Διεθνής Επιτροπή Νομικών

Η Διεθνής Επιτροπή Νομικών (αγγλικά: International Commission of Jurists / ICJ) είναι μια διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Επιτροπή αποτελείται από 60 διακεκριμένους νομικούς -δικαστές, δικηγόρους και ακαδημαϊκούς- των οποίων το έργο επικεντρώνεται στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διεθνώς μέσω του νόμου. Οι επίτροποι διακρίνονται για την εμπειρία, γνώση, και τη δέσμευση τους στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η σύνθεση της επιτροπής σκοπεύει να καλύπτει τη γεωγραφική ποικιλότητα του κόσμου και τα πολλά νομικά συστήματα που υπάρχουν διεθνώς.

Το έργο του οργανισμού υποστηρίζεται από μια διεθνή γραμματεία η οποία έχει την έδρα της στη Γενεύη της Ελβετίας, και αποτελείται από δικηγόρους οι οποίοι προέρχονται από πολλές διαφορετικές νομικές παραδόσεις και δικαιοδοσίες. Η γραμματεία και η επιτροπή αναλαμβάνουν το έργο της ενδυνάμωσης των δικηγόρων και δικαστών διεθνώς ως προς την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κανόνα δικαίου. Επιπρόσθετα, η επιτροπή έχει εθνικά παραρτήματα και συνεργασίες σε πάνω από 70 χώρες.

Το 2015 ο πρόεδρος του οργανισμού ήταν ο καθηγητής δικαίου Νάιτζελ Ρόντλεϊ^(D/R) ο οποίος ήταν επίσης μέλος και της επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Άλλοι πρόεδροι κατά το παρελθόν υπήρξαν ο καθηγητής Πέντρο Νίκεν (2011-2012), και η Μαίρη Ρόμπινσον (2008-2011) η οποία ήταν επίσης πρώην Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα^(D/R) και πρόεδρος της Ιρλανδίας.

Ο οργανισμός δραστηριοποιείται στην προώθηση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κανόνα δικαίου, σε διεθνές επίπεδο (π.χ. τα Ηνωμένα Έθνη), περιφερειακό (π.χ. η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης), ή εγχώριο μέσω των διάφορων εθνικών παραρτημάτων του. Το έργο του επικεντρώνεται σε ζητήματα πολιτικών, κοινωνικών, ή οικονομικών παραβιάσεων, και να καταστήσει κράτη ή μη κρατικές οντότητες υπόλογες σε περίπτωση παραβιάσεων.^[1]

Συγκεκριμένα, οι τομείς δραστηριοποίησης αποτελούνται από:

• Το Κέντρο για την Ανεξαρτησία των Δικαστών και Δικηγόρων
• Οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα^(D/R)
• Επιχειρηματικά και Ανθρώπινα δικαιώματα
• Δικαιώματα Σεξουαλικού Προσανατολισμού και Ταυτότητας Φύλου
• Γυναικεία Ανθρώπινα Δικαιώματα
• Μηχανισμοί προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών
• Διεθνής Ασφάλεια και Κανόνας Δικαίου

Η επιτροπή επίσης λειτουργεί περιφερειακά προγράμματα στην Αφρική, Νοτιοανατολική Ασία, Κεντρική Αμερική, Ευρώπη, Μέση Ανατολή, και Αφρική.^[2] Τα προγράμματα αυτά επικεντρώνονται στην προαγωγή και υποστήριξη της ανεξαρτησίας των νομικών, του κράτους δικαίου και συγκεκριμένα ζητήματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα ανάλογα με την περιοχή.

Ο οργανισμός δημιουργήθηκε ως ιδεολογικό αντιστάθμισμα έναντι της Σοβιετικής Ένωσης στο διχοτομημένο Βερολίνο. Ιδρύθηκε το 1952 με την επωνυμία Διεθνές Συνέδριο Νομικών στο δυτικό Βερολίνο, και οργανώθηκε από την Ερευνητική Επιτροπή Ελεύθερων Νομικών η οποία ήταν μια ομάδα Γερμανών νομικών η οποία αφιέρωσε το έργο της στην έρευνα για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο ανατολικό Βερολίνο το οποίο βρίσκονταν στη Σοβιετική επιρροή.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, οι αντιπρόσωποι αποφάσισαν να επεκτείνουν το αντικείμενο εργασίας τους και να ερευνήσουν και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε άλλα μέρη του κόσμου. Μια πενταμελής Μόνιμη Επιτροπή του Συνεδρίου διορίστηκε για αυτό το σκοπό, και το 1953 η επιτροπή αυτή δημιούργησε τη Διεθνή Επιτροπή Νομικών ως ένα μόνιμο οργανισμό που στόχο είχε τη διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω του κράτους δικαίου.

