Νιου Τζέρσεϊ

Πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ State of New Jersey
Σημαία Σφραγίδα
Άλλα ονόματα: {{{Άλλα ονόματα}}}
Επίσημες γλώσσες	Καμία, αγγλικά ντε φάκτο
Πρωτεύουσα	Τρέντον
Μεγαλύτερη πόλη	Νιούαρκ
Έκταση	Κατατάσσεται 47η στις ΗΠΑ
- Σύνολο	22.591[1] km2
- Πλάτος	112 km
- Μήκος	273 km
- % νερό	14,9%
- Γεωγραφικό Πλάτος	38° 56′ Β έως 41° 21′ Β
- Γεωγραφικό Μήκος	73° 54′ Δ έως 75° 34′ Δ
Πληθυσμός	Κατατάσσεται 11η στις Ηνωμένες Πολιτείες
- Σύνολο	9.388.414 (εκτίμηση 2022)[2]
- Πυκνότητα	415,58/km2 Κατατάσσεται 1η στις ΗΠΑ
- Διάμεσο εισόδημα	$82,545 (3η)
Υψόμετρο
- Υψηλότερο σημείο	Χάι Πόιντ 550 m
- Μέσο	80 m
- Χαμηλότερο σημείο	Ατλαντικός Ωκεανός επίπεδο θάλασσας
Είσοδος στην Ένωση	18 Δεκεμβρίου, 1787 (3η)
Κυβερνήτης	Φιλ Μέρφι (Δ)
Αντικυβερνήτης	Σίλα Ολιβερ (Δ)
Νομοθετικό Σώμα	Νομοθετικό Σώμα
- Βουλή των Αντιπροσώπων (ΗΠΑ)	Γερουσία
- Γερουσία (ΗΠΑ)	Γενική Συνέλευση
Γερουσιαστές των ΗΠΑ	Μπομπ Μενέντεζ (Δ), Κόρι Μπούκερ (Δ)
Αντιπροσωπεία στη Βουλή των ΗΠΑ	10 Δημοκρατικοί 2 Ρεπουμπλικανοί (κατάλογος)
Ζώνη ώρας	UTC −5
Συντομεύσεις	US-NJ
Ιστοσελίδα	nj.gov

Το Νιου Τζέρσεϊ (ή Νιου Τζέρσεϋ, Νέα Ιερσέη ή Νέα Υερσέη) (αγγλικά: State of New Jersey), είναι πολιτεία των ΗΠΑ στη βορειοανατολική ακτή του Ατλαντικού. Έχει έκταση 22.591 τ.χλμ.^[1] και πληθυσμό 9.388.414 κατοίκους (εκτίμηση 2022)^[3]. Πρωτεύουσα είναι το Τρέντον και μεγαλύτερη πόλη το Νιούαρκ.

Το όνομά του προέρχεται από το νησί της Μάγχης Τζέρσεϊ. Η ελληνοποιημένη ονομασία, Νέα Ιερσέη ή Νέα Υερσέη, συνηθίζεται περισσότερο στα ομογενειακά και τα κυπριακά ΜΜΕ, ενώ στην Ελλάδα έχει σχεδόν επικρατήσει ο αγγλικός όρος (Νιου Τζέρσεϋ ή Νιου Τζέρσυ ή Νιου Τζέρζυ· και με απλοποίηση του ύψιλον σε γιώτα, παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με τους Τριανταφυλλίδη, Μπαμπινιώτη κ.ά. η απλοποίηση της ορθογραφίας των ξένων λέξεων δεν ισχύει στα κύρια ονόματα, καθώς αυτά είναι φορείς—εθνικής ή άλλης—ταυτότητας, που δεν πρέπει να αλλοιώνεται).^[4]

Το Νιου Τζέρσεϊ, στα βόρεια συνορεύει με τη Νέα Υόρκη και μεγάλο μέρος της πολιτείας, συμπεριλαμβανομένου και του Νιούαρκ, ανήκει στην ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή της πόλης της Νέας Υόρκης. Στα νότια συνορεύει με το Ντέλαγουερ, και στα δυτικά με την Πενσυλβάνια.

