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbar/configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbar/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbox (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbox/configuration (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Navbox/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:No globals (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Numeral converter (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Numeral converter2 (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Protection banner (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Protection banner/config (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Set local argument names (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Side box (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Side box/styles.css (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:String (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Template wrapper (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:WikidataIB (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:WikidataIB/i18n (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:WikidataIB/nolinks (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:WikidataIB/titleformats (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)
پودمان:Yesno (نمایش مبدأ) (حفاظت‌شده)

بازگشت به ورزشگاه آزادی.

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ورزشگاه_آزادی»