Ένα από τα κύρια θέματα με τα οποία ασχολήθηκε αρχικά ο οργανισμός ήταν η περίπτωση του Βάλτερ Λίνζε^(D/R), ενός δυτικογερμανού δικηγόρου και του προεδρεύοντα του συνεδρίου. 2 εβδομάδες πριν από την έναρξη του συνεδρίου τον Ιούλιο του 1952, ο Λίνζε απήχθη από την ανατολικογερμανικές μυστικές υπηρεσίες και παραδόθηκε στην KGB. Παρά τη διεθνή κατακραυγή ο Λίντε μεταφέρθηκε στη Μόσχα όπου και εκτελέστηκε το 1953 για κατασκοπεία.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Η επιτροπή αρχικά χρηματοδοτούνταν εν μέρει από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA) μέσω του Αμερικανικού Ταμείου για Ελεύθερους Νομικούς, ωστόσο ο ρόλος της CIA δεν ήταν γνωστός στα περισσότερα μέλη του οργανισμού^[3] Τα διευθυντικά στελέχη της CIA όπως ο Άλεν Ντάλες και ο Τζον Τζέι Μακλόι^(D/R) σκέφτηκαν πως ο οργανισμός θα χρησίμευε ως αντίβαρο στον Διεθνή Σύνδεσμο Δημοκρατικών Δικηγόρων^(D/R) ο οποίος ελεγχόταν από τη Σοβιετική Ένωση.^[4] Ο πρώην υπάλληλος της CIA Φίλιπ Αγκί^(D/R) θεωρούσε πως το ICJ είχε ιδρυθεί και ελεγχόταν από τη CIA για λόγους προπαγάνδας.^[5]Η χρηματοδότηση από τη CIA έγινε γνωστή το 1967, ωστόσο ο οργανισμός επέζησε της αποκάλυψης μετά από μια περίοδο αναπροσαρμογής από τον γενικό γραμματέα Σιν Μακμπράιντ^(D/R), και μέσω χρηματοδότησης από το Ίδρυμα Φορντ^(D/R).^[3][4]

Από το 1970 έως το 1990, ο Νίαλ Μακντέρμοτ^(D/R) ήταν ο γενικός γραμματέας αντικαθιστώντας τον Μακμπράιντ.^[6]Ο Μακντέρμοτ μετακίνησε τον οργανισμό μακριά από την επιρροή της CIA, στο προσκήνιο του διεθνούς κινήματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.^[7]

Το 1978, το ICJ ίδρυσε το Κέντρο για την Ανεξαρτησία των Δικαστών και των Δικηγόρων (CIJL), το οποίο διαδραμάτισε κύριο ρόλο στον σχηματισμό των βασικών αρχών των Ηνωμένων Εθνών για τη δικαστική ανεξαρτησία^(D/R) και τον ρόλο τον δικηγόρων.

Το 1986, το ICJ συγκέντρωσε μια ομάδα διακεκριμένων εμπειρογνωμόνων στο διεθνές δίκαιο για να καθορίσουν τη φύση και το εύρος των υποχρεώσεων των κρατικών οντοτήτων προς τη Διεθνή Συνθήκη για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα^(D/R). Η συνάντηση αυτή έθεσε τις βάσεις για τις αρχές και διαδικασίες εφαρμογής οι οποίες καθοδηγούν το διεθνές δίκαιο σε ότι αφορά τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα.

Κατά τη δεκαετία του 1990, συνέβησαν αρκετές σημαντικές διεθνής εξελίξεις ως αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών του οργανισμού. Αυτές συμπεριελάμβαν τη διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τις βίαιες εξαφανίσεις και απαγωγές ατόμων, και τη σύσταση του προγράμματος δράσης του Παγκόσμιου Συνεδρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων^(D/R) στη Βιέννη ώστε να ξεκινήσουν οι εργασίες για τη σύσταση ενός Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Τον Νοέμβριο του 2006 το ICJ διοργάνωσε μια διεθνή συνάντηση στη Γιογκιακάρτα σχετικά με τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ και δημοσίευσε τις Αρχές της Γιογκιακάρτα^(D/R) τον Μάρτιο του 2007.