Το Νιου Τζέρσεϊ, έχει έξι κύριες πόλεις: το Κάμντεν, το Πάτερσον, το Τρέντον, το Νιούαρκ, το Τζέρσεϊ Σίτι και το Ελίζαμπεθ. Το Νιου Τζέρσεϊ, είναι ονομαστό παγκοσμίως για τα καλοκαιρινά θέρετρα, κυρίως για όσα βρίσκονται στο νότιο τμήμα της πολιτείας, συμπεριλαμβανομένων των Ατλάντικ Σίτι και Κέιπ Μέι.

Η πολιτεία, διαθέτει τον υψηλότερο εκατομμυριούχων (κατά κεφαλή), ενώ κατατάσσεται ως η πολιτεία με το δεύτερο υψηλότερο διάμεσο οικογενειακό εισόδημα στις Ηνωμένες Πολιτείες (82.545$ /έτος). Επιπλέον, το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα του Νιου Τζέρσεϊ, θεωρείται κορυφαίο σε όλη τη χώρα.

Υπάρχουν 21 κομητείες και 565 δήμοι στην πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ.

Οι Ευρωπαίοι ξεκίνησαν να εξερευνούν την περιοχή του Νιου Τζέρσεϊ τον 15ο αιώνα. ^[5]

Τον 17ο αιώνα, η περιοχή κατακτήθηκε από τους Σουηδούς και τους Ολλανδούς με τους τελευταίους να επικρατούν. Οι Άγγλοι κατέλαβαν την περιοχή στην πορεία. Μετά την ίδρυση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, το Νιου Τζέρσεϊ ανακηρύχθηκε πολιτεία και η πόλη Πρίνστον έγινε πρωτεύουσα των ΗΠΑ για κάποιους μήνες. ^[5][6]

Τον 19ο αιώνα, το Νιου Τζέρσεϊ διαδραμάτισε κύριο ρόλο στον Αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο. Μετά τον πόλεμο, το σύστημα μεταφορών της πολιτείας γνώρισε αλματώδη ανάπτυξη. Στις αρχές του 20ού αιώνα, μετά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο και κατά την διάρκεια των Roaring Twenties, το Νιου Τζέρσεϊ ευημερούσε, αλλά η οικονομία αποδυναμώθηκε στην Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου και του Ψυχρού πολέμου, οι στρατιωτικές βάσεις του Νιου Τζέρσεϊ έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην άμυνα των Ηνωμένων Πολιτειών. ^[5][6]

Σύμφωνα με το Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης των ΗΠΑ, το ΑΕΠ της πολιτείας του Νιου Τζέρσεϊ, ανερχόταν (το 2018), σε 639,8 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα στην πολιτεία, διαμορφώνται στα 69,695$ (2020), το οποίο είναι δέκατο μεγαλύτερο στις ΗΠΑ.

Έννεα κομητείες στο Νιου Τζέρσεϊ (Χάντερντον, Μόρις, Σόμερσετ, Μπέργκεν, Σάσσεξ, Μονμάουθ, Μέρσερ, Μπέρλινγκτον και Γιούνιον), κατατάσσονται στις 100 πλουσιότερες κομητείες των Ηνωμένων Πολιτειών.

Επιπλέον, το Νιου Τζέρσεϊ, είναι μία από τις πιο υψηλά φορολογούμενες πολιτείες στις ΗΠΑ.

• 
  Άποψη του κέντρου του Νιούαρκ.
• 
  Ο Καθεδρικός ναός της Ιερής Καρδιάς, στο Νιούαρκ.
• 
  Άποψη του Τζέρσεϊ Σίτι από το Μανχάταν.
• 
  Το "Great Falls" στο Πάτερσον.
• 
• 
  Το κέντρο του Πάτερσον.
• 
  Το Ατλάντικ Σίτι.
• 
  Το Πανεπιστήμιο Πρίνστον.
• 
  Το πολιτειακό καπιτώλιο του Νιου Τζέρσεϊ, στο Τρέντον.

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   Νιου Τζέρσεϊ

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Νιου Τζέρσεϊ

• Τζέρσεϊ Νιου Τζέρσεϊ στο Curlie

Αυτό το γεωγραφικό λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.