Ο Γλάρος

Ο γλάρος Чайка
από την θρυλική παράσταση του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας το 1898 με τον Κονσταντίν Στανισλάφσκι και την Μαρία Ροκσάνοβα
Συγγραφέας	Αντόν Τσέχωφ
Πρωτότυπος τίτλος	Чайка
Παγκόσμια πρώτη παράσταση	17  Οκτωβρίου 1896
Τοποθεσία πρώτης παράστασης	Θέατρο Αλεξάντρινσκι
Ρόλοι	Αρκαντίνα, Τρέπλιεφ, Σορίν, Ντόρν, Τριγκόριν, Νίνα, Σαμράγιεφ, Πωλίνα, Μάσα, Μεντβεντένκο και Γιάκοβ
Σκηνικό	η έπαυλη (ντάτσα) των Σορίν
Γλώσσα πρωτότυπου	Ρωσικά
Είδος	κωμωδία
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
π σ ε

Ο Γλάρος (ρωσικά: Чайка) είναι θεατρικό έργο —«κωμωδία σε τέσσερις πράξεις» κατά δήλωση του συγγραφέα του— του Ρώσου Αντόν Τσέχωφ.

Η συγγραφή του έργου ολοκληρώθηκε το 1895.
Στη σκηνή ανέβηκε για πρώτη φορά αμέσως μετά τη συγγραφή του, στις 17 Οκτωβρίου του 1895, στο θέατρο Αλεξαντρίνσκι της Αγίας Πετρούπολης, και ήταν μια καλλιτεχνική και εμπορική αποτυχία.
Αντίθετα, το δεύτερο ανέβασμα του έργου το 1898, από το «Θέατρο Τέχνης» της Μόσχας, σε σκηνοθεσία Κ. Στανισλάφσκι, υπήρξε ένας θρίαμβος. Από τότε «Ο Γλάρος» έχει παιχτεί αμέτρητες φορές σε όλο τον κόσμο.
Στην Ελλάδα πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ηλύσια» το 1906 ^[1] και πρωτοπαρουσιάστηκε από τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, το 1932.

Θεωρείται το έργο που καθιέρωσε τον Τσέχωφ ως θεατρικό συγγραφέα στη συνείδηση κοινού και κριτικής.

Με τον «Γλάρο» εγκαινιάστηκε η ιδιότυπη σύνθεση της τσεχωφικής δραματουργίας, όπου τη θέση τού έως τότε καθιερωμένου "κεντρικού ήρωα-ηρωίδας" παίρνει ένας όμιλος προσώπων, μια μικρή κοινωνία, με μοιρασμένη ανάμεσά τους τη δράση. Το ύφος του έργου είναι μικτό, μοιράζεται ανάμεσα στο δράμα και στην κωμωδία. Ο ίδιος ο Τσέχωφ χαρακτήρισε το έργο του ως «κωμωδία σε τέσσερις πράξεις».

Ο Τσέχωφ στον «Γλάρο»» θίγει τις σχέσεις, τα κίνητρα, την ψυχολογία και τις διεκδικήσεις ανθρώπων που αγαπούν, υπηρετούν ή θέλουν να υπηρετήσουν την τέχνη μέσω της συγγραφής και του θεάτρου. Γύρω τους περιστρέφονται οι άνθρωποι της καθημερινότητας που προσπαθούν να ξεπεράσουν τα αδιέξοδα της ζωής τους.

• Αρκάντινα (Κυρία Τρέπλιεφ) - ηθοποιός
• Τρέπλιεφ - γιος της Αρκάντινα, νέος συγγραφέας
• Σόριν - αδερφός της Αρκάντινα
• Νίνα - κόρη πλούσιου κτηματία
• Σαμράγιεφ - απόστρατος αξιωματικός, επιστάτης του Σόριν
• Πωλίνα - γυναίκα του Σαμράγιεφ
• Μάσα - κόρη του Σαμράγιεφ
• Τριγκόριν - συγγραφέας
• Ντορν - γιατρός
• Μεντβεντένγκο - δάσκαλος
• Γιάκοβ - εργάτης

Το έργο διαδραματίζεται στο εξοχικό κτήμα του Σόριν.

• Πράξη πρώτη - Αυγουστιάτικο βράδυ, στο πάρκο του κτήματος
• Πράξη δεύτερη - Μεσημέρι, λίγες μέρες αργότερα, στο γήπεδο croquet που βρίσκεται στο κτήμα
• Πράξη Τρίτη - Μεσημέρι, έπειτα από μια εβδομάδα, στην τραπεζαρία του εξοχικού
• Πράξη Τέταρτη - Χειμωνιάτικο βράδυ, δύο χρόνια αργότερα, στο σαλόνι εξοχικού

Η Αρκάντινα, μια καταξιωμένη και δημοφιλής ηθοποιός του κατεστημένου θεάτρου, συνδέεται με τον Τριγκόριν, έναν επιτυχημένο συγγραφέα. Ο Τρέπλιεφ, ο γιος της Αρκάντινα, αναζητά, υπό τη "σκιά” της μητέρας του, νέους τρόπους έκφρασης στην ποίηση και στο θέατρο. Παρουσιάζει το πρώτο του θεατρικό έργο στους ανθρώπους που βρίσκονται ως επισκέπτες στο κτήμα του Σόριν, αδερφού της Αρκάντινα, με πρωταγωνίστρια την αγαπημένη του, τη Νίνα. Η παράσταση όμως θα τελειώσει άδοξα.

