Kantono Glaruso
| Kantono Glaruso | |
|---|---|
 | |
 | |
| kantono de Svislando | |
| Ĉefloko | Glaruso |
| Aliĝo al la Svisa Ĵurkomunumo | en la jaro 1352 |
| Oficialaj lingvoj | germana |
| Oficiala mallongigo | GL |
| Nombro de loĝantoj | 38500 |
| Areo | 685 km² |
| Loĝantardenseco | 56 loĝantoj/km² |
| Geografia situo | CH1903: 723852 / 204870 (mapo)46.9833333333339.0666666666667Koordinatoj: 46° 59′ N, 9° 4′ O; CH1903: 723852 / 204870 (mapo) |
|
| |
| |
| |
Glaruso (germane Glarus; france Glaris; itala: Glarona kaj romanĉe: Glaruna) estas svisa kantono, do membroŝtato de la Svisa Federacio. Ĝi situas iom oriente de la centro de Svislando. Ĝia ĉefkomunumo nomiĝas same kiel la kantono Glaruso.
Laŭ la stato de 2018 en la kantono vivis 40 403 loĝantoj sur areo de 685,3 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 59 loĝantoj/km².
Geografio
[redakti | redakti fonton]La teritorio de la kantono Glaruso egalas pli-malpli al la nutro regiono de la rivero Linto ĝis inkluzive la Valenlago. Ĝia plej alta monto kun 3614 m estas Tödi, la plej malalta punkto de la kantono estas la Valenlago je 414 m super la marnivelo.
Trafiko
[redakti | redakti fonton]Trajne la kantono Glaruso estas atingebla nur de la lintebenaĵo tra la trafiknodo Ziegelbrücke en hora intervalo. Ekde la 12-a de decembro 2004 en duhora kadenco Glaruso estas ligita ankaŭ per rekta trajnlinio al Zuriko, kiu tiel atingeblas en 58 minutoj. Strate vi povas atingi Glaruson elirante de la aŭtoŝeso de Zuriko al Koiro. Per la montara pasejo Klausen vi povas okcidente en somero ankaŭ atingi la kantonon Urion. Vintre tiu vojo tamen estas pro la neĝo barita kaj tiam la kantono estas fakte nur de la orienta flanko alirebla.
Politiko
[redakti | redakti fonton]La kantono Glaruso estas unu el la lastaj du kantonoj en Svislando, kiu estas regita far la landkomunumo (germane: Landsgemeinde). Tio estas asembleo de ĉiuj voĉdonrajtaj loĝantoj de la kantono. En ĉi-tiu asembleo povas estis decidita pri ĉiuj leĝo-proponoj per publika voĉdono kaj dum ĝi estas elektita la registaro de la kantono.
Administra subdivido kaj komunumoj
[redakti | redakti fonton]En Kantono Glaruso ne ekzistas administra subdivido en formo de distriktoj. La kantono konsistis ĝis la 31-a de demcembro 2010 el la sekvantaj 25 komunumoj: Betschwanden • Bilten • Braunwald • Elm • Engi • Ennenda • Filzbach • Glaruso • Haslen • Linthal • Luchsingen • Matt • Mitlödi • Mollis • Mühlehorn • Näfels • Netstal • Niederurnen • Oberurnen • Obstalden • Riedern • Rüti • Schwanden • Schwändi • Sool
Per la glarusa komunumreformo estis decidita kunigi ĉiujn komunumojn al nur 3 grandkomunumoj, nome Glaruso Sudo, Glaruso kaj Glaruso Nordo. Tiu reformo efektiviĝis kun valideco de la 1-a de januaro 2011.
Glarusa komunumreformo
[redakti | redakti fonton]La glarusa komunumreformo baziĝas sur la decido de la Landkomunumo de la 7-a de majo 2006 redukti la nombron de la komunumoj en la kantono al 3. La surpriza decido, kiu baziĝis sur spontanea propono de malkontenta civitano, estis konfirmita de ĉiuj tribunalaj instancoj ĝis la Federacia Tribunalo. Ĉi-lasta verdiktis, ke ĝi pri la decido mem ne estas kompetenta, sed ĉar la plendantoj nur plendis pri la enhavo de la decido kaj ne pri la fakto, ĉu la Landkomunumo entute estis decidokompetenta, ĝi pro formalaj kialoj ne povas verdikti, kaj tial la decido validis, ĉar la templimo por formala plendo pasis. Okaze de eksterordinara Landomunumo de la 25-a de novembro 2007, la decido de la popolo estis konfirmita, kaj estis decidita, ke la decido realiĝos kun efiko de la 1-a de januaro 2011.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Schabziger (fromaĝo)
