Three Men in a Boat (To Say Nothing of the Dog)

Notu tiu ĉi artikolo rilatas plejparte al la tielnomata origina verko anglalingva, ne al la esperanta traduko.

Three Men in a Boat
literatura verko
Aŭtoroj
Aŭtoro	Jerome K. Jerome
Lingvoj
Lingvo	angla lingvo
Eldonado
Eldondato	1889
Eldonejo	J. W. Arrowsmith
Ĝenro	komedio
Loko de rakonto	Berkshire
v • d • r

Three Men in a Boat (To Say Nothing of the Dog‏) (Esperante: Tri Homoj en Boato (sen kalkuli la hundon)) estas romano verkita en 1889 en la angla fare de la brita verkisto kaj dramaturgo Ĵerome K. Ĵerome.

Ĵerome verkis kaj publikigis dekojn da romanoj, noveloj kaj teatraĵoj, sed Tri Homoj en Boato estas lia plej konata verko. La nomo de la romano estas konata kiel fidela reprezentanto de seka angla humuro. "Tri en unu boato, krom la hundo" unue estis publikigita en daŭrigoj kaj estis publikigita kiel libro la 5-an de marto 1889, kiam Ĵerome estis 30-jaraĝa. La romano estis sukceso kaj tradukita en dekduojn da lingvoj.

La romano estas kiel raporto pri dusemajna boatferio sur la Tamizo de Kingstono-sur-Temso ĝis Oksfordo kaj reen al Kingstono. La libro estis komence celita kiel serioza vojaĝgvidilo, kun rakontoj pri loka historio laŭlonge de la itinero, sed la humuraj elementoj transprenis ĝis la punkto kie la seriozaj kaj iom sentimentalaj trairejoj ŝajnas distraĵo al la komika romano. La plej oftaj temoj de la anekdotoj estas riveraj ŝatokupoj kiel fiŝkaptado kaj boatado kaj la malfacilaĵoj, kiujn ili prezentas al la nesperta kaj nesingarda. Unu el la plej laŭditaj aferoj pri tri homoj en boato estas kiom supertempa ĝi ŝajnas al modernaj legantoj, ekzemple la ŝercoj ankoraŭ estas laŭditaj kiel freŝaj kaj spritecaj.

En 1900, la daŭrigo "tri homoj en Bummel" estis verkita, pri la travivaĵoj de la triopo dum bicikla vojaĝo en Nigra Arbaro en Germanio.

Ĵerome mem estas la protagonisto de la rakonto, kiam li kaj du aliaj bonaj amikoj (George kaj Harris) decidas prizorgi sian sanon, forlasi la bruan urbon kaj komenci refreŝigan kaj malstreĉan vojaĝon en la naturo. Post malfacila renkontiĝo, la amikoj ekiris kun la hundo Montmorency, por navigi en malgranda boato laŭlonge de la rivero Tamizo en Anglio. Ili travivas diversajn spertojn, pli agrablajn kaj malpli agrablajn, ili rakontas unu al la alia travivaĵojn, kiuj okazis en la pasinteco, ĝis kelkaj pluvaj tagoj superfortas ilin kaj ili forlasas la boaton.

La distingo de la romano estas ne en sia intrigo, sed en la amuzaj anekdotoj disĵetitaj laŭlonge de ĝia intrigo, en sia riĉa lingvo kaj en la pitoreskaj kaj humuraj esprimoj. La roluloj estas bazitaj sur realaj karakteroj, kaj iliaj amuzaj travivaĵoj reflektas okazaĵojn kiuj okazis en realeco.

Neklarigeble, la spertoj kaj pensoj Ĵerome priverkas en fluida kaj elokventa maniero, rilatas al la moderna leganto kvankam ili estis verkitaj en tute alia mondo de la viktoria epoko. La mirinda kapablo de Ĵerome priverki ekzemple luitajn apartamentojn, hotelojn, drinkejojn kaj precipe homojn faras la romanon tiel grava kiel ĝi estis lastatempe verkita.

