Retefiko

Retefiko estas karakterizaĵo kiu faras ke bono aŭ servo havas valoron al ebla kliento kiu dependas de la nombro de aliaj klientoj kiuj posedas la bonon aŭ uzas la servon. Do, la kvanto da antaŭaj adoptantoj influas la valoron por la sekva alprenanto.

Konsekvenco de retefiko estas ke aĉeto de bono malrekte gajnigas aliajn homojn kiuj posedas la bonon — ekzemple aĉeto de telefono faras aliajn telefonojn pli utilaj. Tiu tipo de kromefiko kiu okazas per transakcio nomiĝas eksteraĵo en ekonomiko, kaj eksteraĵoj kiuj okazas per retefikoj nomiĝas retaj eksteraĵoj. La rezulta sekvanto efiko estas ekzemplo de pozitiva retrokupla maŝo.

La esprimon "network effect" (angle por retefiko) unue uzis Robert Metcalfe, kiu metis la fondon de Eterreto pere de lia leĝo. Metcalfe rezonis ke la nombro de Eterretaj kartoj estis kreskanta preter kriza nombro por ke la klientoj gajnis per iliaj retoj.^[1]

Laŭ Metcalfe, la kaŭzo por la vendo de la retaj kartoj estis ke:

1. la kostoj de kartoj estis proporciaj al la nombro de instalitaj kartoj, sed
2. la valoroj de retoj estis proporciaj al la kvadrato de la nombro de uzantoj.

Oni povas algebre esprimi la koston kiel ${\displaystyle N}$ kaj la valoron kiel ${\displaystyle N^{2}}$.

Retefikoj por bono aŭ servo iĝas multsignifaj post kiam sufiĉa abona procento da homoj uzas la bono aŭ servo. Tiu ĉi procento nomiĝas kriza maso. Je kriza maso punkto, la valoro al la aĉetanto de la bono pligrandiĝas ol la mona valoro de la bono aŭ servo. Pro tio ke la valoron difinas la uzanta bazo, se sufiĉa nombro de homoj abonas al la servo aŭ aĉetas la bonon, tiam pluaj homoj abonas al la servo aŭ aĉetas la bonon pro la multsignifa utilo:preza rilato.

Stokaj borsoj kaj derivitaĵaj borsoj havas retefikojn. Foira likveco estas granda difina aĵo de transakcia kosto en la vendo aŭ aĉeto de sekureco, pro tio ke oferta-demanda vastigo ekzistas inter la aĉetebla kosto kaj la vendebla kosto de la sekureco. Kiam la nombro de aĉetantoj kaj vendantoj kreskas, la transakciaj kostoj malkreskas. Ĝi, do, logas pli da aĉetantoj kaj vendantoj al la borso.

Fortaj retefikoj influas la foiro por vaste uzitaj programaroj.

Ekzemple Microsoft Office. Multaj homoj kiuj elektas ofican programaron unue konsideras:

• la valoron al eblaj dungantoj de lerni la ofican programaron, kaj
• kiel bone la programaron inter-funkcias kun aliaj programaroj.

Tiu estas, ĉar lerni uzi laborejan programaron bezonas multajn horojn, ili volas uzi tiujn horojn por lerni laborejan programaron kiu faris ilin la plej allogajn al eblaj dungantoj, kaj ili volas povi disponigi dokumentojn. (Plue, ekzemplo de malrekta retefiko estas la notinda sameco de uzantaj interfacoj de la plejparto de novaj programaroj - la sameco signifas ke oni devas pasi malpli da tempo por lerni novajn ĉirkaŭaĵojn, kaj eble ke pli da homoj akceptas kaj alprenas tiujn programarojn.)

• Coordination and Lock-In: Competition with Switching Costs and Network Effects, Joseph Farrell and Paul Klemperer.
• Network Effect — The Best Barrier-to-Entry? Arkivigite je 2006-11-05 per la retarkivo Wayback Machine — An article that discusses how powerful Network Effect can be in the high-tech industry.
• Network Externalities (Effects) Arkivigite je 2006-10-30 per la retarkivo Wayback Machine, S. J. Liebowitz, Stephen E. Margolis.
• An Overview of Network Effects, Arun Sundararajan.
• The Economics of Networks, Nicholas Economides.
• Social Science Research Network and NBER — research on the economics of networks and network effects.