Το 2015 υπήρχαν 21 αυτόνομα παραρτήματα του ICJ^[8][9]:

• Αυστραλία
• Αυστρία: Österreichische Juristen-Kommission
• Καναδάς: ICJ Canada
• Χιλή: Comision Chilena de Derechos Humanos
• Δανία
• Εκουαδόρ: Asociación Ecuatoriana de Juristas
• Γερμανία: Deutsche Sektion der Internationalen Juristen-Kommission E.V.
• Χονγκ Κονγκ: Justice Hong Kong
• Ινδία: Karnataka State Commission of Jurists
• Ιταλία: Jura Hominis
• Ιορδανία: Sisterhood is Global
• Κένυα: ICJ Kenya
• Νεπάλ
• Ολλανδία: Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM)
• Νορβηγία: ICJ Norway
• Πολωνία
• Σλοβενία
• Σουηδία: Svenska Avdelningen av Internationella Juristkommissionen
• Ελβετία
• Ηνωμένο Βασίλειο: JUSTICE
• Ηνωμένες Πολιτείες: American Association for the ICJ

Κάθε λίγα χρόνια, το Διεθνές Δικαστήριο διοργανώνει ένα παγκόσμιο συνέδριο, όπου νομικοί από όλο τον κόσμο συνεργάζονται για την επίλυση σημαντικών θεμάτων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και να συμφωνήσουν κανονιστικές αρχές και στόχους σε μια κοινή δήλωση. Αυτές οι δηλώσεις έχουν συχνά χρησιμοποιηθεί από διακρατικούς φορείς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, καθώς και δικηγορικούς συλλόγους, δικηγόρους, ακαδημαϊκά κέντρα και ΜΚΟ ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα το ICJ ήταν υπεύθυνο για τη Διακήρυξη του Δελχί^(D/R) για το κράτος δικαίου το 1959.^[10]

Ο πλήρης κατάλογος των συνελεύσεων είναι όπως παρακάτω:^[11]

2012 – Γενεύη, Ελβετία – Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη και δικαίωμα στην επανόρθωση στα διεθνή συστήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων

2008 – Γενεύη, Ελβετία – Η υπεράσπιση του κράτους δικαίου και ο ρόλος των δικαστών και δικηγόρων σε περιόδους κρίσης

2004 – Βερολίνο, Γερμανία – Υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του κράτους δικαίου στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας

2001 – Γενεύη, Ελβετία

1998 – Κέιπ Τάουν, Νότια Αφρική

1995 – Μπανγκαλόρ, Ινδία – Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα και o ρόλος των δικηγόρων

1992 – Καρτινύ, Ελβετία

1989 – Καράκας, Βενεζουέλα – Η ανεξαρτησία των δικαστών και των δικηγόρων

1985 – Ναϊρόμπι, Κένυα – Δικαιώματα ανθρώπου και λαών στην Αφρική

1981 – Χάγη, Ολλανδία – Ανάπτυξη και το κράτος δικαίου

1977 – Βιέννη, Αυστρία – Ανθρώπινα Δικαιώματα σε ένα αντιδημοκρατικό κόσμο

1971 – Άσπεν, ΗΠΑ –Δικαιοσύνη και το Άτομο: Ο κανόνας δικαίου υπό τις τρέχουσες πιέσεις

1966 – Γενεύη, Ελβετία – Η εντολή του ICJ, πολιτικές και δραστηριότητες

1962 – Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία – Εκτελεστική δράση και το κράτος δικαίου

1959 – Νέο Δελχί, Ινδία – Το κράτος δικαίου σε μια ελεύθερη κοινωνία

1955 – Αθήνα, Ελλάδα – Το κράτος δικαίου

1952 – Βερολίνο, Γερμανία – Το Διεθνές Συνέδριο Νομικών

• Το 1980, το ICJ έλαβε το Ευρωπαϊκό βραβείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων^(D/R) από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης.
• Το 1989 απονεμήθηκε στον οργανισμό το βραβείο Εράσμους
• Το 1993 έλαβε το βραβείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ^(D/R)
• Το 2013, ο οργανισμός βραβεύτηκε με το βραβείο Φωτός της Αλήθειας^(D/R) από τον Δαλάι Λάμα και τη Διεθνή Καμπάνια για το Θιβέτ^(D/R). Το βραβείο απονέμεται στους οργανισμούς και πρόσωπα τα οποία έχουν κάνει εξαιρετικές συνεισφορές για τα ανθρώπινα δικαιώματα των κατοίκων του Θιβέτ.^[12]

• William Korey (2001). NGOs and the Universal Declaration of Human Rights: a Curious Grapevine. Palgrave Macmillan. ISBN 0-312-23886-X. 
• Howard Tolley (1994). The International Commission of Jurists: Global Advocates for Human Rights. University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-3254-2. 

• Επίσημος ιστότοπος του οργανισμού
• Η Διεθνής Επιτροπή Νομικών βάλλει κατά των στρατοδικείων του Μπους - Ριζοσπάστης (2001)
• Διεθνής Επιτροπή Νομικών: ΗΠΑ και Βρετανία παραβίασαν πολιτικά δικαιώματα στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας - Ελευθεροτυπία (2009)