• Viktimo de cent sep mortigaj malsanoj - Ĵerome malkovras ke li estas malsana kun ĉiuj malsanoj kiuj ekzistas en la enciklopedio krom "la genuoj de Domservistino"
• Kiel pli maljuna familiano pendigas bildon - la titolo parolas por si mem pli bone ol ajna klarigo.
• Duba ago en digoj fiŝoj - sep fiŝkaptistoj rakontas kiel ili fiŝkaptis, kaj finfine la vero estas rivelita.
• La malavantaĝoj vivi en unu domo kun amanta paro - aktuala kvazaŭ verkite hodiaŭ.

	„ Zorgu kaj certigu, ke via savboato estas malpeza kaj ŝarĝita kun nur la aferoj, kiujn vi bezonas - komforta hejmo kaj simplaj plezuroj, unu aŭ du amikoj indaj je tio, iu por ami, iu por ami vin, unu kato, unu hundo, unu aŭ du pipoj, sufiĉe da manĝaĵoj, sufiĉe da vestaĵoj, kaj iom pli ol sufiĉe — trinkaĵo. Ĉar soifo estas danĝera afero... ”

La rivervojaĝo estas facile rekreebla, sekvante la detalan priskribon, kaj tion foje faras ŝatantoj de la libro. Granda parto de la itinero restas senŝanĝa. Ekzemple, ĉiuj nomitaj drinkejoj kaj gastejoj daŭre funkcias.

En 1997, romano nomita " To Say Nothing of the Dog " estis publikigita fare de la usona sciencfikcia verkisto Connie Willis. Ĉi tiu romano estas dediĉita al la originala "Tri en unu boato", kaj estas multrilate simila, kvankam ĝi estas sciencfikcia romano. La plej granda parto de la romano okazas en la periodo kaj regiono de la origina romano - kiel rezulto de intrigo kiu implikas multe da tempovojaĝado. Ĝi estas komikso plena de humuro kaj satiraj referencoj al la viktoria epoko, simila al la romano inspirita de ĝi. Ankaŭ, la sekvenco de okazaĵoj en ĝi estas sufiĉe simila al tiu en la origina romano, inkluzive de la vojaĝo sur la Tamizo. Tiu ĉi romano gajnis la prestiĝan Premion Hugo por la kategorio Plej bona sciencfikcia romano en 1999.

Tra la jaroj, la romano estis tradukita en multajn lingvojn kaj en diversaj adaptaĵoj, ofte tre malsamaj laŭ karaktero kaj alligiteco al la angla fonto.

En 1935 eldonis ĝin Literatura Mondo en traduko de G. Badash. En The British Esperantist 1935, p. 206, aperis recenzo de Montagu Christie Butler:

