Władysław Stryjeński

Władysław Stryjeński
	; Władysław Stryjeński (przed 1939)
Data i miejsce urodzenia	20 czerwca 1889 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	16 maja 1956 ; Zakopane
Miejsce spoczynku	cmentarz Rakowicki
Zawód, zajęcie	Lekarz psychiatra
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Jan Augustyn Stryjeński, ps. „Bystram” (ur. 20 czerwca 1889 w Krakowie, zm. 16 maja 1956 w Zakopanem) – polski lekarz psychiatra i prawnik, major Wojska Polskiego i senator, członek Koła Parlamentarnego Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1938 roku^[1].

Życiorys

Był synem Tadeusza i Marii z Bobrownickich, bratem Karola i wnukiem Aleksandra.

W 1907 ukończył austriackie gimnazjum w Kremsmünster, następnie podjął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. 28 grudnia 1914 r. otrzymał dyplom lekarski. Od stycznia 1913 do sierpnia 1914 był członkiem Związku Strzeleckiego, 3 sierpnia 1914 r. zgłosił się do Legionów, został przydzielony do 1 Pułku Piechoty jako lekarz 3 baonu. 6 sierpnia wraz z Pierwszą Kadrową wyruszył z Oleandrów. 5 marca 1915 r. został mianowany podporucznikiem, a 1 kwietnia 1916 porucznikiem i skierowany jako lekarz oddziału legionowego do szpitala PCK w Nowym Targu, w październiku 1916 przeniesiony na stanowisko kierownika szpitala PCK w Rabce. W 1917 trafił do szpitala w Zambrowie, a później w Kobierzynie. W wojnie polsko-rosyjskiej służył jako lekarz frontowy, 3 kwietnia 1922 r. został zwolniony z czynnej służby i przeniesiony do rezerwy w stopniu majora. Działał w Kole Lekarzy Legionistów, był przewodniczącym sekcji pozastołecznej w Krakowie, w lipcu 1935 został wybrany członkiem zarządu głównego^[2].

W latach 1922–1928 pracował jako lekarz, a następnie od 1929 do wybuchu wojny w 1939 był dyrektorem Państwowego Zakładu dla Umysłowo i Nerwowo Chorych w Kobierzynie. Jako przedstawiciel Krakowskiej Izby Lekarskiej został wybrany do składu Naczelnej Izby Lekarskiej V kadencji 1935–1939^[3]. W latach 1931–1936 studiował prawo na UJ uzyskując tytuł magistra praw. Był zastępcą senatora wybrany w 1935 w województwie krakowskim^[4]. Członek Zarządu Okręgu Kraków Związku Legionistów Polskich w 1936 roku^[5]. W 1938 został wybrany senatorem RP.

We wrześniu 1939 przekroczył granicę z Rumunią, a w 1940 znalazł się w Szwajcarii (po ojcu, synu emigranta z 1831 posiadał obywatelstwo szwajcarskie), gdzie pracował w szpitalu psychiatrycznym w Wil. Mimo ciekawej oferty pracy z Genewy zdecydował się na powrót do Polski w 1946. Szykanowany w czasach stalinowskich za życiorys i pochodzenie próbował normalnie pracować, zorganizował w Krakowie drugą w kraju Poradnię Zdrowia Psychicznego, był dyrektorem Wojewódzkiej Poradni Zdrowia Psychicznego i biegłym lekarzem ZUS. Do jego uczniów należał Antoni Kępiński, który obdarzał go szczególnym rodzajem uznania i admiracji^[6].

W 1952 r. zachorował na zapalenie płuc, które spowodowało chorobę serca. Zmarł na zawał serca w 1956 w Zakopanem, został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera FD-wsch-po lewej Popielów)^[7].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Niepodległości (13 września 1933)^[8]
Złoty Krzyż Zasługi (24 lutego 1937)^[9]
Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kompanii Kadrowej”^[10]

Przypisy

↑ Prace parlamentarne O.Z.N. 1938/39 r., Warszawa 1939, s. 40.
↑ Koło lekarzy-legjonistów. „Kurier Warszawski”. 190, s. 10, 14 lipca 1935.
↑ Z Naczelnej Izby Lekarskiej (kadencja V. 1935–1939). „Lekarz Polski”. Nr 7–8, s. 181, 1935.
↑ Album-skorowidz Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935/1940, 1936, s. 199.
↑ Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 72.
↑ Krystyna Rożnowska: Antoni Kępiński. Gra z czasem. Portret genialnego psychiatry. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2018, s. 88–89. ISBN 978-83-277-1620-0.
↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-03-03] .
↑ M.P. z 1933 r. nr 212, poz. 238 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1937 r. nr 46, poz. 64 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ 6 sierpień: 1914 – 1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 20 .

Bibliografia

Brożek Krzysztof, Herczyńska Grażyna: Władysław Stryjeński (1889–1956). Postępy Psychiatrii i Neurologii 15 (3), s. I–VI, 2006.
Anna Stryjeńska-Syrzistie: „Władysław Stryjeński”, [w:] Słownik biograficzny Rabki. Kraków-Rabka, 2007.

Linki zewnętrzne

Władysław ze znakomitego rodu Stryjeńskich. oilkrakow.nazwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-09)].
Władysław Stryjeński, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-02-19].

[1] Prace parlamentarne O.Z.N. 1938/39 r., Warszawa 1939, s. 40.

[2] Koło lekarzy-legjonistów. „Kurier Warszawski”. 190, s. 10, 14 lipca 1935.

[3] Z Naczelnej Izby Lekarskiej (kadencja V. 1935–1939). „Lekarz Polski”. Nr 7–8, s. 181, 1935.

[4] Album-skorowidz Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935/1940, 1936, s. 199.

[5] Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 72.

[6] Krystyna Rożnowska: Antoni Kępiński. Gra z czasem. Portret genialnego psychiatry. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2018, s. 88–89. ISBN 978-83-277-1620-0.

[7] Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-03-03] .

[8] M.P. z 1933 r. nr 212, poz. 238 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[9] M.P. z 1937 r. nr 46, poz. 64 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[10] 6 sierpień: 1914 – 1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 20 .

[1]