Η Νίνα θέλει να γίνει ηθοποιός και αποφασίζει να εγκαταλείψει το σπίτι και να ακολουθήσει τον Τριγκόριν.

Δύο χρόνια αργότερα, ο Τρέπλιεφ εξακολουθεί να ζει στο κτήμα του Σόριν και να παρακολουθεί από μακριά την προσωπική ζωή και την καριέρα της Νίνας. Η επιδείνωση της υγείας του Σόριν θα φέρει πάλι στο κτήμα την Αρκάντινα και τον Τριγκόριν. Στο ίδιο μέρος, θα επιστρέψει “τσακισμένη”, σαν τον νεκρό γλάρο που κάποτε είχε αποθέσει στα πόδια της ο Τρέπλιεφ, και η Νίνα. Η συνάντησή της με τον Τρέπλιεφ θα συμβάλει στο να δώσει τέρμα στη ζωή του.

• 1932 - Θίασος Κοτοπούλη
• 1940 - Θίασος Κοτοπούλη, σκηνοθεσία Κ. Κουν
• 1957 - Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Α. Σολωμός
• 1965 - ΚΘΒΕ, σκηνοθεσία Π. Κατσέλης
• 1966 - Θίασος Φέρτη - Καλογεροπούλου, σκηνοθεσία ��. Φαρμάκης
• 1976 - Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Γ. Θεοδοσιάδης
• 1976 - Θίασος Α. Αλεξανδράκη, Ν. Κούρκουλου, Ν. Γαληνέα, σκηνοθεσία Φρ. Χώζερ
• 1985 - ΚΘΒΕ, σκηνοθεσία Δ. Χρονόπουλος
• 1986 - Δημοτικό Θέατρο Κρήτης, σκηνοθεσία Λ. Καλλέργης
• 1986 - Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας, σκηνοθεσία I. Yenei και Γ. Κιμούλης
• 1986 - Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Ζ. Ντασσέν
• 1993 - Θίασος Δανδουλάκη, σκηνοθεσία Γ. Λιουμπίμωφ
• 2002 - Πειραματική Σκηνή της Τέχνης, Σκηνοθεσία Νίκος Χατζηπαπάς
• 2002 - Εταιρεία Θεάτρου Πράξη, σκηνοθεσία Ν. Μαστοράκης
• 2002 - Νέα Σκηνή Τέχνης, σκηνοθεσία Β. Θεοδωρακόπουλος
• 2007 - ΚΘΒΕ, σκηνοθεσία Π. Ζηβανός
• 2010 - Διάχρονο Θέατρο, σκηνοθεσία Γ. Μόρτζος
• 2011 - Εταιρεία Θεάτρου Pequod, σκηνοθεσία Δ.Ξανθόπουλος
• 2011 - Ομάδα 7, σκηνοθεσία Β. Παπαδάκη
• 2015 - Θησείον, Ένα Θέατρο Για Τις Τέχνες, Σκηνοθ.: Κ. Φιλίππογλου
• 2019 - ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων & ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας, Σκηνοθεσία: Γιάννης Παρασκευόπουλος

• Θεοφάνους Κώστας - Εκδόσεις Δαμιανός
• Καλλέργης Λυκούργος - Εκδόσεις Γκόνη, 1960 και Εκδόσεις Δωδώνη, 1986
• Καλογεροπούλου Ξένια - Εκδόσεις Κέδρος, 2002
• Κωνσταντινίδης Αγαθοκλής - περιοδικό Ηλύσια , 1906
• Μπελιές Ερρίκος - Εκδόσεις Ύψιλον, 2003 και Εκδόσεις Ηριδανός, 2009
• Ντινόπουλος Βασίλης - Εκδόσεις Βιβλιοπωλείων της Εστίας, 1995
• Πλωρίτης Μάριος - Εκδόσεις Καστανιώτη, 1993
• Σαραντίδη Αθηνά - 1976
• Φιλιπποπούλου Αντιγόνη - Νέα Σκηνή Τέχνης, 2002

• Άντον Τσέχοφ, “Ο Γλάρος”, Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη, 1993
• Άγγελος Τερζάκης, “Γύρω από τον Γλάρο”, Αθήνα: Εθνικό Θέατρο, 1976 (θεατρικό πρόγραμμα)
• Συλλογικό, “Ο Γλάρος”, Αθήνα: Εθνικό Θέατρο, 1987 (θεατρικό πρόγραμμα)
• Αλέξης Σολομός, "Θεατρικό Λεξικό: Πρόσωπα και πράγματα στο Παγκόσμιο θέατρο", Αθήνα: Κέδρος, 1989

• BiblioNet
• Ψηφιοθήκη ΑΠΘ: Θεατρικές Κριτικές

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ο Γλάρος

Αρχείο της ΕΡΤ - Θέατρο της Δευτέρας: Ο Γλάρος Μέρος Ι^{[νεκρός σύνδεσμος]} και Μέρος ΙΙ^{[νεκρός σύνδεσμος]}