„ La aventuroj de Georgo kaj Harris kaj Montmorency kaj Onklo Podger estas familiaraj al preskaŭ ĉiu anglo, kaj Literatura Mondo bonege elektis, prezentante al ni la nunan volumon. La tasko traduki libron tiel tipe anglan en lingvon internacian tute ne estas facila, kaj mi komencis ĝin legi kun iom da timo; ĉar jam aperis tro da tradukoj el la angla, kiuj klare montris, aŭ, ke la tradukinto ne bone scias la anglan lingvon, aŭ, ke li ne plene posedas Esperanton. Sed baldaŭ mi trovis, ke mia timo estas senbaza. S-ro Badash bonege plenumis la taskon. La burleskaj rakontoj, la tuŝoj de kvieta humoro, la sentimentala monologado batose rompita de io ŝoka aŭ ridiga, kiu ĵetas la revanton denove sur la krudan teron, kaj la aliaj karakterizaĵoj de la libro —ĉio estas tie; kaj li tiel sukcesis kapti la spiriton de la libro, ke oni tute ne sentas, ke oni legas tradukon. Malofte mi legis Esperantan verkon kun tiom da plezuro, kiom donis al mi la nuna volumo. Entute S-ro Badash skribas laŭ maniero samtempe klasika kaj moderna: fundamenta, flua, kaj natura. Li havas la nuntempe maloftan kuraĝon nomi vagonaron vagonaro, kaj skribi Zamenhofe mi amus loĝi tie; kaj li evitas la plimulton el la modaj eraroj kaj strangaĵoj kiuj makulas multajn lastatempajn eldonaĵojn. Tamen li ne timas uzi necesajn teknikajn terminojn el la ĉiutaga vivo: jufto, kejlo, kaj mortezo ; cepo kaj limono, junko kaj karekso ; bumo, floti, flusi, kaj lofi ; asterio, fokseno, gobio, kardio, leŭcisko, kaj ploto. Oni do povas miri pri landkarto kaj kreskaĵbarilo anstataŭ mapo kaj heĝo. Faktoto (a factotum) kaj zimozo (zymosis) ne troviĝas en ĉiu vortaro. Da kritikindaĵoj estas malmultaj, kaj el ili kelkaj estas aferoj de gusto. Kial ne Tri Viroj en Boato? Po ok ŝilingojn estas eraro: oni skribu po ok ŝilingoj. Pli bona ŝajnas Elizabeto ol Elizabeta ; ĉar oni ne povas facile adjektivigi la nomon Elizabeta (Elizabetaa?). Reĝino Elizabeta por mi signifas an Elizabethan queen, kaj ne Queen Elizabeth. Estus tre interese scii, ĝis kiu grado alilandano aprobus la anglan uzon de vi (anst. oni) kiun ĝis nun oni ĉiam evitadis (ekz., 16, 76, 103, 104, kaj tra la tuta libro). (Ekzemplo estus la frazo el mia unua paragrafo supre, skribita kaj vi tute ne sentas, ke vi legas tradukon). Aŭ komprenus la diron Mi estas benita, se 130. Mi proponas la enkrampajn ŝanĝojn : vulgara (vulgaraĉa) 25; dekdua (dek-dua) 538; dentpudro (dentpulvoro) 35; daŭris pensi (daŭre pensis) 87; daŭrus dormi (dormadus) 135; vi ne zorgus, se (vi ne protestus, se, ati ne vin ĝenus, se) 95 ; plenajn (maksimume) dek minutojn 123; kirlanta (kirliĝanta) 127 ; opinianta tre stranga tion, ke (mirante, ke) 136. Mi alimaniere uzus la vortojn certa, sugesti, ol kun la signifoj iu kaj aserti (aŭ supozigi). Kaj kio estas meza kristano ? ” — M.C.B .La Brita Esperantisto - Numero 368, Decembro (1935)

„ Let your boat of life be light, packed with only what you need - a homely home and simple pleasures, one or two friends, worth the name, someone to love and someone to love you, a cat, a dog, and a pipe or two, enough to eat and enough to wear, and a little more than enough to drink; for thirst is a dangerous thing ”   „ Certiĝu, ke la boato de via vivo estu malpeza kaj ŝarĝita kun nur la aferoj, kiuj estas necesaj por vi - komforta hejmo kaj simplaj plezuroj, unu aŭ du amikoj, valorantaj la titolon, iu por ami lin/ŝin kaj iu por ami vin, kato, hundo, unu aŭ du pipoj, sufiĉe da manĝaĵoj, sufiĉe da vestaĵoj, kaj iom pli ol sufiĉe - da trinkaĵo; ĉar soifo estas danĝera afero ”

• Barieroj sur la Tamizo

• esperante Tri Viroj en Boato (sen mencio de la hundo) ISBN 91-7303-065-1
• Recenzo pri Tri Homoj en Boato en The British Esperantist
• Recenzo pri Tri Homoj en Boato en Literatura Mondo
• Katalogo de Heredaĵbiblioteko Hendrik Conscience
• Katalogo "Erfgoedbib" en LibraryThing